1. Ano an ihinayag ki Juan kan saro sa pitong anghel?

AN MATANOS na kaanggotan ni Jehova kaipuhan na ikaula sagkod na matapos, pitong mangko gabos! Kan iula kan ikaanom na anghel an saiyang mangko sa lugar kan suanoy na Babilonya, iyan tama sanang nagsisimbolisar sa pagdamat sa Dakulang Babilonya mantang marikas an dalagan nin mga pangyayari pasiring sa pangultimong guerra nin Armagedon. (Kapahayagan 16:1, 12, 16) Posibleng marhay na an anghel man sanang ini an naghahayag ngonyan kun taano asin kun paano gigibohon ni Jehova an saiyang matanos na mga paghokom. Biyong napangalas si Juan sa saiyang sunod na nadangog asin naheling: “Asin an saro sa pitong anghel na igwa kan pitong mangko nagrani asin nakipag-olay sa sako, na an sabi: ‘Madia, ipapaheling ko saimo an paghokom sa dakulang patotot na nakatukaw sa dakol na katubigan, na sa saiya nakikisaro an mga hade kan daga, mantang idtong mga nag-eerok sa daga binurat sa arak kan saiyang pakikisaro.’”—Kapahayagan 17:1, 2.

 2. Ano an ebidensia na an “dakulang patotot” (a) bakong an suanoy na Roma? (b) bakong darakulang kompanya sa negosyo? (c) sarong relihiosong organisasyon?

² “Dakulang patotot”! Taano ta labi-labi kanakakakubhan kan ngaran? Siisay sia? An iba sinasabi na an simbolikong patotot na ini iyo an suanoy na Roma. Alagad an Roma kaidto sarong politikal na kapangyarihan. An patotot na ini nakikisaro sa mga hade kan daga, asin malinaw na kaiba digdi an mga hade kan Roma. Apuera kaiyan, pagkalaglag nia, “an mga hade kan daga” sinasabi na magmomondo huli sa saiyang pagkawara. Kun siring, dai sia puedeng magin politikal na kapangyarihan. (Kapahayagan 18:9, 10) Saro pa, mantang sia ipagmomondo man kan mga negosyante sa kinaban, dai sia puedeng magladawan sa darakulang kompanya sa negosyo. (Kapahayagan 18:15, 16) Minsan siring, mababasa niato na ‘paagi kan saiyang espiritistikong mga gibo ikinalagalag an gabos na nasyon.’ (Kapahayagan 18:23) Liniliwanag kaini na an dakulang patotot seguradong pambilog na kinaban na relihiosong organisasyon.

 3. (a) Taano ta seguradong bako sanang an Iglesia Katolika Romana o dawa an bilog na Kakristianohan an isinisimbolisar kan dakulang patotot? (b) Anong Babilonikong mga doktrina an manonompongan sa kadaklan na relihion sa Oriente saka sa mga sekta nin Kakristianohan? (c) Ano an inadmitir kan Katoliko Romanong kardinal na si John Henry Newman mapadapit sa ginikanan kan dakol sa mga doktrina, seremonya, asin gibo nin Kakristianohan? (Helingon an nota sa ibaba.)

³ Arin na relihiosong organisasyon? Sia daw an Iglesia Katolika Romana, arog kan sabi nin iba? O sia daw an bilog na Kakristianohan? Dai, kaipuhan na sia mas dakula pa digdi tanganing ikalagalag nia an gabos na nasyon. Sia, sa katunayan, iyo an enterong pambilog na kinaban na imperyo nin falsong relihion. An ginikanan nia sa mga misteryo nin Babilonya nahahayag sa bagay na an dakol na Babilonikong doktrina asin gibo lakop sa mga relihion sa bilog na daga. Halimbawa, an paniniwala sa katambay na inmortalidad kan kalag nin tawo, sa impiernong may pasakit, asin sa trinidad na mga dios manonompongan sa kadaklan na relihion sa Oriente saka sa mga sekta nin Kakristianohan. An falsong relihion, na ipinangaki labi nang 4,000 na taon an nakaagi sa suanoy na siudad nin Babilonya, nagin an higante, labi-labi karaot na organisasyon sa presenteng panahon na tama sanang inaapod na Dakulang Babilonya.a Pero, taano ta inaapod sia sa nakakaongis na ngaran na “dakulang patotot”?

