Maghimate sa mga Panuga nin Dios Paagi sa Paggibo nin Pagtubod
“Sia [si Jehova Dios] nagtao sa sato kan mahalaga asin labi-labi kadakulang mga panuga.”—2 PEDRO 1:4.
1. Ano an nagpapangyari sato na gumibo nin tunay na pagtubod?
SI Jehova boot na kita tumubod sa saiyang mga panuga. Alagad “an pagtubod bakong sadiri nin gabos na tawo.” (2 Tesalonica 3:2) An kuwalidad na ini bunga kan banal na espiritu, o puwersa aktiba nin Dios. (Galacia 5:22, 23) Kun siring, an mga ginigiyahan sana kan banal na espiritu ni Jehova an makatutubod.
2. Paano tinatawan nin kahulogan ni apostol Pablo an “pagtubod”?
2 Pero ano an pagtubod? Inaapod ini ni apostol Pablo na “an hayag na pagpapaheling kan mga katunayan minsan dai naheheling.” An ebidensia kan dai naheheling na mga katunayan na ini makosog na gayo na an pagtubod iinaagid dian. An pagtubod sinasabi man na “an siertong paghalat sa mga bagay na linalaoman” huli ta an mga igwa kan kuwalidad na ini igwa nin garantiya na an gabos na bagay na ipinanuga ni Jehova Dios siertong marhay na iyan ibinibilang nang naotob.—Hebreo 11:1.
An Pagtubod Asin mga Panuga ni Jehova
3. Ano an maeeksperyensiahan kan linahidan na mga Kristiano kun sinda tumubod?
3 Tanganing mapaogma si Jehova, kinakaipuhan kitang tumubod sa saiyang mga panuga. Ipinaheling ini ni apostol Pedro sa saiyang ikaduwang ipinasabong na surat, na isinurat mga 64 C.E. Idinoon nia na kun nagtubod an saiyang kapwa linahidan na mga Kristiano, maheheling ninda an kaotoban kan “mahalaga asin labi-labi kadakulang mga panuga” nin Dios. Bilang resulta, sinda magigin “kaambit sa banal na naturalesa” bilang kapwa mga paramana kaiba ni Jesu-Cristo sa langitnon na Kahadean. Paagi sa pagtubod asin tabang ni Jehova Dios, nakadulag sinda sa pagigin bihag kan maraot na mga ugale asin gibo kan kinaban na ini. (2 Pedro 1:2-4) Asin isip-isipa na sana! An mga naggigibo nin tunay na pagtubod nagkakamit kan kaparehong pinakamahalagang katalingkasan ngonyan.
4. Anong mga kuwalidad an maninigo niatong idagdag sa satong pagtubod?
4 An pagtubod sa mga panuga ni Jehova asin an pagpasalamat sa satong itinao nin Dios na katalingkasan maninigo na magpahiro sato na gibohon an bilog niatong makakaya na magin arogan na mga Kristiano. Si Pedro nagsabi: “Paagi sa pagtao nindo bilang simbag kan gabos na odok na paghihingoa, idagdag sa saindong pagtubod an karahayan, sa saindong karahayan an kaaraman, sa saindong kaaraman an pagpopogol sa sadiri, sa saindong pagpopogol sa sadiri an pakatagal, sa saindong pakatagal an diosnon na debosyon, sa saindong diosnon na debosyon an sa-magturugang na pagpadangat, sa saindong sa-magturugang na pagpadangat an pagkamoot.” (2 Pedro 1:5-7) Kaya tinatawan kita ni Pedro nin lista na marahay na isaisip niato. Mansayan niato nin orog pa an mga kuwalidad na ini.
Mahalagang mga Kabtang nin Pagtubod
5, 6. Ano an karahayan, asin paano niato ini idadagdag sa satong pagtubod?
5 Sinabi ni Pedro na an karahayan, kaaraman, pagpopogol sa sadiri, pakatagal, diosnon na debosyon, sa-magturugang na pagpadangat, asin pagkamoot kinakaipuhan na idagdag sa lambang saro asin sa satong pagtubod. Kinakaipuhan kitang maghingoa na gibohon an mga kuwalidad na ini na mahalagang mga kabtang nin satong pagtubod. Halimbawa, an karahayan bakong kuwalidad na ipinaheheling niato na siblag sa pagtubod. Idinodoon kan leksikograpo na si W. E. Vine na sa 2 Pedro 1:5, “an karahayan idinadagdag bilang mahalagang kuwalidad sa paggibo nin pagtubod.” An kada saro sa iba pang kuwalidad na sinambit ni Pedro dapat man na magin kabtang kan satong pagtubod.
