Ni Kwi Wingasanga Ubutungulushi Bwacetekelwa?

“MWE Yehova, ninjishibo kuti te kwa muntunse ukwenda kwakwe; te kwa muntu uuleya ukushikimika amatampulo yakwe. Ndimuneni, mwe Yehova.”—Yeremia 10:23, 24.

Kalemba wa Baibolo Yeremia alembele ayo mashiwi mupepi ne myanda ya myaka 25 iyapitapo. Imibele ya kulengo bulanda iya mutundu wa muntu pa numa ya makana ya myaka aya kubomfya ubutungulushi bwa buntunse ishininkisha icine cishingakaanwako ica uku kulondolola. Lelo kuti pambi waipusha auti, ‘Ni kwi kuntu ubutungulushi bwacetekelwa bwingasangwa?’

Ilembo lyambwilwe pa muulu lisonta ku ntulo ya butungulushi bwashintililwapo no kusontelela ubwasumbukapo nga nshi ukucila pa muntu—Kalenga wa muntu, Yehova Lesa. Cine cine takwaba nangu umo uwaishiba imipangilwe ya muntu no kukabila kwakwe ukucila pali Kalenga wesu. Nangu ni fyo, bushe Lesa alisekelela mu kutupayanishisha ubutungulushi bwa musango yo no kusontelela? Ni shani fintu acita cene? Bushe kuti cabomba mu nshita shesu?

Aelenganishiwa ku Kupokelela Ubutungulushi bwa Bulesa

Calishibikwa bwino ukuti ubupusano bukalamba ubwalekanya umuntu ku nama bwashintilila pa mipangilwe, ukulamuka, no kubomba kwa bongobongo wa buntunse. Mu nama mupepi no kubomba konse ukwa bongobongo kwalitantikwa muli ico caisainikwa amano ya mununsha. Ku bantunse tacabe fyo.—Amapinda 30:24-30.

Ukupusana kuli bongobongo wa nama, ulubali lukalamba ulwa bongobongo wa buntunse talwakakililwa ku kutantika kwaimikwa. Lesa apeele abantunse amaka ya kuisalila, ukulenga bene ukupanga ukupingulapo kwabamo mucetekanya no kulangisha imibele yacilapo, pamo nga ukutemwa, bukapekape, ukubulwa kaso, ubulungi, na mano.

Bushe calibamo amano ukutontonkanye fyo Lesa kuti alenga umuntu mu kuba na maka ya musango yo aya muntontonkanya ukwabula ukupayanya umusango umo uwa butungulushi ku fyo yengabomfiwa mu kuwamisha? Lesa apeele ubutungulushi bwa kulungatika ku bantunse ba kubalilapo. (Ukutendeka 2:15-17, 19; 3:8, 9) Nangu fye ni pa numa ya kuwila kwa muntu mu lubembu, Yehova alitwalilile ukutungulula abaume na banakashi ba citetekelo, mu kumonekesha ukupitila mu Cebo cakwe cine icapuutwamo, Baibolo. (Ilumbo 119:105) Ici calisuminisha abantunse ukulolenkana ne mpika sha mu bumi mu kuba no kutunguluka ilyo balebomfya ukuisalila kwabo mano mano.

Ukulemba kwa Bulesa Ukwa Baibolo

Cinshi cilenga Baibolo ukuba intulo yacetekelwa iya butungulushi? Ica kubalilapo, ipeela ifyebo fintu ni Kalenga eka fye e wingapayanya. Itantika ilyashi lya kale ilya fya kuponako ifyacitike kale sana pa ntanshi ya kutendeka kwa bumi bwa buntunse. Ku ca kumwenako, ipayanya ilyashi lya kale ukukuma ku fintu isonde lyapekanishiwe mu fiputulwa fyakonkana ukufikila lintu lyabele ilyalinga ku kutungilila ubumi bwa buntunse. (Ukutendeka, ifipandwa 1, 2) Nangu cingati ici calembelwe mu Baibolo ukucila pa myaka 3,000 iyapitapo, caliba mu kumfwana ne mfundo sha sayansi isha muno nshiku.

