Ifipasho

Ubulondoloshi: Ilingi line, ukwimininwako kumoneka ukwa bantu nelyo ifintu. Icipasho icipepwa kalubi. Abo bacite ncitilo ya kupepa pa ntanshi ya fipasho ilingi line basoso kuti ukupepa kwabo mu cishinka kulungikwa ku wabako umupashi uwaimininwako mu cipasho. Ukubomfya kwa musango yo ukwa fipasho kwaba cibelesho mu mabutotelo yashili ya bwina Kristu. Ukukuma ku cibelesho ca ciRoma Katolika, New Catholic Encyclopedia (1967, Vol. VII, ibu. 372) isoso kuti: “Apantu ukupepa kupeelwa ku cipasho kufika no kupwila mu muntu aleimininwako, umusango umo wine uwa kupepa uwalinga umuntu kuti wapeelwa ku cipasho nge cileimininako umuntu.” Te cisambilisho ca mu Baibolo.

Cinshi cintu Icebo ca kwa Lesa cisosa pa lwa kucite fipasho fibomfiwa nge fipasho fya kupepa?

Ukufu. 20:4, 5, JB: “Wikacitila icipasho cabaswa nelyo icimpashanya ca cintu cili conse mu mulu nelyo pe sonde pa nshi nelyo mu menshi pe samba lye sonde; wikakontama kuli fyene nelyo ukufibombela [“wikakontama kuli fyene nelyo ukufipepa, NAB]. Pantu ine, Yahweh Lesa obe, ndi Lesa wa kalumwa.” (utulembo tunono natulundwako.) (Mona ukuti ukubinda kwali pa kucite fipasho no kukontama pa ntanshi ya fiko.)

Lebi 26:1, JB: “Tamufwile ukucite filubi; tamufwile ukwimika ifipasho nelyo ilibwe lyaiminina [“icaimikwa cashila,” NW], ukukanaimika ilibwe lyabaaswa mu calo cenu, ku kuwa ku cinso ca ciko; pantu ni ne, Yahweh, uuli Lesa wenu.” (Takwali icipasho pa ntanshi ya ico abantu bengakontama mu kupepa icali no kwimikwa.)

2 Kor. 6:16, JB: “Itempele lya kwa Lesa talyakwata ica nsangi no tulubi, kabili ico e cintu twaba—itempele lya kwa Lesa wa mweo.”

1 Yoh. 5:21, NAB: “Mwe twana twandi, muleibaka ku tulubi [“utulubi,” Dy, CC; “balesa ba bufi,” JB].”

Bushe ifipasho kuti fyabomfiwa nge fya kwafwilisha fye mu kupepa Lesa wa cine?

Yoh. 4:23, 24, JB: “Bakapepa ba cine bakapepela Tata mu mupashi na mu cine: uyo e musango wa kwa kapepa Tata afwaya. Lesa mupashi, na abo bamupepa bafwile ukumupepela mu mupashi na mu cine.” (Abo bashintilila pa fipasho nge fya kwafwilisha ku kuipeelesha tabalepepela Lesa “mu mupashi” lelo bashintilila pa cintu bengamona na menso yabo aya ku mubili.)

2 Kor. 5:7, NAB: “Twendela mu citetekelo, te mu kumona.”

Esa. 40:18, JB: “Ni kuli ani mwingapalanya Lesa? Cipasho nshi mwingamupangila?”

Imil. 17:29, JB: “Apantu tuli bana ba kwa Lesa, tatwakwata bwelelo bwa kutontonkanya ukuti mulungu amoneka nge cili conse muli golde, silfere nelyo ilibwe ilyabaswa no kupekanishiwa ku muntu.”

Esa. 42:8, JB: “Ishina lyandi nine Yahweh, nshakanashishe ubukata bwandi kuli umbi, nelyo ukucindikwa kwandi ku tulubi [“ifipasho fyabaswa,” Dy].”

Bushe tulingile ukucindikisha “abatakatifu” pamo nga ba kupapatilako kuli Lesa, nakalimo ukubomfya ifipasho fyabo nge fya kwafwilisha mu kupepa kwesu?

Imil. 10:25, 26, JB: “Ilintu Petro afikile pa ŋanda Korneli afumine ku kumukumanya, afukeme pa nkasa shakwe no kuinasha. Lelo Petro alimwimishe. ‘Ima,’ e fintu asosele ‘ndi muntu fye!’” (Apantu Petro tasuminishe ukucindikisha kwa musango yo lintu pa lwakwe aalipo, bushe kuti atukoselesha ukufukama pa ntanshi ya cipasho cakwe? Mona na kabili Ukusokolola 19:10.)

