Arogon an Saindang Pagtubod
Sia Nagbantay, Asin Sia Naghalat
MINAWOT ni Elias na mamibi nin pribado sa saiyang langitnon na Ama. Alagad ta an kaburunyogan nin mga tawo na nakapalibot sa saiya naheling pa sana an tunay na propetang ini na nagpahilig nin kalayo hale sa langit, asin daing duda na dakol sa sainda an gustong-gusto na mag-ako nin pabor sa saiya. Bago si Elias makatukad sa madoros na alitoktok kan Bukid nin Carmelo asin makadolok ki Jehova Dios sa pribadong pamibi, kaipuhan niang gibohon an dai nakakaogmang ipinapagibo sa saiya. Kaipuhan niang kaolayon si Hadeng Acab.
Magkalaen na gayo an duwang lalaking ini. Si Acab, na nagugubingan nin magayon na gubing nin hade, sarong mahanab asin maluya an boot na apostata. Sulot ni Elias an opisyal na gubing nin sarong propeta—sarong simple asin magaspang na halabang gubing na posibleng gibo sa anit nin hayop o hinabol na balukag nin kamelyo o kanding. Sia sarong lalaki na may dakulang kosog nin boot, integridad, asin pagtubod. An aldaw na madali na ngonyan na matapos dakol an ihinayag manongod sa ugale kan duwang lalaking ini.a
Nagin makasusupog na aldaw idto para ki Acab asin sa iba pang parasamba ki Baal. Napatunayan na falso an paganong relihion na pinalakop ni Acab asin kan saiyang agom na si Reyna Jezebel sa sampulong tribong kahadean nin Israel. Si Baal nabuyagyag na bakong totoo. An daing buhay na dios na iyan dai nakapalaad maski sadit na kalayo bilang reaksion sa natatarantang mga pakiolay, mga pagbayle, asin ritual na paggurot sa sadiri kan saiyang mga propeta. Dai naprotehiran ni Baal an 450 lalaki sa maninigo nanggad na kagadanan ninda. Alagad ta an falsong dios nasudya sa saro pang bagay, asin an pagkasudyang iyan madali nang magin lubos. Sa laog nin labing tolong taon, an mga propeta ni Baal nakimaherak sa saindang dios na taposon na an tigmara na nagpapasakit nin makuri sa daga, alagad napatunayan na dai iyan kayang gibohon ni Baal. Dai na mahahaloy, ipapaheling mismo ni Jehova na sia an tunay na Dios paagi sa pagtapos kan tigmara.—1 Hade 16:30–17:1; 18:1-40.
Pero, noarin mahiro si Jehova? Paano magawe si Elias sagkod na dai pa minaabot an panahon na iyan? Asin ano an manonodan niato sa maimbod na lalaking ini? Helingon niato mantang satong sinisiyasat an pagkasaysay na nakasurat sa 1 Hade 18:41-46.
Sarong Ugale na Pirmeng Mamibi
Si Elias nagdolok ki Acab asin nagsabi: “Tumukad ka, kumakan asin uminom ka; huli ta igwa nin ragubrob nin makosog na oran.” (Bersikulo 41) May nanodan daw an maraot na hadeng ini sa mga pangyayari kan aldaw na iyan? Mayong espesipikong sinasabi an pagkasaysay, alagad mayo kitang mababasa digdi manongod sa pagsolsol, asin mayo nin pakiolay na tabangan sia kan propeta na dumolok ki Jehova asin humagad nin kapatawadan. Mayo, si Acab “tuminukad [sana] tanganing kumakan asin uminom.” (Bersikulo 42) Kumusta man si Elias?
