Icipandwa 12

Kaana Ifimipashi Fya Bubifi

 1. Cinshi Yesu acitile lintu akumene ne fimipashi fya bubifi?

LINTU fye abatishiwe, Yesu Kristu aile mu matololo ya Yudea ku kupepa no kwetetula. Kulya Satana Kaseebanya aeseshe ukumulenga ukutoba ifunde lya kwa Lesa. Yesu nangu cibe fyo, alikeene ukutunka kwa kwa Kaseebanya kabili tabelelekwe. Yesu alolenkene ne fimipashi fya bubifi fimbi mu butumikishi bwakwe pe sonde. Lelo, libili libili, alefishimaula no kuficincintila.—Luka 4:1-13; 8:26-34; 9:37-43.

 2. Fipusho nshi twalalanshanyapo?

² Ubulondoloshi bwa mu Baibolo ubulondolola ifya kukumanya fya musango yo bulingile ukutushinina ukuti ifimipashi fya bubifi e ko fyaba. Fyesha ukulufya abantu. Nangu cibe fyo, kuti twacincintila ifi fimipashi fya bubifi. Lelo ni kwi ifimipashi fya bubifi fifuma? Mulandu nshi fyesesha ukubepa abantunse? Kabili ni nshila nshi fibomfya pa kulufya? Ukusanga ifyasuko kuli ifi fipusho kukakwaafwa ukukaana ifimipashi fya bubifi.

UKO IFIMIPASHI FYA BUBIFI FYAFUMA NA CINTU FYAIMININAPO

 3. Ni shani fintu Satana Kaseebanya aishilebako?

³ Kale sana pa ntanshi Yehova Lesa talalenga abantunse, alengele iminshipendwa ya fibumbwa fya mupashi. (Yobo 38:4, 7) Nga fintu calondololwa mu Cipandwa 6, malaika umo pali aba alefwaisha abantunse ukumupepa mu cifulo ca kupepa Yehova kabili alundulwile uko kufwaisha. Pa kucite ci, uyu malaika umubifi alikeene Kabumba no kumwamba, ukutubulula fye na ku mwanakashi wa ntanshi ukuti Lesa wa bufi. Mu kulingisha, lyene, ici cibumbwa ca ku mupashi icipondo caishileishibikwa nga Satana (uukaanya) Kaseebanya (pa mulandu wa lwambo).—Ukutendeka 3:1-5; Yobo 1:6.

 4. Ni shani fintu bamalaika bamo mu nshiku sha kwa Noa babembwike?

⁴ Pa numa, bamalaika bambi na bo bailundile kuli Satana Kaseebanya. Mu nshiku sha muntu umulungami Noa, bamo aba bene bashiile umulimo wabo mu muulu no kufwala imibili ya munofu pa kuti bengekusha insuuna yabo iya kwampana kwa bwamba na banakashi ba pe sonde. Mu kushininkisha Satana alisongele balya bamalaika ukusanguka bacintomfwa. Cafuminemo ukufyala abana abali mikeulu abaleitwa abaNefili, abaishileba ifyooposhi. Lintu Yehova aletele Ilyeshi likalamba, lyaonawile abantunse babotelela no bufyashi ubweni ubwa bamalaika babulwe cumfwila. Bamalaika babulwe cumfwila balipuswike bulya bonaushi ukupitila mu kufuula imibili ya buntu no kubwelela ku bwikashi bwa mipashi. Lelo Lesa alikeenye ifi fibanda ukufimona nge fyasukulwa ifyali no kuba mu mfifi ya ku mupashi. (Ukutendeka 6:1-7, 17; Yuda 6) Nangu ni fyo, Satana, “umukalamba wa fiwa,” na bamalaika bakwe ababifi balitwalilila mu kupambana no bupondoshi bwabo. (Luka 11:15) Cinshi baimininapo?

