An Nagdadangadang na Kulminasyon kan “Libro kan mga Pakikilaban ni Jehova”
“Sinasabi [iyan] sa libro kan Mga Pakikilaban ni Jehova.”—BILANG 21:14.
1, 2. Sa anong suanoy na okasyon na ipinaheling ni Jehova sa mga Egipcio na sia guerrerong Dios, asin paano nia iyan ginibo?
DAING gayo naaaraman nin mga tawo ngonyan na an Dios kan Biblia, si Jehova, sarong guerrero, sarong lalaking parapakilaban. An bagay na ini naheling kan iligtas nia an saiyang banwaan kan suanoy na mga panahon sa pan-aapi sa Egipto. Sinutsutan si Faraon kan dai naheheling na kaiwal kan banwaan na iyan, si Satanas na Diablo, na pasakitan sinda sa trabaho sagkod na magadan. Ngonyan, kan marealisar kun ano an mawawara saiya sa pagtogot na humale an mga Israelitas, linapag sinda ni Faraon asin kan saiyang mga hukbong militar.
2 Alagad ta dai namansayan ni Faraon na an Dios kan mga Israelitas puwedeng magin guerrerong Dios tanganing iligtas an Saiyang banwaan. Kan an mga hukbong Egipcio nagpupumirit na umagi sa marang daga kan Dagat na Pula sa benggatibong paglapag, an Dios kan nasa peligrong mga Israelitas guminibo nin aksion asin linamos an mga nakasakay sa karuwahe asin an mga nangangabayo, na pinapangyaring bumagsak an garo nagin lanob na tubig sa agihan na milagrosong binukasan para sa mga Israelitas.—Exodo 14:14, 24-28.
3. Sa saindang awit nin kapangganahan, sinabi nin mga Israelitas na si Jehova anong klaseng Dios, alagad ano an dai iniintindi kan mga nasyon ngonyan?
3 Kan ligtas na sa pangpang kan Dagat na Pula sa sirangan, an magayagayang mga Israelitas nag-arawit nin sarong awit nin kapangganahan, na inoomaw an saindang langitnon na Paraligtas: “Mag-aawit ako ki Jehova, ta sia napamuraway na gayo. An kabayo asin an nagkakabayo ihinolog nia sa dagat. An sakuyang kosog asin an sakuyang kapangyarihan iyo si Jah, ta sia an nagin sakuyang kaligtasan. Iyo ini an sakuyang Dios, asin papakadakulaon ko sia; Dios kan sakuyang ama, asin papamurawayon ko sia. Si Jehova lalaking parapakilaban. Jehova an saiyang ngaran. An mga karuwahe ni Faraon asin an saiyang mga hukbo iinapon nia sa dagat, asin an mga pili sa saiyang mga parapakilaban rinulunod sa Dagat na Pula.” (Exodo 15:1-4) Duman sa Dagat na Pula, ipinaheling ni Jehova na sia guerrero na kayang gumibo nin mga ngangalasan. An bagay na ini dai iniintindi nin kinabanon na mga nasyon.
4, 5. An naggagayagayang 12 tribong idto nin Israel guminikan sa siisay na saro sanang apoon, asin an sarong ini nagin katood niisay huli sa anong kuwalidad?
4 Si propeta Moises, na nangenot sa pag-awit kan ipinasabong na awit na idto, inapod si Jehova na “Dios kan sakuyang ama.” An Hebreong si Abraham pambihirang apoon kan nasyon nin Israel. Guminikan sa saiya, paagi ki Isaac asin Jacob saka an 12 aki ni Jacob, an 12 tribo nin Israel. Pinatunayan ni Abraham na sia arogan na parasamba ki Jehova Dios. Sia tawong may makosogon na pagtubod kaya kan apodan sia ni Jehova na bayaan an saiyang harong sa Ur kan mga Caldeo, sia daing pag-alangan na nagduman sa daga na ipaheheling saiya ni Jehova, na may pagsarig na ootobon nin Dios an Saiyang panuga na itao iyan sa saiya asin sa saiyang mga gikan.
