Si Aquila Asin Priscila—Arogan na Mag-agom
“IKUMUSTA nindo ako ki Prisca asin Aquila na mga katabang ko dian ki Cristo Jesus, na isinapeligro an saindang liog para sa sakong kalag, na sa sainda nagpapasalamat bako sanang ako kundi pati an gabos na kongregasyon kan mga nasyon.”—Roma 16:3, 4.
An mga tataramon na ini ni apostol Pablo sa Kristianong kongregasyon sa Roma nagpaparisa kan dakulang paggalang asin maogmang pagpahalaga nia sa mag-agom na ini. Sinierto nia na dai nia sinda nalilingawan kun nagsusurat sia sa saindang kongregasyon. Alagad sairisay an “mga katabang” na ini ni Pablo, asin taano sinda ta namomotan na marhay nia asin kan mga kongregasyon?—2 Timoteo 4:19.
Si Aquila sarong Judio na kabilang sa mga diaspora (an nagkawararak na Judio) asin propiong taga-Ponto, sarong rehion sa amihanan na Asia Minor. Sia asin an saiyang agom na si Priscila (Prisca) nag-istar sa Roma. Igwa nin darudakulang Judiong komunidad sa siudad na iyan kisuera poon kan sakopon ni Pompeo an Jerusalem kan 63 B.C.E., kan an dakol na preso dinara sa Roma bilang mga oripon. Sa katunayan, ihinahayag nin mga inskripsion sa Roma an pag-eksister nin mga sarong dosenang sinagoga sa suanoy na siudad. May nagkapirang Judio hale sa Roma na yaon sa Jerusalem kaidtong Pentecostes 33 C.E., na kaidto ninda nadangog an maogmang bareta. Posibleng paagi sa sainda kaya an Kristianong mensahe nakaabot sa kaenot-enote sa kabisera kan Imperyo nin Roma.—Gibo 2:10.
Minsan siring, an mga Judio pinaharale sa Roma kan taon 49 o sa pagpoon kan 50 C.E. sa pagboot ni Emperador Claudio. Huli kaini, sa Griegong siudad nin Corinto nanompongan ni apostol Pablo si Aquila asin Priscila. Pag-abot ni Pablo sa Corinto, si Aquila asin Priscila maboot na inistimar sia asin tinawan nin trabaho, huli ta magkapareho sinda nin hanap-buhay—paggibo nin tolda.—Gibo 18:2, 3.
Mga Paragibo nin Tolda
Bako ining pasil na trabaho. Kalabot sa paggibo nin mga tolda an pagtabas asin pagtahi nin mga pidaso nin tuog, magaspang na materyales o anit. Sono sa historyador na si Fernando Bea, iyan “sarong trabaho na nagkakaipo nin abilidad asin pag-iingat” kan mga paragibo nin tolda na an tinatrabaho “garapgasapon, matagas na mga tela, na ginagamit sa pagkampo mantang nagbabaklay, na pampandong sa saldang asin oran, o para sa pag-impake nin mga paninda sa bodega nin mga barko.”
Nagpapalataw ini nin hapot. Bako daw na nagsabi si Pablo na sia ‘inedukar sa pamitisan ni Gamaliel,’ na sa siring iinaandam sia sa pag-aabot nin bantog na karera sa maabot na mga taon? (Gibo 22:3) Minsan ngani totoo ini, an mga Judio kan enot na siglo ibinilang na may onra an pagtokdo nin trabaho sa sarong hoben dawa kun sia maako nin mas halangkaw na edukasyon. Kun siring posible na si Aquila asin Pablo pareho nagkamit kan saindang abilidad sa paggibo nin tolda kan sinda hoben pa. An eksperyensiang iyan nagin kapakipakinabang na marhay sa huri. Alagad bilang mga Kristiano, dai ninda inisip an siring na sekular na trabaho bilang pangenot na katuyohan. Ipinaliwanag ni Pablo na an trabaho nia sa Corinto kaiba ni Aquila asin Priscila saro sanang paagi na sustentohan an saiyang pangenot na aktibidad, an pagpahayag kan maogmang bareta na dai ‘nagbubugtak nin mahal na pagabat sa siisay man.’—2 Tesalonica 3:8; 1 Corinto 9:18; 2 Corinto 11:7.
