Nakatatabang na Katokdoan Para sa Satong Delikadong mga Panahon
“Aramon mo ini, na sa huring mga aldaw maabot an delikadong mga panahon na masakit pakibagayan. . . . An mga maraot asin madaya orog na magraraot, na nandadaya asin nadadaya.”—2 TIMOTEO 3:1, 13.
1, 2. Taano ta maninigo kitang magin interesado sa kun ano an satong sinusunod na mga katokdoan?
KAMO daw natatabangan, o kamo daw nadadanyaran? An mga problema daw nindo riniresolberan, o iyan daw pinagagrabe? Nin ano? Nin mga katokdoan. Iyo, an mga katokdoan puwedeng makaapektar na gayo sa saindong buhay, sa ikararahay o sa ikararaot.
2 Dai pa sana nahaloy tolong asosyadong propesor an nagsiyasat sa bagay na ini asin iinatubang an saindang nadiskobre sa Journal for the Scientific Study of Religion. Totoo, puwedeng dai man ninda siniyasat kamo o an saindong pamilya. Alagad, an saindang nadiskobre nagpapaheling na igwa nin depinidong koneksion an mga katokdoan saka an pakapanggana, o pagkabigo, nin sarong tawo sa pag-atubang sa satong delikadong mga panahon. Sa sunod na artikulo, sasambiton niamo an saindang nadiskobre.
3, 4. Ano an nagkapirang ebidensia na kita nabubuhay sa delikadong mga panahon?
3 Alagad, enot horophoropa an hapot na ini: Minaoyon daw kamo na kita nabubuhay sa mga panahon na masakit pakibagayan? Kun iyo, sa siring siertong maheheling nindo na an ebidensia nagpapatunay na ini talagang “delikadong mga panahon na masakit pakibagayan.” (2 Timoteo 3:1-5) Magkalaen an paagi kun paano apektado an mga tawo. Halimbawa, posibleng may aram kamong kadagaan na ngonyan mismo nagkakabaranga mantang an manlaenlaen na grupo nakikilaban para sa politikal na pagdominar. Sa ibang lugar, an garadanan dahelan sa relihiyoso asin etnikong mga pagkakalaen. Bako sanang an mga soldados an nakokolgan. Isip-isipa an dai mabilang na kababaihan asin daragita na pinagringisan o an mga gurang na dai natawan nin kakanon, himbong, asin istaran. An dai mabilang na mga tawo grabe an pagsakit, na nagigin dahelan nin kadakoldakol na dulag asin dakol pang kaagid na pagsakit.
4 An satong mga panahon tinatandaan man nin mga problema sa ekonomiya, na nagreresulta sa pagsirrado nin mga pabrika, kadaihan nin trabaho, pagkawara nin mga benepisyo asin pension, pagbaba kan halaga nin kuwarta, asin mas kadikit o mas malagwat na pagkakan. Puwede pa daw nindong dagdagan an lista kan mga problema? Posibleng iyo. An minilyon na iba pa sa bilog na globo nagsasakit sa mga kakulangan nin kakanon asin helang. Posibleng nakaheling na kamo nin makatatakot na mga retrato hale sa Sirangan na Aprika na ipinaheheling an maniwangon na mga lalaki, babae, asin aki. Minilyon sa Asia an nagsasakit man nin arog kaiyan.
5, 6. Taano ta masasabi na an helang saro man na nakalulunos na kabtang kan delikadong mga panahon niato?
