Mwilatwishika Ukuti Ubufumu Bukafikilisha Ubufwayo bwa kwa Lesa
“Icitetekelo kulolela kwashininkishiwa ukwa kuti ifintu tulesubila fikacitika.”—HEB. 11:1.
1, 2. Finshi ifingalenga ukuti twilatwishika ukuti Ubufumu bukafikilisha ubufwayo bwa kwa Lesa ku bantunse, kabili mulandu nshi? (Moneni icikope icili pa muulu.)
FWE Nte sha kwa Yehova lyonse tusosa ukuti Ubufumu bwa kwa Lesa e bukapwisha amafya pano calo, kabili lyonse tulasambilisha abantu ici cine icaba mu Baibolo. Kabili tulaba ne nsansa pa kwishiba ukuti Ubufumu e bukawamya fye fintu. Bushe twalicetekela sana ukuti Ubufumu e ko bwaba ubukafikilisha ubufwayo bwa kwa Lesa? Finshi fyalenga ukuti tucetekele sana ukuti Ubufumu bukafikilisha ubufwayo bwa kwa Lesa?—Heb. 11:1.
2 Lesa Uwa Maka Yonse e wabikako Ubufumu bwa kwa Mesia pa kuti afikilishe ubufwayo bwakwe ubwakuma ububumbo bonse. Icalenga ukuti kube ubu Bufumu mulandu wa kuti Yehova e walinga ukuteka. Bonse ababa muli ubu Bufumu, e kutila imfumu, abo ikateka nabo, na bo bakalateka, baba mu fipangano umwaba Lesa nelyo Umwana wakwe Yesu Kristu. Ukusambilila pali ifi fipangano kwalatwafwa ukumfwikisha ifyo ubufwayo bwa kwa Lesa bukafikilishiwa ne fyo tufwile ukucetekela ukuti nangu cikabe shani bukafikilishiwa.—Belengeni Abena Efese. 2:12.
3. Finshi twalasambilila muli cino cipande na mu cikonkelepo?
3 Baibolo yalanda pa fipangano 6 ifyakuma Ubufumu bwa kwa Mesia nelyo ubwa kwa Kristu Yesu. (1) icipangano ico Lesa apangene na Abrahamu, (2) icipangano ce Funde, (3) icipangano ico Lesa apangene na Davidi, (4) icipangano ca bushimapepo ngo bwa kwa Melkisedeke, (5) icipangano cipya, na (6) icipangano ca Bufumu. Natulande pa fyo ifi fipangano fyakuma Ubufumu ne fyo fyafwilisha ukufikilisha ubufwayo bwa kwa Lesa pe sonde na ku bantu.—Moneni charti iileti “Ifyo Lesa Akafikilisha Ubufwayo Bwakwe.”
UKUSESEMA UKULANDA PA FYO LESA AKAFIKILISHA UBUFWAYO BWAKWE
4. Ukulingana ne buuku lya Ukutendeka, fintu nshi fitatu ifyo Yehova alandile ifyakumine abantu?
4 Pa numa ya kupwisha ukupanga isonde lyesu ilisuma umo twikala, Yehova alandile pa fintu fitatu ifyo aali no kucita: Lesa wesu aali no kubumba abantu mu cipasho cakwe, abantu baali no kulenga isonde lyonse ukuba Paradaise kabili abantu abalungama e bali no kwikalamo, kabili alileseshe abantu ukulya ku muti wa kwishiba ubusuma no bubi. (Ukute. 1:26, 28; 2:16, 17) Ifi fine fitatu ifyo alandile e fyalelondolola ifyo ubufwayo bwakwe bwali. Pa numa ya kubumba Adamu, calicindeme sana ukukonka filya fibili ifyo Lesa alandile pa kuti afikilishe ubufwayo bwakwe. Nomba mulandu nshi Lesa abikileko ifipangano?
5, 6. (a) Cinshi Satana acitile pa kuti afulunganye ubufwayo bwa kwa Lesa? (b) Finshi Yehova acitile ilyo Satana alengele abantu ukupondoka mu Edeni?
5 Pa kuti Satana Kaseebanya afulunganye ubufwayo bwa kwa Lesa, alengele abantu ukupondokela Lesa. Acitile ifi, ukubomfya ifunde ilyo abantu balekonka. Atunkile umwanakashi wa kubalilapo, Efa, ukukanakonka ifunde ilyo Lesa abapeele ilya kukanalya ku muti wa kwishiba ubusuma no bubi. (Ukute. 3:1-5; Ukus. 12:9) Ifi Satana acitile cimo no kuti alikeene ukuti Lesa talinga ukuteka ifibumbwa fyakwe. Pa numa, Satana na kabili atile abantu tababombela Lesa apa fye.—Yobo 1:9-11; 2:4, 5.
