Libro kan Biblia Numero 62—1 Juan

Kagsurat: Apostol Juan

Kun Saen Isinurat: Efeso, o sa harani

Natapos an Pagsurat: Mga 98 C.E.

SI Juan, an apostol na namomotan na marhay ni Jesu-Cristo, igwa nin makosog na pagkamoot sa katanosan. Ini nakatabang sa saiya na marorop nin malinaw an kaisipan ni Jesus. Kun siring, kita dai nagngangalas na an tema nin pagkamoot nangingibabaw sa saiyang mga surat. Minsan siring, sia bakong sentimental, huli ta inapod sia ni Jesus na saro sa “Mga Aki nin Dagoldol [Boanerges].” (Mar. 3:17) Sa katunayan, ginibo nia an saiyang tolong surat tanganing idepensa an katotoohan asin katanosan, huli ta nagin nang risang-risa an apostasiya na ihinula ni apostol Pablo. Tunay nanggad na napapanahon an tolong surat ni Juan, huli ta iyan nakatabang sa pagpakosog sa enot na mga Kristiano sa saindang pakikilaban sa mga pagsalakay kan “maraot.”​—⁠2 Tes. 2:​3, 4; 1 Juan 2:​13, 14; 5:​18, 19.

² Kun pagbabasaran an mga laog kan mga surat na ini, mas huring marhay an panahon kan paggibo kaini kisa sa mga Ebanghelyo ni Mateo saka ni Marcos​—⁠asin mas huri man kisa sa mga surat sa pagmimisyonero ni Pedro asin Pablo. Nagbago na an mga panahon. Dai kaini nasambitan an Judaismo, an dakulang huma sa mga kongregasyon durante kan enot na mga taon kaiyan; asin minalataw na mayo ini nin dawa sarong direktang kotasyon gikan sa Hebreong Kasuratan. Sa ibong na lado, si Juan nagtaram manongod sa “huring oras” asin sa paglataw nin ‘dakol na anticristo.’ (1 Juan 2:18) Inapod nia an mga nagbabasa kan saiyang surat na “saradit kong aki” asin an saiyang sadiri na “magurang na lalaki.” (1 Juan 2:​1, 12, 13, 18, 28; 3:​7, 18; 4:4; 5:21; 2 Juan 1; 3 Juan 1) Ini gabos nagsusuherir na sa huring petsa ginibo an saiyang tolong surat. Siring man, garo baga ipinaparisa kan 1 Juan 1:​3, 4 na an Ebanghelyo ni Juan isinurat kan panahon man na iyan. Pinapaniwalaan sa pangkagabsan na an tolong surat ni Juan natapos kaidtong mga 98 C.E., kan madali nang magadan an apostol, asin na iyan isinurat harani sa Efeso.

³ An Enot na Juan talagang isinurat ni apostol Juan huli ta iyan may pagkakaagid na marhay sa ikaapat na Ebanghelyo, na malinaw na isinurat nia. Halimbawa, pinonan nia an surat paagi sa pagladawan sa saiyang sadiri bilang saro na nakaheling mismo sa “tataramon nin buhay . . . , an buhay na daing katapusan na kaiba kan Ama asin na nahayag sa samo,” mga pananaram na kaagid na gayo kan kapinonan kan Ebanghelyo ni Juan. An pagigin totoo kaiyan pinapatotoohan kan Muratorian Fragment asin kan enot na mga parasurat na arog baga ni Ireneo, Policarpo, asin Papias, na gabos kaidtong ikaduwang siglo C.E.a Segun ki Eusebio (mga 260-342 C.E.), an pagigin totoo kan Enot na Juan nungkang kinuestion.b Minsan siring, dapat mangnohon na an nagkapirang mas naenot na traduksion idinugang an minasunod na mga tataramon sa kapitulo 5 sa poro kan bersikulo 7 asin sa kapinonan kan bersikulo 8: “Sa langit, an Ama, an Tataramon, asin an Espiritu Santo: asin an tolong ini saro. Asin igwa nin tolo na nagpapatotoo sa daga.” (King James Version) Alagad an tekstong ini mayo sa arin man sa enot na Griegong mga manuskrito asin malinaw na idinagdag ini tanganing suportaran an doktrina nin Trinidad. An kadaklan na modernong mga traduksion nin mga Katoliko sagkod Protestante mayo kan mga tataramon na ini sa mga teksto kaiyan.​—⁠1 Juan 1:​1, 2.c