6 Enot, kaipuhan niatong idagdag an karahayan sa satong pagtubod. An pagigin marahay nangangahulogan nin paggibo kan marahay sa pagheling nin Dios. Para sa terminong Griego digdi na trinadusir na “karahayan,” an ibang traduksion ginagamit an “pagigin marahay.” (New International Version; The Jerusalem Bible; Today’s English Version) Minomotibar kita kan karahayan na likayan an paggibo nin maraot o an pagcausa nin peligro sa kapwa. (Salmo 97:10) Pinupukaw man kaini an mapusong paghiro sa paggibo nin marahay para sa espirituwal, pisikal, asin emosyonal na kapakinabangan nin iba.
7. Taano ta maninigo niatong idagdag an kaaraman sa satong pagtubod asin karahayan?
7 Taano ta dinadagka kita ni Pedro na idagdag an kaaraman sa satong pagtubod asin karahayan? Bueno, mantang inaatubang niato an bagong mga angat sa satong pagtubod, nagkakaipo kita nin kaaraman kun boot niatong mamidbid an kalaenan kan tama asin sala. (Hebreo 5:14) Paagi sa pag-adal sa Biblia asin eksperyensia sa pag-aplikar kan Tataramon nin Dios patin paggibo kan praktikal na kadonongan sa pan-aroaldaw na buhay, nadudugangan niato an satong kaaraman. Bilang resulta, ini nagpapangyari sato na mapagdanay an satong pagtubod asin padagos na gumibo nin marahay kun kita nasa irarom nin pagbalo.—Talinhaga 2:6-8; Santiago 1:5-8.
8. Ano an pagpopogol sa sadiri, asin paano iyan konektado sa pakatagal?
8 Tanganing matabangan kita na atubangon an mga pagbalo na may pagtubod, kinakaipuhan tang idagdag sa satong kaaraman an pagpopogol sa sadiri. An terminong Griego para sa “pagpopogol sa sadiri” nangangahulogan nin abilidad na kontrolon an satong sadiri. Nakatatabang sato an bungang ini kan banal na espiritu nin Dios na magpaheling nin pagpopogol sa pag-isip, pagtaram, asin paggawe. Paagi sa pagdadanay na may pagpopogol sa sadiri, idinadagdag niato dian an pakatagal. An terminong Griego para sa “pakatagal” nangangahulogan nin dai naliliwat na kapusoan, bakong nin mamondo an lalauogon na pagsuko sa dai madudulagan na kadepisilan. Idto huli sa kagayagayahan na itinao sa saiya na natagalan ni Jesus an hariging pasakitan. (Hebreo 12:2) An itinao nin Dios na kosog na iinasosyar sa pakatagal nagsusuportar sa satong pagtubod asin nagtatabang sato na maggayagaya sa kasakitan, malabanan an sugot, asin malikayan an pagkompromiso kun linalamag.—Filipos 4:13.
9. (a) Ano an diosnon na debosyon? (b) Taano ta maninigo niatong idagdag an sa-magturugang na pagpadangat sa satong diosnon na debosyon? (c) Paano niato ikadadagdag an pagkamoot sa satong sa-magturugang na pagpadangat?
9 Sa satong pakatagal kaipuhan niatong idagdag an diosnon na debosyon—paggalang, pagsamba, asin paglilingkod ki Jehova. Nagtatalubo an satong pagtubod mantang ginigibo niato an diosnon na debosyon asin naheheling niato kun paano tinatratar ni Jehova an saiyang banwaan. Pero tanganing ikapaheling an pagigin diosnon, nagkakaipo kita nin sa-magturugang na pagpadangat. Total, “an dai namomoot sa saiyang tugang, na saiyang naheheling, dai makakahimong mamoot sa Dios, na dai nia naheheling.” (1 Juan 4:20) An satong puso maninigong magpahiro sato na ipaheling an tunay na pagpadangat sa iba pang lingkod ni Jehova asin na hanapon an saindang ikararahay sa gabos na panahon. (Santiago 2:14-17) Pero taano daw ta sinabihan kita na idagdag an pagkamoot sa satong sa-magturugang na pagpadangat? Malinaw na boot sabihon ni Pedro na maninigo niatong ipaheling an pagkamoot para sa bilog na katawohan, bako sanang sa satong mga tugang. An pagkamoot na ini ikinapaheheling nangorogna paagi sa paghuhulit kan maogmang bareta asin pagtabang sa mga tawo sa espirituwal.—Mateo 24:14; 28:19, 20.
