Tawan nin Onra an Gabos na Klase nin Tawo

“Tawan nin onra an gabos na klase nin tawo, . . . matakot kamo sa Dios, tawan nin onra an hade.”—1 PEDRO 2:17.

 1. (a) Siisay apuwera sa Dios asin ki Cristo an tamang tawan nin onra? (b) Sa anong mga lugar na maninigong pahelingan nin onra an mga tawo sono sa 1 Pedro 2:17?

NASABOTAN niato na kita obligadong magtaong onra ki Jehova Dios asin ki Jesu-Cristo. Iyan an tama, madonong, asin mamomoton na gibohon. Pero ipinaheheling man kan Tataramon nin Dios na kaipuhan na tawan niato nin onra an satong kapwa. “Tawan nin onra an gabos na klase nin tawo,” sabi sato. (1 Pedro 2:17) Mantang an bersikulong ini tinatapos sa pagboot na, “tawan nin onra an hade,” an ideyang itinatao iyo na an onra maninigong itao sa mga maninigong mag-ako kaiyan huli sa saindang katongdan. Kun siring, siisay an tama na tawan niato nin onra? An bilang nin mga maninigong tawan nin onra tibaad mas dakol kisa pinaghohona nin iba. Puwede niatong sabihon na may apat na lugar na dian kita maninigong magtao nin onra sa ibang tawo.

Tawan nin Onra an Politikal na mga Namomoon

 2. Paano niato naaaraman na “an hade” na sinasabi sa 1 Pedro 2:17 nanonongod sa siisay man na tawong hade o politikal na namomoon?

² An enot sa mga lugar na ini may koneksion sa sekular na mga gobyerno. Kaipuhan na tawan niato nin onra an politikal na mga namomoon. Kan si Pedro maghatol na: “Tawan nin onra an hade,” taano ta sinasabi niato na an nasa isip ni Pedro politikal na mga namomoon? Huli ta sia nagtataram manongod sa situwasyon sa luwas kan Kristianong kongregasyon. Tapos pa sana niang sabihon: “Magpasakop kamo sa gabos na linalang nin tawo: baga man sa hade bilang halangkaw o sa mga gobernador bilang isinugo nia.” Mangnohon man na ipinalaen ni Pedro an Dios sa “hade,” na sinasabi: “Matakot kamo sa Dios, tawan nin onra an hade.” (1 Pedro 2:13, 14) Kaya “an hade” na isinasadol ni Pedro na tawan niato nin onra iyo an mga tawong hade asin politikal na namomoon.

 3. Sairisay an “haralangkaw na kapangyarihan,” asin ano an maninigo sa sainda?

³ Si apostol Pablo nagboot man: “Magpasakop sa haralangkaw na kapangyarihan.” An “haralangkaw na kapangyarihan” na ini bakong si Jehova Dios o si Jesu-Cristo, kundi sinda politikal na mga namomoon, mga opisyales kan gobyerno. Nasa isip ini, si Pablo nagpadagos sa pagsabi: “Itao sa gabos an nanonongod sa sainda, . . . sa saiya na naghahagad nin onra, an siring na onra.” Iyo, an mga tinogotan nin Dios na magkapot nin politikal na pamamahala maninigong tawan nin onra.—Roma 13:1, 7.

 4. (a) Paano ikapaheheling an onra sa politikal na mga namomoon? (b) Anong halimbawa an itinao ni apostol Pablo sa pagpaheling nin onra sa mga namomoon?

⁴ Paano kita nagpapaheling nin onra sa politikal na mga namomoon? An sarong paagi iyo an pagtrato sa sainda na may hararom na paggalang. (Ikomparar an 1 Pedro 3:15.) Asin huli sa saindang katongdan, maninigo sindang igalang dawa kun sinda maraot na mga tawo. An Romanong historyador na si Tacitus ilinadawan si Gobernador Felix bilang tawo na “naghona na magigibo nia an ano man na maraot na dai napapadusahan.” Pero pinonan ni Pablo an saiyang depensa sa atubang ni Felix sa magalang na paagi. Siring man, magalang na sinabi ni Pablo ki Hadeng Herodes Agripa II, “Ibinibilang ko an sakong sadiri na maogma na sa atubang mo ako magpapahayag kan sakong katanosan,” minsan aram ni Pablo na si Agripa nabubuhay sa insesto. Siring man, si Pablo nagtaong onra ki Gobernador Festo, na inapod siang “Kagalang-galang,” minsan si Festo nagsasamba sa mga ladawan.—Gibo 24:10; 26:2, 3, 24, 25.