“Kun manongod ki Elias, sia nagtukad pasiring sa alitoktok kan Carmelo asin nagpoon na maglukob sa daga asin ibugtak an saiyang lalawgon sa pag-oltanan kan saiyang mga tuhod.” Pagkahale ni Acab tanganing kumakan, nagkaigwa si Elias nin oportunidad na mamibi sa saiyang Ama. Mangnohon an mapakumbabang posisyon na ilinaladawan digdi—nakalukob si Elias sa daga na an saiyang payo nakadukong marhay kaya an saiyang lalawgon harani na sa saiyang mga tuhod. Ano an ipinapamibi ni Elias? Dai na niato kaipuhan na tuodan iyan. An Biblia, sa Santiago 5:18, nagsasabi sa sato na si Elias namibi tanganing matapos an tigmara. Daing duwa-duwa na ginibo nia an siring na pamimibi sa alitoktok kan Carmelo.
Bago kaidto, si Jehova nagsabi: “Ako desididong magtao nin oran sa ibabaw kan daga.” (1 Hade 18:1) Kaya namibi si Elias na logod maotob an kabotan na sinabi kan saiyang Ama, siring kan itinokdo ni Jesus sa saiyang mga parasunod na ipamibi mga sangribong taon na an nakalihis.—Mateo 6:9, 10.
Dakol an itinotokdo sa sato kan halimbawa ni Elias manongod sa pamibi. An pangenot sa mga iniisip ni Elias iyo an pagkaotob kan kabotan kan saiyang Ama. Kun kita namimibi, marahay na girumdomon na: ‘Minsan ano an satong hagadon segun sa kabotan nin Dios, dinadangog nia kita.’ (1 Juan 5:14) Kun siring, malinaw nanggad na kaipuhan niatong maaraman an kabotan nin Dios tanganing dangogon nia an satong mga pamibi—sarong marahay na dahelan na gibohon niatong kabtang kan satong pang-aroaldaw na pamumuhay an pag-adal sa Biblia. Huli kan gabos na kasakitan kan mga tawo sa dagang tinuboan nia, seguradong gusto man na maheling ni Elias na matapos an tigmara. Posibleng marhay na an saiyang puso pano nin pagpasalamat pagkatapos na maheling nia an milagro na ginibo ni Jehova kan aldaw na iyan. An pagpaheling niato nin interes sa ikakarahay nin iba asin an odok sa pusong pagpasalamat maninigong kaiba man sa satong mga pamibi.—2 Corinto 1:11; Filipos 4:6.
May Kompiansa Asin Mapagbantay
Nakakasierto si Elias na mahiro si Jehova tanganing taposon an tigmara, alagad dai nia sierto kun noarin mahiro si Jehova. Kaya, ano an ginibo kan propeta mientras na dai pa minahiro si Jehova? Mangnohon an sinasabi sa bersikulo 43: “Sinabihan nia an saiyang katabang: ‘Tumukad ka, tabi. Humeling ka pasiring sa dagat.’ Kaya sia tuminukad asin humineling dangan nagsabi: ‘Mayo lamang.’ Asin sia nagsabi pa, ‘Bumalik ka,’ nin makapito.” An halimbawa ni Elias nagtotokdo sa sato nin kisiera duwang leksion. Enot, mangnohon an kompiansa kan propeta. Dangan, isip-isipon an pagigin mapagbantay nia.
Gustong-gusto ni Elias na makakua nin prueba na si Jehova mahiro na, kaya isinugo nia an saiyang katabang na magtukad sa halangkaw na lugar tanganing magheling sa harayo para sa ano man na tanda nin nagdadangadang na oran. Sa pagbalik kan katabang, sinabi nia an nakakapanluya sa boot na baretang ini: “Mayo lamang.” Maliwanag sa harayo, asin an langit, minalataw na mayong panganoron. Ngonyan, may narisa daw kamo na sarong bagay na pambihira? Girumdomon, sinabihan pa sana ni Elias si Hadeng Acab: “Igwa nin ragubrob nin makosog na oran.” Paano an propeta makakapagsabi nin siring mantang mayo man nin naheheling na madagom na panganoron?