Magkalaen na mga Epekto
10. (a) Paano kita mahiro kun idadagdag sa satong pagtubod an karahayan, kaaraman, pagpopogol sa sadiri, pakatagal, diosnon na debosyon, sa-magturugang na pagpadangat, asin pagkamoot? (b) Ano an nangyayari kun an naghihingakong Kristiano mayo kan mga kuwalidad na ini?
10 Kun idagdag niato sa satong pagtubod an karahayan, kaaraman, pagpopogol sa sadiri, pakatagal, diosnon na debosyon, sa-magturugang na pagpadangat, asin pagkamoot, kita maisip, mataram, asin mahiro sa mga paaging inooyonan nin Dios. Sa kabaliktaran, kun an naghihingakong Kristiano dai makapaheling kan mga kuwalidad na ini, sia nagigin buta sa espirituwal. Saiyang “pinipirong an saiyang mga mata sa liwanag” na gikan sa Dios asin linilingawan na nalinigan na sia sa nakaaging mga kasalan. (2 Pedro 1:8-10; 2:20-22) Nungka na kita masudya sa siring na paagi asin na mawara an pagtubod sa mga panuga nin Dios.
11. Ano an sierto niatong malalaoman sa maimbod na mga linahidan?
11 An maimbod na linahidan na mga Kristiano igwa nin pagtubod sa mga panuga ni Jehova asin pinagmamaigotan sa saindang sadiri na seguradohon an saiyang pag-apod asin pagpili sainda. Sa ibong nin ano man na mga singkogan sa saindang dalan, malalaoman niato sinda na magpaheling nin diosnon na mga kuwalidad. Para sa maimbod na mga linahidan ‘itatao an pakalaog sa daing sagkod na kahadean ni Jesu-Cristo’ paagi sa saindang pagkabuhay liwat sa espiritung buhay sa langit.—2 Pedro 1:11.
12. Paano niato sasaboton an mga tataramon sa 2 Pedro 1:12-15?
12 Narealisar ni Pedro na madali na siang magadan, asin naglaom sia na umako sa katapustapusi nin pagkabuhay liwat sa langitnon na buhay. Pero mantang sia nabubuhay sa “tabernakulong ini”—an saiyang hawak na tawo—hiningoa niang parigonon an pagtubod sa saiyang mga kapagtubod asin pinukaw sinda paagi sa pagpagirumdom sainda kan mga bagay na kinakaipuhan para sa pag-oyon nin Dios. Pagkagadan nia, an espirituwal na mga tugang na lalaki asin babae ni Pedro masusuportaran an saindang pagtubod paagi sa paggirumdom sa saiyang mga tataramon.—2 Pedro 1:12-15.
Pagtubod sa Makahulang Tataramon
13. Paano nagtao an Dios nin nakapakokosog sa pagtubod na patotoo dapit sa pagdatong ni Cristo?
13 An Dios mismo nagtao nin nakapakokosog sa pagtubod na patotoo dapit sa kasiertohan kan pagdatong ni Jesus “na may kapangyarihan asin dakulang kamurawayan.” (Mateo 24:30; 2 Pedro 1:16-18) Mayong ebidensia, an paganong mga saserdote nag-estorya nin falsong mga eroestorya dapit sa saindang mga dios, mantang si Pedro, Santiago, asin Juan mga saksi kan kaliwanagan ni Cristo sa transpigurasyon. (Mateo 17:1-5) Naheling ninda sia na pinamuraway asin nadangog an mismong tingog nin Dios na ipinamimidbid si Jesus bilang Saiyang namomotan na Aki. An pagpamidbid na iyan asin an nagkikinang na hitsura na itinao kaidto ki Cristo pagtaong onra asin kamurawayan sa saiya. Huli sa kapahayagan na ini nin Dios, inapod ni Pedro an lugar, na posibleng sa palabang bukid nin Hermon, na “an banal na bukid.”—Ikomparar an Exodo 3:4, 5.
