Mapepo ya Bani Ayasukwa?

“IFINTU ifingi filamumungwa mwi pepo ukucila ifyo icalo cingeluka.” Ifyo e fyasosele kalemba wa nshintu umuNgeleshi wa mu mwanda wa myaka uwalenga 19 Alfred Tennyson. Lelo abengi balipepela mwi busha ku butuntulu bwa bumi, ku nsansa, ku mutende, na ku lubanda. Na kuba, bamo bayumfwa ukuti Lesa mu cine cine takutika ku mapepo. Nalyo line, Baibolo imwita “Komfwa we pepo.”—Ilumbo 65:2, NW.

Ici kuti cakulenga ukwipusha auti: ‘Ni ani uyu “Komfwa we pepo”? Bushe tufwile ukukumanya ififwaikwa fyaibela pa kuti amapepo yesu yengomfwika? Ni shani fintu tulingile ukupepa? Kabili mapepo ya bani ayasukwa?’

Amapepo Yabo Yalyumfwikikwe

Ipepo lyakokola fye ngo mutundu wa muntu wine. Languluka Abele, umwana mwaume uwa bafyashi besu aba ntanshi, Adamu na Efa. Lintu atambike Lesa ilambo lyapokelelwa, ukwabulo kutwishika lyaendele pamo na mashiwi ya kutasha no kutootela.—Ukutendeka 4:1-5.

Mu mwanda wa myaka uwalenga pabula pa ntanshi ya Nshita yesu Yaishibikwa, kasesema wa kwa Lesa Yona “apepele mu nda ya cisabi kuli Yehova Lesa wakwe” ico cateyanishiwe ukumumina. Bushe ilyo pepo lyali ilya kufumamo cimo? Ee, apantu “Yehova asosele ku cisabi, na co calukile Yona ku mulundu.” Yona lyene atwalilile ukufikilisha umulimo wakwe wapeelwe na Lesa uwa kuya ku Ninebe.—Yona 1:17; 2:1, 10; 3:1-5.

Lintu Davidi uwa kwa Israele wa pa kale ashingilwe na balwani bakwe, apundile ukuti: “Mwe Yehova, umfweni ipepo lyandi, kutikeni ku kupaapaata kwandi; mu cishinka cenu, mu bulungami bwenu, e mo njasukileni.” (Ilumbo 143:1) Amapepo ya kwa Davidi ku kupokololwa yalyaswikwe, pantu abalwani bakwe tababalile abatunguluka mu kumonaula. E ico, ali no kusoso kuti: “Yehova ali mupepi kuli bonse abalilila kuli wene, kuli bonse abalilila kuli wene mu cishinka.”—Ilumbo 145:18.

Ukukumanya Ififwaikwa Fikalamba

Mu kumonekesha, lyene, ababomfi ba kwa Lesa aba nshita sha pa kale amapepo yabo yalyaswikwe. Kwena, tabapepele fye pamo nge cibelesho kuli Lesa wabule shina. Bapepele mu citetekelo kuli Yehova, “[Uwapulamo] pano isonde ponse.” (Ilumbo 83:18) Pa kuti amapepo yesu yabe aya kufumamo cimo, lyene, fifwaikwa nshi ifikalamba tufwile ukukumanya?

Pepa fye kuli Yehova eka. Cili ca fye—mu cishinka, icishili ca mu malembo—ukupepa ku milungu ya bufi, intu utulubi twabo utwabulo ubumi utwakwata utunwa utushisosa, amatwi ayakoma, amaboko ayashibomba, amakasa yabulo kwenda, imikoshi yabula amashiwi. (Ilumbo 115:5-7; 1 Yohane 5:21) Ukukanapala imilungu ya musango yo iya fye, Yehova alabuule ncitilo pa lubali lwa abo abamutemwa no kumubombela. Ku ca kumwenako, imyanda ya myaka yapitapo bakasesema ba mulungu wa bufi Baali bamupaapeete ukuponya umulilo ukufuma mu mulu. Nangula bapepele ukufuma ulucelo ukufika icungulo, Baali tali na kwasuka. Lyene Eliya apaapaatile Yehova, uwaaswike pa kutuma uyo mulilo uwaocele ica kuninika icabikilwe pa cipailo.—1 Ishamfumu, icipandwa 18.

