Ikinaoongis Huli sa Saindang Pagtubod

“Ikaoongis kamo nin gabos na tawo huli sa ngaran ko.”—MATEO 10:22.

1, 2. Makakapagsaysay daw kamo nin aktuwal na mga inagihan na tinios nin Mga Saksi ni Jehova huli sa pag-otob kan saindang relihiosong mga tinutubod?

AN SARONG onestong may tindahan na taga isla nin Creta inarestar nin dakol na beses asin paorootrong iinatubang sa mga husgado sa Grecia. Gabos-gabos, labing anom na taon sia sa karsel, na harayo sa saiyang agom asin limang aki. Sa Hapon an sarong 17 anyos na estudyante pinahale sa eskuelahan, minsan ngani sia toltol asin primera sa klase nia na may 42 na estudyante. Sa Pransia dakol an hinale sa saindang empleyo, minsan ngani marahayon an rekord ninda nin mahigos asin sadiosan na trabaho. Ano an pagkakaagid sa aktuwal na mga inagihan na ini?

² An gabos na indibiduwal na kalabot Mga Saksi ni Jehova. An saindang “krimen”? Sa pundamental, pag-otob kan saindang relihiosong mga tinutubod. Bilang pagkuyog sa mga tokdo ni Jesu-Cristo, an may tindahan ihinihiras sa iba an saiyang pagtubod. (Mateo 28:​19, 20) Sa pangenot sia napatunayan na nagkasala huli sa lihis na sa panahon na ley sa Grecia na ginigibong kriminal na kasalan an proselitismo. An estudyante pinahale huli ta an saiyang konsensia na sinanay sa Biblia dai minatogot na sia makikabtang sa obligatoryong mga praktis sa kendo (eskrimang Hapon). (Isaias 2:4) Asin an mga hinale sa saindang empleyo sa Pransia sinabihan na an solamenteng dahelan kan saindang pagkahale sa trabaho iyo na sinda nagpamidbid na Mga Saksi ni Jehova.

 3. Taano an grabeng pagdusa sa kamot nin ibang tawo ta medyo bihira para sa kadaklan na Saksi ni Jehova?

³ An maringis na mga inagihan na siring kaiyan tipiko sa mga tinios kasuarin pa sana kan Mga Saksi ni Jehova sa nagkapirang nasyon. Minsan siring, para sa kadaklan na Saksi ni Jehova, an grabeng pagdusa sa kamot nin ibang tawo medyo bihira. An banwaan ni Jehova midbid sa bilog na kinaban huli sa saindang marahay na gawe-gawe​—reputasyon na mayo nin itinataong balidong rason para sa siisay man na magmawot na gibohan sinda nin maraot. (1 Pedro 2:​11, 12) Dai sinda nagpapakana nin mga pagkasapakat o naggigibo nin nakadadanyar na gawe-gawe. (1 Pedro 4:​15) Al kontraryo, hinihingoa nindang mamuhay oyon sa hatol kan Biblia na magpasakop enot sa Dios, dangan sa kinabanon na mga gobyerno. Nagbabayad sinda kan mga buhis na hinahagad kan ley asin naghihingoa na “makipagkatoninongan sa gabos na tawo.” (Roma 12:18; 13:​6, 7; 1 Pedro 2:​13-​17) Sa saindang gibong pagtotokdo kan Biblia, sinda nag-eenkaminar nin paggalang sa ley, marahay na mga prinsipyo sa laog kan pamilya, asin moralidad. Dakol na gobyerno an nag-omaw sa sainda huli sa pagigin mga siudadanong makinuyog sa ley. (Roma 13:3) Pero, arog kan sinasabi kan enot na parapo, kun beses sinda nagigin mga punteriya nin oposisyon​—sa nagkapirang nasyon, nin mga pagprohibir pa ngani kan gobyerno. Iyan daw maninigong ipagngalas niato?