14. Paano maninigong maapektaran an satong pagtubod kan transpigurasyon ni Jesus?
14 Paano daw makaaapektar an transpigurasyon ni Jesus sa satong pagtubod? Si Pedro nagsabi: “Kaya an makahulang tataramon orog pa niatong nasierto; asin marahay an saindong ginigibo na maghinanyog kaiyan bilang sarong ilawan na nagliliwanag sa madiklom na lugar, sagkod na mamanaag na an aldaw asin an bitoon nin makaaaga sumirang na, sa saindong puso.” (2 Pedro 1:19) “An makahulang tataramon” malinaw na kabale bako sanang an mga hula sa Hebreong Kasuratan dapit sa Mesiyas kundi an mga tataramon man ni Jesus na sia madatong “na may kapangyarihan asin dakulang kamurawayan.” Paano an tataramon ‘orog pang nasierto’ paagi sa transpigurasyon? An pangyayaring iyan bineripikar an makahulang tataramon dapit sa mamuraway na pagdatong ni Cristo sa kapangyarihan sa Kahadean.
15. Ano an kalabot sa pagtao nin atension sa makahulang tataramon?
15 Tanganing mapakosog an satong pagtubod, kaipuhan kitang magtao nin atension sa makahulang tataramon. Kalabot digdi an pag-adal sa tataramon na iyan, pag-orolay kaiyan sa Kristianong mga pagtiripon, asin pag-aplikar kan sadol kaiyan. (Santiago 1:22-27) Kaipuhan na togotan ta iyan na magin “sarong ilawan na nagliliwanag sa madiklom na lugar,” na liniliwanagan an satong puso. (Efeso 1:18) Dangan sana gigiyahan kita kaiyan sagkod na an “bitoon nin makaaaga,” o, “an maliwanag na bitoon sa makaaga,” si Jesu-Cristo, ipaheling an saiyang sadiri sa kamurawayan. (Kapahayagan 22:16) An kapahayagan na iyan mangangahulogan nin kalaglagan para sa mga daing pagtubod asin mga bendisyon para sa mga nagtutubod.—2 Tesalonica 1:6-10.
16. Taano ta makakatubod kita na an gabos na makahulang panuga sa Tataramon nin Dios maootob?
16 An mga propeta nin Dios bako sanang madonong na mga tawo na naggigibo nin madonong na mga hula, huli ta sinabi ni Pedro: “Daing hula nin Kasuratan na hale sa ano man na sadiring pakahulogan. Huli ta an hula nagdatong bakong sa kabotan nin tawo, kundi an mga tawo nagtaram hale sa Dios huling sinda pinahiro kan banal na espiritu.” (2 Pedro 1:20, 21) Halimbawa, sinabi ni David: “An espiritu ni Jehova iyo an nagtaram paagi sa sako.” (2 Samuel 23:1, 2) Asin si Pablo nagsurat: “An gabos na Kasuratan ipinasabong nin Dios.” (2 Timoteo 3:16) Mantang an mga propeta nin Dios pinasabngan paagi kan saiyang espiritu, makatutubod kita na an gabos na panuga sa saiyang Tataramon maootob.
Nagkaigwa Sinda nin Pagtubod sa mga Panuga nin Dios
17. Anong panuga an basihan para sa pagtubod ni Abel?
17 An mga panuga ni Jehova basihan para sa pagtubod kan “dakulang panganoron” nin saiyang bago-Kristianong mga saksi. (Hebreo 11:1–12:1) Halimbawa, si Abel nagkaigwa nin pagtubod sa panuga nin Dios manongod sa “banhi” na roronoton an “halas” sa payo. Igwa nin patotoo kan kaotoban kan sentensia nin Dios sa mga magurang ni Abel. Sa luwas kan Eden, nagkakan si Adan asin an saiyang pamilya sa ganot kan saindang lalauogon huli ta an isinumpang daga tuminubo nin mga tonok asin binit. Posibleng naheling ni Abel an pagmawot ni Eva sa saiyang agom asin naheling na dinominar sia ni Adan. Seguradong nagtaram sia dapit sa kolog nin saiyang pagbabados. Asin an palaog sa hardin nin Eden binantayan kan mga kerubin asin kan naglalaad na tarom nin minasbad. (Genesis 3:14-19, 24) An gabos na ini minabilog nin “hayag na pagpapaheling” na nagsisierto ki Abel na an kaligtasan maabot paagi sa ipinanugang Banhi. Sa paghiro na may pagtubod, nagdolot si Abel nin atang sa Dios na nagpatunay na mas mahalaga kisa kan ki Cain.—Hebreo 11:1, 4.