5 Nabaretaan niato gabos an pagdakol ngonyan nin makatatakot na mga helang. Kan Enero 25, 1993, an The New York Times nagsabi: “Nagdadakol sa tahaw nin seksuwal na pakikidorog minsan kiisay, pagsaginsagin asin patibasang na prebension, an epidemya nin AIDS sa Latin Amerika madali nang malabihan an sa Estados Unidos . . . An kadaklan sa pagdakol huli sa paglangkaw kan bilang nin impeksion sa . . . mga babae.” Kan Oktubre 1992, an U.S.News & World Report nagsabi: “Duwang dekada pa sana an nakalihis na an mediko mayor sa E.U., sa pag-omaw sa saro sa pinakadakulang mga kapangganahan sa pampublikong salud kasuarin man, nag-anunsiar na panahon nang ‘sirradohan an libro manongod sa nakaoolakit na mga helang.’” Kumusta man ngonyan? “An mga ospital sinasanop na naman nin mga biktima nin mga damat na nadaog na daa. . . . An mga mikrobyo nagpapaluwas nin mas tuso nanggad na henetikong mga estratehiya na nagpapangyari sa sainda na maenotan pa an paggibo nin bagong mga antibiotiko. . . . ‘Palaog kita sa bagong panahon nin nakaoolakit na helang.’”
6 Bilang sarong halimbawa, an Newsweek kan Enero 11, 1993, nagbareta: “An mga parasito nin malaria inoolakitan ngonyan an kinakarkulong 270 milyones katawo kada taon, na minagadan nin sagkod sa 2 milyones . . . asin nagkacausa nin kisuerra 100 milyones na kaso nin grabeng helang. . . . Kadungan kaiyan, an helang nag-oorog na dai na tinatamaan nin dati nakakabolong na mga droga. . . . An ibang klase dai mahaloy puwedeng dai na mabolong.” Pinapagtatakig kamo kaiyan.
7. Ano an reaksion kan dakol ngonyan dapit sa masakit na mga panahon?
7 Tibaad narisa nindo na sa delikadong mga panahon na ini na masakit pakibagayan, an dakol naghahanap nin tabang sa pagresolber sa saindang mga problema. Isip-isipa idtong mga nagsasarig sa mga libro manongod sa pag-atubang sa tension o bagong helang. An iba desesperadong makanompong nin sadol dapit sa bakong mapangganang pag-agom, dapit sa pag-ataman sa aki, dapit sa mga problema sa arak o droga, o dapit sa kun paano pagtitimbangon an mga hinahagad kan saindang trabaho asin an pangigipit na namamatean ninda sa harong. Iyo, talagang nangangaipo sinda nin tabang! Kamo daw nasasakitan sa sarong personal na problema o nakakaeksperyensia nin pirang problema na gikan sa guerra, gutom, o kalamidad? Dawa ngani kun an magabat na problema garo baga daing solusyon, may dahelan kamong maghapot, ‘Taano ta nakaabot kita sa siring kadelikadong kamugtakan?’
8. Taano ta maninigo kitang dumolok sa Biblia para sa pakamansay asin giya?
8 Bago kita epektibong makapanggana asin makanompong nin kaginhawahan sa buhay ngonyan asin sa ngapit, kaipuhan niatong aramon kun taano ta napapaatubang kita sa siring kadelikadong mga panahon. Sa totoo, iyan nagtatao nin dahelan sa lambang saro sato na horophoropon an Biblia. Taano ta an Biblia an satong itinotokdo? Huli ta iyan sana an igwa kan tamang hula, kasaysayan na patienot nang isinurat, na nagpapaheling kan mga dahelan kan satong kamugtakan, kun haen na kita, asin kun pasaen kita.
Sarong Leksion Gikan sa Kasaysayan
9, 10. Paano an hula ni Jesus sa Mateo kapitulo 24 naotob kan enot na siglo?
9 An Torrengbantayan kan Pebrero 15, 1994, nagtao nin mahalagang pagrepaso sa buhay na hula ni Jesus sa Mateo kapitulo 24. Kun bubuksan nindo an saindong Biblia sa kapitulong iyan, maheheling nindo sa bersikulo 3 na an mga apostol ni Jesus naghagad nin tanda dapit sa saiyang presensia sa ngapit asin sa pagtatapos kan palakaw nin mga bagay. Dangan, sa bersikulo 5 sagkod 14, ihinula ni Jesus an falsong mga Cristo, mga guerra, kakulangan sa kakanon, paglamag sa mga Kristiano, katampalasanan, asin mahiwas na paghuhulit manongod sa Kahadean nin Dios.
