Libro kan Biblia Numero 29—Joel

Kagsurat: Joel

Kun Saen Isinurat: Juda

Natapos an Pagsurat: Mga 820 B.C.E. (?)

AN DAGA linaglag nin hukbo nin mga insekto na suminalakay nin sunod-sunod. An paglaglag linulubos kan kalayo sa enotan ninda asin kan laad sa likod. Sa gabos na lugar igwa nin tiggutom. An aldaw duminiklom asin an bulan nagin dugo, huli ta harani na an dakula asin makangingirhat na aldaw ni Jehova. Sia nagboot na itagpas an kagot asin tiponon an mga nasyon para sa paglaglag. Minsan siring, may mga “makakaligtas.” (Joel 2:32) Paagi sa pag-estudyar sa dramatikong mga pangyayaring ini, an propesiya ni Joel nagigin labi-labi kainteresante sagkod may dakulang pakinabang sa sato.

² An libro iiniintrodusir bilang “tataramon ni Jehova na uminabot ki Joel na aking lalaki ni Petuel.” An Biblia mayo na nin ibang sinasabi sa sato manongod ki Joel. An idinodoon iyo an propetikong mensahe, bakong an kagsurat. An ngaran na “Joel” (sa Hebreo, Yoh·ʼelʹ) sinasabi na nangangahulogan na “Dios si Jehova.” An pagigin pamilyar mismo ni Joel sa Jerusalem, sa templo kaiyan, asin sa mga detalye kan paglilingkod sa templo puedeng magparisa na isinurat nia an saiyang libro sa Jerusalem o Juda.​—Joel 1:​1, 9, 13, 14, 2:​1, 15, 16, 32.

³ Kasuarin isinurat an libro ni Joel? Ini dai masegurado. An mga nag-espesyalisar laen-laen an petsang itinatao poon sa bago kan 800 B.C.E. sagkod sa mga 400 B.C.E. An paglaladawan sa paghokom ni Jehova sa mga nasyon sa kaplanodohan ni Josafat nagsusuherir na isinurat ni Joel an saiyang propesiya dai nahaloy pakalihis kan dakulang kapangganahan ni Jehova para ki Hadeng Josafat kan Juda, asin huli kaini pakatapos na magin hade si Josafat kan 936 B.C.E. (Joel 3:​2, 12; 2 Cron. 20:​22-26) Si propeta Amos puedeng nagkotar sa surat ni Joel. Kun siring, nangangahulogan ini na an propesiya ni Joel enot na isinurat bago an ki Amos, na nagpoon na magpropesiya kaidtong mga pag-oltanan nin 829 asin 804 B.C.E. (Joel 3:16; Amos 1:2) An mas amay na petsa ipinaparisa man kan namumugtakan kan libro sa Hebreong canon sa pag-oltanan nin Oseas asin Amos. Huli kaini, an petsa na mga 820 B.C.E. an isinusuherir para sa propesiya ni Joel.

⁴ An pagigin totoo kan propesiya pinapatunayan kan mga pagkotar asin pagkasambit dian sa Kristianong Griegong Kasuratan. Kan aldaw nin Pentecostes, nasambitan ni Pedro si “propeta Joel” asin iinaplikar an saro sa mga propesiya ni Joel. Kinotar ni Pablo an iyo man sanang propesiya asin ipinaheling an kaotoban kaiyan sa Judio sagkod bakong Judio. (Joel 2:​28-32; Gibo 2:​16-21; Roma 10:13) An mga propesiya ni Joel tumang sa kataraed na nasyon gabos naotob. An dakulang siudad nin Tiro sinalikopan ni Nabucodonosor, asin kan huri linaglag ni Alejandrong Dakula an islang siudad. An Filistia nalaglag man. An Edom nagin kaawagan. (Joel 3:​4, 19) Nungkang pinagdudahan kan mga Judio an pagigin nasa canon kan Joel, asin ibinugtak ninda an libro na ikaduwa sa inaapod na mas sadit na mga propeta.

⁵ An estilo ni Joel buhay na marhay sagkod pano nin ekspresyon. Nag-ootro sia para sa pagdodoon asin naggagamit nin pambihirang mga pagbabaing. An mga doron inaapod na sarong nasyon, banwaan, asin hukbo. An saindang mga ngipon arog kan sa mga leon, an saindang itsura kapareho nin mga kabayo, asin an tanog ninda kapareho nin mga karuwahe nin hukbo na andam para sa pakilaban. Kinokotar kan The Interpreter’s Bible an sarong autoridad manongod sa pagkontrol sa mga doron sa pagsabing: “An paglaladawan nin Joel sa pagsalakay nin mga doron dai pa noarin man nalabawan sa pambihirang pagkaeksakto kaiyan sa detalye.”a Hinanyoga ngonyan mantang nagpopropesiya si Joel manongod sa makangingirhat na aldaw ni Jehova.

