An kinaban ni Satanas​—sa ibong kan gabos na pan-akit kaiyan—​pano-pano nin karatan. Sa dai na mahahaloy iyan asin an gabos na kabtang kaiyan paparaon. (Salmo 92:7) Magin determinado na dai malaglag kadamay kan grupo ni Satanas.

¹⁸ Sa katuyohan na iyan, kaipuhan na permi nindong siyasaton an saindong mga pasohan, kamawotan, asin interes. Ihapot sa sadiri, ‘Pinapagdadanay ko daw an halangkaw na mga pamantayan sa pagtaram asin paggawe kun dai ako naheheling kan sakong mga magurang asin kan mga miembro nin kongregasyon? Anong klaseng mga katood an pinipili ko? An kinabanon daw na mga kaedad ko an nagdidikta kan sakong gubing asin pag-alinyar? Anong mga pasohan an ibinugtak ko para sa sakong sadiri? An sakuya daw na puso nasa bilog na panahon na ministeryo​—o sa sarong karera sa magagadan nang palakaw nin mga bagay ni Satanas?’

19, 20. (a) Taano ta dai maninigong isipon nin sarong hoben na dai nia kaya an mga kahagadan ni Jehova? (b) Anong mga probisyon an maaaprobetsaran nin mga hobenes?

¹⁹ Tibaad naheheling nindo an pangangaipo na liwaton an saindong kaisipan. (2 Corinto 13:11) Dai nindo isipon na iyan dai nindo kaya. Girumdoma, si Jehova dai naghahagad saindo nin sobra sa rasonable. An hapot ni propeta Miqueas: “Anong balos an hinahagad saimo ni Jehova kundi na gumibo ka nin hustisya asin mamoot sa kabootan asin na magin hababa an boot sa paglakaw sa kaibahan kan saimong Dios?” (Miqueas 6:8) Ini dai magigin depisilon kun aaprobetsaran nindo an mga probisyon ni Jehova sa pagtabang saindo. Magin dayupot sa saindong mga magurang. Dayaday na makiasosyar sa Kristianong kongregasyon. Sa partikular, pagmaigotan na makamidbid an kamagurangan sa kongregasyon. Sinda nagmamakolog sa saindong ikararahay asin puwedeng gikanan nin pagsuportar asin pagranga. (Isaias 32:2) Orog sa gabos, pataluboon an dayupot, mainit na relasyon ki Jehova Dios. Sia matao saindo kan kosog asin pagmawot na pag-aaboton an tama!

²⁰ Pero an ibang hobenes pinaluluya an saindang mga paghihingoang tumalubo sa espirituwal paagi sa paghinanyog sa nakararaot na musika. An minasunod na artikulo magtatao nin espesyal na atension sa temang ini.

Lumikay sa Nakararaot na Musika!

“Magmaan kamong marhay na an saindong paglakaw bakong siring sa mangmang kundi siring sa mga madonong, na tinutubos an panahon para sa saindo man sana, huli ta an mga aldaw maraot.”​—EFESO 5:​15, 16.

 1. Taano ta maaapod na “banal na balaog” an musika?

“AN MUSIKA . . . banal na balaog.” Iyan an isinurat ni Lulu Rumsey Wiley sa saiyang librong Bible Music. Poon pa kan pinakasuanoy na mga panahon, minidbid na nin matatakton sa Dios na mga lalaki asin babae an saboot na ini. Paagi sa musika, ipinahayag nin tawo an pinakahararom niang mga saboot​—kagayagayahan, kamondoan, kaanggotan, asin pagkamoot. Kaya an musika nagkaigwa nin mahalagang kabtang kan mga panahon kan Biblia, na nasasambitan sa bilog na sagradong librong iyan.​—Genesis 4:​21; Kapahayagan 18:22.

