‘Lesa E Umesha’!
“Uulimba nangu uutapilila taba kantu, kano Lesa uumesha.”—1 KOR. 3:7.
1. Ni mu mulimo nshi twaba “bakabomba banankwe aba kwa Lesa”?
ILYO umutumwa Paulo alelanda pa mulimo uwacindama uo ifwe bonse tufwile ukubombako atile: “Tuli bakabomba banankwe aba kwa Lesa.” (Belengeni 1 Abena Korinti 3:5-9.) Umulimo Paulo alelandapo mulimo wa kulenga abantu ukuba abasambi. Apashenye uyu mulimo ku kulimba no kutapilila ifimenwa. Kuti tulebomba bwino uyu mulimo wacindama nga ca kuti fye Yehova aletwafwa. E mulandu wine Paulo atucinkwilako ukuti ‘Lesa e umesha.’
2. Mulandu nshi ukwishiba ukuti ‘Lesa e umesha’ kulengela twailuka ukuti tatubomba umulimo wa kushimikila ku maka yesu?
2 Ukwishiba ukuti Lesa e umesha kulenga twailuka ukuti tatubomba uyu mulimo ku maka yesu. Nga twabombesha mu mulimo wa kushimikila no kusambilisha no kwafwa umuntu ukuba umusambi wa kwa Kristu, ni Yehova e o tutasha. Mulandu nshi tutashisha Yehova? Pantu nangu twingesha shani na maka, teti twishibe fyonse ificitika pa kuti umuntu abe cibusa wa kwa Lesa. E co ku maka yesu, te kuti tulenge umuntu ukuba cibusa wa kwa Lesa. Imfumu Solomone yatungile fye nga mu kela lintu yalondolwele ificitika, yatile: “Te kuti wishibe imilimo ya kwa Lesa, uucita fyonse fiine.”—Luk. Mil. 11:5.
3. Bushe umulimo wa kutande mbuto wapalana shani no mulimo wa kulenga abantu ukuba abasambi?
3 Bushe ukukanaishiba fyonse ificitika pa kuti umuntu abe cibusa wa kwa Lesa kuti kwalenga twafuupuka? Awe nakalya. Kulenga fye ukuti tuleba ne nsansa. Imfumu Solomone yatile: “Ku lucelo tande mbuto shobe, ukufika na ku cungulo wileka kuboko kobe kutushe; pantu tawishibe ico cikashuka, ici napamo ici, nangu nga fyonse fibili pamo fikabe fisuma.” (Luk. Mil. 11:6) Ca cine, lintu tutanda imbuto tatwishiba ishikamena, nelyo apo shikamena. Fingi ificitika ilyo imbuto shilemena ifyo tushishiba. Ifi fine e fyo ciba na ku mulimo wa kulenga abantu ukuba abasambi. Yesu akomaile pali ici cishinka mu filangililo fibili ifyo tusanga mu cipandwa calenga bune mwi buuku lya kwa Marko. Natumone ifyo twingasambililako kuli ifi filangililo fibili.
Umushili Uwalekanalekana
4, 5. Supawileni icilangililo ca kwa Yesu ica kwa katanda uwalekuba imbuto.
4 Muli Marko 4:1-9, Yesu alandile pali katanda wa mbuto uwalekuba, nelyo ukutanda, imbuto ishaponene pa mushili uwalekanalekana. Atile: “Umfweni. Moneni! Katanda aile ku kutanda. Kabili ilyo aletanda, imbuto shimo shaponene mu mbali ya musebo, ne fyuni fyaliishile no kushicibaula. Ne mbuto shimbi shaponene pa nsakalabwe, apo tashali na mushili uwingi, na po pene shalilulumwike pa mulandu wa kubulwa ukushika kwa mushili. Lelo ilyo akasuba kasanseme, shalipiile, kabili pa mulandu wa kubulwa imishila shalibonsele. Na shimbi shaponene mu myunga, ne myunga yalilulumwike no kushitabilila, kabili tashatwele fisabo. Lelo shimbi shaponene pa mushili usuma, kabili ilyo shamenene no kufula, shatendeke ukutwale fisabo, kabili shatwele amakumi yatatu (30), na makumi mutanda (60), no mwanda umo (100).”