10 An kasaysayan nagpapatunay na an mga bagay mismong idto talagang nangyari durante kan pagtatapos kan Judiong palakaw nin mga bagay. Kun kamo nabubuhay kaidto, bako daw idtong masakit na mga panahon? Alagad, an mga bagay pasiring sa sarong kulminasyon, sarong daing kaagid na kahorasaan sa Jerusalem asin sa Judiong palakaw. Sa bersikulo 15 pinoponan tang basahon an nangyari pakatapos na salakayon kan mga Romano an Jerusalem kan 66 C.E. An mga pangyayaring idto natapos sa kahorasaan na sinambit ni Jesus sa bersikulo 21—an pagkalaglag kan Jerusalem kan 70 C.E., an pinakagrabeng kahorasaan na nangyari kasuarin pa man sa siudad na iyan. Minsan siring, aram nindo na an kasaysayan dai nagtapos kaidto, ni sinabi ni Jesus na iyan matatapos. Sa bersikulo 23 sagkod 28, ipinaheling nia na kasunod kan kahorasaan kan 70 C.E., may iba pang mangyayari.
11. Sa anong paagi na an enot na siglong kaotoban kan Mateo kapitulo 24 konektado sa satong kaaldawan?
11 An nagkapira ngonyan tibaad dai pag-intindihon an siring na mga bagay kan nakaagi na sinasabing ‘ano ngonyan?’ Sala iyan. An kaotoban kan hula kaidto mahalagang marhay. Taano? Bueno, an mga guerra, gutom, linog, damat, asin paglamag durante kan pagtatapos kan Judiong palakaw maheheling sa mas dakulang kaotoban kan an “itinalaan na mga panahon kan mga nasyon” matapos kan 1914. (Lucas 21:24) An dakol na nabubuhay ngonyan nakaheling sa Guerra Mundial I kan magpoon an modernong kaotoban na ini. Pero dawa pa kun kamo namundag pakatapos kan 1914, naheling nindo na naootob an hula ni Jesus. An mga pangyayari sa ika-20 siglong ini nagpapatunay nanggad na kita nabubuhay na ngonyan sa pagtatapos kan presenteng maraot na palakaw na ini.
12. Sono ki Jesus, ano an malalaoman pa niatong maheling?
12 Nangangahulogan ini na an “kahorasaan” sa Mateo 24:29 nasa enotan na niato. Kalabot dian an darakulang pangyayari sa langit na tibaad dai maiimahinar. Ipinaheheling kan bersikulo 30 na an mga tawo sa panahon na iyan makakaheling nin sarong laen na tanda—saro na magpapatunay na harani na an kalaglagan. Sono sa kaagid na tala sa Lucas 21:25-28, sa maabot na panahon na iyan, ‘an mga tawo malulunosan huli sa takot asin paghalat sa mga bagay na maabot sa daga.’ An tala ni Lucas nagsasabi man na an mga Kristiano sa panahon na iyan ititingag an saindang mga payo huli ta an saindang kaligtasan haranihon na.
13. Anong duwang pangenot na punto an maninigo niatong tawan nin atension?
13 ‘Oyon ako dian,’ tibaad sabihon nindo, ‘pero paghona ko an isyu iyo na paano ko masasabotan asin maaatubang an satong masakit na mga panahon?’ Tama. An enot niatong punto midbidon an pangenot na mga problema asin saboton kun paano niato malilikayan iyan. Konektado dian an ikaduwang punto, kun paano an Makakasuratan na mga katokdoan makatatabang sato na magkamit nin mas marahay na buhay ngonyan. Manongod digdi, bukladon an saindong Biblia sa 2 Timoteo kapitulo 3, asin helingon kun paano an mga tataramon ni apostol Pablo makatatabang saindo na atubangon an masakit na mga panahon.