 5. Ano pang dugang na paagi ikapaheheling an onra sa mga autoridad kan gobyerno, asin paano an mga Saksi ni Jehova nagtatao nin marahay na halimbawa sa paggibo kaini?

⁵ An saro pang paagi na kita nagpapaheling nin onra sa mga opisyales kan gobyerno ipinarisa ni apostol Pablo kan sia sumurat manongod sa pagtao sa mga autoridad kan gobyerno kan nanonongod sa sainda. Sinabi nia na itao “sa saiya na naghahagad nin buhis, an buhis; sa saiya na naghahagad nin bayad, an bayad.” (Roma 13:7) An mga Saksi ni Jehova nagtatao kan mga bayad na ini minsan saen na nasyon sa kinaban sinda nag-iistar. Sa Italia an diaryong La Stampa nagkomento: “Sinda an pinakamaimbod na mga siudadano na mamawoton nin siisay man: dai sinda naglilikay sa pagbubuhis o naghihingoang dulagan an mga ley na bakong kombenyente para sa sadiri nindang kapakinabangan.” Asin an The Post sa Palm Beach, Florida, E.U.A., nagsabi manongod sa mga Saksi ni Jehova: “Sinda nagbubuhis. Kabilang sinda sa pinakasadiosan na mga siudadano sa Republika.”

Magpaheling nin Onra sa mga Among

 6. Kiisay pa sinabi ni apostol Pablo asin Pedro na maninigong itao an onra?

⁶ An ikaduwang lugar na maninigo an onra sa satong pinagtatrabawohan. Si apostol Pablo asin Pedro kapwa nagdodoon kan halaga nin pagtaong onra nin mga Kristiano sa mga ibinubugtak na mamahala sa sainda sa trabaho. Si Pablo nagsurat: “Padagos na ibilang kan gabos na oripon na nasa irarom nin sakal an saindang mga kagsadiri na angay sa bilog na onra, tanganing an ngaran nin Dios asin an katokdoan noarin man dai pagtaraman nin maraot. Dugang pa, an mga may kagurangnan na nagtutubod dai magmenus sa sainda, huli ta sinda mga tugang. Al kontraryo, orog pa sindang magin andam na maglingkod.” Asin si Pedro nagsabi: “Magpasakop an mga surugoon sa saindang mga kagsadiri sa bilog na maninigong pagkatakot, bako sanang sa marahay asin makatanosan, kundi pati sa mga masakit paoyonan.”—1 Timoteo 6:1, 2; 1 Pedro 2:18; Efeso 6:5; Colosas 3:22, 23.

 7. (a) Paano an hatol kan Biblia para sa mga “oripon” na magpaheling nin onra sa “mga kagsadiri” tamang iaaplikar ngonyan? (b) Ano an maninigong maingat na otobon nin Kristianong mga empleyado na may Kristianong mga among?

⁷ Siyempre, dai na lakop ngonyan an pangongoripon. Pero an mga prinsipyo na nakasakop sa mga Kristiano sa relasyon nin oripon asin kagsadiri minaaplikar sa relasyon nin empleyado asin among. Kaya, an mga empleyadong Kristiano may paninimbagan na magpaheling nin onra pati sa mga among na masakit mapanigoan. Asin ano kun an among kapagtubod man? Imbes na maglaom sa espesyal na konsiderasyon o pagpaorog huli sa relasyon na iyan, an empleyado maninigong mas andam na maglingkod sa saiyang Kristianong among, na noarin man dai sia inaaprobetsaran.