5 Mu fyalo fimo, pa kutanda imbuto, ilingi line baya balekuba fye. Katanda wa mbuto alabika imbuto mu mfunga nelyo mu cipe e lyo aya alekuba fye. Kanshi katanda wa mbuto muli ici cilangililo, te ku mumbo atandile imbuto pa mushili uwalekanalekana. Lelo, lintu aleya alekuba imbuto e lyo shaleponena pa mushili uwalekanalekana.
6. Bushe Yesu alondolwele shani icilangililo ca kwa katanda wa mbuto?
6 Tatulingile ukutunganya umo ici cilangililo calola. Yesu umwine alilondolwele umo aloseshe. Pali Marko 4:14-20, Yesu atile: “Katanda atande cebo. E ico, aba e ba mu mbali ya musebo umutandwa icebo; lelo cilya fye baumfwa cene, Satana aisa no kusenda icebo icatandilwe muli bene. Kabili aba e batandwa pa nsakalabwe: ilyo fye baumfwe cebo, bacipokelela no kusekelela. Lelo tabakwete mishila muli bene, kabili babako fye inshita inono; nomba ilyo fye kwaisa ubucushi nelyo ukupakasa pa mulandu wa cebo, bapunushiwa. Kuli na bambi abatandwa mu myunga; aba e baumfwe cebo, lelo amasakamika ya bwikashi buno no longolo lwa fyuma ne fya lunkumbwa lwa fintu fimbi filengila no kutabilila icebo, kabili caba icishitwale fisabo. Na pa kulekelesha, abatandilwe pa mushili usuma ni abo abomfwe cebo no kucipokelela bwino no kutwale fisabo amakumi yatatu (30), na makumi mutanda (60), no mwanda umo (100).”
7. Bushe imbuto no mushili walekanalekana fimininako cinshi?
7 Pano Yesu tasosele ukuti katanda alekuba imbuto ishalekanalekana. Lelo, alelanda pa mbuto shimo shine ishaponene pa mushili uwalekanalekana, kabili ifyacitike ku mbuto fyalingene no musango wa mushili shaponenepo. Umushili wa kubalilapo walikosele, nelyo wali uwamamantika; uwalenga bubili tawafulile; mu mushili walenga butatu mwalimenene sana imyunga; e lyo uwalenga bune wali mushili uusuma kabili walengele imbuto ukumena no kutwala sana ifisabo. (Luka 8:8) Bushe imbuto e cinshi? Ni mbila nsuma ya Bufumu iyaba mu Cebo ca kwa Lesa. (Mat. 13:19) Ngo mushili walekanalekana wimininako cinshi? Bantu aba mitima yalekanalekana.—Belengeni Luka 8:12, 15.
8. (a) Bushe katanda ni nani? (b) Mulandu nshi ifyo abantu bacita nga bakutika ku mbila nsuma ya Bufumu fipusanina?
8 Nga katanda wa mbuto ni nani? Katanda wa mbuto ni bakabomba banankwe aba kwa Lesa, abasabankanya imbila nsuma ya Bufumu. Aba bantu balalimba no kutapilila nga filya Paulo na Apolo balecita. Nomba nangu babombeshe shani, ifyo abantu abakutika ku mbila nsuma bacita filapusanapusana. Mulandu nshi fipusanina? Ni pa mulandu wa kuti abantu abakutika ku mbila nsuma baba ne mitima iyapusanapusana. Ukulingana ne cilangililo, katanda takwetepo amaka pa fyalecitika ku mbuto. Ala mwandini aya mashiwi yalatusansamusha, sana sana bamunyinefwe ne nkashi aba cishinka ababomba pa myaka iingi nga nshi lelo abayafwapo fye nalimo abantu abanono ukuba abasambi!a Mulandu nshi yatusansamushisha?