Sarong Hula Manongod sa Satong mga Panahon
14. Taano ta may dahelan na maniwala na an paghorophorop sa 2 Timoteo 3:1-5 mapakikinabangan niato?
14 Pinasabngan nin Dios si Pablo na suratan an maimbod na Kristianong si Timoteo nin dakol na marahay na hatol na nakatabang saiya na magkaigwa nin mas mapanggana asin mas maogmang buhay. An sarong kabtang kan isinurat ni Pablo magkakaigwa nin pangenot na aplikasyon sa satong kaaldawan. Dawa ngani pinaghohona nindo na aram na nindong gayo iyan, sundan nin maingat ngonyan an makahulang mga tataramon sa 2 Timoteo 3:1-5. Si Pablo nagsurat: “Aramon mo ini, na sa huring mga aldaw maabot an delikadong mga panahon na masakit pakibagayan. Huli ta an mga tawo magigin mamomoton sa sainda man sana, mamomoton sa pirak, maabhaw, mapalangkaw, mga paralanghad, masumbikal sa mga magurang, dai tataong magbalos, bakong maimbod, dai nin pagkamoot, dai maoyonan, mga parapakaraot, mayong pagpopogol sa sadiri, maringis, mayong pagkamoot sa karahayan, mga parapasaloib, mga matagas an payo, mga mahambog, mga mamomoton sa kasingawan kisa magin mamomoton sa Dios, na may porma nin diosnon na debosyon alagad nagpapainda sa kapangyarihan kaiyan.”
15. Taano ta maninigo kitang magkaigwa ngonyan nin espesyal na interes sa 2 Timoteo 3:1?
15 Tabi mangnohon, 19 bagay an ilinista. Bago niato ugidon an mga ini asin makinabang, saboton nguna iyan sa kabilogan. Helinga an bersikulo 1. Si Pablo naghula: “Sa huring mga aldaw maabot an delikadong mga panahon na masakit pakibagayan.” Anong “huring mga aldaw”? Igwa na nin dakol na huring mga aldaw, arog baga kan huring mga aldaw kan suanoy na Pompeii o an huring mga aldaw nin sarong hade o dinastiya. Pati an Biblia nagsasambit nin dakol na huring mga aldaw, arog baga kan huring mga aldaw kan Judiong palakaw. (Gibo 2:16, 17) Alagad, si Jesus ibinugtak an basihan tanganing masabotan niato na an “huring mga aldaw” na sinambit ni Pablo napapanongod sa satong panahon.
16. Anong situwasyon an ihinula para sa satong panahon kan parabola dapit sa trigo asin mga doot?
16 Ginibo iyan ni Jesus paagi sa parabola manongod sa trigo asin mga doot. An mga ini isinabwag sa oma asin pinabayaan na tumubo. Saiyang sinabi na an trigo asin mga doot naglaladawan sa mga tawo—tunay na mga Kristiano asin mga falso. Nasasambitan niato an parabolang ini huli ta pinatutunayan kaiyan na halawig na peryodo nin panahon an maagi bago kan pagtatapos kan bilog na maraot na palakaw. Kun iyan dumatong na, igwang matalubo. Ano? An apostasiya, o an pagsiblag sa tunay na Kristianismo, na magbubunga nin dakulang pag-ani nin karatan. An ibang hula sa Biblia nagpapatunay na ini mangyayari durante kan huring mga aldaw kan maraot na palakaw. Yaon na kita dian, sa pagtatapos kan palakaw nin mga bagay.—Mateo 13:24-30, 36-43.
17. Anong kaagid na impormasyon an itinatao kan 2 Timoteo 3:1-5 manongod sa pagtatapos kan palakaw nin mga bagay?
17 Nasasabotan daw nindo an kahulogan? An 2 Timoteo 3:1-5 nagtatao sato nin kaagid na pagparisa na durante kan pagtatapos kan palakaw, o huring mga aldaw, an mga kamugtakan sa palibot kan mga Kristiano magigin maraot. Si Pablo dai nagsasabi na an 19 bagay na nalilista an magigin pangenot na paagi sa pagpatunay na an huring mga aldaw nagdatong na. Imbes, nagpapatanid sia manongod sa dapat niatong paglabanan durante kan huring mga aldaw. An bersikulo 1 nagsasabi manongod sa “delikadong mga panahon na masakit pakibagayan.” An pananaram na iyan hale sa Griego, asin iyan literal na nangangahulogan nin “itinalaan na mga panahon na maringis.” (Kingdom Interlinear) Dai daw kamo oyon na an “maringis” angay na naglaladawan sa inaatubang niato ngonyan? An ipinasabong na tekstong ini nagpapadagos sa pagtao nin gikan sa Dios na pakamansay sa satong panahon.