Onra sa Pamilya

8, 9. (a) Siisay an hinahagad sa mga aki na tawan nin onra? (b) Taano ta maninigong ipaheling nin mga aki an onrang ini, asin paano ninda iyan ikapaheheling?

⁸ An ikatolong lugar na maninigo an onra sa laog kan pamilya. Halimbawa, an mga aki obligadong tawan nin onra an saindang mga magurang. Ini bako sanang kahagadan kan Pagboot na itinao ki Moises kundi obligasyon man nin mga Kristiano. Si apostol Pablo nagsurat: “Mga aki, magin makinuyog sa saindong mga magurang na nasa Kagurangnan, huli ta ini matanos: ‘Tawan mo nin onra an saimong ama asin an saimong ina.’”—Efeso 6:1, 2; Exodo 20:12.

⁹ Taano an mga aki ta maninigong magtao nin onra sa saindang mga magurang? Sinda maninigong magtao nin onra sa sainda huli sa itinao nin Dios na kapangyarihan kan saindang mga magurang asin siring man huli sa ginibo kan saindang mga magurang, na ipinangaki sinda asin inataman patin pinadakula sinda poon sa pagkaniaki. Paano maninigong magtaong onra an mga aki sa saindang mga magurang? Ini maninigo nindang gibohon nangorogna paagi sa pagigin makinuyog asin mapagpasakop sa sainda. (Talinhaga 23:22, 25, 26; Colosas 3:20) An pagtao nin siring na onra tibaad maghagad na an darakula nang aki tumao nin dugang na sustento, materyal saka espirituwal, sa saindang gurang nang mga magurang o apoon. Ini kaipuhan na madonong na timbangon sa ibang paninimbagan, arog kan pag-ataman sa sadiring mga aki asin lubos na pakikikabtang sa Kristianong pakikiasosyar asin ministeryo sa langtad.—Efeso 5:15-17; 1 Timoteo 5:8; 1 Juan 3:17.

10. An mga agom na babae may obligasyon na magpaheling nin onra kiisay, asin sa anong mga paagi ninda magigibo ini?

¹⁰ Pero bako sanang mga aki sa laog nin pamilya an obligadong magtaong onra sa iba. An mga agom na babae kaipuhan na magtaong onra sa saindang agom. Sinabi man ni apostol Pablo na “an agom na babae maninigong magkaigwa nin hararom na paggalang sa saiyang agom.” (Efeso 5:33; 1 Pedro 3:1, 2) An pagpaheling nin “hararom na paggalang” sa agom na lalaki tunay na may kalabot na pagtao nin onra. Si Sara tinawan nin onra an saiyang agom, si Abraham, kan sia apodon niang “kagurangnan.” (1 Pedro 3:6) Kaya mga agom na babae, arogon nindo si Sara. Tawan nin onra an saindong agom paagi sa pag-ako sa saindang mga desisyon asin paghihingoa na iyan magin mapanggana. Paagi sa paggibo kan bilog nindong makakaya na tabangan an saindong agom sa pagpasan sa saindang mga paninimbagan, imbes na dugangan pa iyan, kamo nagpapaheling nin onra sa sainda.

11. Kun manongod sa pagpaheling nin onra, ano an obligasyon nin mga agom na lalaki, asin taano?

¹¹ Kumusta man an mga agom na lalaki? Sinda sinasabihan sa Tataramon nin Dios: “Kamong mga agom na lalaki, padagos na makiiba sa siring na paagi sa [saindong agom] oyon sa kaaraman, na tinatawan sinda nin onra siring sa lalagan na mapapasaon, an babae, huli ta kamo man mga paramana sa kaibanan ninda kan dai na kutana maninigong biyaya nin buhay, tanganing an saindong mga pamibi dai maolang.” (1 Pedro 3:7) Iyan maninigong magpaisip sa lambang agom na lalaki. Garo baga an agom na babae may etiketang “Mahalaga. Delikado. Ingatan! Tawan nin onra!” Kaya girumdomon nin mga agom na lalaki na kun sinda dai matao nin onra sa saindang agom paagi sa pagpaheling sainda nin maninigong konsiderasyon, madadanyaran ninda an saindang relasyon ki Jehova Dios, ta an saindang mga pamibi maoolang. Tunay nanggad, nagtatao nin pakinabang sa gabos na miembro nin pamilya na magtaong onra sa lambang saro.

