Muleafwa Abali na Masakamika pa Kuti Baleshipikisha

 1. Finshi tulingile ukulacita pa kuti tulepashanya Yehova, Shifwe uwatutemwa?

YEHOVA alitutemwa nga nshi. (Yoh. 3:16) Tufwaya ukulapashanya Shifwe uwatutemwa. Kanshi tufwile ‘ukulalangulukilana, ukutemwa aba bwananyina, no kuba aba nkumbu’ kuli bonse, lelo maka maka ku “batetekela banensu.” (1 Pet. 3:8; Gal. 6:10) Aba bwananyina nga bakwata amafya, tufwile ukulabafwa.

 2. Finshi twalalandapo muli cino cipande?

² Bonse abafwaya ukuba mu lupwa lwa kwa Yehova bakakwata amafya. (Marko 10:29, 30) Ilyo impela ya cino calo ilepalama, amafya ayo tukalakwata yakalafulilako. Finshi tulingile ukucita pa kuti tuleafwana? Natumone ifyo twingasambilila ku malyashi ya mu Baibolo ayalanda pali Lote, Yobo, na Naomi. Na kabili twalalanda pa mafya yamo ayo bamunyinefwe na bankashi bakwata muno nshiku e lyo ne fyo twingacita pa kubafwa pa kuti baleshipikisha.

 3. Ukulingana ne fyaba pali 2 Petro 2:7, 8, finshi ifyabipa ifyo Lote asalilepo ukucita, kabili finshi fyafuminemo?

³ Ifyo Lote asalilepo ukucita fyalibipile. Asalilepo ukulaikala mu Sodomu umwali abantu abalecita ifyabipa sana. (Belengeni 2 Petro 2:7, 8.) Umusumba wa Sodomu wali uukankaala, lelo Lote alikwete amafya ilyo aile mu kwikala muli uyu musumba. (Ukute. 13:8-13; 14:12) Muka Lote afwile alitemenwe sana uyu musumba nelyo afwile alitemenwe sana abantu bamo abaleikalamo ica kuti alifililwe ukumfwila Yehova. E ico alifwile ilyo Lesa aloseshe imfula ya mulilo na mabwe ya mulimo muli uyu musumba. Tontonkanyeni na pa bana banakashi ba kwa Lote babili. Abaume ababakobekele balifwile mu Sodomu. Ing’anda ne fyuma fya kwa Lote fyalyonaike, kabili icabipishe ca kuti umwina mwakwe alifwile. (Ukute. 19:12-14, 17, 26) Ilyo Lote akwete aya amafya, bushe Yehova alilekele ukumutekanishisha? Awe.

 4. Bushe Yehova alangile shani ukuti alitekanishishe Lote? (Moneni icikope pa nkupo.)

⁴ Nangu ca kuti Lote asalilepo ukuya mu kwikala mu Sodomu, Yehova alimulangulukileko kabili alitumine bamalaika aba kumupususha pamo no lupwa lwakwe. Lelo mu cifulo ca kuti Lote akonke ifyo bamalaika bamwebele ilyo line, “aleshingashinga.” Bamalaika basukile fye baikata ukuboko kwa kwa Lote, ukwa mwina mwakwe e lyo na maboko ya bana bakwe abanakashi no kubafumisha ku nse ya musumba. (Ukute. 19:15, 16) Lyena bamalaika baebele Lote ukuti afulumukile ku ncende ya mpili. Nomba mu cifulo ca kuti omfwile Yehova, alombele ukuti afulumukile ku musumba uunono uwali mupepi. (Ukute. 19:17-20) Yehova alikutike kuli Lote kabili alimusuminishe ukuya kuli uyu musumba. Pa numa Lote alitiinine ukwikala muli uyu musumba kabili aile ku ncende ya mpili kulya kwine Yehova amwebele ukuya pa kubala. (Ukute. 19:30) Ala Yehova alitekanishishe Lote icine cine! Finshi tulingile ukulacita pa kuti tulemupashanya?

5-6. Finshi tulingile ukulacita pa kuti tulekonka ifyaba pali 1 Abena Tesalonika 5:14 pa kuti tulepashanya Lesa?