 5. Cinshi ico Satana ne fibanda fyakwe baimininapo, kabili finshi babomfya ku kwikata abantu?

⁵ Icintu ca bubifi ico Satana ne fibanda fyakwe baimininapo caba kufumya abantu kuli Yehova Lesa. E co, aba babifi balalufya abantu, ukubatiinya, no kubacena ukupulinkana ilyashi lya kale lyonse ilya buntunse ukufika na lelo. (Ukusokolola 12:9) Ifya kumwenapo fya muno nshiku fishininkisha ukuti ukusansa kwa fibanda kwalibipisha ukucila pali kale lyonse. Pa kwikata abantu, ifibanda ilingi line fibomfya ukupupe mipashi ukwa misango yonse. Ni shani fintu ifibanda fibomfya ukupupe mipashi, kabili ni shani fintu wingaicingilila?

IFYO IFIMIPASHI FYA BUBIFI FYESHA UKUKULUFYA

 6. Ukupupe mipashi cinshi, kabili misango nshi imo iya kupupe mipashi?

⁶ Bushe ukupupe mipashi cinshi? Kwaba kumfwana ne fibanda, nelyo ifimipashi fya bubifi, atemwa mu kulungatika nelyo ukupitila mu ŋanga. Ifibanda fibomfya ukupupe mipashi kabili kulabomba bwino kwati fye fintu ubulyo umulunshi abomfya bubomba bwino: Bulacebusha inama. Kabili kwati fye fintu umulunshi abomfya ubulyo bwalekanalekana ku kucebushisha inama mu citeyo, e fyo ne fimipashi fya bubifi fikoselesha ukubomfya imisango yalekanalekana iya kupupe mipashi pa kuti fingalatungulula abantunse. (Linganyako Ilumbo 119:110.) Imisango imo iya kupupe mipashi yaba kubuka, ukucita amalele, ukupendula, ubuloshi, ukupando buyeye, ukwalukila ku fipao fya bafwe, no kubuusha ku bafwa.

 7. Bushe ukupupe mipashi kwafula shani, kabili mulandu nshi kwafulila na mu fyalo ifiitunga ukuba ifya Bwina Kristu?

⁷ Ici citeyo cilabomba bwino, pantu ukupupe mipashi kulacebusha abantu ukushinguluke calo. Mu ncende sha ku mishi abantu baya ku ŋanga, na babomba mu maofeshi mu matauni babuusha kuli bakapendula ba ntanda. Ukupupe mipashi kwalifula na mu fyalo ifyo fiitunga ukuba ifya Bwina Kristu. Ukufwailisha kulangisha ukuti mu United States mweka, bamagazini mupepi na 30 abo ukwananishiwa kwabo nga kwakuminkaniwa kufika kuli 10,000,000 balanda fye pa misango yalekanalekana iya kupupe mipashi. Abena Brazil bapoosa amadola amamilioni ukucila pali 500 cila mwaka ku kushita ifinkolonkolo fya kubomfya mu kupupe mipashi. Lelo muli cilya calo, amaperesenti 80 aya abo abaya ku kupupe mipashi libili libili baba ni baKatolika babatishiwa abasangwa na ku Minsa. Apantu bashimapepo bamo balapupe mipashi, abaipeelesha ku kupepa abengi batontonkanya ukuti Lesa alisuminisha ukupupe mipashi. Lelo bushe alisuminisha?

UMULANDU BAIBOLO YAKAANISHA MU KUKOSA UKUPUPE MIPASHI

 8. Bushe ukupupe mipashi kumonwa shani mu Malembo?

⁸ Nga ca kuti wasambilishiwe fyo imisango imo imo iya kupupe mipashi yaba ni nshila ya kumfwaninamo ne mipashi isuma, walasunguka nga wasambilila cintu Baibolo isosa pa lwa kupupe mipashi. Abantu ba kwa Yehova basokelwe ukuti: “Mwilaalukila ku fipao fya bafwe nangu ni ku ngulu, mwilafifwaya ku kuikowesha kuli fyene.” (Ubwina Lebi 19:31; 20:6, 27) Ibuuku lya mu Baibolo ilya Ukusokolola lipeela ukusoka kwa kuti “indoshi”a shikapooswa muli “bemba uulepya ku mulilo ne libwe lya mingu; iyi ni mfwa ya cibili [iya muyayaya].” (Ukusokolola 21:8; 22:15) Yehova Lesa alipata imisango yonse iya kupupe mipashi. (Amalango 18:10-12) Mulandu nshi cabele fyo?