Kale sana pa ntanshi umutundu wa muntu taulasumina mu cinkumbawile ukuti isonde lyalibulungana, Baibolo yabilishe ukuti: “[Lesa] ayansa akapinda ka ku kuso pa mbilibili, akobeka ne calo apashaba kantu.” (Yobo 26:7) Mu kulundapo, Baibolo isokololo kuti “e waikala pa cinshingwa-ŋanda ca calo, na baikalapo bamoneka nge fipaso.” (Esaya 40:22) Ni Lesa eka, Kalenga, e wingapeela ifi fyebo fyashika.

Amaka ya kumwena libela ifili no kwisa tacaba ca bupe icapeelwa ku muntu. Ukucila, Kalenga alasobela ifya ku ntanshi ukupitila mu mabula ya Baibolo. Lesa apuutilemo kasesema Esaya ukulemba ulwa Wene ukuti: “Ine ndi Lesa, takuli na umbi, ni ne Lesa, takuli no waba nga ine; nongole mpelekesho ukutula pa kutendeka, ukutula ku kale ifishilacitwa.”—Esaya 46:9, 10.

Baibolo yalilangilila ifyo kuti yasobela impelekesho ukutula pa kutendeka mu kuba no kulungatika kwa kupapusha. Ku ca kumwenako, yasobele ukwima, ukuwa, ne mibele ya maka yakalamba aya calo mu kati ka makana ya myaka aya mu lyashi lya kale ilya buntunse. Aya masesemo ya kupapusha yalembelwe imyanda ya myaka iingi pa ntanshi ya kufikilishiwa kwa yako, mu milandu imo amakana ya myaka mu kubangilila. Muli fyo Baibolo mu kulungika isobela ifya kuponako fya kasuba ka muno nshiku, capamo ne fya kufumamo fya fiko ifya kupelako. Baibolo na kabili yaliibela pantu isonta ku nshila ya kupusunsuka mu kati ka bonaushi bwa makamfulumende yashapwililika ayapangwa no muntu pa Armagedone, “ukulwa kwa bushiku bukalamba bwa kwa Lesa wa maka yonse.” Ubufumu bwa kwa Lesa mu maboko ya Mwana wakwe, Yesu Kristu, bukapwilikisha uyo mulimo ukalamba.—Ukusokolola 16:14, 16; 17:9-18; Daniele, ifipandwa 2, 8.

Lyonse kwa Kunonsha—Takwingacena

Amano fye ya buntunse tayapwililika; muli fyo, ukufunda kwa buntunse takuba lyonse ukwa kunonsha, nangu cingati kuti pambi kwapeelwa mu kuba na mapange yasuma. Ukufunda kwa Baibolo takwabe fyo. Lesa umwine atila: “Ine ndi Yehova . . . uukusambilisho kuti ucenjele, uukwensha mu nshila iyo ufwile ukuyamo. Iye, nga wapeepeka ku mafunde yandi! lyene umutende obe nga waba ngo mumana, no bulungami bobe nga mabimbi ya bemba.”—Esaya 48:17, 18.

Ubutungulushi bwa bulesa bulatwaafwa ukwimika ifilingile ukwise ntanshi no kwikatilila ku fishinte fyacilapo kucindama mu bumi. Ilintu sosaite wa muno nshiku akomaila pa fya kupwishishisha fya ku mubili na mabuyo, Baibolo yebekesha fintu cabe ca mutengo kuli ifwe ‘ukukanalolekesha ifimoneka, lelo ifishimoneka; pantu ifimoneka fya kashita fye, lelo ifishimoneka fya muyayaya.’ (2 Abena Korinti 4:18) Muli iyi nshila tulakoseleshiwa ukukwata amabuyo yasuma mu bumi, ukuyalumbula, amabuyo ya ku mupashi mu kulundana no kucito kufwaya kwa kwa Lesa, ubuyo bwa kupelako ukuba ni ubo ubwa bumi bwa muyayaya mu micitile ipya iya bulungi.

Ilyo Umwina Kristu aleibikilishako umwine ku kukonkelela aya mabuyo yasumbuka, ukufunda kwa Baibolo kulamwaafwa ukwikala umusango wawamisha uwa bumi uwingacitikako muli ino micitile ya fintu iibifi. Amano ya buntunse aya muno nshiku yakongamina ku kukoselesha amaele ya kubomba fye panono no kupoka malipilo yacilamo. Pa lubali lumbi, Baibolo itwebo kuti “iminwe ya wa bulamu ilengo kubulwa, lelo iminwe ya wacincila ilacindamika.” Umutumwa Paulo alembeele Abena Kristu ba ciHebere ukuti: “Natusuubila ukuti tuli na kampingu musuma, pa kufwayo kwenda bwino bwino muli fyonse.”—Amapinda 10:4; AbaHebere 13:18.