Sa Kongregasyon

12. (a) Siisay an may paninimbagan na magpaheling nin onra sa kongregasyon? (b) Paano ipinaheling ni Jesus na tama man na umako nin onra?

¹² Yaon man an paninimbagan nin gabos na magpaheling nin onra sa laog kan Kristianong kongregasyon. Kita hinahatolan: “Sa pagpaheling nin onra sa lambang saro mangenot kamo.” (Roma 12:10) Ipinarisa ni Jesus sa saro niang ilustrasyon na tama man na umako nin onra. Sinabi nia na kun kita imbitado sa sarong punsion, maninigo na tumukaw kita sa pinakahababang lugar, ta hahagadon sato kan kag-andam na tumukaw sa mas halangkaw, asin kita magkakamit nin onra sa atubang kan gabos niatong kapwa bisita. (Lucas 14:10) Ngonyan, mantang kita gabos nag-aapresyar na tawan nin onra, bako daw na maninigo na kita magkaigwa nin empatiya asin tawan nin onra an lambang saro? Paano niato ini magigibo?

13. Ano an pirang paagi na kita makapagpapaheling nin onra sa iba sa kongregasyon?

¹³ An mga kapahayagan nin pag-apresyar sa marahay na gibo pagtao nin onra. Kaya matatawan niato nin onra an lambang saro paagi sa pagtao nin komendasyon, tibaad para sa sarong pahayag o komento na itinao nin saro sa kongregasyon. Dugang pa, matatawan niato nin onra an lambang saro paagi sa paghagkos nin hababang boot manongod sa satong Kristianong mga tugang na lalaki asin babae, paagi sa pagtratar sa sainda na may hararom na paggalang. (1 Pedro 5:5) Sa siring ipinaheheling niato na pinahahalagahan niato sinda bilang may onrang mga kapwa lingkod ni Jehova Dios.

14. (a) Paano an mga tugang na lalaki sa kongregasyon makatatao nin maninigong onra sa mga tugang na babae? (b) Ano an nagpapaheling na an pagreregalo sarong paagi nin pagtao nin onra?

¹⁴ Hinatolan ni apostol Pablo an hoben na si Timoteo na trataron an may edad nang mga tugang na Kristiana bilang ina asin an mga hoben pa bilang tugang sa laman, “sa bilog na kabinian.” Iyo, kun an mga tugang na lalaki nagmamaan na dai magin presko sa saindang mga tugang na Kristiana, arog baga nin pagpaheling nin sobrang pagkapamilyar, sinda nagtatao nin onra sa sainda. Si Pablo nagpadagos pa sa pagsurat: “Tawan mo nin onra an mga babaeng balo na balo man nanggad.” An sarong paagi na matatawan nin onra an sarong nangangaipong balo iyo an materyal na pagsustento. Alagad tanganing makuwalipikar para kaini, kaipuhan na “may nagpapatotoo sa saiyang marahay na mga gibo.” (1 Timoteo 5:2-10) Mapadapit sa materyal na mga regalo, si Lucas nagsurat manongod sa mga tagaisla nin Malta: “Sinda man nagtaong onra sa samo paagi sa dakol na regalo asin sa pagtulak mi, tinawan ninda kami nin mga bagay para sa samong mga pangangaipo.” (Gibo 28:10) Kaya ikapaheheling an onra sa iba paagi sa pagtao nin materyal na mga regalo.

15. (a) Kiisay kita may espesyal na obligasyon na magpaheling nin onra? (b) Ano an sarong paagi na kita makapagpaheling nin onra sa mga nangengenot?