6 Finshi Yehova acitile ilyo Satana amupondokele mwi bala lya Edeni? Ca cine ukuti bucipondoka nga bwalipwile Lesa epaya bacipondoka lilya line. Lelo ubufwayo bwa kwa Lesa ubwa kuti abana ba kwa Adamu na Efa bafule no kukumana pe sonde nga tabwafikilishiwe. E ico, mu nshita ya kwipaya bacipondoka ilyo bapondweke, Kabumba wa mano alandile pa kusesema ukwacindeme sana, e kutila ubulayo bwa mu Edeni pa kuti fyonse ifyo alandile fikacitike.—Belengeni Ukutendeka 3:15.
7. Cinshi ubulayo bwa mu Edeni butwafwa ukwishiba pa nsoka na pa mwana waiko?
7 Ilyo Yehova alelanda pa bulayo bwakwe ubwa mu Edeni, apingwile insoka no mwana waiko, Satana Kaseebanya na bonse abakaana ukuti Lesa e walinga ukuteka. Lesa wa cine apeele umwana wa mwanakashi uwa ku muulu amaka ya kwipaya Satana. Kanshi icipangano ca mu Edeni tacalandile fye pa konaula Satana uwalengele Adamu na Efa ukupondoka mwi bala lya Edeni e lyo na pa fyabipa ifyali no kufuma muli ubu bucipondoka, lelo calandile na pa muntu uo bapeela amaka ya kufikilisha uku kusesema.
8. Finshi ifyo twaishiba pa mwanakashi no mwana wakwe?
8 Nani ali no kuba umwana wa mwanakashi? Apo uyu mwana ali no kushonaula umutwe wa nsoka, nangu ‘ukonaula’ Satana Kaseebanya, kanshi uyu mwana afwile ukuba icibumbwa ca ku mupashi. (Heb. 2:14) E ico, umwanakashi uwalefyala umwana na o afwile ukuba uwa ku mupashi. Ilyo abana ba nsoka balefulilako, umwana no mwanakashi tabaishibikwe pa myaka nalimo 4,000 ukutula apo Yehova alandile uku kusesema mu Edeni. Na lyo line, Yehova alibikileko ifipangano ifingi ifyalengele ukuti umwana eshibikwe no kulenga ababomfi bakwe beshibe ukuti umwana e o Lesa akabomfya ku kupwisha amafya ayo Satana aleta pa bantunse.
ICIPANGANO ICALENGA TWISHIBE UMWANA
9. Bushe cipangano nshi ico Lesa apangane na Abrahamu, kabili ni lilali catendeke ukubomba?
9 Ilyo papitile imyaka 2,000 apo bapingwilile Satana, Yehova aebele Abrahamu ukufuma mu musumba wa Uri umo aleikala mu Mesopotamia no kukuukila ku Kanaani. (Imil. 7:2, 3) Yehova amwebele ati: “Fuma mu calo mu mwenu na muli balupwa lobe na mu ng’anda ya kwa wiso uye ku calo ico nkakulanga; kabili nkakulenga ukuba uluko ulukalamba kabili nkakupaala, nkalenga ne shina lyobe ukulumbuka; na iwe ukaba ipaalo kuli bambi. Kabili nkapaala abakakupaala, no wakulapisha nkamulapisha, kabili muli iwe e mo indupwa shonse isha pe sonde shikaimwena ipaalo.” (Ukute. 12:1-3) Uyu e wali umuku wa kubalilapo ukulanda pa cipangano ico Lesa apengene na Abrahamu. Tatwaishiba ilyo Lesa apangene na Abrahamu icipangano ca kubalilapo. Lelo catendeke ukubomba mu 1943 B.C.E., ninshi Abrahamu ali ne myaka 75, alifuma na mu Harani kabili ekala na kwishilya lya mumana wa Yufrate.
10. (a) Bushe Abrahamu alangile shani ukuti ali ne citetekelo cakosa mu malayo ya kwa Lesa? (b) Finshi ifyo Yehova alesokolola panono panono pa mwana no mwanakashi?