 2. Paano ginamit an musika sa pag-omaw ki Jehova kaidtong mga panahon kan Biblia?

² Sa pagsamba ki Jehova na an musika nakanompong nin pinakanobleng kapahayagan. An iba sa pinakamamuraway na mga kapahayagan nin pag-omaw ki Jehova Dios sa kaenot-enote inakompanyaran nin musika. “Pag-oomawon ko an ngaran nin Dios paagi sa awit,” an surat kan salmistang si David. (Salmo 69:30) An musika ginamit sa pagsolosolo bilang akompanyar sa mapagngayongayong paghorophorop. “Gigirumdomon ko an sakuyang musikang de kuwerdas sa banggi; paagi sa sakuyang puso magpapaheling ako nin pagmakolog, asin an sakuyang espiritu maingat na magsisiyasat,” an surat ni Asaf. (Salmo 77:6) Sa templo ni Jehova, an musika inorganisar nin dakulaon. (1 Cronica 23:​1-5; 2 Cronica 29:​25, 26) Kun beses, may inorganisar na darakulaon na grupo nin mga musikero, arog kaidtong idedikar an templo, kan gamiton an 120 paratogtog nin trumpeta. (2 Cronica 5:​12, 13) Mayo kita nin rekord kun ano an tanog kan mamuraway na musikang ini, pero an librong The Music of the Bible nagkomento: “Bakong depisil na bumilog nin opinyon sa pankagabsan na epekto nin musika sa Templo sa solemneng mga okasyon . . . Kun an saro sa sato puwedeng madara ngonyan sa tahaw kan siring na eksena, dai malilikayan an makosogon na pagmate nin paghanga asin kamurawayan.”a

An Pag-abuso sa Musika

3, 4. Sa anong paagi na an balaog na musika inabuso kan banwaan nin Dios asin kan saindang paganong pagtaraed?

³ Alagad ta an musika dai perming ginagamit sa siring kamamuraway na paagi. Sa Bukid nin Sinai, an musika ginamit na isadol an idolatrosong pagsamba sa bakang bulawan. (Exodo 32:18) May beses man na an musika konektado sa pagburat asin pagpapatotot pa ngani. (Salmo 69:​12; Isaias 23:15) An paganong pagtaraed nin Israel nagkasala man nin pag-abuso sa banal na balaog na ini. “Sa Fenicia asin Siria,” sabi kan The Interpreter’s Dictionary of the Bible, “an haros gabos na popular na musika nagparisa kan pagsamba ki Istar, diosa nin pagkamainaki. Kaya, an popular na awit parateng introduksion sa daing pakundangan na seksuwal na inmoralidad.” An suanoy na mga Griego ginamit man an musika na akompanyaran an popular na “erotikong mga bayle.”

⁴ Iyo, an musika may kapangyarihan na magpahiro, makagayuma, asin makaimpluwensia. Kaidtong mga dekada na an nakaagi, an libro ni John Stainer na The Music of the Bible naghingako pa ngani: “Mayo nin arte na may makosogon na impluwensia sa rasa nin tawo sa presenteng panahon na arog kan arte nin Musika.” An musika padagos na may makosog na impluwensia ngonyan. Kaya, an salang klase nin musika puwedeng magin tunay na peligro para sa mga hobenes na matatakton sa Dios.

An Pangangaipong Magmaan

 5. (a) Gurano kadakula an kabtang kan musika sa buhay nin dakol na tin-edyer? (b) Ano an punto-de-vista nin Dios sa mga hobenes na nag-oogma?

⁵ Kun kamo hoben, kun siring aram nindong marhay kun gurano kahalaga kan musika​—partikularmente an laen-laen na klase nin musikang pop o rock—​sa dakol na kaedad nindo. Inapod pa ngani an musika na “kabtang kan metabolismo nin tin-edyer.” Kinakarkulo na sa huri niang anom na taon sa eskuwelahan, an ordinaryong hoben sa Estados Unidos maghihinanyog nin labing apat na oras sa musikang rock sa sarong aldaw! Iyan tunay na nagpapaheling nin kakulangan nin pagkatimbang. Bako man na sala an pagkaigwa nin bagay na nagtatao saindo nin marahay na pagmate o nagpapaogma sa saindo. Tunay na si Jehova, an Kaglalang sa magayagayang musika, dai linalaoman an mga hobenes na magin mamondo asin miserable. An totoo, pinagbobotan nia an saiyang banwaan: “Maggayagaya ki Jehova asin mag-ogma, kamong mga matanos; asin kumurahaw kamong may kagayagayahan, kamo gabos na matanos an puso.” (Salmo 32:11) Sa mga hobenes an saiyang Tataramon nagsasabi: “Mag-ogma ka, soltero, sa saimong pagkahoben, asin an saimong puso pagiboha nin karahayan sa saimo sa mga aldaw kan saimong pagkabarobata.”​—Eclesiastes 11:9.