5 Huli sa makangangalas na pagtubod ni Abraham, si Jehova nanuga na tatawan si Abraham nin sarong “banhi,” o gikan, na paagi kaiyan an gabos na pamilya sa daga, pati an mga pamilya ngonyan, magbebendisyon sa saindang sadiri. (Genesis 12:2, 3; 22:17, 18) Si Abraham nagin dayupot na gayo sa saiyang Dios kaya sia inapod na “katood ni Jehova,” na inapod mismo nin Dios an maimbod na patriarka na “sakuyang katood.”—Santiago 2:23; Isaias 41:8.
6. Minsan ngani matoninong na parabaklay sa Dagang Panuga, paano pinatunayan ni Abraham na sia parapakilaban na nananarig ki Jehova?
6 Minsan ngani nagbabaklay na siring sa estranghero sa Dagang Panuga, pinatunayan ni Abraham na sia puwedeng magin parapakilaban, guerrero. Sarong beses an apat na hade hale sa ibang lugar sinalakay an Dagang Panuga asin dinarang bihag an sobrino ni Abraham na si Lot asin an pamilya ni Lot. Si Abraham, huling napahiro nin makosog na pagkamoot sa pamilya, tinawan nin armas an 318 sa saiyang mga oripon na lalaki, asin kaiba an tabang kan tolo sa saiyang lokal na mga kaalyado, si Aner, Escol, asin Mamre, linapag nia an mga tulisan. Sa sorpresang pagsalakay sa sainda kan banggi, nadaog ni Abraham asin kan saiyang grupo an mga suminalakay, dawa ngani sinda mas makosog an puwersa. Nangyari an “paggadan kan mga hade.” (Hebreo 7:1; Genesis 14:13-17) Ikinaligtas ni Abraham si Lot asin an saiyang pamilya asin nabawi an gabos na hinabon.
7-9. (a) Siisay na saserdote an sinongko ni Abraham, asin anong bendisyon an inako nia? (b) Paano ipinaheling ni Abraham na boot nia na an magpayaman sana sa saiya iyo an Kaharohalangkaweng Dios? (c) Siring sa pinatunayan ni Melquisedec, siisay an nagtao ki Abraham kan militar na kapangganahan?
7 Minidbid ni Abraham na an saiyang pakikilaban nagin sanang mapanggana sa tabang ni Jehova Dios, asin sa saiyang mapangganang pagbaklay papuli, naadmitir nia sa publiko an bagay na iyan. Aram nia na an aprobadong saserdote kan saiyang Dios yaon sa siudad nin Salem. Kaya nagmartsa sia pasiring sa siudad na idto. An huring kabtang kan Genesis kapitulo 14 nagsasabi sato kan nangyari kaidto:
8 “Asin si Melquisedec na hade nin Salem nagluwas nin tinapay asin arak, asin sia saserdote kan Kaharohalangkaweng Dios. Dangan inomaw nia sia asin nagsabi: ‘Bendisyonan logod si Abram kan Kaharohalangkaweng Dios, Kaggibo kan langit asin daga; asin pag-omawon logod an Kaharohalangkaweng Dios, na nagdohol kan saimong mga kaiwal sa saimong kamot!’ Dangan tinawan sia ni Abram kan ikasampulong kabtang kan gabos. Dangan an hade nin Sodoma nagsabi ki Abram: ‘Itao mo sakuya an mga kalag, alagad saimo na an mga rogaring.’ Digdi si Abram nagsabi sa hade nin Sodoma: ‘Iiniitaas ko an sakong kamot sa panunumpa ki Jehova na Kaharohalangkaweng Dios, Kaggibo kan langit asin daga, na, pagpoon sa torsido sagkod sa laso nin sandalyas, dai, dai ako makua nin ano man na rogaring mo, tanganing dai ka sumiring, “Ako an nagpayaman ki Abram.” Dai ako makua nin ano man! Solamente an nakakan na kan mga barobata, asin an kahirasan kan mga lalaking nag-iriba sa sako, si Aner, Escol asin Mamre—pakuanon sinda kan saindang kahirasan.’”—Genesis 14:18-24.
