An Enot na mga Kristiano Asin an Ley ni Moises

“An Ley nagin satong paratokdo na minagiya pasiring ki Cristo.”​—GALACIA 3:24.

1, 2. Ano an nagkapira sa mga pakinabang na nakamtan kan mga Israelita na maingat na nag-ootob sa Ley ni Moises?

KAN 1513 B.C.E., itinao ni Jehova sa mga Israelita an kodigo nin mga ley. Sinabihan nia an banwaan na kun kukuyogon ninda an saiyang tingog, bebendisyonan nia sinda asin magigin maogma, nakakokontento an saindang buhay.—Exodo 19:5, 6.

² An kodigong iyan nin Ley, na inaapod Ley ni Moises, o basta “Ley,” “banal asin matanos patin marahay.” (Roma 7:12) Pinaoswag kaiyan an mga birtud na arog nin kabootan, pagkasadiosan, moralidad, asin pakikipagkapwa-tawo. (Exodo 23:4, 5; Levitico 19:14; Deuteronomio 15:13-15; 22:10, 22) Dinagka man kan Ley an mga Judio na magkaminorootmootan. (Levitico 19:18) Apuera kaini, dai sinda dapat makiasosyar o mag-agom sa mga Hentil na bakong sakop kan Ley. (Deuteronomio 7:3, 4) Bilang “lanob” na nagseseparar sa pag-oltanan kan mga Judio asin Hentil, iningatan kan Ley ni Moises an banwaan nin Dios na dai maolakitan kan paganong kaisipan asin mga gibo.—Efeso 2:14, 15; Juan 18:28.

 3. Huling mayo ni saro na lubos na nakaootob sa Ley, ano an nagin epekto kaiyan?

³ Minsan siring, maski an pinakasadiosan na mga Judio dai nakaootob nin lubos sa Ley nin Dios. Sobra daw an inaasahan sa sainda ni Jehova? Dai. An saro sa mga dahelan kun taano ta itinao an Ley sa Israel iyo na “tanganing mahayag an mga paglapas.” (Galacia 3:19) Ipinamate kan Ley sa sinserong mga Judio na kaipuhan nindang marhay an sarong Parabalukat. Kan dumatong na an Sarong iyan, naggayagaya an fiel na mga Judio. An saindang pagkakalda sa sumpa nin kasalan asin kagadanan harani na!—Juan 1:29.

 4. Sa anong sentido na an Ley nagin “paratokdo na minagiya pasiring ki Cristo”?

⁴ An Ley ni Moises ginibo na magin temporaryong areglo. Kan magsurat sa mga kapwa Kristiano, ilinadawan iyan ni apostol Pablo bilang sarong “paratokdo na minagiya pasiring ki Cristo.” (Galacia 3:24) An paratokdo (sa Ingles, “tutor”) kan suanoy na mga panahon an naghahatod asin nagsusundo sa mga aki sa eskuelahan. Sa pankagabsan bako sia an maestra; sia lang an naggigiya sa mga aki pasiring sa maestra. Kaagid kaiyan, an Ley ni Moises dinisenyo tanganing giyahan an matatakton sa Dios na mga Judio pasiring ki Cristo. Nanuga si Jesus na sia danay na masasakaibanan kan saiyang mga parasunod “sagkod sa pagtatapos kan sistema nin mga bagay.” (Mateo 28:20) Kun siring, kan mabilog na an Kristianong kongregasyon, an “paratokdo”—an Ley—mayo na nin katuyohan. (Roma 10:4; Galacia 3:25) Alagad dai tolos nasabotan kan nagkapirang Judiong Kristiano an mahalagang marhay na katotoohan na ini. Bilang resulta, may mga kabtang kan Ley na padagos nindang inotob dawa pakatapos na buhayon liwat si Jesus. Pero an iba binago an saindang kaisipan. Sa paggibo kaiyan, nagtao sinda nin marahayon na halimbawa para sa sato ngonyan. Helingon niato kun paano.

Nakaoogmang mga Pagbabago sa Kristianong Doktrina

 5. Anong mga instruksion an inako ni Pedro sa sarong bisyon, asin taano ta nabigla sia?

⁵ Kan 36 C.E., an Kristianong apostol na si Pedro nagkaigwa nin pambihirang bisyon. Kan panahon na iyan sarong langitnon na tingog an nagboot sa saiya na magbuno asin kumakan nin mga gamgam asin hayop na ibinibilang na maati segun sa Ley. Nabigla si Pedro! Dai pa sia noarin man “nagkakan nin ano man na maramog asin maati.” Alagad sinabi sa saiya kan tingog: “Dai mo na pag-apodon na maramog an mga lininig na nin Dios.” (Gibo 10:9-15) Imbes na may katagasan na mangapot sa Ley, binago ni Pedro an saiyang pagmansay. Nagresulta ini sa makangangalas na nadiskobre nia may labot sa mga katuyohan nin Dios.

