Pangaptan Niato nin Marigon an Satong Mahal na Marhay na Pagtubod!
“Sa mga nagkamit nin pagtubod, na pinangangaptan na kapantay niamo sa pribilehio.”—2 PEDRO 1:1.
1. Ano an sinabi ni Jesus bilang patanid sa saiyang mga apostol, alagad ta ano an pamansag ni Pedro?
KAN banggi bago magadan si Jesus, sinabi nia na babayaan sia kan gabos niang apostol. An saro sa sainda, si Pedro, namansag: “Minsan an gabos na iba pa magkasiringkog mapadapit sa saimo, nungka akong masisingkog!” (Mateo 26:33) Alagad iba an aram ni Jesus. Kaya sinabihan nia si Pedro sa okasyon man sanang idto: “Nakimaherak na ako para sa saimo na an saimong pagtubod dai madaog; asin ika, kun makabalik ka na, pakosoga an saimong mga tugang.”—Lucas 22:32.
2. Sa ibong kan sobrang kompiansa ni Pedro, anong mga hiro nia an nagpaheling na maluya an saiyang pagtubod?
2 Si Pedro, na nagsobra an kompiansa mapadapit sa saiyang pagtubod, pinaindahan si Jesus kan mismong bangging idto. Tolong beses na ninegaran nia pati an bagay na midbid nia si Cristo! (Mateo 26:69-75) ‘Pagbalik’ nia, an mga tataramon kan saiyang Kagurangnan na “pakosoga an saimong mga tugang” siertong nag-aningal nin makosog asin malinaw sa saiyang talinga. Hararom an nagin epekto kan konsehong iyan sa natatada pang buhay ni Pedro, siring sa pinatutunayan kan saiyang duwang surat, na prineserbar sa Biblia.
Kun Taano ta Nagsurat si Pedro
3. Taano ta isinurat ni Pedro an saiyang enot na surat?
3 Mga 30 taon pagkagadan ni Jesus, isinurat ni Pedro an saiyang enot na surat, na ipinanonongod iyan sa saiyang mga tugang sa Ponto, Galacia, Capadocia, Asia, asin Bitinia, mga lugar na iyo ngonyan an amihanan asin solnopan na Turkiya. (1 Pedro 1:1) An mga Judio, na an nagkapira tibaad nagin Kristiano kan Pentecostes 33 C.E., daing duwa-duwa na kabale sa mga sinuratan ni Pedro. (Gibo 2:1, 7-9) An dakol Hentil na nag-aagi nin malaad na mga pagbalo sa kamot nin mga paratumang. (1 Pedro 1:6, 7; 2:12, 19, 20; 3:13-17; 4:12-14) Kaya nagsurat si Pedro sa mga tugang na ini tanganing parigonon an boot ninda. Katuyohan niang tabangan sinda na mag-ako kan “katuyohan nin [saindang] pagtubod, [kan] kaligtasan kan [saindang] kalag.” Sa siring, sa saiyang konseho sa pamamaaram, sia nagsadol: “Tumangon . . . nindo [an Diablo], na marigon sa pagtubod.”—1 Pedro 1:9; 5:8-10.
4. Taano ta isinurat ni Pedro an saiyang ikaduwang surat?
4 Kan huri, pinadarahan ni Pedro nin ikaduwang surat an mga Kristianong ini. (2 Pedro 3:1) Taano? Huli ta may mas dakula pang peligro. Hihingoahon nin inmoral na mga indibiduwal na palakopon an saindang nakararamog na gawe-gawe sa tahaw kan mga may pagtubod asin ilalagalag an nagkapira! (2 Pedro 2:1-3) Saro pa, si Pedro nagpatanid dapit sa mga paraolog-olog. Isinurat nia sa saiyang enot na surat na “harani na an katapusan kan gabos na bagay,” asin ngonyan minalataw na may mga nagtutuya sa siring na ideya. (1 Pedro 4:7; 2 Pedro 3:3, 4) Satuyang siyasaton an ikaduwang surat ni Pedro asin helingon kun paano kaiyan pinakosog an mga tugang na magdanay na marigon sa pagtubod. Sa enot na artikulong ini, pag-oolayan ta an 2 Pedro kapitulo 1.
