Si Tito—Sarong “Katabang Para sa Saindong Kapakanan”

MAY mga problema kun minsan sa Kristianong kongregasyon kaidtong enot na siglo. Kinaipuhan na resolberan an mga ini, asin ini nagkaipo nin kapusoan asin pagkuyog. An sarong tawo na mapangganang inatubang an labi sa saro kan mga angat na iyan iyo si Tito. Bilang saro na nagtabang ki apostol Pablo, odok an saiyang mga paghihingoa na tabangan an iba na gibohon an mga bagay sono sa paagi ni Jehova. Kun siring sinabihan ni Pablo an mga Kristiano sa Corinto na si Tito sarong ‘katabang para sa saindang kapakanan.’​—2 Corinto 8:23.

Siisay si Tito? Ano an nagin papel nia sa pagresolber sa mga problema? Asin paano kita makikinabang sa pag-estudyar sa saiyang gawe-gawe?

An Isyu sa Pagpaturi

Si Tito sarong dai tinuring Griego. (Galacia 2:3)a Mantang inaapod sia ni Pablo na “sarong tunay na aki segun sa pagtubod na yaon sa gabos,” si Tito tibaad saro sa espirituwal na mga aki kan apostol. (Tito 1:4; ikomparar an 1 Timoteo 1:2.) Si Tito kaiba ni Pablo, Bernabe, asin iba pang hale sa Antioquia, Siria, kan sinda magduman sa Jerusalem kaidtong mga 49 C.E. tanganing pag-olayan an isyu sa pagpaturi.​—Gibo 15:​1, 2; Galacia 2:1.

Isinuherir na huling pinag-oolayan sa Jerusalem an pagkakombertir kan dai tinuring mga Hentil, ipinag-iba si Tito tanganing ipaheling na an mga Judio asin bakong Judio puedeng magkamit kan pabor nin Dios baga man sinda turi o dai. An nagkapirang miembro kan kongregasyon sa Jerusalem na mga Fariseo bago ninda inako an Kristianismo nakiargumento na an mga kombertidong Hentil obligadong magpaturi asin kumuyog sa Ley, alagad kinontra an argumentong ini. An pagpirit ki Tito asin iba pang Hentil na magpaturi magigin kutanang pagnegar na an kaligtasan nakadepende sa dai na kutana maninigong kabootan ni Jehova asin sa pagtubod ki Jesu-Cristo imbes na sa mga gibo kan Ley. Magigin man kutanang pagsikwal iyan sa ebidensia na an mga Hentil, o mga tawo kan mga nasyon, nag-ako kan banal na espiritu nin Dios.​—Gibo 15:​5-​12.

Isinugo sa Corinto

Kan maresolberan an isyu sa pagpaturi, si Pablo asin Bernabe tinawan nin lubos na autoridad na maghulit sa mga nasyon. Kadungan kaiyan, pinagmaigotan man ninda na girumdomon an mga dukha. (Galacia 2:​9, 10) Tunay nanggad, kan masambitan giraray si Tito sa ipinasabong na rekord pakalihis nin mga anom na taon, yaon sia sa Corinto bilang sugo ni Pablo sa pag-organisar nin pangongolekta para sa mga banal. Pero mantang nagpapadagos si Tito sa gibohon na ini, namugtak sia sa saro pang situwasyon na pano nin tension.

Ihinahayag kan mga surat ni Pablo sa mga taga Corinto na sinuratan nguna nia sinda na “umontok sa pakikiiba sa mga parapakisaro.” Kinaipuhan na sabihan nia sinda na haleon sa tahaw ninda an sarong dai nagsosolsol na parapakisaro. Iyo, pinadarahan sinda ni Pablo nin mapuersang surat, na ginigibo iyan “sa balakid na luha.” (1 Corinto 5:​9-13; 2 Corinto 2:4) Mientras tanto, si Tito isinugo sa Corinto tanganing tumabang sa pangongolekta duman para sa nangangaipong mga Kristiano sa Judea. Posible na sia sinugo man na obserbaran an reaksion kan mga taga Corinto sa surat ni Pablo.​—2 Corinto 8:​1-6.

Ano an magigin reaksion kan mga taga Corinto sa hatol ni Pablo? Huli ta gustong marhay na maaraman iyan, puedeng sinugo ni Pablo si Tito hale sa Efeso pabalyo sa Dagat na Aegean pasiring sa Corinto, na ininstruksionan na magreport sa pinakamadaling panahon. Kun an misyon na iyan natapos bago nagpondo an nabigasyon huli sa tiglipot (sa mga katahawan nin Nobyembre), si Tito puedeng magduman sa Troas paagi sa barko o baklayon an mas halawig na ruta na maagi sa Hellespont. Posibleng amay na nakaabot si Pablo sa napagkaoyonan na tagboan sa Troas, huli ta an pagparibok kan mga platero nagin dahelan na humale sia sa Efeso nin mas amay kisa sa linaoman. Pakatapos na dai mapamugtak an boot sa paghalat sa Troas, narealisar ni Pablo na si Tito dai maabot na nag-agi sa dagat. Huli kaini, nagpuersa si Pablo na magbaklay sa paglaom na masabatan sia sa dalan. Kan yaon na sa daga nin Europa, nag-agi si Pablo sa Via Egnatia, asin sa katapustapusi nagtagbo sinda ni Tito sa Macedonia. Sa pakaginhawa asin paggayagayang marhay ni Pablo, marahay an bareta hale sa Corinto. Paborable an reaksion kan kongregasyon sa hatol kan apostol.​—2 Corinto 2:​12, 13; 7:​5-7.