⁵ Nga filya Lote acitile, uwa bwananyina na o kuti asalapo ukucita ifishili bwino ica kuti ailetela na mafya. Nga ca kuti ifi fyacitika, finshi twingacita? Nalimo kuti twafwaya ukumweba ukuti malibu ya kuilombela. Kwena ca cine malibu ya kuilombela. (Gal. 6:7) Nomba kuli fimbi ifyo twingacita. Kuti twacita nga filya Yehova acitile pa kuti afwe Lote. Finshi acitile?

⁶ Yehova alitumine bamalaika ku kusoka Lote na ku kumwafwa pa kuti apusuke ilyo Lesa aonawile Sodomu. Na ifwe nalimo tulingile ukucenjeshako uwa bwananyina nga twamona alecita ifingamuletela amafya. Na kabili tufwile ukucitapo fimo pa kuti tumwafwe. Nangu ca kuti aleshingashinga ukukonka ifya mu Baibolo ifyo tumufundile, tufwile ukumutekanishisha. Tulingile ukuba nga balya bamalaika babili abo Yehova atumine. Tatufwile ukunenuka no kutaluka uwa bwananyina, lelo tufwile ukucitapo fimo pa kuti tumwafwe. (1 Yoh. 3:18) Nalimo mu mampalanya tufwile ukumwikata pa kuboko, e kutila tulingile ukumwafwa pa kuti acite ifyo twamupandileko amano.—Belengeni 1 Abena Tesalonika 5:14.

 7. Finshi tufwile ukulacita pa kuti tulemona abantu nga filya Yehova amwene Lote?

⁷ Yehova alafwaya nga abikile amano ku filubo ifyo Lote acitile. Lelo ilyo papitile imyaka iingi alengele umutumwa Petro alembe ukuti Lote ali mulungami. Ala tulatemwa ifi Yehova atubelela uluse pa filubo tucita! (Amalu. 130:3) Bushe te kuti ciwame twalamona abantu nga filya Yehova amwene Lote? Nga tulebika amano ku mibele iisuma iyo bamunyinefwe na bankashi bakwata, tukalabatekanishisha. Lyena nabo bakalaitemenwa ukonka ifyo tulebeba ilyo tulebafwa.

 8. Finshi tulingile ukulacita pa kuti tulelangulukilako aba bwananyina?

⁸ Yobo ena taculile pa mulandu wa kuti asalilepo ukucita ifishaweme nga filya cali kuli Lote. Yobo alikwete amafya ayakalamba, ifyuma fyakwe fyalyonaike, abantu balimusuulile, kabili alilwele icabipisha. Ne cabipishe ca kuti abana bakwe bonse balifwile. Na kabili abanankwe batatu balimubepeshe. Cinshi calengele ukuti abanankwe ba kwa Yobo bemulangulukilako? Tabaishibe icalengele ukuti alecula. Ici calengele baletontonkanya ifibi pali Yobo kabili bamwebe no kuti ailetele fye amafya. Kuti twacita shani pa kuti na ifwe twilacita ifi? Tulingile ukwishiba ukuti ni Yehova fye e wishiba ifishinka fyonse pa mafya umuntu akwete. Tufwile ukulakutika sana uulecula nga aletulondolwela, kabili tufwile no kulaesha ukumfwa ifyo aleumfwa. Nga tulecita ifi, e lyo tukalalangulukilako bamunyinefwe na bankashi.

 9. Finshi tushakalecita nga tulelangulukilako aba bwananyina, kabili mulandu nshi?

⁹ Nga tulelangulukilako aba bwananyina tatwakalelanda ifyabipa pa mafya ayo bakwete. Uwa lwambo talenga aba bwananyina baba abaikatana. (Amapi. 20:19; Rom. 14:19) Taba na cikuuku ku bantu kabili tatontonkanya pa fyo alalanda. Ifyo alanda kuti fyalenga uulecula abelako no bulanda. (Amapi. 12:18; Efes. 4:31, 32) Ala kuti cawama nga tulebika amano ku mibele iisuma iyo aba bwananyina bakwata, kabili nga tuletontonkanya pa fyo twingacita pa kuti tubafwe bashipikishe na mafya bakwete!