10 Yehova alilandile imiku iingi pa bulayo ubo alaile Abrahamu kabili lyonse ilyo alelandapo alemweba na fimbi ifyo ali no kucita. (Ukute. 13:15-17; 17:1-8, 16) Kabili ilyo Abrahamu alangile icitetekelo icakosa mu malayo ayo Lesa amulaile no kuitemenwa ukupeela umwana wakwe, Yehova alikoseshe ubulayo bwakwe ukuti nangu cikabe shani, akafikilisha ifyo amulaile. (Belengeni Ukutendeka 22:15-18; AbaHebere 11:17, 18.) Ilyo icipangano ico Lesa apangene na Abrahamu catendeke ukubomba, Yehova panono panono alesokolola ifintu ifingi ifyacindama pa mwana no mwanakashi. Mu mwana uwali no kufyalwa muli Abrahamu, mwali no kuba abantu abengi, aali no kupeelwa ubufumu, kabili ali no konaula abalwani bonse, no kulenga abantu abengi ukupaalwa.
11, 12. Amalembo yalanga shani ukuti icipangano ca kwa Abrahamu calikwata ukufikilishiwa ukukalamba, kabili ici catukuma shani?
11 Icipangano ico Lesa apangene na Abrahamu cafikilishiwe pa muku wa kubalilapo lintu abafumine mu lupwa lwa kwa Abrahamu baingile mu Calo ca Bulayo, lelo Amalembo yalanda ukuti ifyaba muli ici cipangano fyalikwata ukufikilishiwa na kumbi ukukalamba ukwamampalanya. (Gal. 4:22-25) Ukulingana ne fyo umutumwa Paulo alandile, muli uku kufikilishiwa kukalamba, Kristu e mukalamba mu mwana wa kwa Abrahamu e lyo umwana uwakonka pali Kristu ni ba 144,000 Abena Kristu basubwa. (Gal. 3:16, 29; Ukus. 5:9, 10; 14:1, 4) Umwanakashi uulefyala umwana ni “Yerusalemu wa mu muulu,” nangu icilonganino ca kwa Lesa ica ku muulu icapangwa ne fibumbwa fya ku mupashi. (Gal. 4:26, 31) Ukulingana ne fyo icipangano ca kwa Abrahamu calandile, umwana wa mwanakashi e ukalenga abantunse ukupaalwa.
12 Icipangano ico Lesa apangene na Abrahamu calandile pa Mfumu na bo ikateka nabo mu Bufumu bwa kwa Lesa, kabili ici cipangano calengele tushininkishe ukuti Ubufumu bwa mu muulu bukabako. (Heb. 6:13-18) Bushe ici cipangano cali no kutwalilila ukufika lilali? Baibolo pa Ukutendeka 17:7 itila: “Cikaba cipangano ca muyayaya.” Cikatwalilila ukubako mpaka fye Ubufumu bwa kwa Mesia bwaonaula abalwani ba kwa Lesa kabili na bantu pe sonde bapaalwa. (1 Kor. 15:23-26) Na kuba, abakekala pe sonde bakekala umuyayaya. Icipangano ico Lesa apangene na Abrahamu cilanga fye apabuuta tuutu ukuti Yehova alafwaisha ukufikilisha ubufwayo bwakwe ubwa kuti abantu abalungama ‘bakakumane pe sonde’!—Ukute. 1:28.
ICIPANGANO ICALENGA TUSHININKISHE UKUTI UBUFUMU BUKABA UBWA MUYAYAYA
13, 14. Bushe icipangano Lesa apangene na Davidi calenga tucetekele cinshi pa kuteka kwa kwa Mesia?
13 Ubulayo bwa kwa Lesa ubwa mu Edeni ne cipangano apangene na Abrahamu fyalenga icishinka icikalamba ukwishibikwa ica kuti, ukuteka kwa kwa Yehova uko abomfya Ubufumu bwa kwa Mesia kwashimpwa pa mafunde yakwe ayalungama. (Amalu. 89:14) Bushe ukuteka kwa kwa Mesia kukabipa ica kuti Lesa akapyanishepo kumbi? Icipangano cimbi cilanga ukuti ifi tafyakacitike.
14 Natulande pa fyo Yehova alaile Imfumu Davidi ukubomfwa icipangano apangene na Davidi. (Belengeni 2 Samwele 7:12, 16.) Yehova apangene ici cipangano na Davidi ilyo Davidi aleteka mu Yerusalemu, amulaile ukuti Mesia akafyalwa mu lupwa lwakwe. (Luka 1:30-33) Kanshi Yehova alandile mu kulungatika umo umwana ali no kufyalilwa no kulanda ukutila uukapyana Davidi ali no kukwata “insambu” isha kuteka pa Bufumu bwa kwa Mesia. (Esek. 21:25-27) E ico, Yesu alenga ubufumu bwa kwa Davidi ‘ukubelelela umuyayaya.’ Ukwabula no kutwishika, umwana wa kwa Davidi ‘akabako umuyayaya, ne cipuna cakwe ica bufumu cikaba nga filya akasuba kaba.’ (Amalu. 89:34-37) Kanshi ukuteka kwa kwa Mesia takwakabale akubipa kabili ne fyo kukacita fikatwalilila umuyayaya!