9 Arog kan ipinaheheling kan mga bersikulong ini, si Melquisedec, an makahadeng saserdote sa siudad nin Salem, pinatunayan an paniniwala ni Abraham na an Kaharohalangkaweng Dios iyo an nakipaglaban para sa saiya asin sa saiyang hukbo patin nagtao sa saiya kan kapangganahan. Dai pinasadit ni Hade-Saserdote Melquisedec an kabtang ni Jehova sa bagay.
An Libro kan Mga Pakikilaban ni Jehova
10. Ano an enot na pagkasambit nin ralaban sa Biblia, asin taano idto ta kapinonan sana kan mapangganang mga pakikilaban ni Jehova?
10 An pagkasaysay sa Genesis 14 kan pagsalakay sa Dagang Panuga asin kan pagkadaog ni Abraham sa armadong mga parasalakay iyo an enot na pagkasambit nin ralaban sa Banal na Kasuratan. Kaya, labing apat na siglo bago an saiyang ginibo sa Dagat na Pula, ipinaheling ni Jehova na sia sarong guerrero, “lalaking parapakilaban.” Pero, idto kapinonan sana. May masunod pang mas dakula asin mas lubos na mga kapangganahan, kaiba an sarong ultimo sa “pagtatapos kan palakaw nin mga bagay” na ini.—Mateo 24:3.
11. Ano an “libro kan Mga Pakikilaban ni Jehova,” alagad saen pa dakol an kasaysayan kan saiyang militar na mga kapangganahan?
11 Sono sa sinasabi sa Bilang 21:14, isinurat an sarong “libro kan Mga Pakikilaban ni Jehova.” An masasarigan na rekord, o kasaysayan, na ini kan mga pakikilaban nin Dios para sa saiyang banwaan, tibaad puminoon sa pakikilaban na ini para sa maimbod na si Abraham. Aram ni Moises an manongod sa librong ini pero dai na kita tinawan nin dagdag na detalye manongod dian. Kaya, dai niato aram an gabos na paagi na ipinaheling ni Jehova na sia sarong guerrero sa laog kan panahon na sakop kan libro kan Mga Pakikilaban ni Jehova. Alagad, magpoon kan masambitan an librong iyan, isinurat an dakulang kabtang kan Banal na Biblia, asin ini nagtatao sato nin dakol na kasaysayan kan militar na mga kapangganahan ni Jehova.
An Orog na Dakulang Melquisedec—Sarong Guerrero
12. Si Melquisedec nagladawan sa siisay na dakulang Opisyal kan Kaharohalangkaweng Dios, asin anong salmo na ginibo ni David an ipinanonongod sa sarong ini bilang saserdote asin guerrero?
12 Pagkadaog ni Abraham ki Kedorlaomer asin sa saiyang kasurog na mga hade, binendisyonan sia ni Melquisedec. Si Hade-Saserdote Melquisedec makahulang nagladawan sa Saro na magigin an Halangkaw na Saserdote kan Kaharohalangkaweng Dios asin makosog na guerrero na suportado kan Supremong Dios. An Salmo 110, na kinompuwesto kan guerrero-hade na si David sa irarom nin pasabong, ipinanonongod sa Sarong ini na orog na dakula ki Melquisedec nin Salem sa pagsabi kaiyan: “An sogkod kan saimong kakosogan ipapadara ni Jehova gikan sa Sion, na nagsasabi: ‘Mandaog ka sa tahaw kan saimong mga kaiwal.’ Suminumpa si Jehova (asin dai sia magbabasol): ‘Ika saserdote sagkod lamang sono sa orden ni Melquisedec!’ Si Jehova mismo sa saimong too paparasaon an mga hade sa aldaw kan saiyang kaanggotan.”—Salmo 110:2, 4, 5.
13. Sa Hebreo kapitulo 7 asin 8, an Saro na orog na dakula ki Melquisedec kan suanoy ipinamimidbid na siisay, asin sa anong mamuraway na lugar naglaog an Sarong ini asin dara an anong klaseng atang?
