ILYASHI LIKALAMBA
Ifya Kubomfya Bwino Inshita
Bushe na imwe ilingi mulalandako amashiwi ya kuti, “ankwata fye inshita iikalamba nga nacicita ifi na filya?” Nampo nga tuli bakankaala nelyo tuli bapiina, bonse twakwata fye inshita imo ine. Na kabili, takwaba uwingasunga inshita pa kuti akese ibomfya ku ntanshi. Nga yapita fye ninshi capwa naipita. Kanshi calicindama sana ukubomfya bwino inshita. Kuti twaibomfya shani bwino? Natulande pa fintu fine ifyayafwa abantu abengi ukubomfya bwino inshita.
1: Mulelemba Ifyo Mulefwaya Ukucita
Mulebalilapo ukucita ifyacindama. Baibolo itila: ‘Muleishiba bwino bwino ifyacilapo ukucindama.’ (Abena Filipi 1:10) Kanshi kuti cawama ukulalemba ifintu ifyacindama ifyo mulekabila ukucita, e lyo mulelemba ne fyo mufwile ukubombelapo bwangu bwangu. Ilyo mulelemba, muleyipusha amuti, “Bushe ici nacicindama sana? Bushe cilekabila ukubombelwapo bwangu?” Ico tufwile ukutontonkanishisha pali ifi ni co ilingi tulakwata imilimo imo iya kuti naicindama sana lelo tailekabila ukubombelwapo bwangu, e lyo kulaba imbi iimoneka kwati taicindeme sana lelo iilekabila ukubombelwapo bwangu.a
Mulepangila libela ifya kucita. Baibolo pali Lukala Milandu 10:10 itila: “Icela nga nacifuupa no muntu tacinoonene, ninshi ali no kubikako sana amaka pa kubomba. E ico ukutunguluka kwashintilila pa kubomfya bwino amano.” Finshi twingasambililako kuli aya amashiwi? Pa kuti mulebomfya bwino inshita, kano mulepangila libela ifyo mulefwaya ukucita. Tamufwile ukulaonawila inshita yenu na maka ku fintu ifishicindeme. Nga mwabomba bwangu imilimo mwacipanga ukubomba, kuti cawama mwatendeka ukubombela pali imbi iyo mwaciba no kubombelapo pa nshita imbi. Nga mulecita ifi, mukalabomfya bwino inshita kabili mukalabomba imilimo iingi.
Mwilafusha ifya kucita. Mwilaonawila inshita yenu ku fintu ifishacindama. Nga mulentantika ifya kucita ifingi nelyo abantu bakumona abengi, mukalanaka sana kabili tamwakaleba ne nsansa mu mikalile yenu.
2: Mwilaonaula Inshita
Ukukanabombela bwangu pa fintu no kushingashinga pa kupingulapo ifya kucita. Icebo ca kwa Lesa citila: “Uulolekesha imikuukile ya mwela takatande; no umona imyendele ya makumbi takaseepe.” (Lukala Milandu 11:4) Finshi twingasambililako kuli aya mashiwi? Nga tatulebombela bwangu pa fintu ninshi tukalaonaula sana inshita kabili tukalafilwa ukubomba imilimo. Shibulimi nga alelolela ukuti ifintu fikabe bwino sana e lyo akatande imbuto nelyo ukuseepa nalimo te kuti akwate ifya kulya. Na ifwe kuti twalafilwa ukupingulapo bwangu pa fintu pantu tuletiina ifingacitika. E lyo cimbi icingalatupwishisha inshita, kulafwaya ukufwailisha ifishinka fyonse fye ilyo tushilapingula ifya kucita. Kwena, cishinka ukuti nga pali ifintu ifikalamba ifyo mulefwaya ukucita mufwile ukutekanya pa kuti mwafwailisha ifishinka ilyo mushilapingulapo. Na kuba, e fyo tusambilisha pa Amapinda 14:15 apatila: “Uwacenjela alalolekesha apo alenyanta.” Lelo ico tufwile ukulaibukisha ca kuti ilingi takuba ukwishiba fyonse ifikafuma mu fyo twapingulapo ukucita.—Lukala Milandu 11:6.
Ukukanafwaya ukulufyanya nangu fye panono. Baibolo pali Yakobo 3:17 itila: “Amano ayafuma ku muulu [kuli Lesa] yalenga umuntu ukuba . . . uushipampamina fye pa cintu cimo.” Kwena tacabipa ukufwaya ukucita ifintu bwino ukwabula ukulufyanya. Lelo limo kuti twacilamo ukulafwaisha ukucita bwino muli fyonse ica kuti nga twalufyanya twalaumfwa ububi icine cine. Ku ca kumwenako, umuntu nga alesambilila ululimi lumbi afwile ukwishiba ukuti akalalufyanya e lyo no kusambililako ku filubo akalapanga. Nomba umuntu uumona kwati tafwile ukulufyanya ena alafilwa ukulanda ululimi alesambilila pantu alatiina ukulufyanya ne ci cilenga afilwa ukusambilila. Kanshi kuti cawama ukulaibukisha ukutila limo tukalalufyanya. E co Baibolo pa Amapinda 11:2 ilandila ukuti: “Abafuuka e ba mano.” Na kabili abantu abaicefya kabili abaishiba ukutila kuti balufyanya nga bacita icilubo tabakalipa iyo, lelo balaisekako no kuiseka.