Aram ni Elias an manongod sa panuga ni Jehova. Bilang propeta asin representante ni Jehova, nakakasierto sia na ootobon kan saiyang Dios an Saiyang tataramon. Si Elias may kompiansa—kaya garo man sana nadadangog na nia an makosog na oran. Tibaad nagigirumdoman niato an paglaladawan kan Biblia manongod ki Moises: “Sia nagpadagos na marigon na garo baga nakakaheling kan Saro na dai naheheling.” Arog daw kaiyan katotoo sa saindo an Dios? Sia nagtatao sa sato nin bastanteng dahelan tanganing magkaigwa kita kan siring na klase nin pagtubod sa saiya asin sa saiyang mga panuga.—Hebreo 11:1, 27.
Sunod, mangnohon kun gurano kamapagbantay si Elias. Isinugo nia liwat an saiyang katabang, bako sana nin saro o duwa, kundi pitong beses! Tibaad naiimahinar niato an katabang na napapagal na huli sa siring na paorootrong gibohon, alagad si Elias nagdanay na gustong-gustong makaheling nin tanda asin dai suminuko. Sa katapustapusi, pagkatapos kan ikapitong pagbalik nia, an katabang nagbareta: “Uya! Igwa nin sadit na panganoron na siring sa palad nin tawo na minatunga hale sa dagat.” (Bersikulo 44) Ikakaladawan daw nindo an katabang na iyan na inuunat an saiyang kamot asin ginagamit an saiyang palad tanganing garo sokolon an sarong sadit na panganoron na minatunga sa harayo sa ibabaw kan Dakulang Dagat?b Tibaad iniisip kan katabang na bakong mahalaga an sadit na panganoron. Pero, para ki Elias, mahalagang marhay an panganoron na iyan. Tinawan nia ngonyan nin apretadong mga instruksion an saiyang katabang: “Tumukad ka, sabihon mo ki Acab, ‘Andama an karuwahe! Asin humilig ka tanganing dai ka malaom kan makosog na oran!’”
Sa giraray, si Elias nagtao nin mapuersang halimbawa para sa sato. Kita man nabubuhay sa panahon na an Dios mahiro sa dai na mahahaloy tanganing otobon an katuyohan na sinabi nia. Hinalat ni Elias an katapusan kan tigmara; an mga lingkod nin Dios ngonyan hinahalat an katapusan kan maraot na sistema nin mga bagay kan kinaban. (1 Juan 2:17) Sagkod na dai pa minahiro si Jehova Dios, kaipuhan na magdanay kitang mapagbantay, kapareho ni Elias. An mismong Aki nin Dios, si Jesus, nagsadol sa saiyang mga parasunod: “Magdanay kamong mapagbantay, kun siring, huli ta dai nindo aram kun sa anong aldaw madatong an saindong Kagurangnan.” (Mateo 24:42) An boot daw sabihon ni Jesus iyo na an saiyang mga parasunod biyong daing aram kun noarin maabot an katapusan? Dai, huli ta sia nagtaram nin detalyadong marhay manongod sa magigin kamugtakan kan kinaban sa mga panahon na masagkod sa katapusan. Makakanood an lambang saro sa sato manongod sa detalyadong tandang ini “kan pagtatapos kan sistema nin mga bagay.”—Mateo 24:3-7.c
An lambang kabtang kan tandang iyan nagtatao nin mapuersa asin nakakakombensir na prueba. An prueba daw na iyan igo na tanganing pahiroon kita na may pagkaapurado? An sarong sadit na panganoron na minalataw sa harayo igo na tanganing makombensir si Elias na si Jehova mahiro na. Nasudya daw an linalaoman kan maimbod na propeta?
