Maimbod na Nagsusuportar Solamente sa Gobyerno nin Diyos

1, 2. (a) Anong prinsipyo an naggigiya sa mga parasunod ni Jesus sagkod sa panahon ta? (b) Paano hininguwa nin mga kaiwal na daugon kita, asin ano an resulta?

NAKATINDOG si Jesus sa atubangan ni Pilato, an pinakamakapangyarihan na sekular na hukom sa nasyon nin mga Judio, na ipinapahayag an sarong prinsipyo na naggigiya sa tunay Niyang mga parasunod sagkod sa panahon ta. “An sakong Kahadian bakong kabtang kan kinaban na ini,” an sabi niya. “Kun an sakong Kahadian kabtang kan kinaban na ini, nakipaglaban kutana an sakong mga lingkod tanganing dai ako ikatao sa mga Judio. Pero an totoo, an sakong Kahadian bakong gikan digdi.” (Juan 18:36, NW) Ipinagadan ni Pilato si Jesus, pero temporaryo sana an kapangganahan na iyan. Binuhay liwat si Jesus. Naghinguwa an poderosong mga emperador kan Imperyo nin Roma na paraon an mga parasunod ni Cristo, pero dai sinda nagin mapanggana. Pinalakop nin mga Kristiyano an mensahe kan Kahadian sa bilog na suanoy na kinaban.—Col. 1:23.

² Pagkaestablisar kan Kahadian kan 1914, hininguwa nin nagkapira sa pinakamakukusog na puwersa militar sa kasaysayan na paraon an mga lingkod nin Diyos. Pero dai nin nakadaog sa sato. Hininguwa nin dakul na gobyerno asin paksiyon sa pulitika na piriton kitang kumampi sa sainda kun may iriwal sinda. Dai sinda nagin mapanggana sa paghihinguwa na magkabaranga kita. Ngunyan, nakaistar sa haros gabos na nasyon sa daga an mga sakop kan Kahadian. Dawa siring, may tunay na pagkasararo kita bilang magturugang sa bilog na kinaban, na nagdadanay na lubos na neutral sa pulitika kan kinaban. An pagkasararo ta mapuwersang ebidensiya na namamahala na an Kahadian nin Diyos asin na padagos na ginigiyahan, dinadalisay, saka pinoprotektaran kan Hading si Jesu-Cristo an mga sakop niya. Pag-ulayan ta kun paano niya iyan ginigibo, asin hilingon ta an nagkapirang nakakapakusog sa pagtubod na kapangganahan sa korte na itinao niya sa sato mantang kita nagdadanay na “bakong kabtang kan kinaban.”—Juan 17:14, NW.

3, 4. (a) Ano an mga nangyari kan mamundag an Kahadian? (b) Lubos na daw na nasabutan kan mga lingkod nin Diyos kaidto an isyu dapit sa neutralidad? Ipaliwanag.

³ Pagkamundag kan Kahadian, nagkaigwa nin giyera sa langit, dangan ihinulog digdi sa daga si Satanas. (Basahon an Kapahayagan 12:7-10, 12.) Nagkaigwa man nin giyera sa daga, na nakabalo sa paninindugan kan mga lingkod nin Diyos. Determinado sindang arugon an halimbawa ni Jesus asin dai magin kabtang kan kinaban. Pero kan primero, dai ninda lubos na nasabutan kun ano talaga an kaipuhan nindang gibuhon tanganing dai magkaigwa nin ano man na pakikilabot sa pulitika.

⁴ Halimbawa, sa Volume VI kan serye kan Millennial Dawn,a na ipinublikar kan 1904, dinagka an mga Kristiyano na dai makikabtang sa giyera. Minsan siring, ipinaliwanag kaiyan na pag inobligar na magsuldados an sarong Kristiyano, maninigo siyang maghinguwang magpaasignar sa sarong klase nin serbisyo na dai makikilaban. Kun dai siya tugutan asin ipadara sa labanan, maninigo niyang siyertuhon na dai siya makagadan. Dapit sa sitwasyon na iyan kaidto, nagsabi si Herbert Senior, na nakaistar sa Britania asin nabawtismuhan kan 1905: “Grabe an karibarawan kan mga brother huling daing malinaw na sadol kun baga tamang maglaog sa army na nakaasignar sana sa serbisyo na dai makikilaban.”