 9. Mulandu nshi twingasondwelela ukuti ubukombe ubwa muno nshiku ubufuma ukwikala imipashi tabufuma kuli Yehova?

⁹ Kale ilyo Baibolo ishilapwishishiwa ukulembwa, Yehova aletuma imipashi isuma, nelyo bamalaika abalungami, ku kulanda na bantunse bamo. Ukutula apo capwishishiwa, Icebo ca kwa Lesa calipayanya ubutungulushi ubo abantunse bakabila pa kubombela Yehova mu nshila imutemuna. (2 Timote 3:16, 17; AbaHebere 1:1, 2) Tacilila Icebo cakwe ica mushilo no kupeela ubukombe ku ŋanga. Ubukombe bonse ubwa musango yo ubwa muno nshiku bufuma ku fimipashi fya bubifi. Ukupupe mipashi kuti kwalenga ukululunkanishiwa ku fibanda nelyo fye ukwiminwa ne fimipashi fya bubifi. Kanshi, Lesa mu kutemwa atusoka ukukanayobeka mu musango uuli onse uwa kupupe mipashi. (Amalango 18:14; Abena Galatia 5:19-21) Mu kulundapo, nga ca kuti twatwalilila ukupupe mipashi pa numa ya kwishiba ifyo Yehova akumona, ninshi tuleilunda ku lubali lwa fimipashi fya bubifi ficipondoka kabili kuti twaba abalwani ba kwa Lesa.—1 Samwele 15:23; 1 Imilandu 10:13, 14; Ilumbo 5:4.

10. Bushe ukubuka cinshi, kabili mulandu nshi tulingile ukukusengaukila?

¹⁰ Umusango umo uwaseeka sana uwa kupupe mipashi waba kubuka—ukubomfya imipashi ku kwesha ukwishiba pa fya ku ntanshi nelyo pa fishaishibikwa. Imisango imo iya kubuka yaba kupendule ntanda, ukubomfya crystal-ball ku kusobela, ukulongole filoto, ukubebete mipelwa ya mu ndupi, no kusobela amashuko ukubomfya injuka shitwa tarot. Abengi bamona ukubuka ngo musamwe uwaba fye bwino, lelo Baibolo ilangisha ukuti bakasobela ba mashuko ne fimipashi fya bubifi babombela pamo. Ku ca kumwenako, Imilimo 16:16-19 ilanda pa lwa “mupashi wa kalubi” uyo walelenga umukashana umo “ukubuka.” Nangu cibe fyo, alilufishe amaka yakwe aya kubuka lintu umupashi watamfiwemo. Cili icaumfwika, ukuti ukubuka caba citeyo cintu ifibanda fibomfya ku kubeleleka abantu pa kuti bengekatwa.