⁴ Nagsurat si Juan tanganing protehiran an saiyang “mga namomotan,” an saiyang “saradit na aki,” tumang sa salang mga katokdoan kan ‘dakol na anticristo’ na naghale sa sainda asin na naghihingoang akiton sinda parayo sa katotoohan. (2:​7, 18) An apostatang mga anticristong ini tibaad naimpluwensiahan nin Griegong pilosopiya, kaiba na an enot na Gnosticismo, na an mga naniniwala dian naghihingako na sinda igwa nin misteryosong espesyal na kaaraman gikan sa Dios.d Bilang pagpaheling nin marigon na paninindogan tumang sa apostasiya, detalyadong ipinaliwanag ni Juan an tolong tema: kasalan, pagkamoot, asin an anticristo. An saiyang mga tataramon dapit sa kasalan, asin bilang pagsuportar sa atang ni Jesus para sa mga kasalan, nagpaparisa na an mga anticristong ini may pagpapakangmatanos sa sadiri na naghihingako na sinda mayong kasalan asin dai nangangaipo kan atang na pantubos ni Jesus. Dahel sa saindang “kaaraman” na sadiri sana an iniisip, sinda nagin maimot asin mayo nin pagkamoot, sarong kamugtakan na ibinuyagyag ni Juan mantang padagos niang idinodoon an tunay na Kristianong pagkamoot. Dugang pa, minalataw na tinutumang ni Juan an saindang falsong doktrina mantang ipinapaliwanag nia nin detalyado na si Jesus iyo an Cristo, na sia nabuhay na bago pa nagin tawo, asin na sia nagdigdi na may pisikal na hawak bilang Aki nin Dios tanganing magtao nin kaligtasan sa mga nagtutubod. (1:​7-10; 2:​1, 2; 4:​16-21; 2:22; 1:​1, 2; 4:​2, 3, 14, 15) Malinaw na inapod ni Juan an falsong mga paratokdong ini na “mga anticristo,” asin itinao nia an mga paagi tanganing mamidbid an mga aki nin Dios asin an mga aki kan Diablo.​—⁠2:​18, 22; 4:⁠3.

⁵ Huling an surat mayong pinapanongdan na partikular na kongregasyon, minalataw na iyan ginibo para sa bilog na Kristianong kasararoan. Ipinaparisa man ini kan dai paggamit nin pangungumusta sa kapinonan asin katapusan kan surat na iyan. Sinabi pa ngani nin nagkapira na an isinurat na ini sarong artikulo imbes na sarong surat. An paggamit kan plural na “kamo” sa gabos na kabtang kaiyan (siring kan ipinaparisa kan darakulang letra na “YOU” sa New World Translation) nagpapaheling na ipinanongod kan kagsurat an saiyang mga tataramon sa sarong grupo imbes na sa sarong indibiduwal.