 5. Paano pinunan na pakarhayon kan The Watch Tower na Setyembre 1, 1915 an pakasabot ta?

⁵ Minsan siring, pinunan na pakarhayon sa The Watch Tower na Setyembre 1, 1915 an pakasabot ta sa isyung ini. Nagsabi iyan mapadapit sa mga suhestiyon na nasa Studies in the Scriptures: “Iniisip-isip ta kun baga dai kita nakikikompromiso sa paggibo kaiyan.” Pero paano kun patakuton an sarong Kristiyano na babadilon huling habo niyang mag-uniporme asin magserbisyo sa militar? Nagpaliwanag an artikulo: “Arin an marahay, badilon an saro huling maimbod siya sa Prinsipe nin Katuninungan asin habong suwayon an pagbuot Niya, o badilon an saro mantang nagseserbisyo sa daganon na mga hadi asin minalataw na nagsusuportar sa sainda saka, minsan paano, minalataw na ikinokompromiso an mga katukduan kan satong Langitnon na Hadi? Sa duwang iyan, mas pipilion ta an inot—an magadan huli sa kaimbudan sa satong Langitnon na Hadi.” Dawa mapuwersa an mga tataramon na iyan, nagkongklusyon an artikulo: “Dai mi ini ipinipirit. Isinusuherir mi sana ini.”

 6. Ano an nanudan mo sa halimbawa ni Brother Herbert Senior?

⁶ May mga brother na nasabutan nin malinaw an isyu asin andam na atubangon an magigin epekto kaiyan. Sinabi ni Herbert Senior, na sinambit sa inutan: “Kun sa prinsipyo, para sako daing pagkakalain an pagdiskarga nin mga bala hali sa barko [serbisyo na daing pakikilaban] asin an pagkarga kaiyan sa badil para paputukon.” (Luc. 16:10) Bilang resulta, prineso si Brother Senior dahil habo niyang magserbisyo sa militar huli sa konsiyensiya. Siya asin an 4 pang brother kaiba sa sarong grupo nin 16 na habong magsuldados huli sa konsiyensiya, na an iba miyembro nin ibang relihiyon. Pag-abot nin panahon, inapod sindang Richmond 16 huling sa sarong kabtang kan sentensiya sa sainda, ibinilanggo sinda sa presuhan sa Richmond sa Britania. May panahon na si Herbert asin an iba pa sa Richmond 16 pasekretong isinakay sa barko para darahon sa labanan sa Pransia. An sentensiya sa sainda duman iyo na badilon. Pinatindog siya asin an dakul na iba pa sa atubangan nin firing squad, pero dai sinda ginadan. Imbes, ginibong 10 taon na pagkapreso an sentensiya sa sainda.

 7. Sa pagpuon kan Giyera Mundiyal II, ano an nasabutan kan mga lingkod nin Diyos?

⁷ Kan biglang mangyari an Giyera Mundiyal II, mas malinaw na nasabutan kan mga lingkod ni Jehova sa pangkagabsan an kahulugan nin pagigin neutral asin kun ano an kaipuhan para maarog ninda an halimbawa ni Jesus. (Mat. 26:51-53; Juan 17:14-16; 1 Ped. 2:21) Halimbawa, sinabi sa importanteng marhay na artikulo, na may titulong “Neutrality,” sa The Watchtower na Nobyembre 1, 1939: “Dapat nang sunudon ngunyan kan katipan na mga lingkod ni Jehova an pagigin lubos na neutral sa giyera nin mga nasyon.” Mapadapit sa artikulo, nagsabi si Simon Kraker, na pag-abot nin panahon naglingkod sa headquarters, sa Brooklyn, New York: “Nasabutan ko na an mga lingkod nin Diyos dapat may matuninong na relasyon sa gabos na tawo, dawa pa may peligro nin giyera.” Itinao an espirituwal na kakanon na iyan sa tamang panahon kaya natabangan an mga lingkod nin Diyos na magin andam para sa dai pa nangyaring pagbalo sa saindang kaimbudan sa Kahadian.