Si Jehova Nagtatao nin Kaginhawahan Asin mga Bendisyon
An pagkasaysay nagpapadagos: “Mientras tanto nangyari na an kalangitan mismo nagdiklom huli sa mga panganoron asin doros patin nagpoon na umabot an makosog na oran. Asin si Acab padagos na nakasakay asin nagpasiring sa Jezreel.” (Bersikulo 45) Marikason an mga pangyayari. Mientras na ipinapaabot ki Acab kan katabang ni Elias an mensahe kan propeta, an sadit na panganoron na iyan duminakol, na nakapano asin nakapadiklom sa langit. Huminuyop an makosogon na doros. Sa katapustapusi, pagkatapos nin tolo may kabangang taon, uminoran sa daga kan Israel.d Nasagom kan oran an alang na daga. Mantang nagkokosog an oran, nasanop an salog nin Cison, na daing duwa-duwa na inanod an dugo kan ginadan na mga propeta ni Baal. Natawan man nin oportunidad an sumbikalan na mga Israelita na haleon sa daga an grabeng digta nin pagsamba ki Baal.
Siertong linaoman ni Elias na siring kaiyan an mangyayari! Si Acab daw magsosolsol asin matalikod sa karatan nin pagsamba ki Baal? An mga pangyayari kan aldaw na iyan nagtao nin mapuersang mga dahelan tanganing gibohon an siring na mga pagbabago. Siempre, dai niato aram kun ano an iniisip ni Acab kan panahon na idto. Sinasabi sana sa sato kan pagkasaysay na an hade “padagos na nakasakay asin nagpasiring sa Jezreel.” May nanodan daw sia? Desidido daw sia na bagohon an saiyang pamumuhay? Ipinaparisa kan huring mga pangyayari na an simbag dai. Pero, an aldaw dai pa tapos para ki Acab—ni para ki Elias.
Pinonan kan propeta ni Jehova na magbaklay sa iyo man sanang dalan na inagihan ni Acab. Iyan magigin sarong halawig, madiklom, asin basa-basang pagbaklay para sa saiya. Alagad pambihira an sunod na nangyari.
“An mismong kamot ni Jehova namugtak ki Elias, kaya hinagkosan nia an saiyang mga piad asin nagdalagan na naenot pa ki Acab sagkod sa Jezreel.” (Bersikulo 46) Malinaw nanggad, “an mismong kamot ni Jehova” yaon ki Elias sa paagi na lihis sa natural. An Jezreel mga 30 kilometros an rayo, asin bako nang hoben kaidto si Elias.e Imahinaron na sana an propetang iyan na ihinahagkos an saiyang halabang gubing, na ibinobogkos iyan sa saiyang piad tanganing libreng makahiro an saiyang mga tabay, dangan nagdadalagan sa dalan na iyan na basa-basa nin oran—marikas na marhay an pagdalagan kaya naabotan, nalampasan, asin naenotan niang marhay an karuwahe kan hade!
Siertong nagin bendisyon nanggad iyan ki Elias! An pagkaigwa kan siring na kosog, bagsik, asin resistensia—na tibaad mas labi pa ngani kisa kan sia hoben pa—siertong nakakapukaw sa boot na eksperyensia. Tibaad nagpapagirumdom iyan sa sato kan mga hula na naggagarantiya nin sangkap na salud asin bagsik sa maimbod na mga tawo sa maabot na Paraiso sa daga. (Isaias 35:6; Lucas 23:43) Mantang nagdadalagan si Elias sa dalan na iyan na basa nin oran, siertong aram nia na yaon sa saiya an pag-oyon kan saiyang Ama, an iyo sanang tunay na Dios, si Jehova!
Gustong-gusto ni Jehova na magtao nin mga bendisyon. Bawi an gabos na paghihingoa niato na makamtan iyan. Arog ni Elias, kaipuhan kitang magin mapagbantay, na maingat na tinitirotimbang an mapuersang prueba na nagpapaheling na si Jehova mahiro na sa peligroso asin apretadong mga panahon na ini. Kapareho ni Elias, igwa kita kan gabos na dahelan tanganing lubos na magsarig sa mga panuga ni Jehova, an “Dios nin katotoohan.”—Salmo 31:5.