Tununuka Lesa ukupitila muli Yesu Kristu eka. Yehova Lesa atumine Umwana wakwe uwafyalwa eka, Yesu Kristu, kwi sonde ku kubomba nge cilubula ku kulubula umutundu wa muntu ukufuma ku lubembu ne mfwa. (Yohane 3:16, 36; Abena 5:12; 6:23) E ico, kuli abo abaipalamika kuli uku kupayanya, Lesa aiswile ukutununuka kupya kuli wene mwi pepo. Ababomfi ba musango yo aba kwa Lesa aba mu kubangilila pamo nga Davidi bapepele mu kulungatika kuli Yehova. (Ilumbo 4:1; 17:1; 55:1; 102:1) Lelo ukutununuka kupya kwali kupitila muli Yesu, uwasosele ukuti: “Takuli uwisa kuli Tata, kano aishila muli ine. Nga mukalombela akantu mwi shina lyandi, ine nkacita.” (Yohane 14:6, 14) Takwaba uko Amalembo yatubulula ukuti amapepo yalingile ukuloshiwa kuli Lesa ukupitila mu uuli onse.

E co, lyene, ilyo twasambilila ukuti tulingile ukupepa kuli Lesa mwi shina lya kwa Yesu, amapepo yesu tayakasukwe kano twapepa fye kuli Yehova eka ukupitila mu Mwana wakwe. Lelo kwalibako na imbi imilandu iyo Yehova tasukila amapepo ayengi.

Umulandu Lesa Ashasukila

Lesa takasuke amapepo yesu pa mulandu fye wa kuti twabuula imibele yaibela lintu tulepepa. Amalembo tayafwaya ukuti tupepe fye mu musango umo uwa mibele. Kwena, ukufukama kuti kwalanga ukuicefya pa ntanshi ya kwa Lesa. Lelo calipokelelwa ukupepa lintu wiminine, pa ca kulya, lintu uletusha pa musengele, nelyo lintu ulebomba imilimo ya cila bushiku. (Daniele 6:10, 11; Marko 11:25) Ca cine, Yehova alasuka fye na mapepo ya mu mutalalila! Pa ntanshi talaeba imfumu ya ku Persia ukuti alefwaya ukukuula cipya cipya ifibumba fyapomonwa ifya Yerusalemu, Nehemia mu mutalalila “apepele kuli Lesa wa mu mulu,” kabili Yehova alyaswike lilye pepo. (Nehemia 2:1-6) E co nga ca kuti imibele taili e cintu cacindama, mulandu nshi amapepo ayengi yashasukilwa kuli Lesa?

Yehova tabekelwa mu mapepo ya babifi. Ee, “uufumyo kutwi ku kuumfwa amalango, ne pepo lyakwe line ca muselu kuli Yehova.” (Amapinda 28:9) Ukupitila muli kasesema Esaya, Lesa aebele abantu Bakwe bapumbuka ukuti: “Pa kufungulule ndupi shenu kuli ine, mfisa amenso yandi kuli imwe, kabili apo mufusho kupepa ine nshumfwa. Iminwe yenu yaisulamo imilopa.” (Esaya 1:15, 16) Mu cifyalilwa, amapepo ya babifi tayasukwa nangu yengalungikwa kuli Lesa ukupitila muli Kristu.

Lesa tasuka amapepo ya bumbimunda. “Ilintu mulepepa,” e fyasosele Yesu Kristu, “mwiba nga ba bumbimunda: pantu batemwo kwiminina mu masunagoge na mu fifutu fya mansa, ukuti bamoneke ku bantu; ndemwebe ca cine, nati, nabapokelele cilambu cabo.” Yesu alundilepo ukuti: “Lelo iwe, ilyo ulepepa, ingila mu muputule obe uwa mu kati ka ŋanda, isalako ne ciibi cobe, no kupepa kuli Wiso uuli mu bumfisolo, na Wiso uumona mu bumfisolo, akakulambula.” (Mateo 6:5, 6) Pa kusose ci, Yesu tafumisheko ukupepa kwa pa cintubwingi, apantu umwine wine apepele mu kupongomoka pa ntanshi ya bambi. (Mateo 14:19) Lelo Kristu alelangilila ukuti calilubana ukupepa pa cintubwingi ku kumonwa fye no kumfwika kuli bambi pa kupokelela ukutasha kwabo.