11. Ni shani fintu ukwesha ukumfwana na bafwa kwingengisha umuntu mu citeyo?

¹¹ Nga ca kuti uli no bulanda pa lwa mfwa ya cilundwa ca lupwa icatemwikwa nelyo cibusa wapalamisha, kuti cayanguka ukubelelekwa ukwingila mu citeyo na cimbi. Iŋanga kuti yakupeela ifyebo fimo ifisuma nelyo kuti pambi yalanda mwi shiwi ilileumfwika kwati lya uyo uwafwa. Cenjela! Ukwesha ukulanda na bafwa kwingisha mu citeyo. Mulandu nshi? Pantu abaafwa te kuti balande. Nga fintu napamo uleibukisha, Icebo ca kwa Lesa mu kumfwika cisoso kuti ilyo umuntu afwa “abwelela ku mushili wakwe, ubushiku bulya bwine yaloba amatontonkanyo yakwe.” Abaafwa “bantu abashaishiba kantu nangu kamo.” (Ilumbo 146:4; Lukala Milandu 9:5, 10) Na kuba, mu cishinka fibanda e fyaishibikwa ukuti filapashanya amashiwi ya baafwa no kupeela iŋanga ifyebo pa lwa uyo uwafwa. (1 Samwele 28:3-19) E co onse “uubusha ku bafwa” ninshi alelufiwa ku fimipashi fya bubifi kabili incitilo shakwe nashipusana ne cifwaya Yehova Lesa.—Amalango 18:11, 12; Esaya 8:19.

UKUFUMA KU KUCEBUSHA UKUYA KU KUSANSA

12, 13. Bushininkisho nshi bwabako ubwa kuti ifibanda fyaliba ifyumankonso mu kutunka no kululunkanya abantu?

¹² Lintu wanakila ku kufunda kwa Cebo ca kwa Lesa pa lwa kupupe mipashi, ninshi wakaana iciteyo ca fibanda. (Linganyako Ilumbo 141:9, 10; Abena Roma 12:9.) Bushe ici cilepilibula ukuti ifimipashi fya bubifi fikaleka ukwesha ukukwikata? Nakalya! Pa numa ya kutunka Yesu imiku itatu, Satana “afumine pali wene ikasuke aise nshita.” (Luka 4:13) Mu kupalako, ifimipashi fya bumankonso taficebusha fye abantu lelo na kabili filabasansa.

¹³ Ibukisha ukusansa kwa kwa Satana pa mubomfi wa kwa Lesa Yobo uko twalandilepo ku numa. Kaseebanya aipeye ifitekwa fyakwe fyonse no kwipaya ababomfi bakwe abafulilako. Satana aipeye fye na bana ba kwa Yobo. Mu kukonkapo, apamine Yobo umwine ku bulwele bwatapata. Lelo Yobo alisungilile bumpomfu bwakwe kuli Lesa kabili alipaalilwe apakalamba. (Yobo 1:7-19; 2:7, 8; 42:12) Ukutula lilya, ifibanda fyalilenga abantu bamo ukuba bacibulu nelyo ukubapofwisha kabili fyalitwalilila ukwanga pa kumona abantunse balecululuka. (Mateo 9:32, 33; 12:22; Marko 5:2-5) Ilelo, amalipoti yalangisha ukuti ifibanda filasansa bambi mu kwampana kwa bwamba kabili bambi filabapenya. Bambi na bo fibalenga ukwipaya abantu nelyo ukuipaya abene, ishaba ni membu kuli Lesa. (Amalango 5:17; 1 Yohane 3:15) Nangu ni fyo, amakana ya bantu abo pa nshita imo abaiketwe kuli ifi fimipashi fya bubifi balilubuka. Bacita shani fyo? Bacite fyo ukupitila mu kukonka inshila shakatama.

IFYA KUKAANA IFIMIPASHI FYA BUBIFI

14. Mu kumfwana ne ca kumwenapo ca Bena Kristu ba mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo aba mu Efese, ni shani fintu wingakaana ifimipashi fya bubifi?