An Katuyohan kan Kapitulo 1
5. Paano inaandam ni Pedro an saiyang mga parabasa para sa pag-orolay sa mga problema?
5 Dai man tolos trinatar ni Pedro an magabat na mga problema. Imbes, inandam nia an dalan para sa pag-orolay sa mga problemang ini paagi sa pagpakosog sa apresasyon kan saiyang mga parabasa sa saindang inako kan sinda magin Kristiano. Ipinagigirumdom nia sa sainda an makangangalas na mga panuga nin Dios asin an pagkamasasarigan kan mga hula sa Biblia. Ginibo nia ini paagi sa pagsaysay kan transpigurasyon, an saiya mismong bisyon ki Cristo na may kapangyarihan sa Kahadean.—Mateo 17:1-8; 2 Pedro 1:3, 4, 11, 16-21.
6, 7. (a) Anong leksion an manonodan ta sa introduksion kan surat ni Pedro? (b) Kun kita naghahatol, anong klaseng pag-admitir an tibaad kun beses makatabang?
6 May manonodan daw kitang leksion sa introduksion ni Pedro? Bako daw na mas madaling akoon an hatol kun repasohon ta nguna kaiba kan mga nagdadangog an mga kabtang kan dakulang paglaom sa Kahadean na pinahahalagahan niato gabos? Asin kumusta man an paggamit nin personal na eksperyensia? Pagkagadan ni Jesus, posible na parateng nag-eestorya si Pedro manongod sa pakaheling sa bisyon na iyan ki Cristo na may kamurawayan sa Kahadean.—Mateo 17:9.
7 Girumdomon man na yaon an bilog na probabilidad na kan panahon na isurat ni Pedro an saiyang ikaduwang surat, an Ebanghelyo ni Mateo asin an surat ni apostol Pablo sa mga taga-Galacia mahiwas nang iwinaras. Kaya an mga kaluyahan ni Pedro bilang tawo pati an saiyang rekord nin pagtubod puedeng aram nang marhay kan saiyang mga katemporanyo. (Mateo 16:21-23; Galacia 2:11-14) Minsan siring, dai kaini hinale an saiyang katalingkasan sa pagtaram. Sa katunayan, tibaad ginibo kaiyan an saiyang surat na mas nakaaakit para sa mga nakamamate kan saindang sadiring mga kaluyahan. Kun siring, kun nagtatabang sa mga may problema, dai daw magin epektibo na admitiron na kita nasasala man?—Roma 3:23; Galacia 6:1.
Sarong Nakapakokosog na Pataratara
8. Sa anong sentido posibleng ginamit ni Pedro an terminong “pagtubod”?
8 Horophoropa ngonyan an pataratara ni Pedro. Tolos-tolos niang sinambit an temang pagtubod, na inaapod an saiyang mga parabasa bilang an “mga nagkamit nin pagtubod, na pinangangaptan na kapantay niamo sa pribilehio.” (2 Pedro 1:1) Digdi an terminong “pagtubod” posibleng nangangahulogan nin “marigon na paniniwala” asin nanonongod sa Kristianong mga tinutubod o katokdoan, na sa Kasuratan kun beses inaapod na “[an] katotoohan.” (Galacia 5:7; 2 Pedro 2:2; 2 Juan 1) An terminong “pagtubod” parateng ginagamit sa sentidong ini imbes na sa pankagabsan na sentido na pagtitiwala o kompiansa sa sarong tawo o bagay.—Gibo 6:7; 2 Corinto 13:5; Galacia 6:10; Efeso 4:5; Judas 3.
9. Taano an pataratara ni Pedro ta siertong nangorognang mamomoton sa pagdangog kan mga Hentil?
9 An pataratara ni Pedro sierto na nangorognang mamomoton sa pagdangog kan mga nagbabasang Hentil. An mga Judio dai nangungunlabot sa mga Hentil, na minemenus pa ngani sinda, asin nagdanay an prehuwisyo tumang sa mga Hentil sa tahaw kan mga Judio na nagin Kristiano. (Lucas 10:29-37; Juan 4:9; Gibo 10:28) Pero, si Pedro, na Judio sa pagkamundag asin apostol ni Jesu-Cristo, nagsabi na an saiyang mga parabasa—mga Judio asin Hentil—kapareho nia sa pagtubod asin kapantay nia sa pribilehio.