Minsan ngani nahadit si Pablo kun anong klaseng pag-ako an maeeksperyensiahan kan saiyang sugo, tinabangan nin Dios si Tito na maotob an sugo sa saiya. Si Tito inako na may “takot asin pagtakig.” (2 Corinto 7:​8-15) Bilang paggamit sa mga tataramon kan ekspositor na si W. D. Thomas: “Puede niatong ipamugtak na dawa dai pinapaluya an pagkondenar ni Pablo, si [Tito] nakimaherak sa mga taga Corinto sa eksperto asin mataktikang paagi; na inaasegurar sinda na an nasa isip sana ni Pablo, siring kan itinaram nia, iyo an saindang kapakanan sa espirituwal.” Huli kaiyan, namotan ni Tito an mga Kristiano sa Corinto huli sa saindang makinuyog na espiritu asin positibong mga pagbabago. An saindang kaomaw-omaw na aktitud nagin gikanan nin pagparigon para sa saiya.

Kumusta man an ibang aspekto kan misyon ni Tito sa Corinto​—an pag-organisar nin pangongolekta para sa mga banal sa Judea? Ginibo man iyan ni Tito, siring kan maririsa sa impormasyon na manonompongan sa 2 Corinto. An surat na iyan posibleng ginibo sa Macedonia durante kan tigrakdag nin 55 C.E., dai nahaloy pakapagtagboan ni Tito asin Pablo. Nagsurat si Pablo na si Tito, na iyong nagpoon kan pangongolekta, isinusugo ngonyan pabalik kaiba an duwang katabang na dai nasabi an ngaran tanganing taposon iyan. Huling odok an interes sa mga taga Corinto, andam na marhay si Tito na bumalik. Kan bumalik si Tito sa Corinto, posibleng dara nia an ikaduwang ipinasabong na surat ni Pablo sa mga taga Corinto.​—2 Corinto 8:​6, 17, 18, 22.

Si Tito bako sanang marahay na organisador kundi sia man an klase nin tawo na puedeng pagtiwalaan nin sensitibong mga sugo sa masakit na mga situwasyon. Sia mapuso, maygurang, asin marigon. Malinaw na ibinilang ni Pablo si Tito na may kakayahan na atubangon an presenteng mga kustion na iprinesentar kan “labi-labi karahay na mga apostol” sa Corinto. (2 Corinto 11:5) An impresyon na ini ki Tito pinatutunayan kan sunod na pagkasambit sa saiya sa Kasuratan, sa saro pang masakit na destino.

Sa Isla nin Creta

May posibilidad na kaidtong pag-oltanan nin 61 asin 64 C.E., sinuratan ni Pablo si Tito, na kan panahon na idto naglilingkod sa isla nin Creta sa Mediterraneo. Iwinalat sia duman ni Pablo tanganing ‘husayon an mga bagay na may depekto’ asin ‘magnombra nin kamagurangan na lalaki sa lambang siudad.’ Sa pankagabsan, an mga taga Creta may reputasyon na “mga putikon, nakapeperwisyong mababangis na hayop, mga onason na daing trabaho.” Kun siring, sa Creta kakaipuhanon giraray ni Tito na humiro na may kapusoan asin karigonan. (Tito 1:​5, 10-12) Magabat na marhay na paninimbagan idto, huli ta posibleng iyan an madeterminar kan magigin ngapit nin Kristianismo sa isla. Nasa irarom nin pasabong, tinabangan ni Pablo si Tito paagi sa pagsabi nin espesipiko kun ano an hahanapon sa magigin mga paraataman. An mga kualipikasyon na iyan kinokonsiderar sagkod ngonyan may koneksion sa pagnombra nin Kristianong kamagurangan.

Dai sinasabi kan Kasuratan kun kasuarin naghale sa Creta si Tito. Haloy-haloy na sia duman tanganing hagadon sa saiya ni Pablo na asikasohon an mga pangangaipo ni Zenas asin Apolos, na naghapit nguna duman sa laog nin dai sinabing lawig nin panahon. Alagad dai nang gayo mahahaloy si Tito sa isla. Plano ni Pablo na sugoon duman magsalang si Artemas o Tiquico, dangan tatagboon ni Tito an apostol sa Nicopolis, na posibleng iyo an ngaran kan prominenteng siudad na yaon sa amihanan-solnopan na Grecia.​—Tito 3:​12, 13.

Gikan sa ultimong halipot na pagkasambit kan Biblia ki Tito, nanonodan niato na posibleng kaidtong mga 65 C.E., isinugo sia ni Pablo sa saro na naman na destino. Napaduman sia sa Dalmatia, sarong rehion sa sirangan nin Dagat Adriatico sa Croatia sa presenteng aldaw. (2 Timoteo 4:​10) Dai sinabi sa sato kun ano an gigibohon duman ni Tito, alagad ipinaririsa na sia isinugo tanganing direhiran an mga aktibidad sa kongregasyon asin magmisyonero. Kun iyo, si Tito maakto sa kapasidad na kapareho kan paglilingkod nia sa Creta.

Pinasasalamatan nanggad niato an maygurang na Kristianong mga paraataman na arog ki Tito! An saindang malinaw na pakasabot sa mga prinsipyo kan Kasuratan asin an saindang mapusong pag-aplikar kaiyan nakatatabang na protehiran an espirituwalidad kan kongregasyon. Arogon ta an saindang pagtubod asin magin arog ki Tito paagi sa pagsuportar sa espirituwal na kapakanan kan satong mga kapagtubod.​—Hebreo 13:7.

[Nota sa Ibaba]

[Retrato sa pahina 31]

Si Tito mapusong katabang para sa kapakanan kan mga Kristiano sa Corinto asin sa iba pang lugar