KUN TAANO TA KAPAKIPAKINABANG

¹¹ Siring kaidtong huring mga taon kan enot na siglo kan Komun na Kapanahonan, an tunay na mga Kristiano ngonyan dapat man na patanidan tumang sa ‘dakol na anticristo.’ An tunay na mga Kristianong ini kaipuhan na mangapot nin higot sa ‘mensahe na saindang nadangog poon sa kapinonan, magkaminorootmootan,’ asin magdanay na kasaro nin Dios asin kan tunay na katokdoan, na naggigibo nin katanosan na may katalingkasan sa pagtaram. (2:18; 3:11; 2:​27-29) Mahalagang marhay man an patanid kaiyan tumang sa ‘mawot kan laman saka mawot kan mga mata patin pagpaabaw-abaw kan kaya sa buhay,’ an materyalistiko asin kinabanon na karatan na nakasiod sa kadaklan na naghihingakong Kristiano. An kinaban asin an mawot kaiyan rarayoan nin tunay na mga Kristiano, sa pakaaram na “an naggigibo kan kabotan nin Dios magdadanay sagkod lamang.” Sa panahon na ini nin kinabanon na mawot, sektaryanismo, asin pagkaongis, tunay nanggad na kapakipakinabang na pag-adalan an kabotan nin Dios paagi sa ipinasabong na Kasuratan asin gibohon an kabotan na iyan!​—⁠2:​15-17.

¹² Para sa satong kapakinabangan na liniliwanag kan Enot na Juan an mga pagkakalaen kan liwanag na naggigikan sa Ama asin kan nakakaraot sa katotoohan na kadikloman hale sa saro na maraot, kan nagtatao nin buhay na mga katokdoan nin Dios asin kan mapandayang mga kaputikan kan anticristo, kan pagkamoot na lakop sa bilog na kongregasyon kan mga kasaro kan Ama saka kan Aki asin kan nakakagadan na arog-Cain na pagkaongis na nasa mga “nagharale sa sato . . . tanganing mahayag na bakong gabos kaagid niato.” (2:19; 1:​5-7; 2:​8-11, 22-25; 3:​23, 24, 11, 12) Huling pinapahalagahan niato ini, maninigo na odok niatong mawoton na ‘daogon an kinaban.’ Asin paano niato ini magigibo? Paagi sa pagkaigwa nin makosog na pagtubod asin paagi sa pagkaigwa “kan pagkamoot sa Dios,” na nangangahulogan nin pagkuyog sa saiyang mga togon.​—⁠5:​3, 4.

¹³ “An pagkamoot sa Dios”​—⁠marahayon nanggad na itinampok sa bilog na surat an nakakamotibar na puersang ini! Sa kapitulo 2 maheheling niato an risang marhay na kalaenan kan pagkamoot sa kinaban asin kan pagkamoot sa Ama. Dangan inaapod sa satong atension na “an Dios pagkamoot.” (4:​8, 16) Asin praktikal nanggad na pagkamoot ini! Naheling an dakulang kapahayagan kaini kan isugo kan Ama an “saiyang Aki bilang Paraligtas kan kinaban.” (4:14) Maninigong mapukaw kaini sa satong puso an mapag-apresyar asin daing takot na pagkamoot, kaoyon kan mga tataramon kan apostol: “Kun para sa sato, kita namomoot, huli ta sia an enot na namoot sa sato.” (4:19) An klase nin satong pagkamoot maninigo na magin kapareho kan pagkamoot kan Ama asin kan Aki​—⁠praktikal asin mapagsakripisyong pagkamoot. Kun paanong itinao ni Jesus an saiyang kalag para sa sato, ‘kita may paninimbagan man na itao an satong kalag para sa satong mga tugang,’ iyo, na buksan an pinto kan satong mamomoton na pagmalasakit tanganing kamotan an satong mga tugang, bakong sa tataramon sana, kundi “sa gibo asin katotoohan.” (3:​16-18) Siring kan malinaw nanggad na ipinapaheling kan surat ni Juan, an pagkamoot na ini, na may kaibang tunay na kaaraman dapit sa Dios an nagbobogkos sa mga padagos na naglalakaw kaibanan nin Dios na may dai nababaring pakisumaro sa Ama asin sa Aki. (2:​5, 6) Sinabihan ni Juan an mga paramana kan Kahadean na kaibanan sa maogmang bogkos na ini nin pagkamoot: “Asin kita may pakisumaro sa saro na totoo, paagi sa saiyang Aki na si Jesu-Cristo. Ini iyo an tunay na Dios asin an buhay na daing katapusan.”​—⁠5:⁠20.

[Mga Nota sa Ibaba]