Yoh. 14:6, 14, JB: “Yesu asosele ukuti: ‘Ni ne Nshila, Icine no Bumi. Takuli nangu umo uwingesa kuli Tata kano ukupitila muli ine. Nga mwalomba icili conse mwi shina lyandi, nkacicita.” (Yesu pano alondolola mu kumfwika ukuti ukutununuka kwesu kuli Wishi kuti kwaisa fye ukupitila muli wene no kuti ukulomba kwesu kuli no kucitilwa mwi shina lya kwa Yesu.)

1 Tim. 2:5, JB: “Kwaba fye Lesa umo, kabili kwaba fye kawikishanya umo pa kati ka kwa Lesa no mutundu wa muntu, na o wine umuntu, Kristu Yesu.” (Takuli kusuminishiwa pano ukwa bambi ukubomba mu cifulo ca bukawikishanya ku filundwa fya cilonganino ca kwa Kristu.)

Mona na kabili amabula 29, 30, pe samba lya mutwe wa “Abatakatifu.”

Bushe bakapepa bakwata mu muntontonkanya ukucilisha umuntu uwimininweko ku cipasho, nelyo bushe ifipasho fimo fimonwa nge fyacilapo pali fimbi?

Imimwene ya bakapepa ca kusangwilako cacindama ica kulanguluka. Mulandu nshi? Pa mulandu wa kuti ubupusano bukalamba pa kati ka “cipasho” na “kalubi” kubomfiwa uko icipasho cibikwako.

Mu muntontonkanya wa kwa kapepa, bushe icipasho cimo ica muntu calikwata umutengo wacilapo bukulu nelyo ukucindama pa cipasho cimbi ica muntu umo wine? Nga ni fyo, cipasho, te muntu, e co kapepa akwata ukucilisha mu muntontonkanya. Mulandu nshi abantu bapangile nyendo shalepa ku kupepa pa mfuba shimo? Bushe te cipasho icine icimonwa nge cakwata amaka “ya cipesha amano”? Ku ca kumwenako, mu citabo Les Trois Notre-Dame de la Cathédrale de Chartres, kuli shibutotelo Yves Delaporte, twaebwa ukukuma ku fipasho fya kwa Maria mwi calici likalamba mu Chartres, France ukuti: “Ifi fipasho, ifyabaswa, ukupendwa nelyo ukumoneka pa magalasi ya mawindo yabalabata, tafyalumbuka mu kulinganako. . . . Fitatu fye e fipepwa mu cine cine: Nakulubantu Wesu uwa Nkama, Nakulubantu Wesu uwa Mpanda, na Nakulubantu Wesu uwa ‘Belle Verriere.’” Lelo nga ca kuti bakapepa ukucilisha bakwete mu muntontonkanya umuntu, te cipasho, icipasho cimo kuti calangulukwa ukuba fye cimo cine fye nge cinankwe, bushe te ifyo?

Ni shani fintu Lesa amona ifipasho ifipepwa?

Yer. 10:14, 15, JB: “Kafula wa golde alengwe nsoni pa kalubi acita, pantu ifipasho fyakwe tafili nangu cimo lelo kutumpikwa, tamwaba mupu muli fyene. Tafili nangu Cimo, mulimo wa kusekwa.”

Esa. 44:13-19, JB: “Kabasa wa fimuti atampilako umwando, ashila icipasho ku cilembelo, abaasa ku nyengo, ukukonka ifya kupiminako. Acipanga nge cipasho ca muntunse, no kucipeele cinso ca muntunse, pantu cili no kuba mwi tempele. Atema umukedari, nelyo pambi abuulo musaiprasi nelyo umuoke uo asalile ukufuma mu miti ya mu mutengo, nelyo pambi alimbile umukedari ne mfula yalengele wene ukukula. Ku muntuuntu fye fya kukosha; abomfya wene ku konta, na kabili aukosha ku kufumbika umukate wakwe. Lelo uyu muntu apangamo lesa muli wene no kucipepa; apanga akalubi muli wene no kukontamako. Citika wa uko aoca mu mulilo, pa malasha aocapo inama, alya kabili aikuta. Na kabili aonta. ‘Eya!’ e fintu asosa ‘Nakangabuka; ninkwato mulilo pano!’ Icashalako apangamo lesa wakwe, akalubi kakwe, akontama pa ntanshi ya kako no kupepa kuli kene. ‘Mpususha,’ e fintu asosa ‘pantu ni we lesa wandi.’ Tabaishiba icili conse, tabomfwa icili conse. Amenso yabo yalishingulwapo kukumona konse, imitima yabo ku kupelulula konse. Tabatontonkanya, babulisha amano no kulamuka ku kusoso kuti, ‘Naocele citika wa ciko mu mulilo, nafumbike umukate pa malasha, naocele inama no kulya, kabili bushe mfwile ukucita ica muselu ku cishele? Bushe mfwile ukukontama pa ntanshi ya cimuti?’”