 4. (a) Sa anong mga paagi na an suanoy na Israel nakisaro? (b) Sa anong lataw na marhay na paagi na an Dakulang Babilonya nakisaro?

⁴ An Babilonya (o Babel, na an kahulogan “Karibarawan”) nakaabot sa pinakaalitoktok kan kabantogan kaiyan kaidtong panahon ni Nabucodonosor. Idto relihioso asin politikal na estado na labing sangribo an templo asin kapilya. An mga saserdote kaiyan nagkapot nin dakulang kapangyarihan. Minsan ngani an Babilonya haloyon nang nawara bilang pambilog na kinaban na kapangyarihan, an relihiosong Dakulang Babilonya nagpapadagos, asin arog kan suanoy na Babilonya, sagkod ngonyan sia naghihingoang impluwensiahan an mga bagay-bagay sa politika. Alagad oyon daw an Dios sa paglaog kan relihion sa politika? Sa Hebreong Kasuratan, an Israel sinabing nagpatotot kan sia mapalabot sa falsong pagsamba asin kan sia makipag-alyansa sa mga nasyon imbes na magtiwala ki Jehova. (Jeremias 3:6, 8, 9; Ezequiel 16:28-30) An Dakulang Babilonya nakikisaro man. Sa lataw na marhay na paagi, ginibo nia an ano man na pinaghohona niang maninigo tanganing magkaigwa nin impluwensia asin kapangyarihan sa namamahalang mga hade kan daga.—1 Timoteo 4:1.

 5. (a) Saen sikat an relihiosong mga klerigo? (b) Taano an pagmawot na magin prominente sa kinaban ta direktang kakontra kan mga tataramon ni Jesu-Cristo?

⁵ Ngonyan, an mga namomoon sa relihion parateng nagkakampanya para sa halangkaw na mga katongdan sa gobyerno, asin sa nagkapirang nasyon, sinda nakikikabtang sa pagpalakaw kan gobyerno, na nagkakapot pa ngani nin mga katongdan sa gabinete. Kan 1988 an duwang bantog na klerigong Protestante nagkandidato sa pagkapresidente sa Estados Unidos. Gustong-gusto kan mga namomoon sa Dakulang Babilonya na magin sikat; an saindang retrato parateng maheheling sa mga peryodiko mantang sinda kaibaiba nin prominenteng mga politiko. Kabaliktaran, rinayoan ni Jesus an pakikilabot sa politika asin sia nagsabi manongod sa saiyang mga disipulo: “Sinda bakong kabtang kan kinaban, kun paanong ako bakong kabtang kan kinaban.”—Juan 6:15; 17:16; Mateo 4:8-10; helingon man an Santiago 4:4.

‘Pagpapatotot’ sa Presenteng Panahon

6, 7. (a) Paano nagin makapangyarihan sa Alemania an Partidong Nazi ni Hitler? (b) Paano an konkordat na ginibo kan Batikano sa Nazing Alemania nakatabang ki Hitler sa saiyang kampanya na dominaron an kinaban?

⁶ Huli sa saiyang pag-entremeter sa politika, an dakulang patotot nagtao nin dai masabing kamondoan sa katawohan. Halimbawa, estudyare an mga katotoohan sa likod kan pagkosog ni Hitler sa kapangyarihan duman sa Alemania—mandatang mga katotoohan na gustong paraon nin nagkapira sa mga libro nin kasaysayan. Kan Mayo 1924 an Partidong Nazi may 32 na puesto sa lehislatura kan Alemania na inaapod Reichstag. Pag-abot nin Mayo 1928 ini buminaba sa 12 puesto. Minsan siring, an kinaban garo hinalon kan Grabeng Krisis kan 1930; paagi sa pag-aprobetsar sa nagin resulta kaiyan, nakabawi an mga Nazi, na nagkaigwa nin 230 sa 608 puesto kan mag-eleksion sa Alemania kan Hulyo 1932. Dai nahaloy pakalihis kaiyan, an dating kansilyer na si Franz von Papen, sarong Kabalyero kan Papa, tuminabang sa mga Nazi. Segun sa mga historyador, iniimahinar kaidto ni von Papen an sarong bagong Banal na Imperyo nin Roma. Dai nagin mapanggana an halipot niang pagtukaw bilang kansilyer, kaya ngonyan naglalaom siang makakapot nin kapangyarihan paagi sa mga Nazi. Pag-abot nin Enero 1933, nakua na nia an pagsuportar ki Hitler kan mga makapangyarihan sa industriya, asin paagi sa tusong mga intriga sinegurado nia na si Hitler an magin kansilyer kan Alemania kan Enero 30, 1933. Sia mismo ginibong bise-kansilyer asin ginamit ni Hitler tanganing makua an pagsuportar kan mga lugar na Katoliko sa Alemania. Duwa pa sanang bulan na kapot an kapangyarihan, tinapos ni Hitler an parlamento, ipinadara sa mga kampo de konsentrasyon an rinibong namomoon sa oposisyon, asin pinonan an hayag na kampanya nin pan-aapi sa mga Judio.