ICIPANGANO ICALENGA UKUTI KUBE BASHIMAPEPO
15-17. Ukulingana ne cipangano ca bushimapepo nga filya Melkisedeke aali, mulimo nshi umbi uo umwana akabomba, kabili mulandu nshi?
15 Nangu ca kuti icipangano ico Lesa apangene na Abrahamu ne co apangene na Davidi fyalenga twashininkisha ukuti umwana wa mwanakashi akaba imfumu, ukuba fye imfumu kweka takwali no kulenga abantu aba nko shonse ukupaalwa. Pa kuti abantu bonse bapaalwe, balingile ukulubuka ku lubembu no kuba mu lupwa ulukalamba ulwa bana ba kwa Yehova. Pa kucita fyonse ifi umwana afwile ukuba shimapepo. Nomba pa kuti umwana abe shimapepo, Kabumba wa mano alibikileko icipangano na cimbi, e kutila icipangano ca bushimapepo ngo bwa kwa Melkisedeke.
16 Yehova alisokolwele ukupitila mu Mfumu Davidi ukuti akapangana icipangano na Yesu. Muli ici cipangano ali no kulenga Yesu: ‘Ukwikala ku kwa kulyo ukwa kwa Lesa,’ ukufikila acimfya abalwani bakwe e lyo no kuba “shimapepo umuyayaya nga filya fine Melkisedeke aali.” (Belengeni Amalumbo 110:1, 2, 4.) Mulandu nshi bushimapepo bwa kwa Yesu bwali no kuba ‘nga filya fine ubwa kwa Melkisedeke bwaali’? Pantu kale sana, ninshi aba mu lupwa lwa kwa Abrahamu tabalaingila mu Calo ca Bulayo, Melkisedeke, imfumu ya ku Salemu aali “shimapepo wa kwa Lesa Uwapulamo.” (Heb. 7:1-3) Yehova e wa musalile ukuba shimapepo. Kabili e o balandapo fye eka mu Malembo ya ciHebere ukuti e wali mfumu kabili shimapepo. Na kabili apo takwali uo apyene nelyo uwa mupyene, kanshi “ni shimapepo umuyayaya.”
17 Yehova umwine alisonta Yesu ukuba shimapepo ukubomfya icipangano ico apangene nankwe, kabili Yesu akatwalilila ukuba “shimapepo umuyayaya nga filya fine Melkisedeke aali.” (Heb. 5:4-6) Ici cipangano e cilenga tushininkishe ukuti Ubufumu bwa kwa Mesia e bo Yehova asala ku kufikilisha ubufwayo bwakwe ubwakuma abantu pe sonde.
IFIPANGANO IFYAPANGWA NA MAFUNDE
18, 19. (a) Bushe ifipangano ifyo twasambililapo fitusamblilisha finshi pa Bufumu? (b) Mepusho nshi ayo tukasuka?
18 Mu fipangano ifyo twalandapo, twasambilila pa fyo fyakuma Ubufumu bwa kwa Mesia e lyo ne cilenga tushininkishe ukuti Lesa umwine e wabikako ifi fipangano fya Bufumu. Ubulayo bwa mu Edeni e bwalenga tushininkishe ukuti Yehova akafikilisha ubufwayo bwakwe ubwakuma isonde ukubomfya umwana wa mwanakashi. Bushe uyu mwana akaba nani, kabili mulimo nshi akalabomba? Icipangano Lesa apangene na Abrahamu e cilanda ifyo cikaba.
19 Icipangano Lesa apangene na Davidi calilanda mu kulungatika pa lupwa umo umwana umukalamba aali no kwisafyalilwa ne fyo aali no kucita pa kuti Ubufumu bwakwe bukabe ubwa muyayaya. Icipangano ca bushimapepo nga filya Melkisedeke aali calenga umwana ukuba shimapepo. Lelo Yesu takabe e ka ilyo akalayafwa abantu ukuba abapwililika. Kwaliba na bambi abasubwa abakaba ishamfumu na bashimapepo. Ni kwi uko bakafuma? Ifi e fyo tukasambililapo mu cipande cikonkelepo.