 6. (a) Taano an mga hobenes ta kaipuhan na magmaan sa saindang pagpili nin musika? (b) Taano an dakol sa mga musika ngonyan ta mas maraot kisa musika kaidtong nakaaging mga kapag-arakian?

⁶ Minsan siring, may marahay na dahelan kamo na magmaan sa saindong pagpili nin musika. Si apostol Pablo nagsabi sa Efeso 5:​15, 16: “Magmaan kamong marhay na an saindong paglakaw bakong siring sa mangmang kundi siring sa mga madonong, na tinutubos an panahon para sa saindo man sana, huli ta an mga aldaw maraot.” Tibaad magreklamo an ibang hobenes, arog kan sarong daragita: “An samong mga magurang naghinanyog sa saindang musika kan hoben pa sinda. Taano man ta dai kami puwedeng maghinanyog sa samuya?” An ibang musika na nagustohan kan saindong mga magurang kan nasa edad nindo tibaad igwa man nin bakong marahay na mga kabtang. Kan siyasaton na marhay, an dakol sa popular na mga musika luminuwas na may nakabibiglang bilang nin mga seksuwal na pasentido asin tagong mga pagsambit sa inmoralidad. Pero an ipinasesentido sana kaidto ngonyan klaro nang marhay na ilinaladawan. An komento nin sarong parasurat: “An mga aki binobomba ngonyan nin klarong mga mensahe sa sokol na daing kaagid sa naheling kasuarin man kan satong kultura.”

Musikang Rap​—An Musika nin Pagrebelde

7, 8. (a) Ano an musikang rap, asin ano an dahelan kan popularidad kaiyan? (b) Ano an puwedeng magpamidbid sa saro na parasunod sa estilo nin pamumuhay na rap?

⁷ Halimbawa, helinga an uso sa presente na musikang rap. Sono sa magasin na Time, an rap nagin nang “angay sa rungaw, panglobong rebolusyon sa ritmo” asin popular na marhay sa Brazil, Europa, Hapon, Rusya, asin Estados Unidos. Parateng biyong daing tono, an mga liriko kaiyan itinataram, bakong kinakanta, na akompanyado nin makosogon na kumpas. Alagad ta an nakapahihirong kumpas na iyan iyo an garo sekreto kan dakulang komersial na kapangganahan kan rap. “Kun naghihinanyog ako sa musikang rap,” sabi nin sarong hoben na Haponesa, “napupukaw na marhay an boot ko, asin kun nagbabayle ako, an pagmate ko libre ako.”

⁸ An liriko nin rap​—na sa parate agresibong pagsasalak nin mga raway asin tataramon sa lansangan—​garo baga saro pang dahelan kan popularidad nin rap. Bakong arog nin tradisyonal na liriko nin rock, na an kadaklan manongod sa romansa nin mga tin-edyer, an liriko nin rap parateng may mas seryosong mensahe. An ibang rap nagtataram tumang sa inhustisya, rasismo, asin panriringis nin pulis. Alagad kun beses an binabaragay na koro sinasabi sa pinakamarigsok, pinakanakakukubhan na pagtaram na maiimahinar. An rap garo baga pagrebelde man tumang sa mga pamantayan nin paggubing, pag-alinyar, asin seksuwal na moralidad. Bakong makangangalas, an rap nagin nang estilo nin pamumuhay. An mga parasunod dian namimidbid sa saindang maarteng mga mustra, pagtaram na panlansangan, asin gubing​—haluag na mga maong na pantalon, mga tenis na palabaw sa bukubuko asin dai nakasintas, bulawan na mga kuwintas, kupyang garo sa parakawat nin beisbol, asin de kolor na mga antipara.