9. Cishinka nshi icitusansamusha ico umutumwa Paulo na Yesu bakomailepo?
9 Icilanga ukuti katanda wa cishinka kuli Lesa, te mpendwa ya bantu ayafwa ukuba abasambi. Paulo alilandile icilanga ukuti katanda wa cishinka lintu atile: “Onse umo umo akapokelele cilambu cakwe cine umwabelo kucucutika kwakwe kwine.” (1 Kor. 3:8) Icilambu cakwe cilingana no mulimo wakwe, te kulingana ne mpendwa ya bantu ayafwa ukuba abasambi. Yesu na o alikomaile pali ici cishinka lintu abasambi bakwe babwelele mu kushimikila uko abatumine. Bali ne nsansa nga nshi pantu ifibanda fyalebanakila ilyo balelumbula ishina lya kwa Yesu. Nangu cingati ukufumisha ifibanda mwi shina lya kwa Yesu kwalengele ukuti basansamuke nga nshi, Yesu abebele ukuti: “Mwisekelela pali ici, ukuti imipashi ilemunakila, lelo sekeleleni pa kuti amashina yenu nayalembwa mu muulu.” (Luka 10:17-20) Limo katanda te kuti afwe abantu abengi ukuba abasambi ba kwa Kristu, lelo ici tacipilibula ukuti ninshi tabombesha nelyo taba ne cishinka nga bambi. Ilingi line, icilenga ukuti umuntu abe umusambi wa kwa Kristu mutima wakwe. Lelo icacindama sana ca kuti Lesa e umesha!
Ifyo Abomfwa Icebo Bafwile Ukucita
10. Cinshi cipima nampo nga umuntu uwaumfwa icebo akaba ngo mushili uusuma nelyo iyo?
10 Nga bomfwa icebo, bushe finshi bafwile ukucita? Bushe Lesa alilingila kabela ifyo bengankulako? Iyo. Bene e basala ukuba umushili uusuma nelyo iyo. Na kuba, umutima wa muntu kuti waaluka. Kuti wawaminako nelyo ukubipilako. (Rom. 6:17) Yesu asosele mu cilangililo cakwe ukuti bamo “cilya fye baumfwa” icebo, Satana alesa no kusenda icebo. Lelo, Abena Kristu tabafwile ukuleka ica musango yu ukucitika. Ukulingana na Yakobo 4:7, Abena Kristu babakoselesha ukuti “kaaneni Kaseebanya,” na o akafulumuka kuli imwe. Yesu alondolwele ukuti bambi balapokelela icebo no kusekelela lelo pa numa balaipununa pa mulandu wa kuti ‘tabakwate mishila muli bene.’ Lelo Baibolo ikonkomesha ababomfi ba kwa Lesa ukuti bafwile ‘ukuba abalimbwa kabili abakuulwa pa mufula’ pa kuti bakwate amaka ya kulingulula “ifyabo bufumo no butali no kulepa no kushika, no kwishiba ukutemwa kwa kwa Kristu ukwacila ukwishiba.”—Efes. 3:17-19; Kol. 2:6, 7.
11. Bushe umuntu uwaumfwa icebo kuti acita shani pa kuti amasakamika ne fyuma fitabilila icebo?
11 Bambi abomfwa icebo babalondolola ukuti balaleka “amasakamika ya bwikashi buno no longolo lwa fyuma” ukwingila no kutabilila icebo. (1 Tim. 6:9, 10) Bushe kuti bacita shani pa kuti ica musango yu tacicitike? Umutumwa Paulo ayasuka ukuti: “Imikalile yenu ibe iishatemwa ndalama, lelo muteke imitima ku fintu ifilipo. Pantu atile: ‘Nshakakushe nakalya nangu kukulekelesha nakalya.’”—Heb. 13:5.
12. Mulandu nshi ifisabo fitwala abemininwako no mushili usuma fipusanina?
12 Na pa kulekelesha, Yesu atile abatindilwe pa mushili uusuma balatwale “fisabo amakumi yatatu (30), na makumi mutanda (60), no mwanda umo (100).” Nangu cingati bamo abomfwa imbila nsuma balaba no mutima uusuma kabili balatwala ifisabo, ifyo babomba umulimo wa kushimikile mbila nsuma filapusanapusana, babomba ukulingana na po bengapesha. Ica kumwenako fye, ukukula nelyo ukulwalilila nalimo kuti kwalenga bamo ukulafilwa ukubombesha mu mulimo wa kushimikila. (Linganyeniko Marko 12:43, 44.) Apa napo, katanda te kuti akwatepo amaka, lelo alasekelela lintu amona ifyo Yehova amesha.—Belengeni Amalumbo 126:5, 6.