An “Sakripisyong Kalabot” sa Pagigin Disipulo

 4. Segun ki Jesus, ano an malalaoman nin saro kun sia magin nang saro sa saiyang mga disipulo?

⁴ Biyong liniwanag ni Jesu-Cristo kun ano an kalabot sa pagigin saiyang disipulo. “An oripon bakong orog sa saiyang kagurangnan,” sabi nia sa saiyang mga parasunod. “Kun ako pinaglamag ninda, kamo man paglalamagon ninda.” Si Jesus ikinaongis na “mayo nin dahelan.” (Juan 15:​18-20, 25; Salmo 69:4; Lucas 23:22) Iyan man an malalaoman kan saiyang mga disipulo​—oposisyon na mayo nin makatanosan na basehan. Bako sanang sa sarong okasyon, pinatanidan nia sinda: “Ikaoongis kamo.”​—Mateo 10:22; 24:9.

5, 6. (a) Sa anong dahelan na sinadol ni Jesus an may esperansang magin mga parasunod na “pensaron an gabos na sakripisyong kalabot”? (b) Kun siring, taano ta dai kita maninigong mamisteryohan kun kita napapaatubang sa oposisyon?

⁵ Bilang resulta, sinadol ni Jesus an may esperansang magin mga parasunod na “pensaron an gabos na sakripisyong kalabot” sa pagigin disipulo. (Lucas 14:​28, Revised Standard Version) Taano? Bakong tanganing magdesisyon kun baga sinda maninigong magin saiyang mga parasunod o bako, kundi tanganing magin determinadong otobon kun ano an kalabot. Dapat na andam kitang tagalan an ano man na mga pagbalo o kasakitan na kaiba kan pribilehio. (Lucas 14:27) Mayo nin siisay man na namimirit sa sato na maglingkod ki Jehova bilang parasunod ni Cristo. Iyan desisyon na gikan sa boot; iyan man desisyon na basado sa kaaraman. Aram niato nin antemano na apuera sa mga bendisyon na maeeksperyensiahan niato huli sa paglaog sa dusay na relasyon sa Dios, kita “ikaoongis.” Kaya dai kita namimisteryohan kun kita napapaatubang sa oposisyon. Satuyang ‘pinensar an gabos na sakripisyong kalabot,’ asin kita biyong andam na gibohon iyan.​—1 Pedro 4:​12-​14.

⁶ Taano an nagkapira, kaiba na an nagkapirang autoridad sa gobyerno, ta gustong kontrahon an tunay na mga Kristiano? Para sa simbag, makatatabang na siyasaton an duwang grupong relihioso kan enot na siglo C.E. Iyan parehong ikinaongis​—alagad huli sa magkalaen na marhay na dahelan.

Maongison Asin Ikinaoongis

7, 8. Anong mga tokdo an nagpabanaag nin pagduhagi sa mga Hentil, asin bilang resulta anong aktitud an tuminalubo sa tahaw kan mga Judio?

⁷ Pag-abot kan enot na siglo C.E., an Israel sakop na kan pamamahala nin Roma, asin an Judaismo, an sistema nin relihion kan mga Judio, sa pankagabsan nasa tiranikong pamomogol nin mga namomoon na arog kan mga eskriba saka Fariseo. (Mateo 23:​2-4) An panatikong mga namomoon na ini kinua an mga presepto kan Ley ni Moises mapadapit sa pagigin siblag sa mga nasyon asin biniribid iyan tanganing hagadon an pagmenus sa mga bakong Judio. Sa paggibo kaiyan, nagpaluwas sinda nin relihion na nagpatalubo nin pagkaongis sa mga Hentil asin nagpaluwas man nin pagkaongis kan mga Hentil.

⁸ Bakong depisil para sa mga namomoon na Judio na maghulit nin pagduhagi sa mga Hentil, ta kaidto an mga Hentil ibinibilang kan mga Judio na marigsok na mga linalang. Itinokdo nin mga namomoon sa relihion na an sarong Judia dapat na nungka na magsolo sa kaibanan nin mga Hentil, ta sinda “pinagdududahan nin kalaswaan.” An sarong Judio dapat na dai “magdanay na solo kaiba ninda ta sinda pinagdududahan na nagpapabolos nin dugo.” An ginatas nin Hentil dai puedeng gamiton apuera sana kun may Judio na yaon tanganing bantayan an paggatas. Sa impluwensia kan mga namomoon sa sainda, an mga Judio nakapatalubo nin pagkaindiperente asin matagas na pagkaeksklusibo.​—Ikomparar an Juan 4:9.

