Watchtower LAIBRARE YA PA INTANETI
Watchtower
LAIBRARE YA PA INTANETI
Cibemba
  • BAIBOLO
  • IMPAPULO
  • UKULONGANA
  • w92 1/15 amabu. 3-4
  • Ilyeshi Lishingalabwa

Vidio mulefwaya tamuli

Mukwai yafilwa ukutambika

  • Ilyeshi Lishingalabwa
  • Ulupungu lwa kwa Kalinda—1992
  • Utumitwe utunono
  • Ifipalileko
  • Ubulondoloshi bwa Baibolo Ubwa Lyeshi
  • Ukusapika Icibwato
  • Bushe Balisanga Icibwato ca kwa Noa?
    Ulupungu lwa kwa Kalinda—2009
  • Ilyeshi Ilikalamba
    Icitabo ca Malyashi ya mu Baibolo
  • Abantu 8 E Bapuswike no Kwingila mu Calo Icipya
    Ifyo Wingasambilila ku Malyashi ya mu Baibolo
  • Bushe Icipao ca Cipangano ni Cinshi?
    Amepusho ya mu Baibolo Ya-asukwa
Moneni na Fimbi
Ulupungu lwa kwa Kalinda—1992
w92 1/15 amabu. 3-4

Ilyeshi Lishingalabwa

MUPEPI ne myaka 4,300 iyapitapo, ilyeshi lyabamo akayofi lyakupile isonde. Muli mukukulule umo uwakulisha, lyafitile mupepi ne ca mweo conse. Lyali ilya cipimo cikalamba ica kuti lyashile icifwati cishingafuutwa pa mutundu wa muntu, kabili inkulo imo imo yashimike ilyashi ku nkulo yakonkapo.

Imyaka imo 850 pa numa ya Lyeshi, kalemba wa ciHebere Mose abikile ubulondoloshi bwa Mulamba wa mu kusaalala kwe sonde mu kulemba. Bwalibakwa mwi buku lya Baibolo ilya Ukutendeka, umo twingabelenga ukulonsha kwamonekesha mu fipandwa 6 ukufika ku 8.

Ubulondoloshi bwa Baibolo Ubwa Lyeshi

Ukutendeka kupeela uku kulonsha, ukwabula ukutwishika uko ukwa kwa nsangwapo ukuti: “Mu mwaka wa myanda mutanda ku mweo wa kwa Noa, mu mweshi wa cibili, mu bushiku bwe kumi na cinelubali ku mweshi, mu bushiku bulya tonse utumfukumfuku twe tenga likalamba twalilepwilwe, ne fipunda fya mu mulu fyaliiswilwe. Ilyeshi lyali pano isonde inshiku amakumi yane; kabili yalefula amenshi, yasuka yasende cibwato no kucitumpula pano isonde. Amenshi yalekoseshe cibi pano isonde; shasuka shabunda ne mpili shonse ishasansama isha mwi samba lya mulu onse.”—Ukutendeka 7:11, 17, 19.

Ukukuma ku kwambukila kwe Lyeshi pa fintu fya mweo, Baibolo isosa ukuti: “Calekele umweo conse ica mubili icenda pano isonde, icuni, ne citekwa, ne nama; ne ca kusenya conse icisenya pano isonde, no muntu onse.” Nangu cibe fyo, Noa na bantu bambi cinelubali balipusunswike, capamo ne nama shasobwelwemo, ifipupuka, ne fikulika pe sonde. (Ukutendeka 7:21, 23) Fyonse fyalibakilwe mu cibwato icikalamba icaleelela icali mupepi na mamita 133 mu butali, amamita 22 mu bufumo, na mamita 13 ukusumbuka. Apantu umulimo weka fye uwa cibwato wali wa kuti cibe icishingengisha amenshi no kuti cileelela, tacakwete pe samba apabulungana, ulutwe lwasongoka, ifya kobelako, nelyo ifisolobelo fya kupindulwilako. Icibwato ca kwa Noa cali fye bwato ubwa mbali shalepa mu butali, ubwapala icibokoshi.

Imyeshi isano pa numa Mulamba atendeke, icibwato caishileikala pa mpili sha Ararati, ishabela ku kabanga ka Turkey wa muno nshiku. Noa no lupwa lwakwe bapatwike mu cibwato ukuya pa mushili wauma umwaka umo pa numa Ilyeshi lyatendeke no kutampa cipya cipya umusango wa bumi uwa lyonse. (Ukutendeka 8:14-19) Mu kupita kwa nshita, umutundu wa muntu walifulile mu kulinga ku kutendeka ukukuula umusumba wa Babele no lupungu lwa uko ulwabipisha mupepi no mumana wa Yufrate. Ukufuma kulya abantu panono panono balisalanganishiwe ukuya mu mbali shonse ishe sonde lintu Lesa afulungenye ululimi lwa mutundu wa muntu. (Ukutendeka 11:1-9) Lelo cinshi cacitike ku cibwato?