⁷ Kan Hulyo 20, 1933, ipinaheling an interes kan Batikano sa nagdadakulang kapangyarihan nin Nazismo kan pirmahan ni Kardinal Pacelli (na kan huri nagin si Papa Pio XII) sa Roma an sarong konkordat sa pag-oltanan kan Batikano asin kan Nazing Alemania. Si von Papen an nagpirma sa dokumento bilang representante ni Hitler, asin duman itinao ni Pacelli ki von Papen an medalyang Grand Cross of the Order of Pius tanda kan halangkaw na onrang itinatao kan papa.b Sa libro niang Satan in Top Hat, si Tibor Koeves nagsurat manongod digdi, na an sabi: “An Konkordat dakulang kapangganahan para ki Hitler. Iyan an enot na moral na pagsuportar na inako nia hale sa ibang nasyon, asin hale pa sa pinakahalangkaw.” Inobligar kan konkordat an Batikano na haleon an pagsuportar kaiyan sa Catholic Center Party nin Alemania, sa siring tinotogotan an “total na estado” ni Hitler na saro sana an partido.c Dugang pa, sinasabi kan artikulo 14 kaiyan: “An mga nombramiento sa arsobispo, obispo, asin iba pa itatao sana kun maseguro na kan gobernador, na ibinugtak kan Reich, na mayo nin mga pagduda kun dapit sa pangkagabsan na politikal na mga bagay na dapat konsideraron.” Sa katapusan nin 1933 (na iprinoklamar ni Papa Pio XI na “Banal na Taon”), an pagsuportar kan Batikano nagin nang dakulang bagay na nakakontribwir sa kampanya ni Hitler na dominaron an kinaban.

8, 9. (a) Ano an reaksion kan Batikano saka kan Iglesia Katolika patin kan klero kaiyan sa mapan-aping kapangyarihan kan mga Nazi? (b) Anong deklarasyon an ilinuwas kan mga obispong Katoliko sa Alemania sa pagpopoon kan Guerra Mundial II? (c) Ano an ibinunga kan relasyon nin relihion asin politika?

⁸ Minsan ngani may nagkapirang padi asin madre na nagprotesta sa mga kabikoan ni Hitler—asin nagdusa huli kaiyan—an Batikano saka an Iglesia Katolika patin an kadakol na klerigo kaiyan nagtao magsalang nin aktibo o nin dai sanang girong na pagsuportar sa mapan-aping kapangyarihan kan mga Nazi, na ibinilang nindang depensa tumang sa pag-abante kan pambilog na kinaban na Komunismo. Mantang trangkilo an buhay duman sa Batikano, pinabayaan ni Papa Pio XII na mangyari an Holocaust sa mga Judio asin an maringis na mga pagpersegir sa mga Saksi ni Jehova patin sa iba pa na mayo man lamang nin pagkritika. Garo makangingisi na kan bumisita si Papa Juan Paulo II sa Alemania kan Mayo 1987, inomaw nia an paninindogan nin sarong sinserong padi kontra sa mga Nazi. Ano an ginigibo kan rinibong iba pang klerong Aleman durante kan madahas na pamamahala ni Hitler na nagbunga nin lakop na takot? An sarong pastoral na surat na ilinuwas kan mga obispong Katoliko sa Alemania kan Setyembre 1939 kan biglang mangyari an Guerra Mundial II nagtatao nin kaliwanagan sa puntong ini. Iyan nagsasabi sa sarong kabtang: “Sa kritikal na oras na ini sinasadol mi an Katolikong mga soldados niato na gibohon an saindang katongdan bilang pagkuyog sa Fuehrer asin magin andam na isakripisyo an bilog nindang pagkatawo. Pinapakiolayan mi an mga Katoliko na makisumaro sa maigot na pagpamibi na logod bendisyonan nin Dios nin kapangganahan an guerrang ini.”