8, 9. Paano nautob an hula ni apostol Juan?

⁸ Ihinula ni apostol Juan na pagkamundag kan Kahadian sa taon 1914, hihinguwahon kan dragon, si Satanas na Diyablo, na paraon an mga parasuportar kan Kahadian nin Diyos paagi sa pagbuga nin simbolikong salog.b (Basahon an Kapahayagan 12:9, 15.) Paano iyan nautob? Puon kan dekada nin 1920, nagkaigwa nin grabeng pagtumang sa mga lingkod nin Diyos. Arog nin dakul na iba pang brother sa Amerika del Norte kan ikaduwang giyera mundiyal, prineso si Brother Kraker huli sa kaimbudan sa Kahadian nin Diyos. An totoo, kan panahon kan giyera, Mga Saksi ni Jehova an labing dos-tersio (²/₃) kan gabos na bilanggo, sa pederal na mga presuhan sa Estados Unidos, na an kaso pagsayumang makigiyera dahil sa relihiyon.

⁹ Desidido an Diyablo asin an mga alipores niya na rauton an integridad kan mga sakop kan Kahadian sain man sinda nakaistar. Sa bilog na Aprika, Estados Unidos, asin Europa, dinara sinda sa mga korte asin parole board. Huli sa marigon na determinasyon ninda na magdanay na neutral, prineso, binugbog, asin binaldado sinda. Sa Alemania, napaatubang sa grabeng panggigipit an mga lingkod nin Diyos huling habo nindang makigiyera o magsaludo saka magsabing “heil Hitler.” Kinakarkulo na 6,000 an ibinilanggo sa mga kampong presuhan kan panahon kan Nazi, asin labing 1,600 na Saksing Aleman saka bakong Aleman an ginadan kan mga nagpapasakit sa sainda. Dawa siring, dai nakagibo an Diyablo nin ano man na permanenteng danyos sa mga lingkod nin Diyos.—Mar. 8:34, 35.

10. Sa ano nagsisimbolo “an daga,” asin paano iyan minaaksiyon apabor sa mga lingkod nin Diyos?

¹⁰ Ihinayag kan hula ni apostol Juan na “an salog” nin persekusyon hahalunon “kan daga”—an mga elemento kan sistemang ini na mas makatanusan—kaya tatabangan kaini an mga lingkod nin Diyos. Paano nauutob an kabtang na iyan kan hula? Sa nagsurunod na dekada pagkatapos kan Giyera Mundiyal II, parating minaaksiyon “an daga” apabor sa maimbod na mga parasuportar kan Mesiyanikong Kahadian. (Basahon an Kapahayagan 12:16.) Halimbawa, pinoprotektaran nin lain-lain na maimpluwensiyang korte an deretso kan Mga Saksi ni Jehova na magsayumang magserbisyo sa militar asin makikabtang sa nasyonalistikong mga seremonya pag inoobligar sinda. Inot, pag-ulayan ta an nagkapira sanang mayor na kapangganahan na itinao ni Jehova sa mga lingkod niya dapit sa isyu na pagserbisyo sa militar.—Sal. 68:20.

11, 12. Sa anong isyu napaatubang si Brother Sicurella saka Brother Thlimmenos, asin ano an resulta?

¹¹ Estados Unidos. Saro si Anthony Sicurella sa anom na aki na pinadakula nin mga magurang na Saksi. Nabawtismuhan siya sa edad na 15. Kan mag-21 anyos na siya, nagparehistro siya sa draft board bilang ministro nin relihiyon. Pakalihis nin duwang taon, kan 1950, nag-aplay siya para klasipikaron bilang saro na habong magsuldados huli sa konsiyensiya. Minsan ngani dai nin negatibong report dapit sa saiya an Federal Bureau of Investigation, dai inako kan Department of Justice an aplikasyon niya. Pagkatapos nin nagkapirang pagdangog sa korte, dinangog kan Korte Suprema kan E.U.A. an kaso ni Brother Sicurella asin binaliktad an desisyon kan mas hababang korte paagi sa pagdesisyon apabor sa saiya. Nakatabang ini bilang legal na basehan para sa ibang siyudadano kan Estados Unidos na habong magserbisyo sa militar huli sa konsiyensiya.