Esek. 14:6, JB: “Shikulu Yahweh asosa ici: Bweleni, kaaneni utulubi twenu [“utulubi twa makankamike,” NW] kabili lekeni ifibelesho fyenu fyonse ifya muselu.”

Esek. 7:20, JB: “baleitakisha pa kuyemba kwa fisaamo fyabo, umo bapangile ifipasho fya kuselausha no tulubi. Uyo e mulandu nkacicite ca kutiinya [“ica makombela,” Dy; “ifisooso,” NAB] kuli bene.”

Ni shani fintu tulingile ukuyumfwa pa lwa fipasho ifili fyonse ifyo kale twacindikishe?

Amala. 7:25, 26, JB: “Mufwile ukoca ifipasho fyonse ifyabaswa ifya balesa babo, ukukanakumbwa golde na silfere kuli fyene; nga mwamubuula mukekatwa mu citeyo: ca muselu kuli Yahweh Lesa wenu. Tamufwile ukuleta icintu icili conse ica muselu mu ŋanda yenu atemwa imwe, ukupala cene, mukaba pe samba lya cibindo. Mufwile ukufimona nge fyakowela kabili ifya muselu [“mukacipatishe no kuselaushiwa kuli cene,” NW].” (Ilintu abantu ba kwa Yehova ilelo tabapeelwa nsambu ya konaula ifipasho fya bantu bambi, ili kambisho kuli Israele lipayanya icipasho ukukuma ku fintu balingile ukumona ifipasho ifili fyonse ifyo bakwata ifyo pambi bacindikishe. Linganyako Imilimo 19:19.)

1 Yoh. 5:21, Dy: “Mwe twana tunono, muibake ku tulubi [“balesa ba bufi,” JB].”

Esek. 37:23, JB: “Tabakaikoweshe na kabili ku tulubi twabo . . . Bakaba abantu bandi kabili nkaba Lesa wabo.”

Kwambukila nshi ukubomfya ifipasho mu kupepa kwingakwata pa nshita yesu iya ku ntanshi?

Amala. 4:25, 26, JB: “Nga mwabomba mu kupaasuka, ukucite cipasho cabaaswa mu musango umo nelyo uunankwe [“akalubi kamo,” Kx; “ica kupashanya icili conse,” Dy], ukucite cifulwisha Yahweh no kumukalifya, pali ubo bushiku nketa umulu ne sonde ukucitilo bunte kuli imwe; . . . mukonaulwa umupwilapo.” (Imimwene ya kwa Lesa tayayaluka. Mona Malaki 3:5, 6.)

1 Kor. 10:14, 20, JB: “Uyu e mulandu, bamunyinane batemwikwa, uo mufwile ukutalukako ku kutootelo tulubi. . . . Amalambo ayo bapeela bapeela ifibanda ifishili Lesa. Nshilefwaya ukumona imwe ukuba ne senge ne fibanda.”

Ukus. 21:8, JB: “Ubupyani bwa bakuwe, abatoba icebo cabo, nelyo abapepa ifya nsele, inkomi na balalelale, na basobela amashuko, abapepa utulubi nelyo umusango uuli onse uwa bufi, ni mfwa ya cibili [ftn., “imfwa ya ciyayaya”] muli bemba uulepya ku libwe lya mingu.”

Amalu. 115:4-8, JB: (113:4-8, ukutantika kwa cibili ukwa mpendwa, Dy): “Utulubi twabo, muli silfere na golde, ifyaletwako ku kulamuka kwa buntunse, twalikwata utunwa, lelo tatulanda, amenso, lelo tatumona, amatwi, lelo tatumfwa, imyona, lelo tatununsha, iminwe, lelo tatutonya, amakasa, lelo tatwenda, kabili ukwabule shiwi ukufuma ku mikoshi ya tuko. Bakapanga ba tuko bakapala twene, e fikaba no uuli onse ushintilila pali twene.”