9, 10. (a) Anong mga bagay an maninigong konsideraron nin mga hobenes sa pagdeterminar kun baga an musikang rap asin an estilo kaiyan nin pamumuhay “inooyonan kan Kagurangnan”? (b) Ano an garo baga dai isinasaboot nin ibang hobenes na Kristiano?

⁹ Sa Efeso 5:​10, sinabihan an mga Kristiano na “padagos na segurohon kun ano an inooyonan kan Kagurangnan.” Huli sa reputasyon na ginibo kan rap, sa paghona daw nindo ‘ooyonan kan Kagurangnan’ na kamo makikabtang dian? Bobooton daw nin hoben na Kristiano na mamidbid na kaayon sa estilo nin pamumuhay na dai inooyonan pati nin dakol na kinabanon? Helingon kun paano isinasaysay nin sarong parasiyasat an sarong konsierto nin rap: “An mga parakanta nin rap nagdinaogan sa pagigin pinakanakabibigla paagi sa pagraway asin detalyadong mga lirikong seksuwal. . . . An mga parabayleng lalaki asin babae iinakto sa entablado an mga pagdodorog.” Mapadapit sa sarong mayor na pasale, an saro sa mga promotor kan konsierto nagsabi: “An kada ikaduwang termino na minaluwas sa saindang ngoso (bastos).”

¹⁰ Pero, an musikang tinogtog kan bangging idto dai ibinilang na sobra sa ordinaryong rap. An sabi kan direktor kan lugar kan konsierto: “An nadadangog nindo ordinaryong rap​—kapareho kan binabakal ninda sa mga tindahan.” Makamomondong ibareta na kabilang sa mga 4,000 na hobenes sa konsiertong iyan an nagkapira na naghihingakong Saksi ni Jehova! An nagkapira malinaw na dai isinasaboot an bagay na si Satanas an “poon kan autoridad kan doros.” Kontrolado nia “an espiritu [o, nangingibabaw na kaisipan] na naghihiro ngonyan sa mga aki nin kasumbikalan.” (Efeso 2:2) Kiisay na intereses an susuportaran nindo kun kamo mapalabot sa musikang rap o estilo nin pamumuhay na rap? Totoo, an ibang rap tibaad bako man na gayong maraot an laog. Pero rasonable daw na magin apisyonado sa ano man na klase nin musika na sa kadaklan tumang sa Kristianong mga pamantayan?

Heavy Metal​—Sekso, Kadahasan, Asin Satanismo

11, 12. Ano an musikang heavy metal, asin anong maraot na mga bagay an nagpapamidbid kaiyan?

¹¹ An saro pang popular na klase nin musika iyo an heavy metal. An heavy metal bako sanang makosogon na hard rock. An sabi nin sarong report sa The Journal of the American Medical Association: “An musikang heavy metal . . . may makosog na ritmo na garo pagkurabkutab nin puso asin pano nin liriko na nag-oomaw sa pagkaongis, pag-abuso, palaen na mga gawe sa sekso, asin kun beses satanismo.” Tara, an mismong ngaran kan iba sa mas popular na mga banda nagpapatunay sa pagigin marigsok kan klaseng ini nin rock. Kaiba dian an mga terminong arog kan “ilo,” “badil,” asin “kagadanan.” Pero an heavy metal garo baga bako pang gayong maraot kun ikokomparar sa thrash metal asin death metal​—iba pang klase nin musika na gikan sa heavy metal. An ngaran kan mga bandang ini ginagamit an mga terminong “cannibal” asin “obituary.” An mga hobenes sa dakol na nasyon tibaad dai narerealisar kun gurano kamakababalde an mga ngaran na ini ta iyan Ingles o ibang tataramon.