18. Sa ano kita maninigong magkonsentrar mantang satong pinag-aadalan an makahulang mga tataramon ni Pablo?
18 An satong interes sa hulang ini maninigong magpangyari sato na mamidbid an makaturotristeng mga halimbawa kun gurano kadelikado, o karingis, kan satong panahon. Girumdomon an satong duwang pangenot na punto: (1) midbidon an mga problema na nagpapangyari sa satong panahon na magin masakit pakibagayan asin saboton kun paano malilikayan iyan; (2) sunodon an mga katokdoan na talagang praktikal asin na makatatabang sato na magkamit nin mas marahay na buhay. Kaya imbes na idoon an mga negatibo, makonsentrar kita sa mga katokdoan na makatatabang sato asin sa satong pamilya sa mga panahon na ini na masakit pakibagayan.
Mag-ani nin Mayaman na mga Pakinabang
19. Ano an naheling nindong ebidensia na an mga tawo mamomoton sa sainda man sana?
19 Pinonan ni Pablo an saiyang listahan paagi sa paghula na sa huring mga aldaw, “an mga tawo magigin mamomoton sa sainda man sana.” (2 Timoteo 3:2) Ano an boot niang sabihon? Tama kamo sa pagsabi na sa bilog na kasaysayan nagkaigwa nin mapagpahalaga sa sadiri, mapagpanigo sa sadiri na mga lalaki asin babae. Minsan siring, mayong duda na an kakundian na ini pambihira an pagigin lakop ngonyan. Grabe iyan sa dakol na tawo. Iyan na haros an pinagkatodan sa kinaban nin politika asin komersio. An mga lalaki asin babae pinag-aaabot an kapangyarihan asin kabantogan ano man an mangyari. Sa parate ano man an mangyari sa iba, huli ta an siring na mga mamomoton sa sadiri daing pakilabot kun paano sinda nakakokolog sa ibang tawo. Listo sinda sa pag-asunto o sa pagdaya sa iba. Masasabotan nindo kun taano ta an dakol inaapod ini na “kapag-arakian na ako nguna.” Kadakol kan kapritsoso asin mapagpaimportante sa sadiri.
20. Paano an hatol sa Biblia tumang sa nangingibabaw na espiritu nin pagkamoot sa sadiri?
20 Dai kita kaipuhan na pagirumdomon kan mapait na mga naeksperyensiahan niato sa pakiibaiba sa mga tawong “mamomoton sa sainda man sana.” Pero totoo na paagi sa prangkang pagmidbid sa problemang ini, an Biblia nagtatabang sato, huling tinotokdoan kita kaiyan kun paano lilikayan an siod na ini. Ini an sinasabi kaiyan: “Dai ka maggibo nin ano man huli sa paslong ambisyon o huli sa daing datang pagmawot na maghambog, kundi magin mapakumbaba sa lambang saro, na perming ibinibilang an iba na mas marahay kisa saindo. Asin magmangno sa mga interes kan lambang saro, bako sanang kan saindo.” “Dai mag-isip dapit sa saimong sadiri nin orog kahalangkaw kisa sa maninigo mong isipon. Imbes, magin hababa an boot sa saimong pag-iisip.” An magayon na sadol na iyan manonompongan sa Filipos 2:3, 4 asin Roma 12:3, sa pagkatradusir kan Today’s English Version.
21, 22. (a) Ano an pankagabsan na patotoo na an siring na hatol makatatabang ngonyan? (b) Ano an epekto kan hatol nin Dios sa normal na mga indibiduwal?
