Mga Hapot Hale sa mga Parabasa

Sa 1 Pedro 2:​9, an linahidan na mga Kristiano inaapod kan “King James Version” na “kapag-arakian na pinili.” Maninigo daw ining makaapektar sa satong pagmansay sa paggamit ni Jesus sa “kapag-arakian” na nasusurat sa Mateo 24:34?

An terminong “kapag-arakian” talagang minalataw sa pagkatradusir kan duwang teksto sa nagkapirang traduksion. Sono sa King James Version, si apostol Pedro nagsurat: “Alagad kamo kapag-arakian na pinili, sarong makahadeng pagkasaserdote, banal na nasyon, espesyal na banwaan; tanganing ipahayag nindo an mga kaomawan nia na nag-apod sa saindo hale sa kadikloman pasiring sa saiyang makangangalas na liwanag.” Asin si Jesus naghula: “Sa katotoohan sinasabi ko saindo, An kapag-arakian na ini dai malihis, sagkod na maotob an gabos na bagay na ini.”​—1 Pedro 2:9; Mateo 24:34.

Sa naenot na teksto, ginamit ni apostol Pedro an termino sa Griego na geʹnos, mantang sa teksto kan pananaram ni Jesus, maheheling ta an ge·ne·aʹ. An duwang terminong ini sa Griego tibaad garo minalataw na magkapareho, asin iyan konektado sa sasarong pinakagamot; pero, iyan magkalaen na mga termino, asin magkalaen an kahulogan kaiyan. An New World Translation of the Holy Scriptures​—With References nagsasabi sa sarong nota sa ibaba kan 1 Pedro 2:9: “‘Rasa.’ Gr., geʹnos; laen sa ge·ne·aʹ, ‘kapag-arakian,’ arog kan yaon sa Mat 24:34.” An sarong katimbang na nota sa ibaba maheheling sa Mateo 24:34.

Siring sa sinasabi kan mga notang iyan sa ibaba, an geʹnos angay na tradusiron sa termino sa Ingles na “race” (sa Bicol, “rasa”), siring kan parateng maheheling sa mga bersion sa Ingles. Sa 1 Pedro 2:​9, iinaplikar ni Pedro an hula na yaon sa Isaias 61:6 sa linahidan na mga Kristiano na may langitnon na paglaom. An mga ini kinua hale sa dakol na nasyon asin tribo, alagad an mga nasyonalidad bako nang mahalaga kan sinda magin kabtang kan nasyon nin espirituwal na Israel. (Roma 10:12; Galacia 3:​28, 29; 6:16; Kapahayagan 5:​9, 10) Ipinamidbid sinda ni Pedro na nagigin, sa espirituwal na sentido, sarong napapalaen na grupo​—“rasang pinili, sarong makahadeng pagkasaserdote, banal na nasyon, banwaan para sa espesyal na pagkasadiri.”

Alagad sa Griegong teksto kan mga tataramon ni Jesus na yaon sa Mateo 24:​34, maheheling niato an terminong ge·ne·aʹ. Lakop nang inaako na an pinanonongdan ni Jesus, bakong ano man na “rasa” nin mga tawo, kundi mga tawo na nabubuhay sa sarong peryodo nin panahon.

Kaidtong haros sanggatos na taon na an nakaagi, lininaw ini ni Charles Taze Russell, an enot na presidente kan Watch Tower Society, na nagsurat: “Minsan ngani an mga terminong ‘kapag-arakian’ asin ‘rasa’ masasabing hale sa sasarong pinakagamot o kapinonan, pero bako iyan na pareho; asin sa pagkagamit sa Kasuratan an duwang termino magkalaen na marhay. . . . Sa tolong magkalaen na rekord kan hulang ini an satong Kagurangnan minimidbid na naggamit nin biyong laen na termino sa Griego (genea) na dai nangangahulogan nin rasa, kundi may kahulogan na kapareho kan satong termino sa Ingles na “generation” (sa Bicol, “kapag-arakian”). An iba pang mga paggamit kan terminong ini sa Griego (genea) nagpapatunay na dai iyan ginamit na an kahulogan rasa, kundi nanonongod sa mga tawo na nabubuhay na magkakakontemporanyo.”​—The Day of Vengeance, pahina 602-3.

Mas dai pa sana nahahaloy, an A Handbook on the Gospel of Matthew (1988), na sinadya para sa mga paratradusir sa Biblia, nagsabi: “[An New International Version] literal na tinatradusir an kapag-arakian na ini alagad sinusundan nin nota sa ibaba na, ‘O rasa.’ Asin an sarong iskolar sa Bagong Tipan naniniwala na ‘an boot sabihon ni Mateo bako sanang an enot na kapag-arakian pakalihis ki Jesus kundi an gabos na kapag-arakian nin Judaismo na nagsisikwal sa saiya.’ Minsan siring, mayo nin ebidensia sa lenguahe na nagpapatunay sa arin man sa mga konklusyon na ini, asin dapat iyan na dai pagmangnohon bilang mga pagprobar na likayan an malinaw na kahulogan. Sa orihinal na kamugtakan kaiyan an pinanonongdan sana iyo an mismong mga katemporanyo ni Jesus.”