¹⁴ Ni nshila nshi imo iya kukaaninamo ifimipashi fya bubifi no kuicingilila we mwine no lupwa lobe ku fiteyo fya fiko? Abena Kristu ba mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo aba mu Efese abalepupa imipashi ilyo baali tabalasumina balibombelepo mu kukosa. Tubelenga ukuti “na ’bengi ba mu balecita amalele, pa kulonganya amabuuku yabo, bayocele pa menso ya bonse.” (Imilimo 19:19) Nangu ca kuti taupupa imipashi, poosa ifili fyonse ifibomfiwa ku kupupe mipashi nelyo ifyapala nge fingabomfiwa ku kupupe mipashi. Ici cilesanshamo ifitabo, bamagazini, amatepu ya vidio, ifipampa, amaseleti ya cilimba, ne finkolonkolo fimbi ifibomfiwa mu kupupe mipashi. Fimbi ifyasanshiwako fyaba filubi, impinga ne fipuuta fimbi ifya kuikobaika, ne fya bupe fyapokelwe ukufuma ku bapupe mipashi. (Amalango 7:25, 26; 1 Abena Korinti 10:21) Pano pali icilangililo: Abaupana babili mu Thailand pa nshita ntali balilulunkanishiwe ku fibanda. Lyene balipoosele ifinkolonkolo fyonse ifyalundana no kupupe mipashi. Cinshi cafuminemo? Balilubwikeko ku kusansa kwa fibanda kabili pa numa ya ico balilundulwike icine cine lwa ku mupashi.

15. Ni nshila nshi na imbi iyakabilwa pa kukaana ifimipashi fya bubifi?

¹⁵ Pa kukaana ifimipashi fya bubifi, inshila na imbi yaba kubomfya ukufunda kwa mutumwa Paulo ukwa kufwala ifya bulwi fya ku mupashi ifyakumanina ifyapeelwa na Lesa. (Abena Efese 6:11-17) Abena Kristu balingile ukukosha inshila sha kuicingililamo ku fimipashi fya bubifi. Cinshi casanshiwa muli iyi nshila? “Pali fyonse,” e fyasosele Paulo, “buuleni ne nkwela ya citetekelo, e mo mukakoselo kushimye mifwi yonse ya mulilo iya mubifi.” Mu kushininkisha, ilyo icitetekelo cobe cakoselako, e lyo ukakwatisha amaka ya kukaana ifimipashi fya bubifi.—Mateo 17:14-20.

16. Ni shani fintu wingakoshe citetekelo cobe?

¹⁶ Kuti wakosha shani icitetekelo cobe? Ukupitila mu kutwalilila ukusambilila Baibolo no kubomfya ukufunda kwa iko mu bumi bobe. Ubukose bwa citetekelo ca umo bushintilila maka maka pa kwishiba Lesa, ukwaba e mufula wa ciko. Bushe taulesumina ukuti ukwishiba kwalungikwa uko wanonka no kukatamika ukutula apo watendekela ukusambilila Baibolo kwalikusha icitetekelo cobe? (Abena Roma 10:10, 17) Ukwabulo kutwishika, kanshi, ilyo uletwalilila ukusambilila no kucipanga umwata obe ukusangwa ku kulongana kwa Nte sha kwa Yehova, icitetekelo cobe cili no kukoshiwa ukucilanapo. (Abena Roma 1:11, 12; Abena Kolose 2:6, 7) Cikaba cicingo cakosa ku kusansa kwa fibanda.—1 Yohane 5:5.

17. Ni nshila nshi ishalundwapo ishingakabilwa mu kukaana ifimipashi fya bubifi?

¹⁷ Ni nshila nshi na shimbi isho umuntu uupampamine pa kukaana ifimipashi fya bubifi engakonka? Abena Kristu ba mu Efese balekabila ukucingililwa pantu baikele mu musumba uwaiswilemo ukupupe fibanda. E co, Paulo abebele ati: “Mupepele mu Mupashi inshita shonse.” (Abena Efese 6:18) Apantu twaikala mu calo caisulamo ukupupe fibanda, ukupepela ukwaafwa kwa kwa Lesa no mukoosha kulakabilwa mu kukaana ifimipashi fya bubifi. (Mateo 6:13) Muli ici, ukwaafwa kwa ku mupashi kwaliba ukwa kunonsha capamo na mapepo ya baeluda basontwa aba mu cilonganino ca Bwina Kristu.—Yakobo 5:13-15.

TWALILILA UKULWISHA IFIMIPASHI FYA BUBIFI

18, 19. Cinshi umo engacita nga ca kuti ifibanda fyamucusha na kabili?