6, 7. Ano an nagpangyari ki Pedro na magkonklusyon na puede na siang maghulit ngonyan sa mga Hentil, asin ano pa an posibleng mga ikinonklusyon nia?

⁶ Ini an nangyari. Tolong lalaki an nagduman sa harong na dinadagosan ni Pedro tanganing hagadon saiya na umiba sa sainda pasiring sa harong nin sarong deboto asin bakong turi na Hentil na an ngaran Cornelio. Pinadagos ni Pedro an mga lalaking ini sa harong asin inistimar sinda duman. Huling nasabotan na an kahulogan kan bisyon na ini, uminiba sa sainda si Pedro kan sunod na aldaw pasiring sa harong ni Cornelio. Si Pedro lubos na nagpatotoo duman may labot ki Jesu-Cristo. Kan oras na iyan, si Pedro nagsabi: “Sa katotoohan ako nakaiisi na an Dios daing ipinaoorog, kundi sa lambang nasyon an tawo na natatakot sa saiya asin naggigibo nin katanosan saiyang inaako.” Bako sanang si Cornelio kundi pati an saiyang mga paryente asin dayupot na katood an nagtubod ki Jesus, asin “an banal na espiritu naghilig sa gabos na nagdadangog sa tataramon.” Huling narekonoser na si Jehova mismo an nagmamaniobra sa bagay na ini, ‘pinagbotan sinda ni Pedro na mabautismohan sa ngaran ni Jesu-Cristo.’—Gibo 10:17-48.

⁷ Ano an nagpangyari ki Pedro na magkonklusyon na an mga Hentil na bakong sakop kan Ley ni Moises puede na ngonyan na magin parasunod ni Jesu-Cristo? An espirituwal na pakamansay. Huling ipinaheling na nin Dios an saiyang pag-oyon sa bakong turi na mga Hentil, na ibinububo sa sainda an saiyang espiritu, namansayan ni Pedro na puede na sindang akoon para sa bautismo. Kadungan kaiyan, minalataw na narealisar ni Pedro na dai inaasahan nin Dios na otobon kan Hentil na mga Kristiano an Ley ni Moises bilang kahagadan sa bautismo. Kun buhay na kamo kaidto, magigin andam man daw kamo arog ki Pedro na bagohon an saindong punto de vista?

An Nagkapira Padagos na Nagsunod sa “Paratokdo”

 8. Anong punto de vista dapit sa pagturi na laen sa punto de vista ni Pedro an pinalakop nin nagkapirang Kristianong nag-iistar sa Jerusalem, asin taano?

⁸ Pagkahale sa harong ni Cornelio, si Pedro nagpa-Jerusalem. Nakaabot na sa kongregasyon duman an bareta na “inako [na kan bakong turi na mga Hentil] an tataramon nin Dios,” asin ikinaribok iyan kan nagkapirang disipulong Judio. (Gibo 11:1-3) Minsan ngani rinerekonoser na an mga Hentil puedeng magin mga parasunod ni Jesus, “an mga nagsusuportar sa pagturi” nag-insistir na an mga tawong ini hale sa mga nasyon na bakong Judio dapat na mag-otob sa Ley tanganing maligtas. Sa ibong na kampi, sa mga lugar na mga Hentil an kadaklan na nag-iistar, kun saen dikit an Judiong mga Kristiano, an pagturi bako man talagang isyu. An duwang punto de vistang iyan nagpadagos sa laog nin mga 13 taon. (1 Corinto 1:10) Sierto nanggad na nagin pagbalo iyan para sa enot na mga Kristianong idto—nangorogna sa mga Hentil na nag-iistar sa mga lugar kan mga Judio!

 9. Taano ta mahalagang marhay na husayon an isyu dapit sa pagturi?

⁹ Sa katapustapusi uminabot sa kulminasyon an isyu kan 49 C.E. kan an mga Kristiano hale sa Jerusalem dumatong sa Antioquia sa Siria, kun saen naghuhulit si Pablo. Pinonan nindang itokdo na an mga nakombertir na Hentil dapat na magpaturi segun sa Ley. Asin nagkaigwa nanggad nin dai pagkaoroyon asin diriskutiran sa tahaw ninda asin ni Pablo saka Bernabe! Kun dai mahusay an isyu, an nagkapirang Kristiano, baga man Judio o Hentil, seguradong magkakasiringkog. Sa siring, inareglo na si Pablo asin an pirang iba pa magduman sa Jerusalem asin hagadon sa Kristianong namamahalang grupo na resolberan nin sararoan sana an isyu.​—Gibo 15:​1, 2, 24.