18, 19. Sa anong mga paagi na nagtubod si Abraham asin si Sara?
18 An mga patriarkang si Abraham, Isaac, asin Jacob nagkaigwa man nin pagtubod sa mga panuga ni Jehova. Nagtubod si Abraham sa mga panuga nin Dios na an gabos na pamilya sa daga magbebendisyon kan saindang sadiri mismo paagi sa saiya asin na an saiyang banhi tatawan nin daga. (Genesis 12:1-9; 15:18-21) An saiyang aking si Isaac asin an makoapong si Jacob “mga kapwa nia paramana sa iyo man sanang panuga.” Paagi sa pagtubod si Abraham “nag-erok bilang nakikihimanwa sa daga kan panuga” asin hinalat “an siudad na may tunay na mga pundasyon,” an langitnon na Kahadean nin Dios na dian sia bubuhayon liwat sa buhay digdi sa daga. (Hebreo 11:8-10) Igwa daw kamo nin kaparehong pagtubod?
19 An agom ni Abraham na si Sara, mga 90 anyos na an edad asin lihis nang gayo sa edad nin pangangaki kan sia tumubod sa panuga nin Dios asin tinawan nin kapangyarihan “na mangidam nin banhi” asin mangaki ki Isaac. Kaya, poon sa 100 anyos an edad na si Abraham, na “sia garo man sana gadan na” kun manongod sa pangangaki, sa katapustapusi “namundag an mga aki na arog kan mga bitoon sa langit kahibog.”—Hebreo 11:11, 12; Genesis 17:15-17; 18:11; 21:1-7.
20. Minsan ngani dai naheling kan mga patriarka an kompletong kaotoban kan mga panuga nin Dios sa sainda, ano an ginibo ninda?
20 An maimbod na mga patriarka nagadan na dai naheling an kompletong kaotoban kan mga panuga nin Dios sa sainda. Alagad, “natanaw ninda [an ipinanugang mga bagay] sa harayo asin inistimar ninda patin nagpahayag sa publiko na sinda mga nakikihimanwa asin temporaryong nakiiistar sa daga.” Nagadan an mga kapag-arakian bago pa nagin sadiri kan mga aki ni Abraham an Dagang Panuga. Pero sa bilog nindang buhay, an matatakton sa Dios na mga patriarka nagtubod sa mga panuga ni Jehova. Huli ta nungka nindang winara an pagtubod, sa dai na mahahaloy sinda bubuhayon liwat sa buhay sa daganon na pagsakop kan “siudad” na inandam nin Dios para sa sainda, an Mesiyanikong Kahadean. (Hebreo 11:13-16) Sa kaagid man na paagi, an pagtubod magpapadanay sa sato na maimbod ki Jehova minsan ngani dai ta maheling an tolos na kaotoban kan gabos niang makangangalas na panuga. An satong pagtubod pahihiroon man kita na kuyogon an Dios, arog ngani kan ginibo ni Abraham. Asin mantang itinao nia an espirituwal na pamana sa saiyang mga aki, kun siring matatabangan niato an satong mga aki na tumubod sa mahalagang mga panuga ni Jehova.—Hebreo 11:17-21.