10. Anong mga leksion an manonodan ta sa pataratara ni Pedro?
10 Isip-isipa an marahay na mga leksion na itinotokdo sa sato ngonyan kan pataratara ni Pedro. An Dios daing ipinaoorog; dai siang pinapaboran na rasa o nasyonalidad. (Gibo 10:34, 35; 11:1, 17; 15:3-9) Siring sa itinokdo mismo ni Jesus, an gabos na Kristiano magturugang, asin mayo ni saro sa sato na maninigong magsaboot na nakalalabi. Dugang pa, an pataratara ni Pedro nagdodoon na kita sa katunayan sarong pambilog na kinaban na kasararoan nin magturugang, na ‘pantay sa pribilehio’ na nangangapot sa pagtubod ni Pedro asin kan saiyang mga kapwa apostol.—Mateo 23:8; 1 Pedro 5:9.
Kaaraman Asin mga Panuga nin Dios
11. Kasunod kan saiyang pataratara, anong mahalagang marhay na mga bagay an idinodoon ni Pedro?
11 Kasunod kan saiyang pataratara, si Pedro nagsurat: “Padakolon logod sa saindo an dai na kutana maninigong kabootan asin katoninongan.” Paano padadakolon sa sato an dai na kutana maninigong kabootan asin katoninongan? “Paagi sa tamang kaaraman sa Dios asin ki Jesus na satong Kagurangnan,” an simbag ni Pedro. Dangan sinabi nia: “An . . . sa Dios na kapangyarihan sueltong nagtao sa sato kan gabos na bagay na mapadapit sa buhay asin diosnon na debosyon.” Alagad paano niato inaako an mahalagang marhay na mga bagay na ini? “Paagi sa tamang kaaraman kan saro na nag-apod sa sato paagi sa kamurawayan asin birtud.” Sa siring duwang beses na idinodoon ni Pedro na kaipuhan an tamang kaaraman dapit sa Dios asin sa saiyang Aki.—2 Pedro 1:2, 3; Juan 17:3.
12. (a) Taano ta idinodoon ni Pedro an kahalagahan nin tamang kaaraman? (b) Tanganing kamtan an mga panuga nin Dios, ano an dapat na ginibo na nguna niato?
12 An “falsong mga paratokdo” na manongod sa mga iyan nagpapatanid si Pedro sa kapitulo 2 naggagamit nin “mga tataramon na palsipikado” tanganing dayaon an mga Kristiano. Sa paaging ini naghihingoa sinda na tentaran sinda pabalik sa inmoralidad na dian ilinigtas na sinda. Kapahapahamak an mga resulta sa siisay man na naligtas na paagi sa “tamang kaaraman dapit sa Kagurangnan asin Paraligtas na si Jesu-Cristo” asin sa huri napadadara sa siring na pandadaya. (2 Pedro 2:1-3, 20) Malinaw na huli sa pag-antisipar na ipakipag-olay an problemang ini sa huri, idinodoon ni Pedro sa kapinonan mismo kan saiyang surat an kabtang nin tamang kaaraman sa pagpapadanay nin malinig na kamugtakan sa atubangan nin Dios. Sinasabi ni Pedro na an Dios “sueltong nagtao sa sato kan mahal na marhay asin labi-labi kadakulang mga panuga, tanganing paagi kaini kamo magin mga kaambit sa naturalesa nin Dios.” Pero, tanganing kamtan an mga panugang ini, na mahalagang kabtang kan satong pagtubod, an sabi ni Pedro, kita kaipuhan ngunang “nakadulag na sa kalapaan na nasa kinaban huli sa horot.”—2 Pedro 1:4.
13. Ano an desididong marigon na pangaptan kapwa kan linahidan na mga Kristiano asin kan “ibang karnero”?
13 Ano an pagheling nindo sa mga panuga nin Dios? Siring daw sa pagmansay kan natatada sa linahidan na mga Kristiano? Kan 1991, si Frederick Franz, an presidente kaidto kan Watch Tower Bible and Tract Society, na naglabing 75 taon sa bilog na panahon na ministeryo, sinumaryo an mga saboot kan mga naglalaom na maghade kaiba ni Cristo: “Kami marigon na nangangapot sagkod sa mismong oras na ini, asin kami mangangapot nin marigon sagkod na aktuwal nang patunayan nin Dios na saiyang inootob an saiyang ‘mahal na marhay asin labi-labi kadakulang mga panuga.’” Si Tugang na Franz nagdanay na may pagkompiar sa panuga nin Dios na langitnon na pagkabuhay liwat, asin pinangaptan nia nin marigon an pagtubod sagkod na sia magadan sa edad na 99. (1 Corinto 15:42-44; Filipos 3:13, 14; 2 Timoteo 2:10-12) Kaagid kaiyan, minilyon an nangangapot nin marigon sa pagtubod, na nakatorohok sa panuga nin Dios na sarong daganon na paraiso na dian an mga tawo mabubuhay sagkod lamang na may kaogmahan. Saro daw kamo sa mga ini?—Lucas 23:43; 2 Pedro 3:13; Kapahayagan 21:3, 4.