Siring kan ipinaliwanag sa pahina 10 sagkod 15, kinondenar ni Jesus an kapag-arakian nin mga Judio kaidtong saiyang panahon, an saiyang mga katemporanyo na nagsikwal sa saiya. (Lucas 9:41; 11:32; 17:25) Parate siang naggamit nin mga adhetibo na arog baga kan “maraot asin parasambay,” “daing pagtubod asin biko,” asin “parasambay asin makasalan” sa paglaladawan sa kapag-arakian na iyan. (Mateo 12:39; 17:17; Marcos 8:38) Kan ultimong gamiton ni Jesus an “kapag-arakian,” sia nasa Bukid nin mga Olibo kaiba an apat na apostol. (Marcos 13:3) An mga lalaking idto, na dai pa nalalahidan nin espiritu asin bako pang kabtang nin sarong Kristianong kongregasyon, sierto na pareho bakong “kapag-arakian” o rasa nin mga tawo. Minsan siring, pamilyar sindang marhay sa paggamit ni Jesus kan terminong “kapag-arakian” sa pagpanongod sa saiyang mga katemporanyo. Kaya rasonableng masasabotan ninda kun ano an nasa isip nia kan ultimong sambiton nia “an kapag-arakian na ini.”a Si apostol Pedro, na presente kaidto, nagsadol sa mga Judio pagkatapos: “Paligtas kamo hale sa bikong kapag-arakian na ini.”​—Gibo 2:40.

Parate na kitang nagpublikar nin ebidensia na an dakol na ihinula ni Jesus sa diskurso man sanang ini (arog baga kan mga guerra, linog, asin gutom) naotob sa pag-oltanan kan pagsabi nia kan hula asin kan kalaglagan nin Jerusalem kan 70 C.E. Dakol, alagad bakong gabos. Mayo nin ebidensia, halimbawa, na pakatapos na salakayon kan mga Romano an Jerusalem (66-70 C.E.) “an tanda kan Aki nin tawo” naglataw, na nagpangyari sa “gabos na tribo kan daga” na magtarangis. (Mateo 24:30) Huli kaini, an kaotoban na iyan sa pag-oltanan kan 33 C.E. asin 70 C.E. siertong enot sanang kaotoban, bakong an lubos o dakulang kaotoban na itinotokdo man ni Jesus.

Sa introduksion sa saiyang traduksion kan isinurat ni Josefo na The Jewish War, si G. A. Williamson nagsurat: “An mga disipulo, sabi sato ni Mateo, may duwang ihinapot [ki Jesus]​—manongod sa kalaglagan kan Templo asin manongod sa Saiya mismong ultimong pagdatong—​asin duwa an simbag Nia sa sainda, na an enot na kabtang kaiyan malinawon na naghula kan mga pangyayari na nakatalaan na kompletong marhay na iladawan ni Josefo.”

Iyo, sa enot na kaotoban, “an kapag-arakian na ini” malinaw na kapareho an kahulogan kan sa iba pang mga panahon​—an magkakakontemporanyong kapag-arakian nin daing pagtubod na mga Judio. An “kapag-arakian” na iyan dai malihis na dai naeeksperyensiahan an ihinula ni Jesus. Siring kan ikinomento ni Williamson, ini nagkatotoo kaidtong mga dekada bago kan kalaglagan nin Jerusalem, na ilinadawan nin sarong nakaheling na historyador, si Josefo.

Sa ikaduwa o mas dakulang kaotoban, “an kapag-arakian na ini” rasonable man na iyo an magkakakontemporanyong mga tawo. Siring sa pinatutunayan kan artikulo na minapoon sa pahina 16, dai kita dapat na magkonklusyon na an pinanonongdan ni Jesus sarong may talaan na bilang nin mga taon na minakompuesto sa sarong “kapag-arakian.”

Sa kabaliktaran, duwang mahalagang bagay an puedeng sabihon manongod sa ano man na panahon na ipinaririsa nin “kapag-arakian.” (1) An sarong kapag-arakian nin mga tawo dai puedeng mansayon na sarong peryodo nin panahon na may talaan na bilang nin mga taon, arog kan sa kaso nin mga pag-apod sa panahon na nangangahulogan nin may talaan na bilang nin mga taon (dekada o siglo). (2) An mga tawo sa sarong kapag-arakian nabubuhay sa halipot sanang peryodo, bakong halawig na peryodo.

Bilang resulta, kan si Jesus madangog kan mga apostol na nasasambitan “an kapag-arakian na ini,” ano an inisip ninda? Mantang aram niato, paagi sa pagmansay sa mga nangyari, na an kalaglagan nin Jerusalem sa “dakulang kahorasaan” duminatong pakalihis nin 37 taon, dai iyan naaraman kan mga apostol na nagdadangog ki Jesus. Imbes, an saiyang pagsambit sa “kapag-arakian” nagpasabot sa sainda, bakong kan ideya nin halawig na peryodo, kundi kan mga tawo na nabubuhay sa limitado sanang peryodo nin panahon. Totoo man iyan sa satong kaso. Angay nanggad, kun siring, an isinunod na mga tataramon ni Jesus: “Mapadapit sa aldaw asin oras na iyan mayo nin siisay man na nakaaaram, ni an mga anghel kan kalangitan ni an Aki, kundi an Ama sana. . . . Huli kaini kamo man magin andam, huli ta sa oras na dai nindo pinaghohona, an Aki nin tawo madatong.”​—Mateo 24:​36, 44.

[Mga Nota sa Ibaba]