⁹ An siring na diplomasyang Katoliko nag-iilustrar kan klase nin pagpapatotot nin relihion sa nakaaging labing 4,000 na taon sa pag-akit sa politikal na Estado tangani na sia magkamit nin kapangyarihan asin bentaha. An siring na relasyon nin relihion asin politika nagpalakop nin grabeng guerra, mga pagpersegir, asin kasakitan nin mga tawo. Makakapag-ogma nanggad an katawohan ta harani na an paghokom ni Jehova sa dakulang patotot. Iyan logod gibohon na sa madali!

Nagtutukaw sa Dakol na Katubigan

10. Ano an “dakol na katubigan” na linalaoman kan Dakulang Babilonya para sa proteksion, asin ano an nangyayari sainda?

¹⁰ An suanoy na Babilonya yaon kaidto sa lugar nin dakol na katubigan—an Salog nin Eufrates asin balakid na kanal. An mga ini proteksion sa saiya patin pinaghahalean nin nagpapayaman na komersio, sagkod na an mga iyan mamara sarong banggi. (Jeremias 50:38; 51:9, 12, 13) An Dakulang Babilonya naglalaom man sa “dakol na katubigan” na iyong magprotehir asin magpayaman sa saiya. An simbolikong katubigan na ini “mga banwaan asin mga kadaklan asin mga nasyon patin mga lenguahe,” an boot sabihon, an gabos na rinibong milyon na tawo na saiyang dinodominar asin pinaghahalean kan materyal na suporta sa saiya. Alagad an katubigan na ini namamara na man, o dai na nagtatao nin pagsuportar.—Kapahayagan 17:15; ikomparar an Salmo 18:4; Isaias 8:7.

11. (a) Paano ‘binurat’ kan suanoy na Babilonya “an bilog na daga”? (b) Paano ‘binurat’ kan Dakulang Babilonya “an bilog na daga”?

¹¹ Dugang pa, an suanoy na Babilonya inapod na “kopang bulawan sa kamot ni Jehova, ta binuburat nia an bilog na daga.” (Jeremias 51:7) Pinuersa kan suanoy na Babilonya an kataraed na nasyon na halonon an mga kapahayagan kan kaanggotan ni Jehova kan an mga iyan daogon nia sa militar, na pinapanluya sinda siring sa mga tawong burat. Sa bagay na iyan, sia instrumento ni Jehova. An Dakulang Babilonya nandaog man sagkod na magin pambilog na kinaban na imperyo. Alagad sia bako nanggad na instrumento nin Dios. Imbes, pinaglilingkodan nia an “mga hade kan daga” na saiyang kasaroan sa relihiosong paagi. Pinapanigoan nia an gusto kan mga hadeng ini paagi sa paggamit sa saiyang putik na mga doktrina asin nangongoripon na mga gibo tanganing an mga tawo, “idtong mga nag-eerok sa daga,” magdanay na maluya siring sa mga burat, na sunodsunoran sa mga namamahala sa sainda.

12. (a) Paano an sarong kabtang kan Dakulang Babilonya sa Hapon may paninimbagan sa grabeng pagpabolos nin dugo kan Guerra Mundial II? (b) Paano naghubas an “katubigan” na nagsusuportar sa Dakulang Babilonya sa Hapon, asin may anong resulta?