Katanda Uulaala
13, 14. (a) Supawileni icilangililo Yesu asosele ica muntu uukuba imbuto. (b) Bushe katanda ni nani, kabili imbuto shimininako cinshi?
13 Pali Marko 4:26-29, paliba icilangililo na cimbi icilanda pali katanda. Yesu atile: “E fyo no bufumu bwa kwa Lesa bwaba nga filya fine umuntu atande mbuto mu mushili, kabili ubushiku alaala no kubuuka akasuba, ne mbuto shapuuka no kukula, na o teshiba ifyo shimena. Umushili uwine weka watwale fisabo panono panono, umusonga wa cani e wabalilapo, e lyo pakonka umutwe, na pa kulekelesha inseke ishituntulu mu mutwe. Lelo ilyo fye ifisabo fyapya, apishamo icikwakwa, pantu inshita ya kulobolola naifika.”
14 Bushe katanda ni nani? Aba mu Kristendomu bamo batila ni Yesu umwine. Lelo bushe batini Yesu kuti alaala no kukanaishiba ifyo imbuto shilemena? Awe nakalya. Ukwabula no kutwishika Yesu alishiba ifyo imbuto shimena! E ico, uyu katanda cimo cine fye na ulya wine uwa pa kubala, emininako abashimikila imbila nsuma, abacincila ukutanda imbuto sha Bufumu ilyo bashimikila imbila nsuma. Imbuto isho batanda mu mushili cebo ico babilisha.b
15, 16. Cishinka nshi icilanda pa fyo imbuto shimena na pa fyo icine cikula mu mitima ya bantu ico Yesu akomailepo mu cilangililo ca kwa katanda?
15 Yesu atile katanda “alaala no kubuuka akasuba.” Ici tacilepilibula ukuti katanda alilekeleshe ifyo abyele. Lelo, cilanga fye ifyo abantu abengi bacita cila bushiku. Amashiwi Yesu abomfeshe muli ici cikomo yalanga ukuti alelanda pa ficitika pa nshita iikalamba, ukulabomba imilimo akasuba no kulasendama ubushiku. Yesu alilondolwele ificitika muli iyi ine nshita. Atile: “Imbuto shapuuka no kukula.” Kabili asosele no kuti: “Na o teshiba ifyo shimena.” Ico Yesu alekomailapo ca kuti imbuto shi-ikulila fye ishine sheka.
16 Bushe cinshi Yesu alelandapo? Yesu alekomaila pa fyo imbuto shikula na pa fyo shikula panono panono. “Umushili uwine weka watwale fisabo panono panono, umusonga wa cani e wabalilapo, e lyo pakonka umutwe, na pa kulekelesha inseke ishituntulu mu mutwe.” (Marko 4:28) Imbuto shikula panono panono kabili kulaba ifibalilapo ne filekelesha. Umuntu te kuti alenge imbuto ukukula bwangu. E fyo ciba na lintu abantu abalemenena ku bumi bwa muyayaya baleba abasambi, baba ifibusa fya kwa Lesa panono panono ukulingana ne fyo Yehova asuminisha icine ukukula mu mitima yabo.—Imil. 13:48; Heb. 6:1.
17. Ni ba nani basekelela nga ca kuti icine cakula mu mitima ya basambi ba kwa Kristu abapya?
17 Bushe katanda abombako shani umulimo wa kuseepa “ilyo fye ifisabo fyapya”? Yehova nga alenga icine ukukula mu mitima ya basambi abapya, balalunduluka kabili balatemwa Lesa ica kuti balaipeela kuli ena. Balanga ukuti baliipeela kuli Lesa lintu babatishiwa mu menshi. Bamunyinefwe abatwalilila ukulunduluka balabapeela imilimo iingi mu cilonganino. Abaseepa ifisabo fya Bufumu ni katanda uwakubile imbuto e lyo na bakabilisha ba mbila nsuma bambi abo nalimo bashabombeleko umulimo wa kutande mbuto ishalengele ukuti uyo muntu abe umusambi. (Belengeni Yohane 4:36-38.) E ico, ‘uutanda no useepa . . . balasekelela pamo.’