10. Finshi tulesambilila ku mashiwi ayaba pali Yobo 6:2, 3?

¹⁰ Belengeni Yobo 6:2, 3. Limo limo Yobo alesosa “icisosesose.” Lelo pa numa alisumine ukuti fimo ifyo alandile tafyali bwino. (Yobo 42:6) Nga filya fine cali kuli Yobo, no muntu uulecula kuti alasosa icisosesose ica kuti pa numa aumfwa no bubi pa fyo alandile. Finshi tufwile ukucita umuntu nga asosa icisosesose? Tatulingile ukumulengulula, lelo tufwile ukumulangulukilako. Muleibukisha ukuti Yehova talefwaya tulekwata amafya ayo tukwata kabili tulesakamikwa. Kanshi twaishiba ico umubomfi wa kwa Yehova uwaba ne cishinka engasosela icisosesose nga nasakamikwa nga nshi. Nga ca kuti alanda ifishiweme pali Yehova nelyo pali ifwe, tatufwile ukukalipa bwangu, kabili tatufwile ukumulengulula.—Amapi. 19:11.

11. Finshi baeluda bafwile ukucita pa kuti balepashanya Elihu ilyo bashilafunda uwa bwananyina?

¹¹ Inshita shimo baeluda bafwile ukufunda nelyo ukusalapula uulecula. (Gal. 6:1) Bushe baeluda kuti bafunda shani uulecula? Balingile ukupashanya Elihu uwakutike kuli Yobo kabili uwamulangulukileko sana. (Yobo 33:6, 7) Elihu abalile aishiba ifyo Yobo aletontonkanya e lyo amufunda. Baeluda abapashanya Elihu balakutikisha ilyo uwa bwananyina alelanda, kabili balesha na maka ukwishiba ifyo aleumfwa. Nga baishiba, balamufunda ifingamufika pa mutima.

12. Bushe Naomi aumfwile shani ilyo umwina mwakwe na bana bakwe abaume babili bafwile?

¹² Naomi ali uwa cishinka kabili alitemenwe Yehova. Lelo ilyo umwina mwakwe na bana bakwe abaume bafwile, alefwaya abantu balemwita ishina limbi. Talefwaya balemwita ati Naomi lelo balemwita ati “Mara,” icalola mu kuti “Ubulanda.” (Ruti 1:3, 5, 20, 21) Ruti umupongoshi wa kwa Naomi tashiile nafyala lintu akwete amafya. Ruti aleafwa Naomi kabili alemusansamusha. Amashiwi fye ayanono ayo Ruti aebele Naomi yalangile ukuti alimutemenwe kabili talefwaya ukumusha.—Ruti 1:16, 17.

13. Mulandu nshi tulingile ukulayafwila abafwililwe abena mwabo?

¹³ Nga ca kuti uwa bwananyina afwilwa umwina mwakwe, alakabila ukumwafwa. Abaupana kuti twabapashanya ku miti ibili iyapalamana. Nga papita imyaka iingi, imishila ya iyi miti ilapikana. Nga ca kuti umuti umo baushula, umuti uwashala tauba bwino. E fyo ciba na ku muntu uwafwilwa umwina mwakwe, alaba no bulanda nga nshi pa nshita iitali. Ba Paulab abafwililwe abena mwabo mu kupumikisha, balandile abati: “Ifintu fyalyalwike sana kabili nshakwete na mwakulosha. Cibusa wandi uwa pa mutima alifwile. Ilyo abena mwandi bali abomi nalelanda nabo pali fyonse fye. Nga kwaba ifyalenga nasansamuka nabo balesansamukila pamo na ine, kabili balentungilila nga nakwata amafya. Lyonse balekutika nga ndebalondolwela ubwafya nkwete. Ilyo bafwile, ala umusana waliputwike.”

14-15. Finshi tulingile ukulacita pa kuti tulesansamusha abafwilwa abena mwabo?

¹⁴ Finshi tulingile ukulacita pa kuti tulesansamusha uwafwilwa umwina mwakwe? Icacindama ico tufwile ukubalilapo ukucita, kulanda nankwe nangu ca kuti tatwishibe bwino amashiwi twingamweba. Ba Paula abo tulandilepo balandile abati: “Nalishiba ukuti imfwa ilalenga abantu babulwa ifya kulanda. Balamona ukuti nga balanda fimo nalimo kuti balenga uufwililwe abelako no bulanda. Lelo ukulandapo fimo kwawamapo ukucila ukwikala fye tondolo.” Uufwililwe nalimo tatwenekela ukumweba amashiwi ayengamusansamusha sana. Ba Paula batile: “Naleumfwa bwino aba bwananyina nga banjeba abati, ‘Cabipa sana ifi abena mwenu bafwile.’”