“Ilyo tushilashita icintu, tuletontonkanya na pa nshita twapoosele ukufwaya indalama isho tulefwaya ukushitamo ico cintu.”—E filanda icitabo citila, What to Do Between Birth and Death
3: Mwilacishamo pa Kucita Ifintu
Mulekwatako inshita ya kutuusha. Icebo ca kwa Lesa citila: “Ukutuusha panono kwawama ukucila ukucishamo ukubombesha no kuuma fye umwela.” (Lukala Milandu 4:6) Abafwaya ukulabomba fye umo shaceela balafilwa ukukwatako inshita ya kutuusha ica kuti balanaka sana kabili tabakwata ne nshita ya kucita fimbi. E lyo abanang’ani bena bafwaya fye ukulatuusha ica kuti balonaula inshita iyo bafwile ukucitilamo ifintu fyacindama. Baibolo itukoselesha ukulabomba e lyo no kulatuushako pa kuti tulesekelela mu kubombesha kwesu. Na kuba itila, ici “e ca bupe ca kwa Lesa.”—Lukala Milandu 5:19.
Mulekwata inshita yalinga iya kulaala. Kalemba wa Baibolo umo atile: “Nkalambalala pa nshi no kulaala utulo mu mutende.” (Amalumbo 4:8) Abakalamba abengi balingile ukulala ama-awala 8 pa kuti bengabuuka na maka. Ukulaala kulaafwa umuntu ukubika amano ku fyo alecita no kulaibukisha bwangu ifintu ica kuti no kusambilila kulanguka. Lelo ukukanalaala sana kulalenga umuntu ukulafilwa ukusambilila bwangu ifintu kabili kuti kwalenga alakwata sana amasanso, ukulalufyanya sana no kulafulwa bwangu.
Mwilapanga ukucita ifyo te kuti mukumanishe. Baibolo itila: “Cisuma ukulasekela mu fyo tulemona na menso yesu ukucila ukulakonkelela fye ifyo umweo ulefwaya.” (Lukala Milandu 6:9) Finshi twingasambililako? Umuntu wa mano takonkelela fye ifyo alekumbwa, maka maka ifintu ifyo apwile no kwishiba ukutila te kuti afikwate nelyo ukuficita. Kanshi umuntu wa mano takumbwa fye ifili fyonse ifyo abamakwebo balesabankanya kabili taipoosa mu nkongole. Lelo abika fye amano ku fyo engakumanisha, e kutila ‘ifyo alemona na menso yakwe.’
4: Mulekwata Imibele Iisuma
Tontonkanyeni pa fyo mwacindamika mu bumi. Tufwile ukwishiba ifyacindama mu bumi e lyo ifyo fine e fyo tulingile ukubikako sana amano. Nga twaishiba ifyacindama tatwakabike amano ku ifishacindama. Icingatwafwa ukwishiba ifyacindama mu bumi, mibele iisuma. Kanshi imibele isuma kuti yalenga umuntu ukusalapo ukucita ifintu ifyacindama no kumwafwa ukubomfya bwino inshita mu bumi. Nomba ni kwi twingasanga imibele iisuma? Abantu abengi basambilila imibele isuma muli Baibolo, kabili balisumina ukuti muli Baibolo e mwaba ukupanda amano ukusuma nga nshi.—Amapinda 2:6, 7.
Muleba no kutemwa. Baibolo pa Abena Kolose 3:14 itila: “Ukutemwa, e cikakilo cafikapo ica kwikatana.” Nga ca kuti tatulelanga ukutemwa te kuti tuleba ne nsansa. Nangu fye ni mu lupwa nga tamuli ukutemwana aba mu lupwa te kuti babe ne nsansa. Abantu abashaishiba ukuti ukutemwa kwalicindama ukucila pali fyonse, babika amano ku ncito babomba nelyo ku kufwaya ifyuma ica kuti balafilwa ukuba ne nsansa mu mikalile yabo. E mulandu wine Baibolo ilandila pa kutemwa imiku iingi ukuti, e kwacindamisha pa mibele yonse iisuma.—1 Abena Korinti 13:1-3; 1 Yohane 4:8.
Mulekwatako inshita ya kusambilila pali Lesa. Ba Geoff balikwete abakashi ababatemenwe na bana babili kabili balebomba incito iisuma pa cipatala iya kuundapa abalwele. Balikwete ne fibusa ifyabatemenwe nga nshi. Lelo incito balebomba yalelenga libili libili balemona uko abantu balecula no kufwa. Ici calengele baleyipusha ati, “Bushe ifi e fyo ifintu fifwile ukuba?” Lyena kasuba kamo, babelengele impapulo shimo ishalembwa ne Nte sha kwa Yehova kabili basangile amasuko ku mepusho yonse ayo bakwete.
Ba Geoff balondolwelele abakashi babo na bana ifyo balesambilila kabili nabo balitemenwe sana ifyo baumfwile. Ici calengele ulu lupwa ukutendeka ukusambilila Baibolo kabili batampile ukulabomfya bwino inshita yabo. Na kabili, ukusambilila Baibolo kwalengele baba ne subilo lya kukwata umweo wa muyayaya mu calo cipya umushakabe ukucula.—Ukusokolola 21:3, 4.
Ifyacitikiile ba Geoff fitwibukisha ifyo Yesu alandile ukuti: “Balipaalwa abaishiba ukuti balakabila ifya kwa Lesa.” (Mateo 5:3) Bushe te kuti ciwame ukuti na imwe mulepaatulako inshita ya kulasambilila pali Lesa? Takwaba icintu cimbi icingamuletela insansa ukucila pa kubomfya inshita yenu ku kusambilila pali Lesa.
a Moneni icipande citila, “Inshila 20 Isha Kusangilamo Inshita” muli Loleni! ya July, 2010.