Reaksion sa mga Panuga nin Dios
14. Taano ta ilinista ni Pedro an birtud bilang an enot na kualidad na dapat idagdag sa pagtubod?
14 Nagpapasalamat daw kita sa Dios huli sa saiyang ipinanuga? Kun iyo, an pangangatanosan ni Pedro, maninigo na ipaheling ta iyan. “Iyo, sa dahelan mismong ini” (huli ta tinawan kita nin Dios nin mahal na marhay na mga panuga), kita maninigong tunay na maghingoang humiro. Dai kita puedeng makontento na sana sa pagigin nasa pagtubod o sa pagigin pamilyar sana sa katotoohan kan Biblia. Kulang pa iyan! Posible na kan kaaldawan ni Pedro an nagkapira sa mga kongregasyon dakol na sinasabi manongod sa pagtubod alagad napalabot sa inmoral na gawe-gawe. An saindang gawe-gawe kaipuhan na magin birtuoso, kaya si Pedro nagsasadol: “Idagdag sa saindong pagtubod an birtud.”—2 Pedro 1:5; Santiago 2:14-17.
15. (a) Taano an kaaraman ta ilinista kasunod kan birtud bilang kualidad na dapat idagdag sa pagtubod? (b) Ano pang ibang kualidad an maandam sa sato na pangaptan nin marigon an pagtubod?
15 Pakasambita sa birtud, anom pang kualidad an ilinista ni Pedro na dapat idagdag, o idugang, sa satong pagtubod. An kada saro kaini kaipuhan tanganing kita ‘makapanindogan na marigon sa pagtubod.’ (1 Corinto 16:13) Huling an mga apostata ‘binibiribid an Kasuratan’ asin nagpapalakop nin “mapandayang mga katokdoan,” sunod na ilinista ni Pedro an kaaraman bilang mahalagang marhay, na sinasabi: “Sa saindong birtud [idagdag] an kaaraman.” Dangan nagpadagos sia: “Sa saindong kaaraman [idugang] an pagpopogol sa sadiri, sa saindong pagpopogol sa sadiri an pakatagal, sa saindong pakatagal an diosnon na debosyon, sa saindong diosnon na debosyon an kapadangatan sa tugang, sa saindong kapadangatan sa tugang an pagkamoot.”—2 Pedro 1:5-7; 2:12, 13; 3:16.
16. Ano an mangyayari kun idadagdag sa pagtubod an mga kualidad na ilinista ni Pedro, alagad ano an mangyayari kun dai?
16 Ano an mangyayari kun an pitong ini idadagdag sa satong pagtubod? “Kun an mga bagay na ini nasa saindo asin nagsusulwak,” an simbag ni Pedro, “iingatan kamo kaiyan na dai magin inaktibo o daing bunga mapadapit sa tamang kaaraman kan satong Kagurangnan na Jesu-Cristo.” (2 Pedro 1:8) Sa ibong na lado, si Pedro nagsasabi: “Kun an mga bagay na ini mayo sa siisay man, sia buta, na pinipirong an saiyang mga mata sa liwanag, asin nakalingaw sa paglinig sa saiya kan saiyang mga kasalan kaidto.” (2 Pedro 1:9) Mangnohon na si Pedro minabalyo hale sa paggamit kan “saindo” asin “sato” pasiring sa “siisay man,” “sia,” asin “saiya.” Minsan ngani, makamomondo, an nagkapira buta, malilingawon, asin maramog, may kabootan na dai ipinasesentido ni Pedro na an nagbabasa saro sa mga ini.—2 Pedro 2:2.