[Mga Nota sa Ibaba]
a Para sa mga detalye, helingon an artikulo na “Sia Nanindogan Para sa Dalisay na Pagsamba,” sa isyu kan An Torrengbantayan na Enero–Marso 2008.
b Ngonyan, an Dakulang Dagat inaapod na Mediteraneo.
c Para sa dugang pang impormasyon manongod sa prueba na an mga tataramon ni Jesus naootob na ngonyan, helingon an kapitulo 9 kan librong Ano Man Nanggad an Itinotokdo kan Biblia? na ipinublikar kan Mga Saksi ni Jehova.
d An nagkapira nag-iisip kun may pagkakakontrahan an Biblia mapadapit sa lawig kan tigmara. Helingon an kahon sa pahina 19.
e Dai nahaloy pagkatapos kaini, aasignaran ni Jehova si Elias na sanayon si Eliseo, na mamimidbid bilang an saro “na nagbubo nin tubig sa mga kamot ni Elias.” (2 Hade 3:11) Si Eliseo nagin katabang ni Elias, na minalataw na nagtatao nin praktikal na tabang sa mas may edad na lalaking iyan.
[Kahon/Ritrato sa pahina 19]
Gurano Kalawig an Tigmara kan Panahon ni Elias?
An propeta ni Jehova na si Elias nagsabi ki Hadeng Acab na an halawig na tigmara madali nang matapos. Nangyari iyan “kan ikatolong taon”—na minalataw na nagpoon kan aldaw na enot na ipinaisi ni Elias an tigmara. (1 Hade 18:1) Pinaoran ni Jehova dai nahaloy pagkatapos na sabihon ni Elias na gigibohon Nia iyan. Kun siring, puedeng magkongklusyon an nagkapira na natapos an tigmara durante kan ikatolong taon kaiyan asin sa siring mayo pang tolong taon an ilinawig kaiyan. Minsan siring, sinasabi sa sato ni Jesus sagkod ni Santiago na an tigmara naglawig nin “tolong taon asin anom na bulan.” (Lucas 4:25; Santiago 5:17) May pagkakakontrahan daw ini?
Mayo nanggad. Aram nindo, medyo halawig an panahon nin tigmara sa suanoy na Israel, na minasagkod sa anom na bulan. Daing duda na nagduman si Elias ki Acab tanganing ipaisi an tigmara kan nagigin nang pambihira kalawig asin kagrabe kan tigmara. Sa katunayan, nagpoon an tigmara haros kabangang taon na an nakaagi. Sa siring, kan ipaisi ni Elias an katapusan kan tigmara “kan ikatolong taon” poon kan enot niang pagpaisi, an tigmara naglawig na nin haros tolo may kabangang taon. Natapos na an bilog na “tolong taon asin anom na bulan” kan an gabos na tawo magkatiripon tanganing maheling an dakulang pagbalo sa Bukid nin Carmelo.
Isip-isipon kun siring an epekto kan enot na pagdalaw ni Elias ki Acab. An mga tawo naniniwala na si Baal iyo an “nakasakay sa mga panganoron,” an dios na matao nin oran tanganing taposon an tigmara. Kun pambihira an lawig kan tigmara kaidto, posibleng marhay na nag-isip-isip an mga tawo: ‘Haen si Baal? Noarin sia mapaoran?’ Siertong nakakapanluya sa boot para sa mga parasambang idto ki Baal an pagpaisi ni Elias na dai magkakaigwa nin oran ni ambon sagkod na sabihon nia iyan.—1 Hade 17:1.
[Credit Line]
Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.
[Ritrato sa pahina 18]
An mga pamibi ni Elias nagpabanaag kan saiyang odok na pagmawot na maheling an pagkaotob kan kabotan nin Dios
,