 9. Ano an epekto kan pagtokdo nin mga namomoon na Judio mapadapit sa mga bakong Judio?

⁹ An siring na mga tokdo mapadapit sa mga bakong Judio daing nagibo tanganing paoswagon an marahay na relasyon sa pag-oltanan nin mga Judio asin Hentil. An nagin pagheling kan mga Hentil sa mga Judio mga naoongis sa gabos na tawo. An Romanong historyador na si Tacito (na namundag kaidtong mga 56 C.E.) nagsabi manongod sa mga Judio na “pinagheling ninda an ibang tawo na may lubos na pagkaongis sa mga enemigo.” Hiningako man ni Tacito na an mga Hentil na nagin proselitong Judio tinokdoan na isikwal an saindang nasyon asin ibilang na daing kamanungdanan an saindang pamilya saka mga katood. Sa pankagabsan, pinabayaan kan mga Romano an mga Judio, na masakit kalabanon ta dakol sinda. Alagad an rebelyon na Judio kan 66 C.E. nagin dahelan nin daing herak na pagbalos kan mga Romano, na nagbunga kan pagkalaglag kan Jerusalem kaidtong 70 C.E.

10, 11. (a) Anong pagtratar sa mga taga ibang nasyon an hinagad kan Ley ni Moises? (b) Anong leksion an nanonodan niato sa nangyari sa Judaismo?

¹⁰ Ano an komparasyon kan punto de vistang iyan sa mga taga ibang nasyon sa klase nin pagsamba na sinasabi sa Ley ni Moises? Totoo na an Ley nagsuportar sa pagigin siblag sa mga nasyon, alagad ini tanganing protehiran an mga Israelita, partikularmente an saindang dalisay na pagsamba. (Josue 23:​6-8) Dawa siring, hinagad kan Ley na an mga taga ibang nasyon trataron na may hustisya saka pagigin makatanosan asin na sinda akoon sa mapag-istimar na paagi​—basta dai sinda hayag na nakikisuway sa mga ley nin Israel. (Levitico 24:22) Paagi sa pagbaya sa rasonableng tunay na kahulogan na risang-risa sa Ley dapit sa mga taga ibang nasyon, an Judiong mga namomoon sa relihion kan kaaldawan ni Jesus nagpaluwas nin sarong klase nin pagsamba na nagpatalubo nin pagkaongis asin ikinaongis. Sa katapusan, an Judiong nasyon kan enot na siglo nawaran kan pabor ni Jehova.​—Mateo 23:38.

¹¹ Igwa daw nin leksion digdi para sa sato? Igwa nanggad! An nagpapakangmatanos, mapalangkaw na aktitud na minemenus an mga bako niatong kapareho sa relihiosong mga tinutubod dai eksaktong nagrerepresentar sa dalisay na pagsamba ki Jehova, ni ikinaoogma man nia iyan. Estudyare an fiel na mga Kristiano kan enot na siglo. Dai sinda naongis sa mga bakong Kristiano, ni nagrebelde man sinda tumang sa Roma. Minsan siring, sinda ‘ikinaongis.’ Taano? Asin niisay?

An Enot na mga Kristiano—Ikinaongis Niisay?

12. Paano malinaw sa Kasuratan na boot ni Jesus na an saiyang mga parasunod magkaigwa nin timbang na punto de vista manongod sa mga bakong Kristiano?

¹² Malinaw sa mga tokdo ni Jesus na an intension nia magkaigwa nin timbang na punto de vista an saiyang mga disipulo manongod sa mga bakong Kristiano. Sa sarong lado, sinabi nia na an saiyang mga parasunod magigin siblag sa kinaban​—an boot sabihon, saindang rarayoan an mga aktitud asin gawe-gawe na kontra sa matanos na mga dalan ni Jehova. Sinda magdadanay na neutral sa guerra asin politika. (Juan 17:​14, 16) Sa ibong na lado, imbes na magsuportar sa pagduhagi sa mga bakong Kristiano, sinabihan ni Jesus an saiyang mga parasunod na ‘kamotan an saindang mga kaiwal.’ (Mateo 5:44) Sinadol ni apostol Pablo an mga Kristiano: “Kun nagugutom an saindong kaiwal, pakakana sia; kun sia napapaha, painoma sia.” (Roma 12:20) Sinabihan man nia an mga Kristiano na ‘gumibo kan marahay sa gabos.’​—Galacia 6:10.