Minalataw na naogma si Aquila asin Priscila na gibohon an gabos nindang makakaya na papangyarihon na magin pasil an pagmimisyonero ni Pablo. Siisay an nakaaaram kun pirang beses na an tolong magkakatood minapondo nin kadikit durante kan saindang pagtrabaho tanganing tumao nin impormal na patotoo sa mga parokyano o nag-aaragi! Asin minsan ngani menus asin nakapapagal an saindang trabahong paggibo nin tolda, maogma sinda na gibohon iyan, na nagtatrabaho pa ngani nin “banggi-aldaw” tanganing suportaran an intereses nin Dios—kun paanong an dakol na Kristiano sa modernong panahon sinusustentohan an saindang sadiri paagi sa trabahong por ora o panapanahon tanganing ikadusay an kadaklan na natatadang panahon sa pagtabang sa mga tawo na makadangog kan maogmang bareta.—1 Tesalonica 2:9; Mateo 24:14; 1 Timoteo 6:6.
Mga Halimbawa nin Pag-istimar
Posible na ginamit ni Pablo an harong ni Aquila bilang dadagosan para sa saiyang mga aktibidad sa pagmimisyonero durante kan 18 bulan nia sa Corinto. (Gibo 18:3, 11) Posible, kun siring, na naogma man si Aquila asin Priscila na magin bisita si Silas (Silvano) asin Timoteo kan dumatong sinda hale sa Macedonia. (Gibo 18:5) An duwang surat ni Pablo sa mga taga-Tesalonica, na kan huri nagin kabtang kan opisyal na lista nin mga libro sa Biblia, tibaad isinurat mantang an apostol nasa kaibahan ni Aquila asin Priscila.
Pasil imahinaron na kan panahon na ini an harong ni Priscila asin Aquila sarong tunay na sentro nin teokratikong aktibidad. Posible na parateng nagsosongko dian an dakol na mahal na katood—si Estefanas asin an saiyang pamilya, na enot na mga Kristiano sa probinsia nin Acaya, na si Pablo mismo an nagbautismo; si Ticio Justo, na ipinagamit ki Pablo an saiyang harong sa pagtao nin mga pahayag; asin si Crispo, an nangengenot na opisyal kan sinagoga, na nag-ako sa katotoohan kabale an gabos niang kairiba sa harong. (Gibo 18:7, 8; 1 Corinto 1:16) Dangan yaon sinda Fortunato asin Acaico; si Gayo, na puedeng sa harong nia ginibo an mga pagtiripon kan kongregasyon; si Erasto, an mayordomo kan siudad; si Tercio, an sekretaryo na pinagdiktahan ni Pablo kan saiyang surat sa mga taga-Roma; asin si Febe, sarong fiel na tugang na babae sa kaharaning kongregasyon nin Cencrea, na posibleng iyo an nagdara kan surat hale sa Corinto pasiring sa Roma.—Roma 16:1, 22, 23; 1 Corinto 16:17.
An mga lingkod ni Jehova sa modernong aldaw na nagkaoportunidad na istimaron an sarong nagbibiaheng ministro nakaaaram kun gurano iyan kanakaparirigon sa boot asin kadai malilingawan. An nakapakokosog na mga eksperyensia na isinasaysay sa siring na mga okasyon puedeng magin tunay na gikanan nin espirituwal na kaginhawahan para sa gabos. (Roma 1:11, 12) Asin, siring sa ginibo ni Aquila asin Priscila, an mga nagpapagamit kan saindang harong para sa mga pagtiripon, tibaad sa Pag-adal sa Libro kan Kongregasyon, nagkakamit kan kagayagayahan asin satispaksion na makakontribwir sa paaging ini sa ikaooswag kan tunay na pagsamba.
Dayupot na marhay an saindang pakipagkatood ki Pablo kaya uminiba sa saiya si Aquila asin Priscila kan sia maghale sa Corinto kan tigsoli nin 52 C.E., na inibanan sia sagkod sa Efeso. (Gibo 18:18-21) Nagdanay sinda sa siudad na iyan asin ibinugtak an pundasyon para sa sunod na pagsongko kan apostol. Digdi “ipinag-iba” kan may balaog na mga paratokdong ini kan maogmang bareta an matibay magtaram na si Apolos asin nagkaigwa kan kagayagayahan sa pagtabang sa saiya na masabotan “nin mas tama an dalan nin Dios.” (Gibo 18:24-26) Kan talagang songkoon liwat ni Pablo an Efeso durante kan saiyang ikatolong biahe sa pagmimisyonero, kan mga tiglipot nin 52/53 C.E., an oma na kinultibar kan dinamikong mag-agom na ini hinog na tanganing anihon. Sa laog nin mga tolong taon, si Pablo naghulit asin nagtokdo duman manongod sa “An Dalan,” mantang an kongregasyon sa Efeso nagtitiripon sa harong ni Aquila.—Gibo 19:1-20, 26; 20:31; 1 Corinto 16:8, 19.