13 An pinasabngan na kagsurat kan librong Mga Hebreo nagsabi kun siisay an Saro na tunay na pinanongdan kan mga tataramon na idto kan sia magsabi: “An sarong parapangenot naglaog manongod sa sato, si Jesus, na nagin halangkaw na saserdote sono sa orden ni Melquisedec sagkod lamang.” (Hebreo 6:20) Sa suminunod na kapitulo nin Hebreo, ipinaliliwanag an kadakulaan ni Melquisedec kan suanoy. Alagad an saiyang makasaserdoteng kadakulaan nalalabihan kan Saro na saiyang ipinanganino, an binuhay liwat, pinamuraway na si Jesu-Cristo, na naglaog sa banal na presensia ni Jehova Dios mismo dara an halaga nin sarong atang na mas dakula kisa ano pa man na ikadodolot ni Hade-Saserdote Melquisedec nin Salem.—Hebreo 7:1–8:2.
14. Inautorisaran daw kan Orog na Dakulang Melquisedec an klero nin Kakristianohan na makikabtang sa militar na mga aktibidad nin Kristiano daang mga nasyon?
14 An hadeng saserdoteng si Melquisedec binendisyonan an sarong guerrero, an ganador na si Abraham. Alagad kumusta man an Orog na Dakulang Melquisedec, an Kagpundar sa tunay na Kristianismo? An klero nin Kakristianohan naghihingako na nagrerepresentar ki Jesu-Cristo sa pagbendisyon sa mga hukbo kan Kristiano daang mga nasyon asin sa pamimibi para sa sainda. Alagad ta tinabangan daw kan Halangkaw na Saserdote ni Jehova na yaon sa langit an mga klerigo nin Kakristianohan sa bagay na ini? Inako daw nia sa paaging iyan an paninimbagan sa gabos na pagpabolos nin dugo na nangyari sa inaapod na Kristianong Kapanahonan, kaiba na an dugong pinabolos kan Guerra Mundial I asin II? Dai nanggad! Noarin man dai nia inautorisaran an saiyang tunay na mga disipulo na gibohon an saindang sadiri na kabtang kan kinaban na ini asin umiba sa nagpapabolos nin dugo na militarismo kaiyan.
An Guerrerong Dios Naggigibo nin Magayon na Ngaran Para sa Saiyang Sadiri
15, 16. Ano an ginibo ni Jehova para sa saiyang sadiri kan sia makipaglaban para sa saiyang banwaan sa pagkalda sa sainda sa Egipto?
15 Nasambitan kan Nehemias 9:10 an pagliligtas ni Jehova sa 12 tribo nin Israel sa Egipto, na sinasabi: “Dangan nagtao ka nin mga tanda asin ngangalasan tumang ki Faraon asin sa gabos niang oripon patin sa bilog na banwaan nin saiyang daga, huli ta aram mo na naggiribo sinda nin kapaabaw-abawan tumang sa sainda [sa mga Israelitas]; asin ta naggibo ka sa saimo man sana nin dakulang ngaran arog sa aldaw na ini.”—Ikomparar an Exodo 14:18.
16 Nasasambitan ni propeta Isaias an kuwalidad kan ngaran na ini kan apodon nia si Jehova bilang “an Saro na nagpangyari na an Saiyang mamuraway na takyag umiba sa toong kamot ni Moises; an Saro na nagpabuka kan tubig sa atubangan ninda tanganing gumibo nin daing sagkod na ngaran para sa saiya man sana.” Asin sa pakikipag-olay ki Jehova, sia nagsasabi: “Kaya giniyahan mo an saimong banwaan tanganing gumibo ka nin mamuraway na ngaran para sa saimo man sana.” (Isaias 63:12-14) Sa pakimaherak ki Jehova na humiro liwat para sa saiyang banwaan, inapod sia ni Daniel na “ika na nagkua kan saimong banwaan sa daga nin Egipto sa mapangyaring kamot asin naggibo nin ngaran para sa saimong sadiri arog sa aldaw na ini.”—Daniel 9:15; Jeremias 32:20.