13. Taano ta kontrang marhay sa mga disipulo ni Cristo an Judiong mga namomoon sa relihion?

¹³ Pero, dai nahaloy nanompongan kan mga disipulo ni Cristo an saindang sadiri na ‘ikinaoongis’ nin tolong grupo. An enot an Judiong mga namomoon sa relihion. Bakong makangangalas na an mga Kristiano madaling nakaapod sa saindang atension! An mga Kristiano halangkaw an mga prinsipyo sa moralidad saka integridad, asin may itinatao sindang nakapupukaw nin paglaom na mensahe na may kaigotan na pano nin init. Rinibo an naghale sa Judaismo asin maogmang inako an Kristianismo. (Gibo 2:​41; 4:4; 6:7) Para sa Judiong mga namomoon sa relihion, an Judiong mga disipulo ni Jesus mga apostata sana! (Ikomparar an Gibo 13:45.) An paniwala kan anggot na mga namomoon na ini ginigibong imbalido nin Kristianismo an saindang mga tradisyon. Tara, dinedeharan pa ngani kaiyan an saindang punto de vista manongod sa mga Hentil! Poon kan 36 C.E., an mga Hentil puedeng magin mga Kristiano, na kapareho kan Judiong mga Kristiano sa pagtubod asin nagkakamit nin kaparehong mga pribilehio.​—Gibo 10:​34, 35.

14, 15. (a) Taano an mga Kristiano ta ikinaongis kan paganong mga nagsasamba? Tumao nin halimbawa. (b) An enot na mga Kristiano ‘ikinaongis’ kan anong ikatolong grupo?

¹⁴ Ikaduwa, an mga Kristiano ikinaongis kan paganong mga nagsasamba. Halimbawa, sa suanoy na Efeso, an paggibo nin pirak na mga altar kan diosang si Artemis maganansiang negosyo. Alagad kan maghulit duman si Pablo, naghimate an dakol-dakol na taga Efeso, na binayaan an pagsamba ki Artemis. Huling namemeligro an saindang negosyo, nagkariribok an mga platero. (Gibo 19:​24-​41) May nangyari man na kaagid kaiyan pagkalakop kan Kristianismo sa Bitinia (na ngonyan amihanan-solnopan na Turkiya). Dai nahaloy pagkatapos kan Kristianong Griegong Kasuratan, an gobernador nin Bitinia, si Plinio na Ngohod, nagbareta na mayo nang tawo an paganong mga templo asin buminabang marhay an benta nin sakati para sa mga hayop na iaatang. Binasol an mga Kristiano​—asin pinaglamag—​ta an saindang pagsamba dai nagtotogot nin atang na mga hayop asin idolo. (Hebreo 10:​1-9; 1 Juan 5:​21) Malinaw na an paglakop nin Kristianismo nakaapektar sa nagkapirang personal na interes na konektado sa paganong pagsamba, asin ikinaanggot iyan kan mga nawaran nin negosyo sagkod kuarta.

¹⁵ Ikatolo, an mga Kristiano ‘ikinaongis’ kan nasyonalistikong mga Romano. Kan primero, an pakamidbid kan mga Romano sa mga Kristiano bilang sadit asin tibaad panatikong grupong relihioso. Pero, pag-abot nin panahon, an paghingako sana na an saro Kristiano nagin kasalan na kagadanan an padusa. Taano an onestong mga siudadano na Kristiano an pamumuhay ta ibibilang na angay na biktima nin paglamag asin paggadan?

An Enot na mga Kristiano—Taano ta Ikinaongis sa Romanong Kinaban?

16. Sa anong mga paagi na an mga Kristiano nagdanay na siblag sa kinaban, asin taano ta ginibo sinda kaining ikinauuyam sa Romanong kinaban?