¹² Grecia. Kan 1983, sinentensiyahan na mapreso si Iakovos Thlimmenos huli sa dai pagsunod sa pagbuot na mag-uniporme na pangmilitar. Pagkapaluwas sa saiya, nag-aplay siya bilang accountant, pero dai siya inako huli sa rekord bilang kriminal. Dinara niya ini sa korte, pero kan madaog siya sa mga korte sa Grecia, dinara niya ini sa European Court of Human Rights (ECHR). Kan 2000, nagdesisyon apabor sa saiya an Grand Chamber kan ECHR, na kompuwesto nin 17 huwes, kaya nagin legal na basehan ini kontra sa diskriminasyon. Bago kan desisyon na ini, may rekord bilang kriminal an labing 3,500 na brother sa Grecia huling napreso sinda dahil sa pagigin neutral. Pagkatapos kan paborableng desisyon na ini, nagpaluwas nin sarong ley an Grecia para halion sa mga brother an rekord na iyan. Siring man, saro pang ley na nagtatao sa gabos na siyudadano kan Grecia nin deretso na magpaasignar sa alternatibong serbisyo na pansibilyan, na ipinasar na pirang taon bago pa kaiyan, an nagin mas mapuwersa kan rebisaron an Konstitusyon kan Grecia.

13, 14. Ano sa hiling mo an mga leksiyon na manunudan ta sa mga kaso na kalabot si Ivailo Stefanov asin Vahan Bayatyan?

¹³ Bulgaria. Kan 1994, 19 anyos si Ivailo Stefanov kan apudon siya para magserbisyo sa army. Habo niyang maglaog diyan o magserbisyo sa militar dawa dai nakikilaban. Sinentensiyahan siya na mapreso nin 18 bulan pero nag-apelar siya, base sa saiyang deretso na magsayumang magsuldados huli sa konsiyensiya. Pag-abot nin panahon, dinara sa ECHR an kaso niya. Bago iyan dangugon kan 2001, may ginibong kapaki-pakinabang na pakikiareglo ki Brother Stefanov. Nagtao nin amnestiya an gobyerno kan Bulgaria bako sana ki Brother Stefanov kundi sa gabos man na siyudadano duman na andam na maggibo nin alternatibong serbisyo na pansibilyan.c

¹⁴ Armenia. Nasa edad na si Vahan Bayatyan kan 2001 para sa obligadong pagserbisyo sa militar.d Habo niyang magserbisyo huli sa konsiyensiya pero nadaog an gabos niyang pag-apelar sa mga korte kan nasyon. Kan Setyembre 2002, pinunan niya an duwa may kabangang taon na sentensiya sa saiya pero pinaluwas siya pakalihis nin 10 may kabangang bulan. Kan panahon na iyan, nag-apelar siya sa ECHR, na nagdangog kan kaso niya. Minsan siring, kan Oktubre 27, 2009, nagdesisyon man an Korteng iyan kontra sa saiya. Garo baga grabeng pagkadaog ini para sa mga brother sa Armenia na napapaatubang man sa isyung iyan. Minsan siring, rinepaso kan Grand Chamber kan ECHR an desisyon. Kan Hulyo 7, 2011, nagdesisyon an Korte apabor ki Vahan Bayatyan. Ini an inot na pagkakataon na rinekonoser kan ECHR na an pagsayuma nin saro na magserbisyo sa militar huli sa konsiyensiya, na basado sa relihiyosong paniniwala niya, maninigong protektaran bilang kabtang kan saiyang deretso na magkaigwa nin libertad sa pagpapahayag nin opinyon, sa pagdesisyon basado sa konsiyensiya, asin sa relihiyon. Prinotektaran kan desisyon na iyan bako sana an mga deretso kan Mga Saksi ni Jehova kundi kan ginatos na milyon sa mga nasyon na miyembro kan Council of Europe.e