17. Siisay an isusugo ni Jehova na makipaglaban para sa saiyang ngaran, asin ano an ipaheheling nia sa gabos na nasyon ngonyan?
17 Sa igong panahon, isusugo ni Jehova Dios si Jesu-Cristo, an Orog na Dakulang Melquisedec, bilang mapangyaring guerrero. Paagi sa saiya, si Jehova magibo nin ngaran para sa saiyang sadiri na nakalalabi sa ano pa man kan nakaagi na isinasaysay sa libro kan Mga Pakikilaban ni Jehova o sa Hebreong Kasuratan kan Banal na Biblia. Sa huring kapitulo kan ikaduwa-sa-huring libro kan Hebreong Kasuratan, ihinula an internasyonal na pagsalakay tumang sa Jerusalem. Dangan, sono sa Zacarias 14:3, “si Jehova maluwas nanggad asin makikilaban tumang sa mga nasyon na idto nin siring sa aldaw kan saiyang pakikilaban, sa aldaw nin pakilaban.” Sa paaging ini ipaheheling kan Dios kan Biblia sa gabos na modernong nasyon na sia pa man giraray an guerrerong Dios na arog kan mga aldaw nin suanoy na Israel.
18, 19. Arin na Jerusalem an pupunteriyahon nin todo-todong pagsalakay kan mga nasyon?
18 Ini paglaom na nasa enotan pa niato. Alagad ta arin na Jerusalem an magtitios nin siring na todo-todong pagsalakay? An hula dai naotob sa Jerusalem kan kaaldawan ni Zacarias. An siudad na idto linaglag kan mga hukbo nin Roma kan 70 C.E. Alagad ta tinogdok liwat an Jerusalem asin ngonyan ibinibilang na banal kan Kakristianohan saka kan nasyon nin Israel sa laman. Kan anom-na-aldaw na guerra nin 1967, sinadiri kan Israel sa laman an bilog na tinogdok liwat na daganon na Jerusalem. Minsan siring, mayo ni kadikit na ebidensia na si Jehova Dios nakikabtang sa pakikilaban kaidto. An saiyang natutukaw sa tronong Hade, si Jesu-Cristo, dai naghahade sa daganon na Jerusalem, asin iyan bako nang “an siudad kan dakulang Hade,” an boot sabihon, ni Jehova.—Mateo 5:35.
19 Bako, an opisyal na kabeserang siudad na ini kan Judiong miembro kan Naciones Unidas bakong an Jerusalem na sinasabi sa hula ni Zacarias. Imbes, an boot sabihon ni Zacarias iyo an Jerusalem na nababasa niato sa libro nin Mga Taga-Hebreo. Dian, kinakaolay ni Pablo an linahidan na mga Kristiano asin nagsasabi: “Kamo nagdolok sa sarong Bukid nin Sion asin sa siudad kan nabubuhay na Dios, an langitnon na Jerusalem, asin sa manampulong ribong mga anghel.” (Hebreo 12:22) An langitnon na Jerusalem na ini daing iba kundi an Mesiyanikong Kahadean nin Dios, na irinirepresentar ngonyan sa daga nin sadit na grupo nin linahidan na mga Kristiano na naglalaom na magin kapwa hade ni Jesu-Cristo sa Kahadean na iyan. Sinda an magigin mga punteriya kan ihinulang pagsalakay.
20. Ano an isinabi ni Hadeng Ezequias sa saiyang namemeligrong banwaan tanganing pakosogon sinda, asin sa tataramon nin siisay na Hade na orog na dakula ki Ezequias nangongosog an mga Saksi ni Jehova ngonyan?