¹⁶ Sa pangenot, an mga Kristiano ikinaongis sa Romanong kinaban huli sa pag-otob kan saindang relihiosong mga tinutubod. Halimbawa, sinda nagdanay na siblag sa kinaban. (Juan 15:19) Kaya dai sinda nagkapot nin katongdan na politikal, asin nagsayuma sindang magserbisyo militar. Bilang resulta, sinda “irinepresentar bilang mga tawo na dai nang interes sa kinaban, asin daing serbi sa gabos na agi-agi nin buhay,” sabi kan historyador na si Augusto Neander. An pagigin bakong kabtang kan kinaban nangahulogan man nin paglikay sa maraot na mga ugale kan marigsok na Romanong kinaban. “An saradit na komunidad na Kristiano pinupurisaw an bangkag sa kasiraman na paganong kinaban huli sa saindang kabanalan asin sa saindang pagkadisente,” an paliwanag kan historyador na si Will Durant. (1 Pedro 4:​3, 4) Paagi sa paglamag asin paggadan sa mga Kristiano, tibaad hinihingoa kan mga Romano na paontokon an nakapupurisaw na tingog nin konsensia.

17. Ano an nagpapaheling na epektibo an paghuhulit kan mga Kristiano kan enot na siglo?

¹⁷ An mga Kristiano kan enot na siglo naghulit kan maogmang bareta kan Kahadean nin Dios na may dai minasukong kaigotan. (Mateo 24:14) Pag-abot kan mga 60 C.E., nasabi na ni Pablo na an maogmang bareta “ikinahulit [na] sa gabos na linalang sa sirong nin langit.” (Colosas 1:23) Pag-abot kan katapusan kan enot na siglo, an mga parasunod ni Jesus nagkaigwa na nin mga disipulo sa bilog na Imperyo nin Roma​—sa Asia, Europa, asin Aprika! Dawa an nagkapirang miembro kan “mga kasaro sa harong ni Cesar” nagin Kristiano.a (Filipos 4:22) An maigot na paghuhulit na ini nakapukaw nin pagkaanggot. Sabi ni Neander: “An Kristianismo daing ontok na nag-oswag sa tahaw kan gabos na klase nin tawo, asin nagtaong senyal na ibabagsak an relihion kan estado.”

18. Paano an pagtao ki Jehova nin dai nababangang debosyon ginibo an mga Kristiano na kakontra kan gobyerno nin Roma?

¹⁸ An mga parasunod ni Jesus nagtao ki Jehova nin dai nababangang debosyon. (Mateo 4:​8-​10) Seguro, orog sa arin pa man na iba, an aspektong ini kan saindang pagsamba ginibo sindang kakontra kan Roma. An mga Romano pinababayaan an ibang relihion, basta an mga parasunod dian nakikakabtang man sa pagsamba sa emperador. An enot na mga Kristiano dai nanggad puedeng makikabtang sa siring na pagsamba. Ibinilang ninda an saindang sadiri na maninimbag sa autoridad na mas halangkaw kisa sa autoridad kan Estado nin Roma, arin na baga, si Jehova Dios. (Gibo 5:​29) Bilang resulta, gurano man karahay na siudadano an sarong Kristiano sa gabos na iba pang bagay, sia ibinilang na enemigo kan Estado.

19, 20. (a) Sairisay an may dakulang paninimbagan sa malisyosong pagbalobagi na pinalakop manongod sa fiel na mga Kristiano? (b) Anong mga sahot na bakong totoo an pinalataw tumang sa mga Kristiano?

¹⁹ May saro pang dahelan kun taano an fiel na mga Kristiano ta ‘ikinaongis’ sa Romanong kinaban: Madaling pinaniwalaan an malisyosong pagbalobagi manongod sa sainda, mga sahot na an Judiong mga namomoon sa relihion an may dakulang paninimbagan. (Gibo 17:​5-8) Kaidtong mga 60 o 61 C.E., kan si Pablo yaon sa Roma na naghahalat na bistahon ni Emperador Nero, an nangengenot na mga Judio nagsabi manongod sa mga Kristiano: “An totoo kun dapit sa sektang ini naaaraman mi na sa gabos na lugar iyan pinaglilibak.” (Gibo 28:22) Dai puedeng dai nadangog ni Nero an mapagbalobaging mga estorya manongod sa sainda. Kan 64 C.E., kan sia an basolon para sa pagkasolo na nakadanyar na marhay sa Roma, pinili daa ni Nero bilang padatolan an dati nang pinapakaraot na mga Kristiano. Minalataw na ini pinonan nin biglang abot nin madahas na paglamag na desididong pohoon an mga Kristiano.