Pagpakosog sa Saiyang mga Tugang
17. Ano an tibaad dahelan kan mamomoton na pakiolay ni Pedro na gibohon an “mga bagay na ini”?
17 Posibleng rinerekonoser na an mga bagohan partikularmente na madaling dayaon, mamomoton na ineenkaminar sinda ni Pedro: “Mga tugang, orog nindong gibohon an saindong bilog na makakaya tanganing masierto an pag-apod asin pagpili sa saindo; huli ta kun padagos nindong gibohon an mga bagay na ini dai nanggad kamo masusudya.” (2 Pedro 1:10; 2:18) An linahidan na mga Kristiano na idinadagdag sa saindang pagtubod an pitong ini magkakamit nin dakulang balos, siring kan sabi ni Pedro: “Mayaman na itatao sa saindo an pakalaog sa daing katapusan na kahadean kan satong Kagurangnan asin Paraligtas na si Jesu-Cristo.” (2 Pedro 1:11) An “ibang karnero” mag-aako nin daing katapusan na mana sa daganon na rona kan Kahadean nin Dios.—Juan 10:16; Mateo 25:33, 34.
18. Taano ta andam si Pedro na ‘danay na magpagirumdom’ sa saiyang mga tugang?
18 Sinsero an pagmawot ni Pedro na makamtan kan saiyang mga tugang an siring kadakulang balos. “Huli kaini,” an isinurat nia, “danay akong magigin andam na magpagirumdom sa saindo dapit kan mga bagay na ini, minsan ngani kamo tatao na kaiyan asin marigon nang napapasikad sa katotoohan.” (2 Pedro 1:12) Ginagamit ni Pedro an termino sa Griego na ste·riʹzo, na trinadusir digding “marigon nang napapasikad” alagad trinadusir na “pakosoga” sa mas naenot na konseho ni Jesus ki Pedro: “Pakosoga an saimong mga tugang.” (Lucas 22:32) An paggamit kan tataramon na iyan puedeng magsuherir na nagigirumdoman ni Pedro an mapuersang konseho na inako nia gikan sa saiyang Kagurangnan. Sinasabi ngonyan ni Pedro: “Ibinibilang kong tama, sagkod na ako nasa tabernakulong ini [an hawak na tawo], na pukawon kamo paagi sa pagpagirumdom sa saindo, mantang aram ko na an paghale kan sakong tabernakulo madali na.”—2 Pedro 1:13, 14.
19. Anong mga tabang an kaipuhan ta ngonyan?
19 Minsan ngani may kabootan na sinasabi ni Pedro na an saiyang mga parabasa “marigon nang napapasikad sa katotoohan,” narerealisar nia na puedeng malunod an saindang pagtubod. (1 Timoteo 1:19) Huling aram nia na madali na siang magadan, pinakokosog nia an saiyang mga tugang paagi sa pagsambit nin mga bagay na magigirumdoman ninda sa huri tanganing papagdanayon an saindang sadiri na makosog sa espirituwal. (2 Pedro 1:15; 3:12, 13) Kaagid kaiyan, kaipuhan ta ngonyan an dayaday na mga pagirumdom tanganing magdanay na marigon sa pagtubod. Siisay man kita o gurano man kita kahaloy sa katotoohan, dai ta puedeng pabayaan an regular na pagbasa sa Biblia, personal na pag-adal, asin pag-atender sa mga pagtiripon kan kongregasyon. An nagkapira nananarahotan sa dai pag-atender, na nagsasabi na pagalon na sinda o na paorootro na sana an pagtiripon o bakong marahay an pagkaatubang, alagad aram ni Pedro kun gurano kadaling mawaran nin pagtubod an siisay man sa sato kun magsobra an satong kompiansa.—Marcos 14:66-72; 1 Corinto 10:12; Hebreo 10:25.
Marigon na Basehan kan Satong Pagtubod
20, 21. Paano pinakosog kan transpigurasyon an pagtubod ni Pedro asin kan mga nagbabasa kan saiyang surat, kabale kita ngonyan?