20 Alagad ta sinda o an dakulang kadaklan nin mga Kristiano na may daganon na paglaom na nagluwas sa gabos na nasyon tanganing umiba sa sainda sa malinig na pagsamba dai kaipuhan na matakot sa resulta kan pagsalakay na ini. Kan an nagtatao nin takot na mga hukbo ni Senaquerib, hade sa Asiria, umabot tumang sa Jerusalem kaidtong paghade ni Hadeng Ezequias, an namemeligrong mga Israelitas tinawan nin nakakapakalmang pagmansay sa situwasyon kan sabihan sinda ni Hadeng Ezequias: “Nasa saiya an takyag na laman, alagad nasa satuya si Jehova na satong Dios sa pagtabang sa satuya asin sa pakilaban sa satong mga laban.” An resulta iyo na “nangosog an banwaan duman sa mga tataramon ni Ezequias na hade sa Juda.” (2 Cronica 32:8) An mga Saksi ni Jehova ngonyan, kun namemeligro sa nasyonal na mga hukbo kan palakaw na ini sa kinaban, puwedeng mangosog sa kaagid na mga tataramon nin sarong hade na orog na dakula ki Ezequias, si Jesu-Cristo.
21. (a) Taano ta magigirumdoman an mga tataramon ni Jahaziel sa nagdadangadang na pagsalakay sa langitnon na Jerusalem? (b) Ano an magigin resulta kan ralaban?
21 Sa panahon na iyan, an nakapakokosog sa pagtubod na mga tataramon ni Jahaziel na Levita magigirumdoman: “Dai kamo kaipuhan na makipaglaban sa panahon na ini. Tindog kamo sa saindong puwesto, dai kamo maghiro asin helingon an pagliligtas ni Jehova sa saindo. O Juda asin Jerusalem, dai kamo matakot o makubhanan. Nuodma lumuwas kamo tumang sa sainda, asin ta si Jehova maiba sa saindo.” (2 Cronica 20:17) Iyo, sa bilog na peligrosong panahon na iyan, si Jehova kaiba kan saiyang banwaan. An saindang kaligtasan asin pagdadanay na buhay depende sa saiyang pakikilaban para sa sainda. Asin sia makikilaban nanggad, paagi sa saiyang guerrerong Hade, si Jesu-Cristo! An resulta? An biyong pagkapara kan naheheling na organisasyon kan Diablo sa ibabaw kan daga.—Kapahayagan 19:11-21.
22. (a) Ano an magigin mapangganang konklusyon kan libro kan Mga Pakikilaban ni Jehova, asin paagi kaiyan si Jehova magibo nin ano para sa saiyang sadiri? (b) An mga namomoot sa ngaran ni Jehova mapapahiro kan saiyang kapangganahan na gibohon an ano?
22 Magayonon na ngaran an gigibohon nin Dios para sa saiyang sadiri paagi sa saiyang nakapupukaw nin paghangang kapangganahan sa “ralaban kan dakulang aldaw nin Dios na Makakamhan sa gabos” sa Har–Magedon! (Kapahayagan 16:14, 16) Garo baga idudugang an bagong kapitulo sa libro kan Mga Pakikilaban ni Jehova. Iyan magigin mapangganang konklusyon, mamuraway na kulminasyon mapadapit sa palakaw na ini nin mga bagay. Ipaheheling kan bilog na libro na an Makakamhan sa gabos na Dios noarin man dai nadaog sa pakikilaban. Pakalihis kaiyan magayagaya nanggad siang oomawon kan mga namomoot sa ngaran ni Jehova! Dangan, tunay na maootob an ultimong bersikulo sa libro nin Salmo: “An lambang bagay na naghahangos—mag-omaw iyan ki Jah. Omawa nindo si Jah, banwaan!”—Salmo 150:6.
Mga Hapot sa Repaso
◻ Ano an daing gayo nasasabotan nin mga tawo ngonyan manongod sa Dios kan Biblia, si Jehova?
◻ Ano an ginibong pakikilaban ni Abraham, asin siisay an nagtao saiya kan kapangganahan?
◻ Ano an “libro kan Mga Pakikilaban ni Jehova”?
◻ Ano an magigin kulminasyon sa “libro kan Mga Pakikilaban ni Jehova,” asin ano an ibubunga kaiyan?