Kan huri, pagbalik ninda sa Roma, an duwang katood na ini ni Pablo nagpadagos na ‘sundan an dalan nin pagkamapag-istimar,’ na ipinagagamit an saindang harong para sa Kristianong mga pagtiripon.—Roma 12:13; 16:3-5.
‘Isinapeligro Ninda an Saindang Liog’ Para ki Pablo
Posible na si Pablo duman nagdagos ki Aquila asin Priscila mantang sia nasa Efeso. Yaon daw sia sa sainda kan panahon kan kariribokan kan mga platero? Sono sa tala kan Gibo 19:23-31, kan an mga panday na naggigibo nin mga altar magrebelde tumang sa paghuhulit kan maogmang bareta, kinaipuhan kan mga tugang na pogolan si Pablo sa pagsapeligro kan saiyang sadiri paagi sa pag-atubang sa sururog. An nagkapirang komentarista sa Biblia may teoriya na puedeng sa mismong peligrosong kamugtakan na idto na si Pablo ‘dai nin kasiertohan minsan manongod sa saiyang sadiring buhay’ asin na si Aquila asin Priscila nakilabot, ‘na isinasapeligro an saindang liog’ para sa saiya.—2 Corinto 1:8; Roma 16:3, 4.
Kan “magkulpa na an kariribokan,” madonong na si Pablo naghale sa siudad. (Gibo 20:1) Daing duwa-duwa na si Aquila asin Priscila napaatubang man sa pagtumang asin pagtuya. Nakapaluya daw iyan sa saindang boot? Sa kabaliktaran, si Aquila asin Priscila may kapusoan na nagpadagos sa saindang Kristianong mga paghihingoa.
Sarong Dayupot na Mag-agom
Pagkatapos kan pamamahala ni Claudio, si Aquila asin Priscila nagbalik sa Roma. (Roma 16:3-15) Minsan siring, kan sinda ultimong masambitan sa Biblia, maheheling ta na nakabalik na sinda sa Efeso. (2 Timoteo 4:19) Sa giraray, arog sa gabos na iba pang pagkasambit sa Kasuratan, an mag-agom na ini magkaibanan na nasasambitan. Tunay nanggad na dayupot asin nagkakasarong mag-agom! Dai puedeng isipon ni Pablo an namomotan na tugang na iyan, si Aquila, na dai ginigirumdom an fiel na pagkooperar kan saiyang agom na babae. Asin kanigoan karahay na halimbawa para sa Kristianong mga mag-agom ngonyan, huli ta an maimbod na pagtabang nin debotadong agom nagpapangyari sa saro na dakol an magibo “sa gibohon kan Kagurangnan” asin, kun beses, mas dakol pa ngani kisa sa tibaad mahihimo nia bilang daing agom.—1 Corinto 15:58.
Si Aquila asin Priscila naglingkod sa nagkapirang laen-laen na kongregasyon. Arog ninda, dakol na maigot na Kristiano sa modernong panahon an nagboluntaryong bumalyo sa lugar na mas dakula an pangangaipo. Naeeksperyensiahan man ninda an kagayagayahan asin satispaksion gikan sa pakaheling na nag-ooswag an intereses kan Kahadean asin sa pakapatalubo nin maogma asin mahalagang marhay na Kristianong mga pagkakatood.
Paagi sa saindang marahayon na halimbawa nin Kristianong pagkamoot, nakamit ni Aquila asin Priscila an pagpahalaga ni Pablo asin kan iba. Alagad orog pa nganing mahalaga, nakagibo sinda nin marahay na dangog ki Jehova mismo. Inaasegurar kita kan Kasuratan: “An Dios bakong biko na malingawan an saindong ginibo asin an pagkamoot na saindong ipinaheling para sa saiyang ngaran, na kamo naglingkod sa mga banal asin padagos pang naglilingkod.”—Hebreo 6:10.
Tibaad mayo sa sato an oportunidad na gamiton an satong sadiri sa mga paagi na kaagid sa ginibo ni Aquila asin Priscila, pero puede niatong arogon an saindang ekselenteng halimbawa. Mapapasatuya an hararom na satispaksion mantang idinudusay ta an satong kosog asin buhay sa banal na paglilingkod, na dai noarin man linilingawan “an paggibo nin marahay asin an paghiras nin mga bagay sa iba, huli ta sa siring na mga atang naoogmang gayo an Dios.”—Hebreo 13:15, 16.