¹⁵ Sa pagpapadagos kan saiyang surat ki Timoteo, si Pablo nagsurat: “An [mga magurang] na nangengenot sa marahay na paagi ibilang na angay sa dobleng onra, orog na idtong mga nagmamaigot sa pagtaram asin pagtokdo.” (1 Timoteo 5:17) Sa anong mga paagi niato matatawan nin onra an mga magurang, o paraataman? Si Pablo nagsabi: “Magin kamong mga paraarog sa sako, siring na ako paraarog ki Cristo.” (1 Corinto 11:1) Kun kinukuyog niato an mga tataramon ni Pablo na magin mga paraarog sa saiya, tinatawan niato sia nin onra. Ini aplikado sa mga nangengenot sa sato ngonyan. Sagkod na inaarog niato sinda paagi sa pagsunod sa saindang halimbawa, matatawan niato sinda nin onra.

16. Ano pa an dugang na mga paagi na ikapaheling an onra sa mga nangengenot?

¹⁶ An saro pang paagi na kita makapagpapaheling nin onra sa mga paraataman iyo an pagkuyog sa hatol na: “Magin kamong makinuyog duman sa mga nangengenot dian sa tahaw nindo asin magin mapagpasakop, huli ta sinda nagbabantay sa saindong kalag bilang an mga maninimbag.” (Hebreo 13:17) Kun paanong an mga aki nagtataong onra sa saindang mga magurang paagi sa pagigin makinuyog sa sainda, tinatawan man niato nin onra an mga nangengenot sa sato paagi sa pagigin makinuyog asin mapagpasakop sa sainda. Asin, kun paanong si Pablo asin an saiyang kairiba tinawan nin onra paagi sa materyal na mga regalo kan maboot na mga taga-Malta, an dakol na nagbibiyaheng mga representante kan Sosyedad tinawan nin siring na onra sa dakol na panahon. Alagad, siyempre, nungka na sinda maninigong humagad nin siring na mga regalo o magpadangog na iyan aapresyaron o na iyan kaipuhan.

17. Ano an obligasyon kan mga may pribilehiyong mangataman kun manongod sa pagpaheling nin onra?

¹⁷ Sa ibong na lado, an gabos na may katongdan na pangangataman sa teokratikong organisasyon—baga man sa lokal na kongregasyon, sa sarong sirkito o distrito bilang nagbibiyaheng paraataman, sa saro kan mga sanga kan Watch Tower Society, o sa laog kan pamilya—may obligasyon na tawan nin onra an mga pinangengenotan ninda. Ini naghahagad na sinda magkaigwa nin empatiya saka pakikipagkapwa. Kaipuhan na sinda madaling dolokon sa gabos na panahon, na mahoyo asin mapakumbaba sa puso asin isip, arog kan sinabi ni Jesu-Cristo na ginigibo nia.—Mateo 11:29, 30.

Maghingoa na Tawan nin Onra an Lambang Saro

18. (a) Ano an makaoolang sato sa pagpaheling nin onra sa mga maninigo? (b) Taano ta mayo nin ikapangangatanosan sa negatibo asin mapagtatsar na kaisipan?

¹⁸ Kita gabos kaipuhan na maghingoa na matawan nin onra an lambang saro, ta may makosog na olang sa paggibo niato kaiyan. An olang, o balakid, iyo an satong pusong bakong sangkap. “An tendensia kan puso nin tawo maraot poon sa saiyang pagkaniaki,” sabi kan Biblia. (Genesis 8:21) An saro sa mga tendensia nin tawo na tibaad makaolang sa satong pagpaheling nin maninigong onra sa iba iyo an pagkaigwa nin negatibo, mapagtatsar na kaisipan. Kita gabos maluya, bakong sangkap na mga tawo, na nagkakaipo kan pagkaherak asin dai na kutana maninigong kabootan ni Jehova. (Roma 3:23, 24) Nasasabotan ini, magmaan kita na dai pagparagirumdomon an mga kaluyahan kan satong mga tugang o mag-atribuwir nin kustionableng mga motibo sa satong mga tugang.