15. Taano ta habong makikabtang an mga lingkod ni Jehova sa nasyonalistikong mga seremonya?

¹⁵ Nagdadanay na maimbod sa Mesiyanikong Kahadian an mga lingkod ni Jehova bako sana paagi sa pagsayumang magserbisyo sa militar kundi paagi man sa magalang na pagsayumang makikabtang sa nasyonalistikong mga seremonya. Nangurugna puon kan biglang mangyari an Giyera Mundiyal II, luminakop sa kinaban an nasyonalismo. Inobligar an mga siyudadano nin dakul na nasyon na magpromesa nin kaimbudan diyan paagi sa panunumpa, pagkanta nin himno nasyonal, o pagsaludo sa bandera kaiyan. Minsan siring, an eksklusibong debosyon itinatao ta ki Jehova. (Ex. 20:4, 5) Huli kaiyan, nakakaeksperyensiya kita nin arog-bahang persekusyon. Dawa siring, ginamit giraray ni Jehova “an daga” para halunon an ibang pagtumang. Pag-ulayan ta an pirang pambihirang kapangganahan sa bagay na ini na itinao sa sato ni Jehova paagi ki Cristo.—Sal. 3:8.

16, 17. Sa anong isyu napaatubang si Lillian saka William Gobitas, asin ano an nanudan mo sa kaso ninda?

¹⁶ Estados Unidos. Kan 1940, 8 sa 9 na huwes kan Korte Suprema kan E.U.A. an nagdesisyon kontra sa Mga Saksi ni Jehova sa kasong Minersville School District v. Gobitis. Gusto ni Lillian Gobitas,f 12 anyos, asin kan tugang niyang si William, 10 anyos, na magdanay na maimbod ki Jehova, kaya habo nindang magsaludo sa bandera o manumpa diyan. Huli kaiyan, pinahali sinda sa eskuwelahan. Dinara sa Korte Suprema an kaso ninda, asin nagkongklusyon iyan na suno sa konstitusyon an ginibo kan eskuwelahan huling para iyan sa “pagkasararo kan nasyon.” Nagresulta sa grabeng persekusyon an desisyon na iyan. Pinahali sa eskuwelahan an dakul pang aking Saksi, nawaran nin trabaho an adultong mga Saksi, asin dakul na Saksi an nakaeksperyensiya nin madahas na mga pagsururog. Sinabi kan librong The Lustre of Our Country na an ‘persekusyon sa mga Saksi puon 1941 sagkod 1943 an pinakagrabeng pagkaanggot sa sarong relihiyon sa Amerika sa ika-20 siglo.’

¹⁷ Temporaryo sana an kapangganahan kan mga kaiwal nin Diyos. Kan 1943, dinangog kan Korte Suprema an saro pang kaso na kaagid kan kasong Gobitis. Inapod iyan na West Virginia State Board of Education v. Barnette. Sa pagkakataon na ini, itinao kan Korte sa Mga Saksi ni Jehova an kapangganahan. Iyan an inot na pagkakataon sa kasaysayan kan E.U.A. na binaliktad kan Korte an desisyon kaiyan sa siring kahalipot na peryodo nin panahon. Pagkatapos kan desisyon, nabawasan nanggad an hayagan na persekusyon sa mga lingkod ni Jehova sa Estados Unidos. Siring man, urog pang nagin mapuwersa an mga deretso kan gabos na siyudadano kan Estados Unidos.

18, 19. Ano an sinabi ni Pablo Barros na nakatabang sa saiya para magdanay na makusog, asin paano maaarog nin ibang lingkod ni Jehova an halimbawa niya?

¹⁸ Argentina. Kan 1976, pinahali sa eskuwelahan si Pablo asin Hugo Barros, otso anyos asin siyete anyos, huling dai sinda nakikabtang sa seremonya sa pag-itaas kan bandera. Sa sarong pagkakataon, tinuklang asin sinapok si Pablo kan babaying prinsipal. Pinawalat niya an duwang aki nin sarong oras pagkaretira para piriton na makikabtang sa patriyotikong mga seremonya. Nagirumduman ni Pablo an masakit na eksperyensiya: “Kun daing tabang ni Jehova, dai ko kutana nakayanan an panggigipit na rauton an integridad ko.”