¹² An Shintong Hapon nagtatao nin lataw na halimbawa kaini. Ibinilang kan nadoktrinahan na soldados na Hapon na pinakahalangkaw na onra an itao an saiyang buhay sa emperador—an supremong dios nin Shinto. Kan Guerra Mundial II, mga 1,500,000 na soldados na Hapon an nagadan sa guerra; haros daing eksepsion, ibinilang nindang daing onra sa pagsuko. Alagad bilang resulta kan pagkadaog kan Hapon, napiritan si Emperador Hirohito na ideklarar an pagtalikod nia sa paghihingako na sia dios. Ini nagbunga kan risang paghubas kan “katubigan” na nagsusuportar sa kabtang na Shinto kan Dakulang Babilonya—pagkatapos na itogot kan Shintoismo an pagpabolos nin balde-baldeng dugo sa guerra sa Pasipiko! An pagluyang ini kan impluwensia nin Shinto nagin dahelan man na kaini pa sanang nakaaging mga taon labing 200,000 na Hapones, na an kadaklan dating mga Shintoista asin Budista, an nagin nagdusay, bautisadong mga ministro kan Soberanong Kagurangnan na Jehova.

Imbes na santipikaron an siring na idolatriya, si “Jehova na Makakamhan sa Gabos” nagsasadol sa mga Kristiano: “Humale kamo sa tanga ninda, asin sumuhay kamo, . . . asin dai na kamo dumotdot sa maating bagay.”—2 Corinto 6:14-18.

[Kahon sa pahina 237]

Ibinuyagyag ni Churchill an ‘Pagpapatotot’

Sa libro niang The Gathering Storm (1948), sinabi ni Winston Churchill na si Franz von Papen ninombrahan ni Hitler bilang ministro kan Alemania sa Vienna sa katuyohan na “paluyahon o kombensiron na kumampi an mga nangengenot sa politika sa Austria.” Kinotar ni Churchill an ministro kan Estados Unidos sa Vienna na nagsabi manongod ki von Papen: “Sa pinakapusoan asin mapagtuyang paagi . . . sinabi sako ni Papen na . . . intension niang gamiton an reputasyon nia bilang maimbod na Katoliko tanganing magkaigwa nin impluwensia sa mga Austriano na arog ki Kardinal Innitzer.”

Kan sumuko na an Austria asin nagmartsa na palaog sa Vienna an mga militar na Nazi ni Hitler, ipinagboot kan Katolikong kardinal na si Innitzer na an gabos na simbahan sa Austria magwagayway kan banderang swastika, bagtingon an saindang mga kampana, asin ipamibi si Adolf Hitler para sa saiyang kumpleanyo.

[Kahon/Ritrato sa pahina 238]

An artikulo hinale sa mas huring mga edisyon kan diaryo. An Disyembre 7, 1941, iyo an aldaw na sinalakay kan Hapon, na kaalyado kan Nazing Alemania, an armada kan Estados Unidos sa Pearl Harbor.

‘PAMIBI SA GUERRA’ PARA SA REICH

Sa irarom kan titulong ini, nagluwas an minasunod na artikulo sa enot na edisyon kan The New York Times kan Disyembre 7, 1941:

“An mga Obispong Katoliko sa Fulda Nag-aarang nin Bendisyon Asin Kapangganahan . . . An Komperensia kan Aleman na mga Obispong Katoliko na nagtiripon sa Fulda nagrekomendar kan pag-introdusir nin sarong espesyal na ‘pamibi sa guerra’ na babasahon sa pagpopoon asin pagtatapos nin gabos na misa. An pamibi nakikimaherak sa Dios na logod bendisyonan nin kapangganahan an mga hukbong Aleman asin protehiran an buhay asin salud kan gabos na soldados. Tinawan pa nin instruksion kan mga Obispo an klerong Katoliko na kisuerra sarong beses kada bulan sambiton asin girumdomon sa sarong espesyal na sermon kun Domingo an mga soldados na Aleman ‘na nasa daga, dagat asin aire.’”

[Kahon sa pahina 244]

“Mga Ngaran na Mapaglanghad”

Kan suportaran kan mabangis na hayop na may duwang sungay an Liga de Naciones pakalihis kan Guerra Mundial I, an dakol na relihiosong sambay kaiyan tolos na naghingoa na tawan nin relihiosong pag-aprobar an aksion na ini. Bilang resulta, an bagong organisasyon para sa katoninongan nagin “pano nin mga ngaran na mapaglanghad.”