¹² An musikang heavy metal pirang beses nang konektado sa paghuhugot, depresyon, asin pagdodroga nin mga tin-edyer. Huli sa koneksion kaiyan sa madahas na gawe binansagan iyan nin sarong asesor sa radyo na “musikang pan-akompanyar sa paggadan sa saindong mga magurang.” An koneksion kaiyan sa Satanismo an ikinatatakot nin dakol na magurang​—asin mga pulis. Sinabi nin sarong imbestigador na an ibang hobenes na nakiaayon sa satanikong pagsamba inako sa okulto paagi sa musikang ini. “Dai ninda aram kun ano an linalaogan ninda,” an konklusyon nia.

13. Ano an peligro sa pagkaapisyonado sa musikang heavy metal?

¹³ Pero an mga hobenes na Kristiano dai dapat na magin “ignorante kan . . . mga pakana [ni Satanas].” (2 Corinto 2:11) Total, “kita nakikipaglaban . . . tumang sa maraot na espiritung mga puwersa sa langitnon na mga lugar.” (Efeso 6:12) Karungawan nanggad na, huli sa pinipiling musika, imbitaran nin saro na lumaog sa saiyang buhay an mga demonyo! (1 Corinto 10:​20, 21) Pero minalataw na an nagkapirang hobenes na Kristiano apisyonado sa musikang ini. An iba naggibo pa ngani nin patagong mga paagi na mapanigoan an hilig ninda sa musika. An pagtuga nin sarong daragita: “Kaidto naghihinanyog ako sa heavy metal, kun beses haros magdamlag. Minabakal ako nin mga magasin [kan mga apisyonado] sa heavy metal asin itinatago ko iyan sa sakong mga magurang sa mga kahon nin sapatos. Nagputik ako sa sakong mga magurang. Aram ko na dai naoogma si Jehova sa sako.” Ikinatanos an saiyang pag-isip nin sarong artikulo sa magasin na Awake! Pira pa daw na hobenes an tibaad nasisiod pa nin siring na musika?

Pag-ani sa Saindong Itinatanom

14, 15. Taano ta makasisierto kita na an paghinanyog sa nakararaot na musika magkakaigwa nin negatibong epekto? Iilustrar.

¹⁴ Dai pagpasaditon an peligrong ikatatao nin siring na musika. Totoo, tibaad dai kamo madarang gumadan o gumibo nin seksuwal na inmoralidad huli sana ta naghinanyog kamo sa sarong kanta. Pero an Galacia 6:​8 nagsasabi: “An nagtatanom sa laman mag-aani man nin pagkatunaw sa laman.” An paghinanyog sa musika na daganon, makahayop, asin sa-demonyo pa ngani daing ibang epekto sa saindo kundi negatibo. (Ikomparar an Santiago 3:15.) An propesor sa musikang si Joseph Stuessy kinotar na nagsasabi: “An ano man na klaseng musika nakaaapektar sa satong disposisyon, emosyon, kaisipan asin sa satong ibinubungang ugale . . . An siisay man na nagsasabing, ‘Puwede akong maghinanyog sa heavy metal, pero dai iyan nin epekto sa sako,’ nasasala. Iyan may epekto sana sa laen-laen na tawo sa laen-laen na sokol asin laen-laen na paagi.”

¹⁵ An sarong hoben na Kristiano nag-admitir: “Nagkaapisyon akong marhay sa thrash metal na naliwat an bilog kong pagkatawo.” Dai nahaloy nagpoon siang magkaproblema sa mga demonyo. “Sa katapustapusi iinapon ko an sakong mga album asin binutasan ako kan mga demonyo.” An pagtuga pa nin sarong hoben: “An musikang dati kong hinihinanyog mapadapit magsalang sa espiritismo, droga, o sekso. An dakol na hobenes nagsasabi na iyan daing epekto sa sainda, pero an totoo igwa. Haros napaluwas ako sa katotoohan.” An sarong talinhaga naghahapot: “Puwede daw na an tawo magkabig nin kalayo sa saiyang daghan alagad dai magkatorotong an saiyang mga gubing?”​—Talinhaga 6:27.