²⁰ An mga sahot na bakong totoo tumang sa mga Kristiano sa parate sinaralak na direktang mga putik asin pagparaot sa saindang mga tinutubod. Huli ta sinda nagtutubod na saro sana an Dios asin dai sinda nagsasamba sa emperador, inapod sindang mga ateista. Mantang an nagkapirang miembro nin pamilya na bakong Kristiano kontra sa saindang mga paryenteng Kristiano, an mga Kristiano inakusar na pinapagsusuruwaysuway an mga pamilya. (Mateo 10:21) Inapod sindang mga kanibal, akusasyon na, sabi nin nagkapirang reperensia, basado sa pagbiribid sa mga sinabi ni Jesus kaidtong Pamanggihan nin Kagurangnan.​—Mateo 26:​26-​28.

21. Sa anong duwang dahelan na ‘ikinaongis’ an mga Kristiano?

²¹ Kun siring, an fiel na mga Kristiano ‘ikinaongis’ kan mga Romano huli sa duwang pundamental na dahelan: (1) an saindang mga tinutubod saka gibo na basado sa Biblia, asin (2) an mga akusasyon na bakong totoo tumang sa sainda. Ano man an dahelan, an mga kontra saro sana an obheto​—an pag-olang sa Kristianismo. Siempre, an tunay na mga parasutsut sa paglamag sa mga Kristiano nakalalabi sa tawo na mga parakontra, dai naheheling na maraot na espiritung mga puersa.​—Efeso 6:​12.

22. (a) Anong halimbawa an nagpapaheling na an Mga Saksi ni Jehova naghihingoa na ‘gibohon an marahay sa gabos’? (Helingon an kahon sa pahina 11.) (b) Ano an pag-oolayan sa kasunod na artikulo?

²² Arog kan enot na mga Kristiano, an Mga Saksi ni Jehova sa presenteng mga panahon ‘ikinaongis’ sa manlaenlaen na nasyon. Pero dai ninda ikinaoongis an mga bakong Saksi; ni na sinda man nagin gikanan nin rebolusyon tumang sa mga gobyerno kasuarin man. Al kontraryo, midbid sinda sa bilog na kinaban huli sa paggibo nin tunay na pagkamoot na nakalalampas sa gabos na sosyal, rasyal, asin etnikong mga kaolangan. Kun siring, taano ta pinaglalamag sinda? Asin ano an reaksion ninda sa oposisyon? An mga hapot na ini pag-oolayan sa kasunod na artikulo.

[Nota sa Ibaba]

Ano an Isisimbag Nindo?

◻ Taano ta sinadol ni Jesus an may esperansang magin mga parasunod na pensaron an gabos na sakripisyong kalabot sa pagigin disipulo?

◻ An komun na punto de vista nin mga bakong Judio nagkaigwa nin anong epekto sa Judaismo, asin ano an nanonodan niato digdi?

◻ An fiel na enot na mga Kristiano napaatubang sa oposisyon nin anong tolong grupo?

◻ Sa anong pundamental na mga dahelan na an enot na mga Kristiano ‘ikinaongis’ kan mga Romano?

[Kahon sa pahina 11]

‘Paggibo kan Marahay sa Gabos’

An Mga Saksi ni Jehova hinihingoa na himateon an konseho kan Biblia na ‘gibohon an marahay sa gabos.’ (Galacia 6:​10) Sa mga panahon nin pangangaipo, an pagkamoot sa kataed nagmomotibar sa sainda na tabangan an mga bako nindang kapareho sa relihiosong punto de vista. Halimbawa, durante kan kapahapahamak na situwasyon sa Rwanda kan 1994, an mga Saksing taga Europa nagboluntaryo na magduman sa Aprika tanganing tumabang sa pag-ayuda. Listong napatindog an organisadong marhay na mga kampo saka ospital na nasa luwas sa pagsokoro. Ikinarga sa eroplano an kadakoldakol na kakanon, gubing, asin tamong. An kabilangan nin mga dulag na nakinabang sa pag-ayudang ini labing triple sa kabilangan nin mga Saksi sa lugar na iyan.

[Retrato sa pahina 9]

An mga Kristiano kan enot na siglo naghulit kan maogmang bareta na may dai minasukong kaigotan