Daniele

2 Nomba mu mwaka walenga bubili ukutula apo Nebukadnesari atendekeele ukuteka, alilotele ifiloto, kabili alisakamikwe* sana+ ica kuti alifililwe no kulaala. 2 E ico imfumu yalandile ukuti bete bashimapepo ba finjelengwe, ababuka, ing’anga na bena Kaldi,* pa kuti bebe imfumu ifiloto yalotele. Nabo balingiile baiminina na pa ntanshi ya mfumu.+ 3 Lyena imfumu yabebele aiti: “Kuli iciloto ndotele, kabili ninsakamikwa* sana pantu ndefwaya ukwishiba iciloto nacilota.” 4 Abena Kaldi baebele imfumu mu ciAramaiki*+ abati: “Mwe mfumu, beni no mweo umuyayaya. Londolweleni ababomfi benu iciloto, na ifwe twalamweba umo cilolele.”

5 Imfumu ya-aswike abena Kaldi aiti: “Ifyo napingula ni fi: Nga tamwanjebe iciloto ndotele no kunondolwela umo cilolele, muli no kuputaulwa kabili amayanda yenu yakasangulwa ifimbusu fya cintubwingi.* 6 Lelo nga mwanondolwela iciloto kabili mwanjeba umo cilolele, ndemupeela ifya bupe no kumulambula kabili ndemucindamika sana.+ E ico njebeni iciloto ndotele munondolwele no mo cilolele.”

7 Ba-aswike pa muku walenga bubili abati: “Imfumu nailondolwele fwe babomfi ba iko iciloto, na ifwe twalayeba umo cilolele.”

8 Imfumu yabaswike aiti: “Cine cine, ninjishiba ukuti mulelafyalafya fye, pantu namwishiba ifyo mpingwile. 9 Pantu nga tamunjebele iciloto ndotele, kuli fye icintu cimo ico mpangile ukumucita imwe bonse. Lelo namusuminishanya ukumbepa no kunjeba ifya bufi fisuke ifintu fyaluke. E ico endesheni njebeni iciloto ndotele, e lyo nalaishiba nga kuti mwanondolwela umo cilolele.”

10 Abena Kaldi ba-aswike imfumu abati: “Takuli umuntu pano isonde uwingacita ifyo imfumu ilefwaya, pantu takwatala akuba imfumu ya maka nangu umulashi uwaebapo shimapepo wa finjelengwe, uubuka nangu umwina Kaldi ukucita ici. 11 Ico imfumu ilefwaya ukuti tucite nacikosa, tapali nangu umo uwingalondolwela imfumu kano balesa, abashikala pamo na bantunse.”*

12 Ilyo line imfumu yalikalipe icine cine, kabili yalandile ukuti aba mano bonse aba mu Babiloni babepaye.+ 13 Ilyo imfumu yafumishe icipope, baba na mupepi no kwipaya aba mano bonse; bailefwaya Daniele na banankwe, pa kuti nabo bene babepaye.

14 Pali ilya nshita Daniele mano mano kabili mu nshila iisuma alandile na Aryoke umukalamba wa balelinda imfumu, uwaile mu kwipaya aba mano aba mu Babiloni. 15 Aipwishe Aryoke cilolo wa mfumu ati: “Cinshi imfumu ifumiishe ici cipope cabipa ifi?” Lyena Aryoke alondolwelele Daniele umulandu onse.+ 16 E ico Daniele aingile umwali imfumu no kuilomba ukuti imupeeleko inshita iyalinga iya kuti ailondolwelele umo iciloto calolele.

17 Lyena Daniele aile ku ng’anda yakwe kabili ailelondolwela abanankwe Hanania, Mishaele na Asaria umulandu onse. 18 Abebele ukuti balombe Lesa wa ku muulu ukuti abomfwile uluse kabili abasokolwele iyi nkaama, pa kuti Daniele na banankwe bebepaila pamo na ba mano bambi aba mu Babiloni.

19 Lyena Daniele balimusokolwelele inkaama mu cimonwa mu nshita ya bushiku.+ E ico Daniele alumbenye Lesa wa ku muulu. 20 Daniele alandile ati:

24 Lyena Daniele aile kuli Aryoke, uo imfumu yasontele ukuti epaye aba mano bonse aba mu Babiloni.+ Kabili amwebele ati: “Wi-ipayapo nangu umo pa ba mano aba mu Babiloni. Ntwala ku mfumu, pa kuti nje ilondolwela umo iciloto cilolele.”

25 Bwangu bwangu Aryoke asendele Daniele no kumutwala ku mfumu, e lyo ayeba ati: “Ninsanga umwaume umo pali bankole abaYuda,+ uwingalondolwela imfumu umo iciloto cilolele.” 26 Imfumu yaipwishe Daniele, uwakwete ishina lya kuti Belteshasari+ ati: “Bushe cine cine iwe kuti wanjeba iciloto nalotele no kunondolwela umo cilolele?”+ 27 Daniele ayaswike imfumu ati: “Pa ba mano bonse, ababuka, bashimapepo ba finjelengwe na babukila ku ntanda tapali nangu umo uwingeba imfumu inkaama ya fyo yaipwishe.+ 28 Lelo kwaliba Lesa mu muulu uusokolola inkaama,+ kabili nalenga Imfumu Nebukadnesari yaishiba ifili no kucitika mu nshiku sha kulekelesha. Ici e ciloto mwalotele kabili ifi e fimonwa ifyali mu mutwe wenu ilyo mwaleele pa busanshi bwenu:

29 “Mwe mfumu, ilyo mwasendeme pa busanshi bwenu, mu matontonkanyo yenu mwaishile ifikacitika ku ntanshi, kabili uusokolola inkaama nalenga mwaishiba ifikacitika. 30 Nomba icilengele ine bansokolwele inkaama te pa mulandu wa kuti ndi wa mano ukucila aba mweo bonse; lelo ni pa kuti imfumu ishibe umulolele iciloto yalotele na pa kuti mwishibe ifili mu mutima wenu.+

31 “Mwe mfumu, ilyo mwaloleshe, mwamwene icimpashanya icikalamba. Ici icimpashanya, cali icikalamba sana kabili calebeeka nga nshi, caiminine pa ntanshi yenu, kabili mwalitiinine sana pa mulandu ne fyo calemoneka. 32 Umutwe wa ici cimpashanya wali uwa golde iisuma,+ icifuba ca ciko na maboko ya ciko fyali fya silfere,+ ulufumo lwa ciko na matanta ya ciko fyali ifya mukuba,+ 33 amolu ya ciko yali aya cela,+ kabili amakasa ya ciko yali aya cela ne bumba ifyatobenkana.+ 34 Mwalitwalilile ukulolesha, lyasuka ilibwe lyaputulwa, lelo te minwe yaliputwile, kabili lyaileuma icimpashanya pa makasa ya ciko aya cela ne bumba no kuyatobaula.+ 35 Pali ilya nshita icela, ibumba, umukuba, silfere na golde, fyonse fyalitobawilwe pamo ica kuti fyaba fye nge misungu ya pa kupumina ingano mu lusuba, kabili umwela walifyulwile ica kuti tapashele nangu kamo. Lelo ilibwe ilyatobele icimpashanya, lyaishileba ulupili ulukalamba lwaisula na pano isonde ponse.

36 “Ici e ciloto mwalotele, kabili nomba twalalondolwela imfumu umo cilolele. 37 Imwe mwe mfumu—mwe mfumu ya shamfumu, iyo Lesa wa ku muulu apeela ubufumu,+ amaka, ubukose no bukata, 38 kabili mwebo apeela amaka pa bantu konse uko baikala, inama sha mu mpanga ne fyuni fya mu lwelele, kabili mwebo alenga mwaba kateka wa ifi fyonse+—imwe bene e imwe umutwe wa golde.+

39 “Lelo pa numa yenu kukaba ubufumu na bumbi,+ nomba bwena bukacepako amaka pa bufumu bwenu; lyena kukesaba ubufumu bumbi, ubwalenga butatu, ubwa mukuba, ubukateka pano isonde ponse.+

40 “Nomba ubufumu ubwalenga 4, bukaba ubwakosa nge cela.+ Pantu nga filya fine icela cishonaula no kupela ifintu fyonse, kabili nga filya fine icela citobaula, e fyo bukashonaula no kutobaula aya amabufumu yonse.+

41 “Kabili nga filya fine mwamwene ukuti amakasa ne fikondo fyali ifya cela ne bumba, ubu bufumu bukapaatukana, lelo ulubali lumo ulwa ubu bufumu lukaba ulwakosa nge cela, nga filya fine mwamwene icela icatobenkana ne bumba ilyanaka. 42 Kabili apo ifikondo fyali ifya cela ne bumba, e fyo no bufumu bukaba. Ulubali lumo lukaba ulwakosa e lyo ulubali lumbi lukaba ulwanaka. 43 Nga filya fine mwamwene icela icatobenkana ne bumba ilyanaka, ulubali ulwakosa ulwa bufumu lukatobenkana na bantu abalekanalekana;* lelo tabakekatane, nga filya fine icela cinshingekatana ne bumba.

44 “Mu nshiku sha isho ishamfumu,+ Lesa wa mu muulu akemya ubufumu ubushakatale abonaulwa.+ Kabili tabakapeele abantu bambi ubo bufumu.+ Bukashonaula no konaula aya amabufumu yonse,+ kabili bwena bukeminina umuyayaya,+ 45 nga filya fine mwamwene ilibwe lyaputulwa ku lupili, lelo te minwe yaliputwile, lyatobaula ne cela, umukuba, ibumba, silfere na golde.+ Lesa Mukulu nalenga imfumu yaishiba ifikesacitika ku ntanshi.+ Ici ciloto ca cine, ne fyo cailulwa fya cishinka.”

46 Lyena Imfumu Nebukadnesari yafukamine Daniele yafisha ne mpumi panshi kabili yalimukunkwilile. E lyo yalanda ukuti bapeele Daniele ifya bupe no bubani. 47 Imfumu yaebele Daniele aiti: “Cine cine Lesa wenu imwe ni Lesa uwacila tulesa tonse kabili ni Shikulu wa shamfumu kabili ni Kasokolola wa nkaama, pantu nalenga wasokolola iyi nkaama.”+ 48 Lyena imfumu yapeele Daniele icifulo ca pa muulu, yamupeele ne fya bupe ifisuma ifingi, kabili yamulengele aba kateka mu citungu conse* ica Babiloni.+ Yalilengele aba kapitao wa ba mano bonse aba mu Babiloni. 49 Kabili imfumu yasontele Shadraki, Meshaki na Abednego+ ukula-angalila icitungu* ca Babiloni, nga fintu Daniele ailombele, lelo Daniele ena alebombela mwi sano lya mfumu.