Mahalaga an Pagtubod Para sa mga Kristiano
21. Tanganing akoon nin Dios ngonyan, ano an kaipuhan na kaiba sa satong paggibo nin pagtubod?
21 Siyempre, igwa nin mas orog pa sa pagtubod kisa pagkaigwa sana nin kompiansa sa kaotoban kan mga panuga ni Jehova. Sa bilog na kasaysayan nin tawo, nangangaipo na tumubod sa Dios sa laen-laen na paagi kun boot niato na magkamit kan saiyang pag-oyon. Idinoon ni Pablo na “kun dai nin pagtubod dai mahihimo na makapaoyon [ki Jehova Dios], huli ta an minadolok sa Dios kaipuhan na magtubod na sia iyo nanggad asin na sia iyo an parabalos sa mga maigot na naghahanap sa saiya.” (Hebreo 11:6) Tanganing akoon ni Jehova ngonyan, an saro kaipuhan na tumubod ki Jesu-Cristo asin sa pantubos na atang na itinao nin Dios paagi sa saiya. (Roma 5:8; Galacia 2:15, 16) Iyan kaarog kan sinabi mismo ni Jesus: “An Dios namoot na gayo sa kinaban [nin katawohan] na itinao nia an saiyang Aking bugtong, tanganing an lambang maggibo nin pagtubod sa saiya dai mapahamak kundi magkaigwa nin buhay na daing katapusan. An nagtutubod sa Aki igwa nin buhay na daing katapusan; an nakikisuway sa Aki dai makakaheling nin buhay, kundi magdadanay sa saiya an kaanggotan nin Dios.”—Juan 3:16, 36.
22. Papapangyarihon kan Mesiyanikong Kahadean an kaotoban nin anong panuga?
22 Si Jesus igwa nin mahalagang kabtang sa kaotoban kan mga panuga nin Dios manongod sa Kahadean na ipinapamibi nin mga Kristiano. (Isaias 9:6, 7; Daniel 7:13, 14; Mateo 6:9, 10) Arog kan ipinaheling ni Pedro, bineripikar kan transpigurasyon an makahulang tataramon manongod sa pagdatong ni Jesus sa kapangyarihan asin kamurawayan kan Kahadean. Papapangyarihon kan Mesiyanikong Kahadean an kaotoban kan saro pang panuga nin Dios, ta si Pedro nagsurat: “Igwa nin bagong kalangitan asin sarong bagong daga na satong hinahalat oyon sa saiyang panuga, asin dian an katanosan an magdadanay.” (2 Pedro 3:13) An kaparehong hula naotob kan an desterradong mga Judio sa Babilonya pinabalik sa saindang sadiring nasyon kan 537 B.C.E. sa pamamahala ni Zorobabel bilang gobernador asin ni Josue bilang halangkaw na saserdote. (Isaias 65:17) Alagad itinokdo ni Pedro an sarong ngapit kun an “bagong kalangitan”—an langitnon na Mesiyanikong Kahadean—mamahala na sa “sarong bagong daga,” an matanos na sosyedad nin tawo na nabubuhay sa kinaban na ini.—Ikomparar an Salmo 96:1.
23. Anong mga hapot manongod sa karahayan an masunod niatong pag-oolayan?
23 Bilang maimbod na mga lingkod ni Jehova asin mga parasunod kan saiyang namomotan na Aki, si Jesu-Cristo, minamawot ta an ipinanugang bagong kinaban nin Dios. Aram niato na iyan harani na, asin igwa kita nin pagtubod na an gabos na mahalagang panuga ni Jehova maootob. Tanganing makalakaw na inooyonan nin satong Dios, kaipuhan niatong pakosogon an satong pagtubod paagi sa pagdagdag dian kan karahayan, kaaraman, pagpopogol sa sadiri, diosnon na debosyon, sa-magturugang na pagpadangat, asin pagkamoot.a Sa puntong ini, puwedeng ihapot, Paano niato ikapaheheling an karahayan? Asin paano an satong pagigin marahay mapakikinabangan niato asin nin iba, nangorogna an satong Kristianong kairiba, na naghimate sa mga panuga nin Dios paagi sa paggibo nin pagtubod?
[Nota sa Ibaba]
a An pagtubod asin karahayan pinag-oolayan sa isyung ini kan Torrengbantayan. An kaaraman, pagpopogol sa sadiri, pakatagal, diosnon na debosyon, sa-magturugang na pagpadangat, asin pagkamoot pag-oolayan nin orog pa sa masunod na mga luwas.
Ano an Isisimbag Nindo?
◻ Paano puwedeng tawan nin kahulogan an “pagtubod”?
◻ Sono sa 2 Pedro 1:5-7, anong mga kuwalidad an kaipuhan na idagdag sa satong pagtubod?
◻ Ano an maninigong magin epekto sa satong pagtubod kan transpigurasyon ni Jesus?
◻ Anong mga halimbawa nin pagtubod an itinao ni Abel, Abraham, Sara, asin nin iba pa kan enot na mga panahon?
[Ritrato sa pahina 15]
Aram daw nindo kun paano makaaapektar an transpigurasyon ni Jesus sa pagtubod nin saro?