Ukusapika Icibwato

Ukutula mu mwanda wa myaka uwalenga 19, kwalibako ukwesha ukwingi ku kusanga icibwato pa mpili sha Ararati. Ishi mpili shakwata insunsu shibili ishasansama, imo iyasumbuka amamita 5,165 na imbi amamita 3,914. Iyasumbukisha pali ishi shibili lyonse yafimbwa ne mfula yabuuta. Pa mulandu wa kwaluka kwa mibele ya mpanga ukwakonkele pa Lyeshi, icibwato mu kwangufyanya cali no kushiikwa ku mfula yabuuta. Bakafwailisha bamo basumina mu kukosa ukuti icibwato e pantu cicili, icashiikwa mu kushika mu menshi makasa. Batunga ukuti kwalibako ifiputulwa fya nshita lintu amenshi makasa yasungulwike icalinga ku kusuminisha ulubali lwa cibwato ukusansalikwa pa kashita akanono.

Icitabo In Search of Noah’s Ark cambula George Hagopian, umwina Armenia, uwatungile ukuti aninine Ulupili lwa Ararati no kumona icibwato mu 1902 na kabili mu 1904. Pa kutandala kwa kubalilapo, asosele ukuti, mu cishinka aninine pa mulu wa cibwato. “Naliminine no kucencenta icibwato conse. Cali icalepa. Ukusumbuka kwali mupepi na mamita 12.” Ukukuma ku kubebeta kwakwe pa kutandala kwakwe kwakonkelepo, asosele ukuti: “Nshamwene ififutu ifili fyonse ifya cine cine. Tacapalile ubwato ubuli bonse bumbi ubo nabala amona. Calemoneka nge combo cakwata pe samba apabatama.”

Ukufuma mu 1952 ukufika mu 1969, Fernand Navarra alibombeshe imiku ine ku kusanga ubushinino bwa cibwato. Pa lwendo lwakwe ulwalenga shitatu ku lupili lwa Ararati, alipekele ukuya pe samba lya mulale mu menshi makasa, umo asangile icipimfya cafiita ica mbao icaikatwa mu menshi makasa. “Cifwile cali icalepa,” e fintu asosele, “kabili nakalimo cali cicili icaikashiwa ku mbali shimbi isha cimpangilile ca cibwato. Nali fye no kuputula ukukonka mu butali ukufikila lintu napandwile icipimfya mupepi na mamita 1.5 ubutali.”

Profesa Richard Bliss, umo uwa ncenshi ishingi ishabebetele imbao, asosele ukuti: “Icipasho ca mbao ya Navarra caba mwalo wa ku cikuulwa kabili washingwilwe na manenekela. Cakwata umwa kusuntinkanishisha. Kabili ukwabulo kutwishika cabaswa no kulinganishiwa ku minwe.” Ubukokole bwatunganishiwa ubwa mbao bwaimikwe mupepi ne myaka amakana yane nelyo yasano.

Nangu cingati ukubombesha kwalicitwa ku kusanga icibwato pa lupili lwa Ararati, ubushininkisho bwalengama ubwa kuti cabomfiwe ku kupusunsuka mulamba wabamo akayofi e kuntu bwaba mu bulondoloshi bwalembwa ubwa ico ica kuponako mwi buku lya Baibolo ilya Ukutendeka. Ukukoshiwa kwa ico icalembwa kuti kwamonwa mu mpendwa ikalamba iya milumbe ya lyeshi pa kati ka bantu na bantu abatuutu ukushinguluka icalo conse. Languluka ubunte bwabo mu cipande cikonkelepo.

[Icikope pe bula 4, 5]

Icibwato cakwete incende ya kusendelamo iyalingana ne yo iya mashitima 10 ayasende fipe limo na limo ukukulika amatolokoshi 25 aya cina America

    Impapulo sha mu Cibemba (1982-2024)
    Isaleni
    Isuleni
    • Cibemba
    • Peleniko Bambi
    • Ifyo Mwingasala
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ifya Kubomfya
    • Amafunde Yesu
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Isuleni
    Peleniko Bambi