Magmaan

16. Ano an masasabi manongod sa mga parasurat asin paratogtog kan kadaklan na musika ngonyan?

¹⁶ Si Pablo nagsurat sa mga Kristiano sa suanoy na Efeso: “Kaya ako nagsasabi kaini asin nagpapatotoo sa Kagurangnan, na dai na kamo maglakaw siring sa paglakaw kan mga nasyon sa pagigin daing kamanungdanan kan saindang isip, mantang sinda nasa kadikloman sa isip, asin suhay sa buhay na gikan sa Dios, huli sa kamangmangan na nasa sainda, huli sa katagasan kan saindang puso.” (Efeso 4:​17, 18) Bako daw na ini masasabi manongod sa mga parasurat asin paratogtog kan kadaklan sa musika ngonyan? Orog kisa kasuarin man, an gabos na klaseng musika nagpaparisa kan impluwensia kan “dios kan palakaw na ini nin mga bagay,” si Satanas na Diablo.​—2 Corinto 4:4.

17. Paano mahuhusgaran, o mababalo nin mga hobenes an musika?

¹⁷ Mapadapit sa “huring mga aldaw,” an Biblia naghula: “An mga maraot asin madaya orog na magraraot.” (2 Timoteo 3:​1, 13) Kaya orog kisa kasuarin pa man, kaipuhan na maanan nindong marhay an musika na pinipili nindo. Kun beses, an makanos na titulo iyo an madiskuwalipikar sa sarong album. An Job 12:​11 naghahapot: “Bako daw na an talinga binabalo an mga tataramon kun paanong an ngaragngag nagnanamit sa kakanon?” Sa kaagid na paagi, puwede nindong baloon an musika paagi sa paghinanyog sa sarong sampol na tinitirutimbang an musika. Anong klaseng mga pagmate an pinupukaw saindo kan tono? Sinusuportaran daw kaiyan an daing kontrol, marigsok na gawe​—an espiritu nin maribokon na pag-oroogma? (Galacia 5:​19-21) Kumusta an liriko? Iyan daw nagpapalakop sa seksuwal na inmoralidad, pagdodroga, o iba pang kasalan na “makasosopog minsan sabihon sana?” (Efeso 5:12) Sinasabi kan Biblia na an siring na mga bagay maninigong “dai ngani masambitan” sa tahaw kan banwaan nin Dios, orog na kun bubugtakan nin tono asin pag-oorootrohon. (Efeso 5:3) Kumusta man an disenyo kan tutob kan album? Iyan daw may espiritistikong mga tema o mga retratong nakapupukaw sa sekso?

18. (a) Anong mga pagbakle an tibaad kaipuhan na gibohon nin nagkapirang hobenes pag-abot sa musika? (b) Paano makukultibar nin mga hobenes an apisyon sa mas nakararahay na musika?

¹⁸ Tibaad kaipuhan kamong magbakle sa klase nin musikang pinipili nindo. Kun igwa kamo nin mga plaka, tape, asin disc na may inmoral asin sa-demonyong mga tema, iyan maninigong iapon tolos nindo. (Ikomparar an Gibo 19:19.) Dai ini nangangahulogan na dai na kamo puwedeng maaling nin musika; bakong gabos na popular na musika maraot. An ibang hobenes nakanood man na pahiwason an saindang apisyon sa musika asin ngonyan nagugustohan na an nagkapirang klasikal, folk, light jazz, asin iba pang klase nin musika. An mga tape na Kingdom Melodies nakatabang sa dakol na hobenes na magkaapisyon sa nakapararahay na musikang orkestral.

19. Taano ta mahalaga na papagdanayon na nasa lugar an musika?

¹⁹ An musika banal na balaog. Pero para sa dakol iyan nagigin nakararaot na apisyon. An mga ini kapareho kan mga Israelita kan suanoy na naogma sa pagtugtog nin “instrumentong de kuwerdas, pandereta asin plauta, . . . alagad dai ninda [pinagheling] an gibo ni Jehova.” (Isaias 5:12) Gibohon na pasohan nindo na papagdanayon na nasa lugar an musika asin gibohon na mayor na pinagmamakolgan an aktibidad ni Jehova. Magin mapamili asin maingat sa musikang pinipili nindo. Sa siring magagamit nindo​—bakong abusohon—​an banal na balaog na ini.