19. Ano an matabang sato na paglabanan an ano man na negatibong kaisipan?

¹⁹ An panlaban sa ano man na negatibong tendensia iyo an pagkamoot asin pagpopogol sa sadiri. Kaipuhan na kita magkaigwa nin madinamayon, maimbod, positibong kaisipan manongod sa satong mga tugang, na rinirisa an saindang marahay na mga kuwalidad. Kun may dai kita nasasabotan, permi kitang magin andam na dai pagdudahan an satong mga tugang asin kuyogon an hatol ni Pedro: “Orog sa gabos, magkaigwa nin makosog na pagkamoot sa lambang saro, huli ta an pagkamoot nakatatahob sa dakol na kasalan.” (1 Pedro 4:8) Kaipuhan kitang magkaigwa kan siring na pagkamoot tangani na ikatao niato sa satong mga tugang an onra na maninigo sa sainda.

20, 21. (a) Ano an saro pang tendensia na posibleng makaolang sa satong pagpaheling nin onra sa lambang saro? (b) Ano an matabang sato na mapaglabanan an tendensiang ini?

²⁰ An saro pang ugale na posibleng makaolang sa satong pagtao nin maninigong onra sa iba iyo an tendensia na magin madaling makolgan an boot, o sobra kasensitibo. An pagkasensitibo may lugar. An mga pintor kaipuhan na magin sensitibo sa mga tanog o kolor bilang kabtang kan saindang propesyon. Alagad an pagigin sobra kasensitibo, o madaling makolgan an boot, sa satong relasyon sa iba sarong klase nin kapasloan na puwedeng makahale kan satong katoninongan asin makaolang sa sato sa pagpaheling nin onra sa iba.

²¹ Nagtatao sato nin marahay na hatol sa bagay na ini an mga tataramon na yaon sa Eclesiastes 7:9: “Dai ka maghidale sa saimong espiritu sa pagkaanggot, huli ta an pagkaanggot nag-eerok sa daghan kan mga kablas.” Kaya pagpapaheling nin kakulangan nin kadonongan asin toltol na isip, saka kakulangan nin pagkamoot, an magin sobra kasensitibo o madaling maanggot. Kaipuhan kitang magmaan ta tibaad an satong makasalan na mga tendensia, arog baga kan pagigin negatibo, sobra kamapagtatsar, o sobra kasensitibo, makaolang sato sa pagpaheling nin onra sa gabos na maninigong tawan kaiyan.

22. Paano masusumaryo an satong obligasyon na magpaheling nin onra?

²² Tunay nanggad, kadakol kan satong dahelan na magpaheling nin onra sa iba. Asin, arog kan naheling niato, kadakoldakol kan paagi na ikapaheheling niato an onrang iyan. Sa gabos na panahon kaipuhan kitang magmaan ta tibaad an ano man na paslo o negatibong kaisipan makaolang sa satong pagpaheling nin onra. Partikularmente, kaipuhan kitang magmaan na pahelingan nin onra an mga nasa satong pamilya, an mag-agom sa lambang saro asin an mga aki sa saindang mga magurang. Asin sa kongregasyon, kita may obligasyon na pahelingan nin onra an satong mga kapagtubod asin, partikularmente, an mga naghihigos sa tahaw niato sa mga katongdan nin pangataman. Sa gabos na lugar na ini, sa kapakinabangan niato na tawan nin maninigong onra an mga nasambitan, ta, arog kan sabi ni Jesus: “Igwang orog na kaogmahan sa pagtao kisa pag-ako.”—Gibo 20:35.

Ano an Isisimbag Nindo?

◻ Taano asin paano niato matatawan nin onra an mga autoridad kan gobyerno?

◻ Anong hatol sa Biblia an ikaaaplikar sa relasyon nin empleyado asin among?

◻ Paano maninigong ipaheling an onra sa laog kan pamilya?

◻ Anong espesyal na onra an ikapaheheling sa kongregasyon, asin taano?

◻ Paano mapaglalabanan an mga kaluyahan nin tawo sa dai pakatao nin onra sa iba?