¹⁵ Napapita imyaka ukutula apo ba muka ba William bafwila. Ba William balandile abati: “Ndatemwa nga ca kuti abantu balelanda ifisuma ifyo umwina mwandi alecita. Ifi filenga nashininkisha ukuti abantu balimutemenwe kabili balimucindike. Ifi abantu balanda filenga ndesansamuka sana, pantu nalitemenwe sana umwina mwandi kabili alengafwa sana.” Ba Bianca bamukamfwilwa balandile abati: “Ndasansamuka aba bwananyina nga bapepela pamo na ine, kabili bambelengelako ne lembo limo nelyo yabili. Ndatemwa nga balanda pa mwina mwandi, kabili nga balekutika ilyo ndebeba fimo pa mwina mwandi.”

16. (a) Finshi tulingile ukulacitila abafwilwa abena mwabo? (b) Ukulingana ne lembo lya kwa Yakobo 1:27, mulimo nshi twakwata?

¹⁶ Nga filya fine Ruti ashashiile mukamfwilwa Naomi, na ifwe tulingile ukutwalilila ukwafwilisha abafwilwa abena mwabo. Ba Paula abo tulandilepo kale balandile abati: “Ilyo abena mwandi bafwile fye, abantu balengafwa sana kabili balensansamusha. Nomba ilyo papitile inshita, balilekele pa mulandu wa kuti balipamfiwe ne milimo ya cila bushiku. Nangu cali ifi, ifintu fyalyalwike sana mu mikalile yandi. Cilawama sana abantu nga bailuka ukuti uufwililwe alakabila ukulamwafwilisha pa nshita iitali nalimo pa myeshi iingi nelyo fye pa myaka iingi.” Nomba abantu balipusanapusana. Bamo nga bafwilwa ubulanda bulapwa bwangu, lelo bambi bena nga bacita fye cimo ico balecitila pamo na bena mwabo, balaba no bulanda sana. Inshita iipitapo pa kuti umuntu uufwililwe aleke ukuba no bulanda ilapusanapusana. Kanshi natuleibukisha ukuti Yehova alitupeela umulimo wa kusakamana abafwilwa abena mwabo.—Belengeni Yakobo 1:27.

17. Mulandu nshi tulingile ukulasansamushisha abo abena mwabo basha?

¹⁷ Abaupana bamo balaba sana no bulanda kabili balasakamikwa nga nshi abena mwabo nga babasha. Ba Joyce abo bapondokele ku bena mwabo batile: “Ubulanda nakwete nicikanga fye bucile na pa bulanda ubo nali no kukwata abena mwandi abafwa. Abafwa mu busanso nelyo ku bulwele, nga tabakwetepo amaka. Lelo ifi banshiile, bene basalilepo fye. Naleumfwa kwati nshacindama.”

18. Finshi tufwile ukulacita pa kuti tuleafwa abafwilwa abena mwabo nelyo abo abena mwabo basha?

¹⁸ Nga tulecitila ifisuma abafwilwa abena mwabo nelyo abo abena mwabo basha, ninshi tulebalanga ukuti twalibatemwa. Apo nomba baba beka, balakabila ifibusa ifingabatemwa. (Amapi. 17:17) Finshi mulingile ukulacita pa kuti mulebalanga ukuti muli fibusa fyabo? Nalimo kuti mwabetako ku mwenu ku kuliila pamo nabo ifya kulya. Kabili nalimo kuti mwabeba ukuti mwangalileko pamo nabo nelyo mubombe nabo umulimo wa kubila imbila nsuma. Na cimbi ico mwingalacita kulabetako limo limo ku mapepo ya lupwa. Nga mulecita ifi, Yehova akalasekelela pantu aba ‘mupepi na baba ne mitima ya bulanda’ kabili e ‘ulubulwilako bamukamfwilwa.’—Amalu. 34:18; 68:5.

19. Finshi ilembo lya 1 Petro 3:8 litweba ukulacita?

¹⁹ Nomba line fye, Ubufumu bwa kwa Lesa buli no kutendeka ukuteka isonde, kabili “ukucula kwa kale kukalabwa.” Ala tulafwaisha inshita ikafike ilyo “ifya kale fikalabwa, kabili tafyakese na mu mutima.” (Esa. 65:16, 17) Nomba ilyo iyi inshita ishilafika, natutwalilile ukulaafwana pa kuti mu fyo tulanda na mu fyo tucita tulelanga ukuti twalitemwa aba bwananyina bonse.—Belengeni 1 Petro 3:8.