[Nota sa Ibaba]

Nagigirumdoman daw Nindo?

◻ Taano ta maaapod na banal na balaog an musika?

◻ Paano inabuso an musika kan suanoy na mga panahon?

◻ Anong mga peligro an itinatao kan musikang rap asin heavy metal sa mga hobenes na Kristiano?

◻ Paano makapag-iingat an mga hobenes na Kristiano sa saindang pagpili nin musika?

[Ritrato sa pahina 23]

Kan mga panahon kan Biblia, an musika parateng ginagamit bilang paagi nin pag-omaw ki Jehova

Kapahayagan—An Mamuraway na Kulminasyon Kaiyan Harani Na

Kasumpay kan Kapitulo 20: An Dai Mabilang na Dakulang Kadaklan

An Dakulang Kadaklan Naglataw

17. (a) Anong hapot an pinalataw kan saro sa 24 kamagurangan, asin an bagay na puwedeng aramon kan magurang an simbag nagsusuherir nin ano? (b) Kasuarin nasimbag an hapot kan magurang?

¹⁷ Magpoon kan panahon ni apostol Juan asin padagos sagkod sa aldaw kan Kagurangnan, an linahidan na mga Kristiano nariribong kun sairisay an dakulang kadaklan. Angay nanggad, kun siring, na saro sa 24 kamagurangan, na nagrerepresentar sa mga linahidan na nasa langit na, an magpaisip ki Juan paagi sa pagpalataw nin napanonongod na hapot. “Asin sa pagsimbag an saro sa mga magurang nagsabi sa sako: ‘An mga ini na nagugubingan nin mapuputing gubing, sairisay sinda asin saen sinda nagharale?’ Kaya nagsabi tolos ako sa saiya: ‘Kagurangnan ko, ika an nakaaaram.’” (Kapahayagan 7:​13, 14a) Iyo, puwedeng aramon kan magurang na iyan an simbag asin itao ini ki Juan. Isinusuherir kaini na an mga binuhay liwat sa grupo kan 24 kamagurangan puwedeng kalabot sa pagkomunikar kan banal na mga katotoohan ngonyan. Sa kabtang ninda, an mga kabilang sa grupong Juan sa daga nakaaram kun sairisay an dakulang kadaklan paagi sa maingat na pag-obserbar kan ginigibo ni Jehova sa tahaw ninda. Marikas nindang inapresyar an nagkikinang na kilyab nin banal na liwanag sa teokratikong kalangitan kan 1935, sa itinalaan na panahon ni Jehova.

18, 19. (a) Anong paglaom an idinoon kan grupong Juan durante kan mga taon nin 1920 asin 1930, alagad sairisay an naghimate sa mensahe sa nagdadakol na bilang? (b) An pagpamidbid sa dakulang kadaklan kan 1935 nagpaheling nin ano dapit sa 144,000? (c) Ano an ipinaheheling kan estadistika sa Memorial?

¹⁸ Durante kan mga taon nin 1920 asin enot na mga taon nin 1930, idinoon kan grupong Juan an langitnon na paglaom, kapwa sa mga publikasyon asin sa gibohon na paghuhulit. Malinaw, an bilog na bilang kan 144,000 kaipuhan pang malubos. Alagad an nag-ooswag na bilang kan mga nagkuyog sa mensahe asin nagpaheling nin kaigotan sa gibohon na pagpatotoo nagpahayag nin interes sa pamumuhay nin daing sagkod sa dagang Paraiso. Mayo sindang pagmawot na magsakat sa langit. Bako iyan an pag-apod sainda. Bako sindang kabtang kan sadangoton na aripompon kundi imbes kan ibang karnero. (Lucas 12:​32; Juan 10:16) An pakamidbid sainda kan 1935 bilang an dakulang kadaklan