¹⁹ Kan darahon sa korte an kaso, sinuportaran kan huwes an desisyon kan eskuwelahan na pahalion si Pablo asin Hugo. Minsan siring, inapelar an kaso ninda sa Korte Suprema kan Argentina. Kan 1979, binaliktad kaiyan an desisyon kan mas hababang korte: “An nasabing penalidad [pagpahali sa eskuwelahan] kontra sa suno sa konstitusyon na deretso na makapag-adal an sarong aki (Artikulo 14) asin sa obligasyon kan Estado na siyertuhon na matawan siya nin edukasyon sa elementarya (Artikulo 5).” Nakinabang sa kapangganahan na iyan an mga 1,000 aking Saksi. Dai na nadagos an pagpahali sa iba pa sa eskuwelahan asin an iba, arog ni Pablo asin Hugo, pinabalik sa pampublikong mga eskuwelahan.

20, 21. Paano napakusog an pagtubod mo kan kaso ni Roel asin Emily Embralinag?

²⁰ Pilipinas. Kan 1990, pinahali sa eskuwelahan si Roel Embralinag,g 9 anyos, asin an tugang niyang si Emily, 10 anyos, kaiba an mga 66 pang estudyanteng Saksi, huli sa dai pagsaludo sa bandera. Nagmaigot si Leonardo, ama ni Roel asin Emily, na mangatanusan sa mga namamayo sa eskuwelahan, pero daing nangyari. Mantang naggagrabe an sitwasyon, nagsangat si Leonardo nin petisyon sa Korte Suprema. Dai siyang kuwarta asin daing abogado na marepresentar sa saiya. Udok na namibi ki Jehova an pamilya para sa paggiya. Miyentras tanto, tinutuya asin iniinsulto an mga aki. Pagmati ni Leonardo dai na siya nin tsansang manggana sa kaso huling dai siyang gayong aram dapit sa legal na mga bagay.

²¹ Siring kan nangyari, an pamilya irinepresentar ni Felino Ganal, sarong abogado na dating nagtatrabaho sa saro sa pinakarespetadong kompanya nin mga abogado sa nasyon. Kan panahon kan kaso, naghali na diyan si Brother Ganal asin nagin Saksi ni Jehova. Kan dangugon kan Korte an kaso, may pagkasararong nagdesisyon iyan apabor sa mga Saksi kaya kinanselar an direktiba na pahalion sinda sa eskuwelahan. Sa giraray, nasudya an mga naghinguwang rauton an integridad kan mga lingkod nin Diyos.

22, 23. (a) Taano ta dakulon kita nin importanteng kapangganahan sa korte? (b) Ebidensiya nin ano an satong matuninong na kasararuan nin magturugang sa bilog na kinaban?

²² Taano ta dakulon nin importanteng kapangganahan sa korte an mga lingkod ni Jehova? Dai kita nin impluwensiya sa pulitika. Alagad, sa dakul na nasyon asin korte, prinotektaran kita nin rasonableng mga huwes sa pag-atake nin desididong mga paratumang asin, bilang resulta, nakagibo sinda nin legal na basehan kun paano reresolberan an masurunod na kaagid na mga kasong suno sa konstitusyon. Daing duda na suportado ni Cristo an paghihinguwa tang makamtan an mga kapangganahan na iyan. (Basahon an Kapahayagan 6:2.) Taano ta ipinapakipaglaban ta an siring na mga kaso? Bako ta man intensiyon na repormaron an sistema nin ley. Imbes, an katuyuhan ta iyo na siguraduhon na padagos niyatong mapaglingkudan nin daing kaulangan an satong Hading si Jesu-Cristo.—Gui. 4:29.

²³ Mantang an kinaban na ini na nagkakabaranga huli sa iriwal sa pulitika asin nararaot huli sa pagkaungis na nakagamot sa puso, binebendisyunan kan satong namamahalang Hadi na si Jesu-Cristo an paghihinguwa kan mga parasunod niya sa bilog na kinaban na magdanay na neutral. Nasudya si Satanas sa paghihinguwa niyang barangaon asin daugon kita. Tinitipon kan Kahadian an minilyon na habo nang ‘mag-adal nin pakilaban.’ Milagro nanggad an mismong pag-eksister kan satong matuninong na kasararuan nin magturugang sa bilog na kinaban—iyan sarong dai mapapahimutikan na pruweba na namamahala na an Kahadian nin Diyos!—Isa. 2:4.