Ifyo Tulesambililako
18, 19. (a) Bushe ukupituluka muli ifi filangililo fyasosele Yesu kwamukoselesha shani pa lwenu? (b) Finshi tukasambilila mu cipande cikonkelepo?
18 Finshi twasambilila ilyo twacilapituluka mu filangililo fibili ifyaba muli Marko icipandwa 4? Twasambilila ukuti natukwata umulimo wa kubomba, umulimo wa kutanda imbuto. Tatulingile ukuleka amacushi nelyo amafya yambi ayo twingakwata ukutulesha ukubomba uyu mulimo. (Luk. Mil. 11:4) E lyo, na kabili, natwishiba ukuti twalikwata ishuko lya kuba bakabomba banankwe aba kwa Lesa. Yehova e ulenga abantu ukuba abasambi, e utupaala ilyo tubombesha kabili alapaala na bakutika ku mbila nsuma abesha na maka ukucita ifyo balesambilila. Twasambilila no kuti teti tupatikishe umuntu ukuba umusambi, kabili tatufwile ukufuupuka nga ca kuti icine cilekula panono panono mu mutima wa muntu nelyo nga tapali abapokelele icebo. Ala tulasansamuka ukwishiba ukuti icilanga ukuti tuli bakatanda basuma, kuba ne cishinka kuli Yehova no kulabombesha mu mulimo atupeela uwacindama nga nshi uwa kushimikila “imbila nsuma . . . ya bufumu . . . ku kubo bunte ku nko shonse.”—Mat. 24:14.
19 Finshi fimbi ifyo Yesu atusambilishe pa fyo icine cikula mu musambi umupya na pa fyo abantu abalekutika ku mbila nsuma ya Bufumu baleya balefulilako? Icasuko kuli ici cipusho cisangwa mu filangililo fimbi ifyaba mu mabuuku yalanda pa bumi bwa kwa Yesu ne milimo abombele. Mu cipande cikonkelepo tukasambilila pa filangililo fimo fimo ifyaba muli aya mabuuku.
[Amafutunoti]
a Ica kumwenako fye, moneni lipoti yaba muli 2005 Yearbook of Jehovah’s Witnesses, pa mabula 210-211 iilanda pa fyo Munyinefwe Georg Fjölnir Lindal abombele umulimo wa kushimikila mu Iceland, e lyo mumone na lipoti yaba muli 1988 Yearbook of Jehovah’s Witnesses, pa mabula 82-99 iilanda pa fyabombele bamunyinefwe ne nkashi mu Ireland. Aba Bena Kristu ba cishinka balitwalilile ukubomba umulimo pa myaka iingi lelo takwali abaishileba abasambi ba kwa Kristu pali iyo ine nshita.
b Kale ino magazini yalondolwele ukuti imbuto shimininako imibele iyo umuntu afwile ukukwata pa kuti abe uwakosoka, iingaluka ukulingana no ko ekala nelyo abo asangwa nabo. Lelo, ukulingana ne cilangililo ca kwa Yesu, imbuto tashaluka, tashonaika nelyo ukuba ifisabo ifyabola. Shipuka fye no kukula.—Moneni Ulupungu lwa kwa Kalinda ulwa December 15, 1980, amabula 16-19.
Bushe Muleibukisha?
• Bushe umulimo wa kutande mbuto wapalana shani no mulimo wa kushimikile mbila nsuma ya Bufumu?
• Finshi Yehova amwenako ukuti uushimikila imbila nsuma ya Bufumu aliba ne cishinka?
• Kupalana nshi kwaba pa kukula kwa mbuto na pa kukula kwa cine mu mitima ya bantu uko Yesu akomailepo?
• Bushe ‘uutanda no useepa . . . basekelela shani pamo’?
[Ifikope pe bula 13]
Mulandu nshi Yesu apashanishishe uubila imbila nsuma ya Bufumu bwa kwa Lesa kuli katanda wa mbuto?
[Ifikope pe bula 15]
Ababa ngo mushili uusuma balashimikila imbila nsuma ya Bufumu ukulingana napo bengapesha
[Ifikope pe bula 16]
Ni Lesa e umesha