20 An sato daw na pagtubod basado sana sa madonong an pagkaimbentong mga eroestorya? “Bako,” an may pagdodoon na simbag ni Pedro, “bakong paagi sa pagsunod sa mga putik na osipon na tinugdas sa katusohan na ipinamidbid mi sa saindo an kapangyarihan asin presensia kan satong Kagurangnan na Jesu-Cristo, kundi paagi sa pagigin mga saksing nakaheling sa saiyang kamurawayan.” Si Pedro, Santiago, asin Juan kaibanan ni Jesus kan sia maheling ninda sa sarong bisyon na may kapangyarihan sa Kahadean. Si Pedro nagpaliwanag: “Sia nag-ako gikan sa Dios na Ama nin onra asin kamurawayan, kan an mga tataramon na siring kaini itao sa saiya kan kahangahangang kamurawayan: ‘Ini an sakong aki, an sakong namomotan, na sako mismong inooyonan.’ Iyo, an mga tataramon na ini nadangog niamo na itinao gikan sa langit mantang kami kaibanan nia sa banal na bukid.”—2 Pedro 1:16-18.
21 Kan maheling ni Pedro, Santiago, asin Juan an bisyon na iyan, an Kahadean sierto nanggad na nagin tunay para sa sainda! “Bilang resulta,” an sabi ni Pedro, “an makahulang tataramon orog pa niamong nasierto; asin marahay an saindong ginigibo sa pagtao nin atension dian.” Iyo, an mga nagbabasa kan surat ni Pedro, kabale kita ngonyan, igwa nin makosog na rason na magtao nin atension sa mga hula manongod sa Kahadean nin Dios. Sa anong paagi kita kaipuhan na magtao nin atension? Si Pedro minasimbag: “Siring sa sarong ilawan na nagliliwanag sa madiklom na lugar, sagkod na mamanaag an aldaw asin an bitoon nin makaaaga sumirang na, sa saindong puso.”—2 Pedro 1:19; Daniel 7:13, 14; Isaias 9:6, 7.
22. (a) Sa ano kaipuhan na papagdanayon na listo an satong puso? (b) Paano kita nagtatao nin atension sa makahulang tataramon?
22 Magigin madiklom an satong puso kun mayo an liwanag kan makahulang tataramon. Alagad paagi sa pagtao nin atension dian, an puso nin mga Kristiano nagdanay na listo sa pagbanaag kan aldaw na an “bitoon nin makaaaga,” si Jesu-Cristo, sumirang na may kamurawayan sa Kahadean. (Kapahayagan 22:16) Paano kita ngonyan nagtataong atension sa makahulang tataramon? Paagi sa pag-adal sa Biblia, paagi sa pag-andam para sa asin pakikikabtang sa mga pagtiripon, asin paagi sa ‘pagpensar sa mga bagay na ini, asin pagpanongod dian kan bilog niatong buhay.’ (1 Timoteo 4:15) Tangani na an makahulang tataramon magin siring sa ilawan na nagliliwanag sa “madiklom na lugar” (an satong puso), dapat na togotan niato iyan na magin hararom an epekto sa sato—sa satong mga mawot, emosyon, motibasyon, asin pasohan. Kaipuhan kitang magin mga estudyante sa Biblia, huli ta an pantapos ni Pedro sa kapitulo 1: “Daing hula nin Kasuratan na hale sa ano man na sadiring pakahulogan. Huli ta an hula dai kasuarin man dinara paagi sa kabotan nin tawo, kundi an mga tawo nagtaram hale sa Dios mantang sinda pinahihiro kan banal na espiritu.”—2 Pedro 1:20, 21.
23. Para sa ano inandam kan enot na kapitulo kan 2 Pedro an mga nagbabasa?
23 Sa enot na kapitulo kan saiyang ikaduwang surat, si Pedro nagtao sa sato nin mapuersang motibasyon na pangaptan niato nin marigon an satong mahal na marhay na pagtubod. Andam na kita ngonyan para sa pag-orolay sa seryosong mga bagay na kasunod. Ipaliliwanag kan sunod na artikulo an kapitulo 2 kan 2 Pedro, na dian tinatawan nin atension kan apostol an angat nin inmoral na mga impluwensia na nakalaog sa mga kongregasyon.
Nagigirumdoman daw Nindo?
◻ Taano ta idinodoon ni Pedro an kahalagahan nin tamang kaaraman?
◻ Ano daw an rason ta an birtud an ilinista bilang an enot na kualidad na dapat na idugang sa pagtubod?
◻ Taano ta andam si Pedro na danay na magpagirumdom sa saiyang mga tugang?
◻ Anong marigon na basehan an itinatao ni Pedro para sa satong pagtubod?
[Retrato sa pahina 9]
An mga pagkukulang ni Pedro dai nagpangyari sa saiya na talikdan an saiyang pagtubod