KUN TAANO TA KAPAKIPAKINABANG

¹² An ibang komentarista ilinadawan si Joel bilang propeta na nagpapahayag nin kapahamakan. Minsan siring, sa punto de vista kan sadiring banwaan nin Dios, sia an parabalangibog nin mamuraway na bareta nin kaligtasan. Idinodoon ini ni apostol Pablo sa Roma 10:​13, na nagsasabi: “Huli ta ‘an gabos na nag-aapod sa ngaran ni Jehova maliligtas.’ ” (Joel 2:32) Nagkaigwa nin pambihirang kaotoban an propesiya ni Joel kan aldaw nin Pentecostes 33 C.E. Sa okasyon na iyan si Pedro pinasabngan na ipaliwanag na an pagbubo kan espiritu nin Dios sa mga disipulo ni Cristo kaotoban kan propesiya ni Joel. (Gibo 2:​1-21; Joel 2:​28, 29, 32) Idinoon nanggad ni Pedro an propetikong halaga kan mga tataramon ni Joel: “Asin an lambang nag-aapod sa ngaran ni Jehova maliligtas.”​—Gibo 2:​21, 39, 40.

¹³ Maheheling an pambihirang mga pagkakaagid kan damat na doron na ilinadawan ni Joel asin kan damat na iprinopesiya sa Kapahayagan kapitulo 9. Sa giraray an saldang nagdiklom. An mga doron kapareho nin mga kabayo na andam para sa pakilaban, an tanog ninda kapareho kan mga karuwahe, asin igwa sinda nin mga ngipon na siring kan sa mga leon. (Joel 2:​4, 5, 10; 1:6; Kap. 9:​2, 7-9) An propesiya ni Joel sa Joel 2:​31, na nagsasabi dapit sa pagdiklom kan saldang, kapareho kan pangyayari sa mga tataramon sa Isaias 13:​9, 10 asin Kapahayagan 6:​12-17, siring man kan sa Mateo 24:​29, 30, kun saen ipinapaheling ni Jesus na an propesiya aplikado sa panahon kan saiyang pagdatong bilang Aki nin tawo na may kapangyarihan asin dakulang kamurawayan. An mga tataramon sa Joel 2:11 na, “an aldaw ni Jehova dakula asin makangingirhat na gayo,” malinaw na iyo an boot sabihon sa Malaquias 4:5. An kaagid na mga paglaladawan kaining ‘aldaw nin kadikloman asin karumaroman’ makukua man sa Joel 2:2 asin Sofonias 1:​14, 15.

¹⁴ Inaantisipar kan propesiya sa Kapahayagan an “dakulang aldaw” kan grabeng kaanggotan nin Dios. (Kap. 6:17) Si Joel nagpropesiya man manongod sa panahon na iyan, na ipinapaheling na kun an dakulang “aldaw ni Jehova” dumatong na sa mga nasyon, “makakaligtas” an mga nag-aapod sa saiya para sa proteksion asin pagliligtas. “Si Jehova magigin pailihan para sa saiyang banwaan.” Ibabalik an abundansia na arog kan sa Eden: “Asin mangyayari sa aldaw na iyan na an kabukidan matoro nin mahamis na arak, asin an mismong mga bulod bobolosan nin gatas, asin an mismong mga sapa nin Juda gabos bobolosan nin tubig. Asin sa harong ni Jehova may maluwas na burabod.” Sa pag-atubang sa maogmang mga panugang ini dapit sa pagbabalik sa dati, ibinabantog man ni Joel an soberaniya ni Jehova Dios asin nangangapodan sa mga sinsero an puso basado sa Saiyang dakulang pagkaherak: “Pangagbalik kamo ki Jehova na saindong Dios, huli ta sia maugayon asin maheherakon, maluway sa pagkaanggot asin abunda sa mamomoton na kabootan.” An gabos na naghihimate sa ipinasabong na pangapodan na ini mag-aani nin daing sagkod na mga pakinabang.​—Joel 2:​1, 32; 3:​16, 18; 2:13.

[Nota sa Ibaba]