¹⁸ Nangu cibe fyo, nelyo fye ni pa numa ya kukonka ishi nshila sha kutendekelako, bamo balicushiwa ku fimipashi fya bubifi. Ku ca kumwenako, umwaume umo mu Côte d’Ivoire alesambilila Baibolo ne Nte sha kwa Yehova kabili alyonawile impinga shakwe shonse. Pa numa, alilundulwike bwino, alipeele ubumi bwakwe kuli Yehova, no kubatishiwa. Lelo umulungu umo pa numa ya lubatisho lwakwe, ifibanda fyatendeke ukumucusha na kabili, kabili amashiwi yamwebele ukuleka ici cisumino cipya asangile. Nga ca kuti ici calikucitikile, bushe kuti capilibula ukuti Yehova naleka ukukucingilila? Te sana.

¹⁹ Nangula ca kuti umuntu wapwililika Yesu Kristu alecingililwa na maka ya bulesa, alyumfwilepo ishiwi lya cibumbwa ca ku mupashi icibifi Satana Kaseebanya. Yesu alangishe ica kucita nga cabe fyo. Aebele Kaseebanya ati: “Fuma apa, we Satana.” (Mateo 4:3-10) Mu musango umo wine, ulingile ukukaana ukukutika ku mashiwi yafuma ukwikala imipashi. Kaana ifimipashi fya bubifi ukupitila mu kulomba Yehova ukukwaafwa. Ee, pepa mu kupongomoka ukubomfya ishina lwa kwa Lesa. Amapinda 18:10 yatila: “Ishina lya kwa Yehova lupungu ulwakosa, e mo abutukilo mulungami no kuba fye.” E fyacitile ulya mwaume Umwina Kristu uwa ku Côte d’Ivoire, kabili ifimipashi fya bubifi fyalilekele ukumululunkanya.—Ilumbo 124:8; 145:18.

20. Mu kusupawila, cinshi wingacita pa kukaana ifimipashi fya bubifi?

²⁰ Yehova alisuminisha ifi fimipashi fya bubifi ukutwalilila ukubako, lelo alalangisha amaka yakwe, maka maka ku kulwilako abantu bakwe, kabili ishina lyakwe lilelumbulwa mu calo conse. (Ukufuma 9:16) Nga ca kuti watwalilila ukupalamina kuli Lesa, taulingile ukutiina ifimipashi fya bubifi. (Impendwa 23:21, 23; Yakobo 4:7, 8; 2 Petro 2:9) Amaka ya fiko yalipelela. Fyalikandilwe mu nshiku sha kwa Noa, fyalipooselwe ukufuma mu muulu mu myaka ya nomba line, kabili nomba filepembelela ubupingushi bwa kupelako. (Yuda 6; Ukusokolola 12:9; 20:1-3, 7-10, 14) Na kuba, ubonaushi bwa fiko ubuleisa bulafitutumya. (Yakobo 2:19) E co ifimipashi fya bubifi nga fyaesha ukukucebusha nampo nga kubomfya iciteyo nelyo ukukusansa mu nshila iili yonse, kuti waficincintila. (2 Abena Korinti 2:11) Sengauka umusango uuli onse uwa kupupe mipashi, bomfya ukufunda kwa mu Cebo ca kwa Lesa, no kufwaya ukuti Yehova abekelwe muli iwe. Wishingashinga ukucite ci, pantu ubumi bobe bwashintilila pa kukaana ifimipashi fya bubifi!

[Amafutunoti]

MONA NGA NAWISHIBA

Ni mu nshila nshi ifimipashi fya bubifi fyesesha ukulufishamo abantu?

Mulandu nshi Baibolo yalesesha mu kukosa ukupupe mipashi?

Ni shani fintu umuntu engalubukako ku fimipashi fya bubifi?

Mulandu nshi ulingile ukutwalilila ukukaana ifimipashi fya bubifi?

[Icikope pe bula 110]

Ni shani fintu umona imisango yalekanalekana iya kupupe mipashi?