Yehova tasuka amapepo ayashafumaluka, ayabwekeshiwabwekeshiwapo. Yesu asosele ukuti: “Lelo pa kupepa, mwisosa cisosesose nga Abena fyalo; pantu batila ni ku fyebo fyabo ifingi bakomfwilwa. E ico mwipalana na bo; pantu Shinwe aishibe fintu mukabila, ilyo tamulamulomba.” (Mateo 6:7, 8) Abengi mu fyalo fya ku Kabanga batontonkanya ukuti ilyo lyonse bashingulusha umupeto we pepo (idalamu umwaba amapepo yalembwa), ukupapata kulabwekeshiwapo. Amamilioni ya bambi babomfya baKolona nelyo ukubelenga amapepo ukufuma mu fitabo fya masali. Lelo abo abafwaya ukumfwikwa kuli Lesa bakasengauka amapepo yabwekeshiwabwekeshiwapo kabili bakapeela ukusakamana ku kufunda kwa kwa Yesu ukwalundwapo.

“Pepeni . . . Amuti”

Yesu mu kukonkapo apeele ico abengi beta ukuti ipepo lya cilangililo. (Mateo 6:9-13) Asosele ukuti: “E ico imwe pepeni ifyo, amuti: Shifwe wa mu mulu, ishina lyenu [lishishiwe, NW].” Ukulungikwa kuli Lesa nga “Shifwe” cilangilila ukuti bambi na bo balikwata ukwampana kwapalamisha na wene ngo lubali lwa lupwa lwakwe ulwa bakapepa. Ukushishiwa kwe shina lya kwa Lesa, Yehova, cintu cacilapo kucindama, lelo ni shani fintu akalishisha? Pa kufumyapo ababifi, akasangulula pali ilyo ishina umuseebanya uwatulikwa pali lyene.—Esekiele 38:23.

“Ubufumu bwenu bwise. Ukufwaya kwenu kucitwe pano nse nga mu mulu,” e fyalundilepo Yesu. Ukuteka kwa kwa Lesa nge fyo kwalumbululwa mu Bufumu bwa buMesia ubwa mu mulu ubwa Mwana wakwe mu kwangufyanya bukesa ku kulwisha bonse bakakaanya ba bumulopwe bwa bulesa, ukubafumya pe sonde. (Daniele 2:44) Lelo cinshi cipilibulwa lintu twalomba ukuti ukufwaya kwa kwa Lesa kucitwe pano nse nga mu mulu? Uku kulomba ukuti Yehova afishepo imifwaile yakwe ukulola pe sonde, ukusanshako ukufumyapo bakakaanya bakwe.—Ukusokolola 16:14-16; 19:11-21.

Pa kuba nabika Lesa, ukushishiwa Kwakwe, ne mifwaile Yakwe intanshi mwi pepo lya cilangililo, Yesu atwalilila ukuti: “Tupeeleni lelo ica kulya cesu ca bukaca.” Ukulomba Yehova ukupayanya ifikabilwa fya “bukaca” cikakosha icitetekelo mu maka yakwe aya kusakamana ifikabilwa fya cila bushiku ifya bakapepa bakwe. Uku takuli kulomba kwa kaso ku fya kupayanya fyacilamo.

Yesu alundilepo ukuti: “Tulekeleleni imisha yesu, ifyo na ifwe twalekelela abatuliile misha.” (Luka 11:4 alangilila ukuti iyi “misha” ni “membu.”) Kuti twapokelela ukweleelwa ukufuma kuli Lesa lyeka fye lintu twaeleela abatubembukila. (Mateo 6:14, 15) Mu kulinga, lyene, umutumwa Paulo asosele ukuti: “Ifyo [Yehova] amubelelo uluse, e fyo na imwe mubelele uluse.”—Abena Kolose 3:13.

Ukusondwelela ipepo lya cilangililo, Yesu atile: “Mwitutwala mu kweshiwa, lelo mutupokolole ku [mubifi].” Yehova tesha abantu “ku bubi.” (Yakobo 1:13) Ubwesho bufuma ku mubifi, Satana Ciwa, lelo Baibolo inshita shimo isosa ukuti ukusuminisha kwa kwa Lesa ifintu fimo kwalingana no kucita kwakwe fyene. (Ruti 1:20, 21; Lukala Milandu 7:13) Mu kwasuka ku kulomba kwa kuti, “Mwitutwala mu kweshiwa,” Yehova talekelesha ababomfi bakwe aba busumino, nangu cingati alabasuminisha ukweshiwa. Mu cituntulu, “Wa cishinka Lesa, uushakamuleke ukweshiwa ukucila muli ico mwinganasha; lelo pamo ne ca kwesha akacita na pa kufuminamo, ukuti mube na maka ya kucishipikishako.”—1 Abena Korinti 10:13.