Sadiosan na Pagkakalaen nin Opinyon—Dangan, Pagkasararo!

10. Ano an nagkapirang punto na kinonsiderar kan namamahalang grupo bago nagdesisyon mapadapit sa kamugtakan kan mga Hentil?

¹⁰ Sa sarong miting na ipinaapod, minalataw na an nagkapira nakiargumento apabor sa pagturi, mantang an iba nag-atubang nin sarongat na punto de vista. Alagad dai nangibabaw an emosyon kaidto. Pagkatapos nin pagdiriskutiran, ilinadawan ni apostol Pedro asin Pablo an mga tanda na ginibo ni Jehova sa tahaw kan mga bakong turi. Ipinaliwanag ninda na ibinubo nin Dios an banal na espiritu sa mga Hentil na bakong turi. Garo man sana ihinapot ninda, ‘Tama daw na haboan kan Kristianong kongregasyon an mga inako nin Dios?’ Dangan binasa ni disipulo Santiago an sarong teksto sa Kasuratan na nakatabang sa gabos na presente na mamansayan an kabotan ni Jehova dapit sa bagay na iyan.​—Gibo 15:4-17.

11. Ano an dai nakaapektar sa pagdesisyon mapadapit sa pagturi, asin ano an nagpapaheling na binendisyonan ni Jehova an desisyon na iyan?

¹¹ An atension kan gabos yaon ngonyan sa namamahalang grupo. Dahel daw sa saindang pagigin Judio madesisyon sinda apabor sa pagturi? Dai. An fiel na mga lalaking ini determinadong sunodon an Kasuratan asin an paggiya kan banal na espiritu nin Dios. Pakatapos dangogon an gabos na pertinenteng patotoo, an namamahalang grupo sararong nagkaoroyon na an Hentil na mga Kristiano dai na kaipuhan na magpaturi asin magpasakop sa Ley ni Moises. Kan mabaretaan iyan kan mga tugang, naggayagaya sinda, asin an mga kongregasyon nagpoon na “magdakol an kabilangan aroaldaw.” An mga Kristianong idto na nagsunod sa malinaw na teokratikong instruksion binendisyonan nin marigon asin sono sa Kasuratan na simbag. (Gibo 15:19-23, 28, 29; 16:1-5) Pero, may mahalagang hapot na dai pa nasisimbag.

Kumusta Man an Judiong mga Kristiano?

12. Anong hapot an dai pa naresolberan?

¹² Malinaw na sinabi kan namamahalang grupo na an Hentil na mga Kristiano dai na kaipuhan na turion. Alagad kumusta man an Judiong mga Kristiano? An desisyon kan namamahalang grupo dai espesipikong trinatar an aspektong iyan kan hapot.

13. Taano ta salang iinsistir na an pag-otob sa Ley ni Moises kaipuhan para sa kaligtasan?

¹³ An nagkapirang Judiong Kristiano na “maigot para sa Ley” nagpadagos sa pagturi sa saindang mga aki asin sa pag-otob sa nagkapirang kabtang kan Ley. (Gibo 21:20) Labi pa dian an ginibo kan iba, na nag-iinsistir pa ngani na kaipuhan na otobon kan Judiong mga Kristiano an Ley tanganing maligtas. Napasala sindang marhay dapit digdi. Halimbawa, paano madolot nin atang na hayop an siisay man na Kristiano para sa kapatawadan nin mga kasalan? An siring na pagdolot tinapos na kan atang ni Cristo. Kumusta man an kahagadan kan Ley na likayan kan mga Judio an dayupot na pakikiiba sa mga Hentil? Magigin depisil na gayo para sa maigot na Kristianong mga paraebanghelyo na otobon an mga pagbabawal na iyan asin gibohon pa man giraray an sugo na tokdoan an mga Hentil kan gabos na bagay na itinokdo ni Jesus. (Mateo 28:​19, 20; Gibo 1:8; 10:28)a Mayo nin ebidensia na an bagay na ini lininaw sa sarong miting kan namamahalang grupo. Pero, an kongregasyon dai pinabayaan na mayo nin tabang.