Baibolo na kabili ilapeela ukupanda mano kubomba pa kutantika kwa lupwa. Imika mu kulungatika ulubali lwa mulume no mukashi mu kutantika kwa cupo, pamo ne nshila yalungama iya kukushishamo no kusambilishishamo abana. Itila: “Abalume bafwile ukutemwa abakashi babo, nge mibili yabo iine. . . . No mukashi abe na katiina ku mulume wakwe. . . . Mwe bana, nakileni abafyashi benu . . . Mwe bashibo, mwilenga abana benu ukufulwa; lelo mubalele mu kufunda no kukonkomesha kwa kwa [Yehova, NW].” Ukukonka ukupanda mano kwapulamo ukwa kwa Kalenga kulasangwila apakalamba ku kushikatala ne nsansa sha ndupwa.—Abena Efese 5:21-6:4.

Inshita ya ku Ntanshi iya Mutelelwe Kuli Abo Abakonka Ubutungulushi bwa kwa Lesa

Icebo calembwa ica kwa Lesa cilondolola ukupikulula uko Lesa akwata ku mpika shonse isha mutundu wa muntu. Mu kwangufyanya fye Yehova Lesa akafumyapo imicitile ya fintu iilipo, no kukalipwa kwa iko konse, ulufyengo no kucula, no kupyanika pali yene imicitile ipya iya bulungami. Baibolo ilondolola ici pali 2 Petro 3:7-10, ukulundapo pa 2Pe 3 cikomo 13 ukuti: “Imyulu ipya ne calo cipya e fyo tulolela, umwaikalo bulungami, umwabele cilayo cakwe.” Iyi e mbila nsuma yacilishapo kuwama iingapeelwa ku lupwa lwa buntunse. Bwaba mu kulungatika e bukombe buntu Baibolo itambika kabili ubo Inte sha kwa Yehova shishimikila mu fyalo ukucila pali 200 ne fishi fya muli bemba.

Lintu ukufwaya kwa kwa Lesa kukabeleshiwa mwi sonde lyonse, ulupwa lwa buntunse apo lwapela lukanonkelamo pa kukonka ubutungulushi bwawamisha ubwa kwa Kalenga wa luko, Yehova. Takwakabe na kabili impika sha bupiina, imisoka, ne miti ikola. Umutundu wa muntu tawakatale na kabili aucushiwa ku kulwala, ubukote, ne mfwa. Ulupwa lwa buntunse lukasumbulwa ukufika ku kupwililika kuntu abafyashi besu aba ntanshi bakwete pa ntanshi ya kupondokela ubutungulushi bwa kwa Lesa.

Fintu ibuuku lya kulekelesha ilya Baibolo lisupawila imibele ya nsansa iya abo ababika ukucetekela kwabo mu butungulushi bwa bulesa! Pa Ukusokolola 21:4, 5 patila: “[Lesa] akafuute filamba fyonse ku menso yabo, ne mfwa tayakabeko kabili iyo; takwakabe kabili ukuloosha nangu kukuuta nangu kucululuka; pa kuti ifya ntanshi nafiya.” Kalenga wesu aebekeshe ico, ukusoso kuti: “Moneni, ifintu fyonse nafilenge fipya.” Alundako kuti: “Ifyebo ifi fya cishinka kabili fya cine.”

Nga tuli no kupokelela aya mapaalo, cinshi cintu Lesa enekela ukufuma kuli ifwe? Umutumwa Paulo alondolola ukuti ukufwaya kwa kwa Lesa kwa kuti ‘abantu bonse bapusuke no kufika ku kwishibe Cine.’ (1 Timote 2:4) Inte sha kwa Yehova mu kukaba balekulaalika ku kunonka uko kwishiba kwalungikwa ukwa cine ukupitila mu kusambilila kwapwililila ukwa Baibolo. Pa kusambilila mu mukoosha ukufwaya kwa bulesa, na iwe wine kuti wasanga ukupitila mu kubelesha ukuti amano ya bulesa e butungulushi bweka fye ubwashintililwapo muli shino nshita shabamo busanso. Ipamfya lya nshita licilenga ukucilapo kube cafwaikwa ukucila kale lyonse ukukonka bwene!