Lintu twalomba ukupokololwa ukufuma ku mubifi, tuleipusha ukuti Ciwa esuminishiwa ukutucimfya nga bakapepa ba busumino aba kwa Yehova. Nga ca kuti tuli babomfi ba cishinka aba kwa Lesa, kuti twacetekela ukuti akasuka ukupapata kwa musango yo, apantu umutumwa Petro alembele ukuti: “[Yehova, NW] aishibo kupokolola bakapepa ku ca kwesha.” (2 Petro 2:9) Kabili fintu lwaba ulwacindama ulu lubali lwe pepo lya cilangililo, pantu Satana Ciwa “endauka nge nkalamo iilelila, ukufwaya untu engalya”!—1 Petro 5:8.

Umulandu Amapepo Yabo Yasukilwa

Lesa asuka amapepo ya bakapepa bakwe aba busumino. Mulandu nshi? Mu lubali, Yehova acite co pantu bapepa kuli wene eka, ukucita ukutununuka kwabo ukupitila muli Yesu Kristu. Bakaana ububifi no kusengauka amapepo ya bumbimunda kabili ayabwekeshiwabwekeshiwapo. Mu cifulo ca kubwekeshapo ipepo lya cilangililo ku mutwe, Inte sha kwa Yehova babomfya ifya kutungulula fya liko ifyawamisha mu kulumbulula ukuyumfwa kwabo kuli Lesa ukwa kufuma ku mutima. Lelo kuciliko na imbi imilandu amapepo yabo yasukilwa.

Abo amapepo yabo yasukwa balikumanya ififwaikwa fya kutendekelako. Ukulumbula ifi, Paulo alembele ukuti: “Uupalamina kuli Lesa ali no kutetekelo kuti e ko ali, no kuti aba kalambula wa bamufwayafwaya.” (AbaHebere 11:6) Moneni ifi fishinka fibili ifya kutendekelako: Yehova alasuka amapepo ya (1) abo abasumina ukuti Lesa e ko ali, nelyo e ko aba, na (2) abo “abamufwayafwaya.”

Umuntu wa musango yo umo uwa mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo aali Mwina fyalo wapimpa Korneli. Asumine ukuti Lesa e ko aba, kabili alemufwayafwaya. Cinshi cintu Korneli acitile lintu anonkele ukwishiba kwalungikwa? Ca cine, aipeele no mutima onse kuli Yehova Lesa kabili alibatishiwe ku kulangilila uko kuipeela. Pa numa, Korneli mu kumonekesha akwete ukwampana kwapalamisha na Lesa, kabili ici cifwile cakwete icakufumamo cashininkishiwa pa mapepo yakwe.—Imilimo 10:1-44.

Pa ntanshi Korneli talabatishiwa, amapepo yakwe e lyeka fye “[yaninine] yabe cibukisho ku cinso ca kwa Lesa” epela. (Imilimo 10:4) Nangu cibe fyo, pa kucito kuipeela kuli Lesa pa cishinte ca kusumina kwakwe mwi lambo lya cilubula ilya kwa Yesu, na pa kubatishiwa, Korneli aipeele kuli Yehova ukwabulo kushako. Ici caimike ukupalamisha kwa kupapusha pa kati ka kwa Lesa no yu muntu wapimpa—ukwampana ukwapeele Korneli ishuko lishingacilikilwa ilye pepo. (Yakobo 4:8) Kuti atununuka Wishi wa ku mulu ukupitila muli Kristu Yesu mu kuba no kwenekelwa kwa kumfwikwa. Ico e cicitika kuli bonse abo abaipeela kuli Lesa ukupitila muli Kristu no kubatishiwa. Na bo bene bakwata ishuko lye pepo ilishingacilikilwa.

Mu kushininkisha, ufwaisha amapepo yobe ukwasukwa. E ico, nga ca kuti nomba taulebombela Yehova nga umo uwa bakapepa bakwe baipeela, ifyo cingaba ica mano ukumufwaya mu mukoosha! Konkelela inshila nge yo iya kwa Korneli, kabili Lesa akasuka amapepo yobe.

[Icikope pe bula 6]

Ni shani fintu amapepo ya kwa Korneli yaambukilwe ku kuipeela kwakwe kuli Lesa no lubatisho lwakwe?