14. Anong giya mapadapit sa Ley an itinao kan ipinasabong na mga surat ni Pablo?

¹⁴ Uminabot an giya, bakong paagi sa surat hale sa namamahalang grupo, kundi paagi sa dugang pang ipinasabong na mga surat kan mga apostol. Halimbawa, si apostol Pablo nagpadara nin mapuersang mensahe sa mga Judio asin Hentil na nag-iistar sa Roma. Sa surat nia sa sainda, ipinaliwanag nia na an tunay na Judio iyo “an Judio sa laog, asin an saiyang pagturi iyo an sa puso paagi sa espiritu.” (Roma 2:28, 29) Sa surat man sanang iyan, si Pablo naggamit nin ilustrasyon tanganing patunayan na an mga Kristiano bako nang sakop kan Ley. An argumento nia iyo na an sarong babae dai puedeng pakasal nin sabay sa duwang lalaki. Alagad kun an saiyang agom magadan, sia libre nang magpaagom liwat. Dangan tinawan ni Pablo nin aplikasyon an ilustrasyon, na ipinaheheling na an linahidan na mga Kristiano dai puedeng magin sakop kan Ley ni Moises asin kadungan kaiyan magin rogaring ni Cristo. Kaipuhan sindang magin “gadan sa Ley” tanganing makasaro sinda ni Cristo.​—Roma 7:1-5.

Dai Tolos Nasabotan an Punto

15, 16. Taano ta dai nasabotan kan nagkapirang Judiong Kristiano an punto may labot sa Ley, asin ano an ipinaheheling kaini manongod sa pangangaipo na magdanay na mapagbantay sa espirituwal?

¹⁵ Dai madidiskutir an pangangatanosan ni Pablo mapadapit sa Ley. Kun siring, taano ta dai iyan nasabotan kan nagkapirang Judiong Kristiano? An sarong dahelan, mayo sinda nin espirituwal na pakamansay. Halimbawa, napabayaan ninda an pagkakan nin matagas na espirituwal na kakanon. (Hebreo 5:11-14) Iregular man sinda sa pag-atender sa Kristianong mga pagtiripon. (Hebreo 10:23-25) An saro pang dahelan kun taano ta dai iyan nasabotan kan nagkapira tibaad igwa nin koneksion sa klase kan Ley mismo. Nakasentro iyan sa mga bagay na naheheling asin namamate patin nadudutaan, arog baga kan templo asin mga saserdote. Para sa saro na mayo nin espirituwalidad mas madali na akoon an Ley kisa akoon an mas harararom na prinsipyo kan Kristianismo, na nakasentro sa dai naheheling na mga katunayan.—2 Corinto 4:18.

¹⁶ An saro pang dahelan kun taano ta gustong-gusto kan nagkapirang naghihingakong Kristiano na otobon an Ley iyo an sinabi ni Pablo sa saiyang surat sa mga taga Galacia. Ipinaliwanag nia na gusto kan mga lalaking ini na mansayon sinda bilang kagalanggalang, bilang mga miembro nin sarong mayor na relihion. Imbes na magin lataw an kalaenan sa komunidad, andam sindang gibohon an haros ano man na pakikompromiso tanganing magin kabtang kaiyan. Mas interesado sinda sa pagkamit kan pag-oyon nin mga tawo kisa pagkamit kan pag-oyon nin Dios.—Galacia 6:12.

17. Kasuarin nagin lubos na malinaw an tamang punto de vista mapadapit sa pag-otob sa Ley?

¹⁷ An may pakamansay na mga Kristiano na maingat na pinag-adalan an ipinasabong nin Dios na mga isinurat ni Pablo asin kan iba pa naggibo nin tamang mga konklusyon mapadapit sa Ley. Minsan siring, kaidto sanang taon 70 C.E. na an tamang pagmansay sa Ley ni Moises nagin malinaw na marhay para sa gabos na Judiong Kristiano. Nangyari iyan kan togotan nin Dios na malaglag an Jerusalem, an templo kaiyan, asin an mga rekord manongod sa mga saserdote kaiyan. Ginibo kaiyan na imposible para sa siisay man na otobon an gabos na kabtang kan Ley.

Pag-aplikar kan Leksion Ngonyan

18, 19. (a) Ano an dapat na magin aktitud niato asin anong mga aktitud an dapat niatong likayan tanganing magdanay na makosog sa espirituwal? (b) Ano an itinotokdo sa sato kan halimbawa ni Pablo manongod sa pagsunod sa instruksion na inaako niato hale sa responsableng mga tugang na lalaki? (Helingon an kahon sa pahina 24.)