21 Igwang tibaad magreklamo, ‘Garo marahay iyan, pero bako iyan na praktikal.’ Ata, iyo, praktikal iyan. Puwede iyan na mag-aser, asin talagang nag-aaser, sa normal na mga tawo ngonyan. Kan 1990 an kagpublikar para sa Unibersidad nin Oxford inimprenta an The Social Dimensions of Sectarianism. An kapitulo 8 may titulong “Mga Saksi ni Jehova sa Sarong Katolikong Nasyon,” asin isinaysay kaiyan an sarong pagsiyasat sa Belgium. Satong mababasa: “Sa pagheling sa positibong atraksion nin pagigin Saksi, puwera sa atraksion kan ‘Katotoohan’ mismo, an mga hinapot may beses na sinambit giraray an labi sa sarong karakteristiko. . . . An init, pagkamakikatood, pagkamoot, asin pagkasararo an pinakaparateng nasasambitan na mga kuwalidad, pero an pagkasadiosan, asin personal na paggawe sa ‘pag-otob kan mga prinsipyo sa Biblia,’ mga kuwalidad na pinadangat man kan mga Saksi.”
22 Ikakaagid niato an pankagabsan na pagmansay na iyan sa sarong retrato na kinua paagi sa dakula an anggulong lente; kun, imbes, guminamit kamo nin lente na zoom, o telephoto, makakaheling kamo nin hararaning kua, dakol na tunay-na-buhay na mga eksperyensia. Kabilang digdi an mga lalaki na dati arogante, dominante, o hayag na gayo an pagkapaslo pero ngonyan mas mahoyo na, na nagigin mga agom na lalaki asin ama na nagpapaheling nin orog na mamomoton na kapadangatan asin kabootan sa saindang agom, mga aki, asin iba pa. Kabilang man dian an mga babae na dati nandadaogdaog o bakong madinamay asin ngonyan nagtatabang na sa iba na manodan an dalan kan tunay na Kristianismo. Igwang ginatos na ribo nin siring na halimbawa. Ngonyan, tabi magin prangka. Dai daw nindo manonompongan na orog karahay na makaibaiba nin mga tawo na arog kaiyan kisa perming mapaatubang sa mga lalaki asin babae na namomotan an saindang sadiri nin orog sa gabos? Bako daw na huli kaiyan magigin mas pasil na atubangon an satong delikadong mga panahon? Kaya bako daw na an pagsunod sa siring na mga katokdoan sa Biblia orog na magpapaogma saindo?
23. Taano ta magigin kapakipakinabang na tumao nin orog pang atension sa 2 Timoteo 3:2-5?
23 Alagad, satong pinag-orolayan an enot pa sanang kabtang sa listahan ni Pablo na nasusurat sa 2 Timoteo 3:2-5. Kumusta man an iba? An maingat daw nindong pagsiyasat kaiyan matabang man saindo na mamidbid an pangenot na mga problema sa satong panahon tangani na malikayan iyan asin magpangyari saindo na masabotan kun anong dalan an matao nin orog na kaogmahan sa saindo asin sa saindong mga namomotan? An minasunod na artikulo tatabangan kamong simbagon an mga hapot na iyan asin magkamit nin mayaman na bendisyon.
Mga Puntong Dapat Girumdomon
◻ Ano an nagkapirang ebidensia na kita nabubuhay sa delikadong mga panahon?
◻ Taano kita ta makasisierto na kita nabubuhay sa huring mga aldaw?
◻ Anong duwang mahalagang punto an makukua niato sa pag-adal sa 2 Timoteo 3:1-5?
◻ Durante kan panahon na ini na kadakol kan mamomoton sa sainda man sana, paano an mga katokdoan sa Biblia nakatabang sa banwaan ni Jehova?
[Picture Credit Line sa pahina 8]
Retrato sa itaas sa wala: Andy Hernandez/Sipa Press; retrato sa ibaba sa too: Jose Nicolas/Sipa Press