¹⁸ Pakatapos pag-olayan an suanoy na mga pangyayaring ini, iniisip-isip gayod nindo: ‘Kun buhay na ako kan panahon na idto, paano daw ako naghimate mantang gradwal na ihinahayag an kabotan nin Dios? Ako daw may katagasan na nangapot sa tradisyonal na mga punto de vista? O ako daw nagin mapasensia sagkod na magin malinaw an tamang pakasabot? Asin kan magin malinaw iyan, bilog na puso ko daw na susuportaran iyan?’

¹⁹ Siempre, dai niato masegurado kun paano kita naghimate kun buhay na kita kaidto. Alagad puede niatong ihapot sa satong sadiri: ‘Paano ako naghihimate sa mga paglilinaw sa pakasabot sa Biblia kun inaatubang iyan ngonyan? (Mateo 24:45) Kun may itinataong instruksion na sono sa Kasuratan, hinihingoa ko daw na iaplikar iyan, na inootob bako sana an aktuwal na nasusurat na ley kundi pati an prinsipyo kaiyan? (1 Corinto 14:20) Ako daw mapasensiang naghahalat ki Jehova kun may mga hapot na garo baga dai pa nasisimbag?’ Mahalagang marhay na gamiton niato nin tama an espirituwal na kakanon na makukua ngonyan, tanganing “dai kita noarin man ikaanod.” (Hebreo 2:1) Kun nagtatao si Jehova nin instruksion paagi sa saiyang Tataramon, saiyang espiritu, asin saiyang daganon na organisasyon, maghinanyog kita nin maingat. Kun gigibohon niato iyan, bebendisyonan kita ni Jehova nin buhay na daing katapusan na maogma sagkod nakakokontento.

[Nota sa Ibaba]

Ano an Isisimbag Nindo?

• Sa anong sentido nagin siring sa “paratokdo na minagiya pasiring ki Cristo” an Ley ni Moises?

• Paano nindo ipaliliwanag an pagkakalaen kan nagin reaksion ni Pedro asin kan “mga nagsusuportar sa pagturi” manongod sa mga pagbabago sa pakasabot sa katotoohan?

• Ano an nanodan nindo manongod sa paagi nin paghayag ni Jehova sa katotoohan ngonyan?

[Kahon/Ritrato sa pahina 24]

Mapakumbabang Napasaran ni Pablo an Sarong Pagbalo

Pakatapos nin mapangganang biahe sa pagmimisyonero, si Pablo nagdatong sa Jerusalem kan 56 C.E. May pagbalong naghahalat sa saiya duman. Nabaretaan na kan kongregasyon na itinotokdo nia na ipinagilid na an Ley. Natatakot an kamagurangan na lalaki na an bagong makombertir na mga Kristianong Judio masisingkog sa pagkaprangka ni Pablo pagpinag-oolayan an Ley asin na tibaad ikonklusyon ninda na an mga Kristiano mayo nin paggalang sa mga areglo ni Jehova. Sa kongregasyon, igwa nin apat na Kristianong Judio na naggibo nin kapanugaan, tibaad nin kapanugaan bilang Nazareo. Kaipuhan sindang magduman sa templo tanganing otobon gabos an mga kahagadan sa kapanugaan.

Hinagad kan kamagurangan na lalaki ki Pablo na ibanan an apat paduman sa templo asin sia na an bahala sa saindang mga gastos. Kisuerra duwang ipinasabong na surat na an ginibo ni Pablo na dian ipinangatanosan nia na an pag-otob sa Ley dai na kaipuhan sa kaligtasan. Minsan siring, kinonsiderar nia an konsensia kan iba. Isinurat nia kaidto: “Sa mga sakop kan ley ako nagin siring sa sakop kan ley . . . tanganing ako makadara kan mga sakop kan ley.” (1 Corinto 9:20-23) Minsan ngani nungkang nakikikompromiso kun may kalabot na mahalagang marhay na mga prinsipyo sa Kasuratan, inisip ni Pablo na puede man niang akseptaron an suhestion kan kamagurangan na lalaki. (Gibo 21:15-26) Bakong sala na gibohon nia iyan. Mayong binabalga sa Kasuratan an areglo para sa mga kapanugaan, asin an templo ginagamit sa dalisay na pagsamba, bakong sa idolatriya. Kun siring, tangani na dai makasingkog, ginibo ni Pablo an hinahagad ninda. (1 Corinto 8:13) Daing duda na nagkaipo ini nin dakulang kapakumbabaan sa kabtang ni Pablo, sarong katunayan na nagpapararom kan satong apresasyon sa saiya.

[Ritrato sa pahina 22, 23]

Sa laog nin nagkapirang taon, magkakalaen an nagin punto de vista kan mga Kristiano dapit sa Ley ni Moises