Ifyo Ibumba Litungulula Lyapusana na Kabungwe ka mwi Funde

UKUKUMANA kwa pa mwaka ukwa kabungwe ka Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania ukubako cila mwaka kwatendeke mu January mu mwaka wa 1885. Lintu Abena Kristu basubwa baali bacili balelonganikwa ku kupwa kwa ba 1800, ba membala ne ntungulushi aba aka kabungwe bakwete isubilo lya ku muulu. Na kuba, ilingi line ba membala ba aka kabungwe baba bantu bakwate subilo lya ku muulu.

Kwali fye nshita imo ilyo tacali fyo. Mu 1940, Hayden C. Covington—uwali pali yo nshita mpanda mano ya Sosaite ku milandu ikumine ifye funde kabili uwa mu “mpanga shimbi,” abakwata isubilo lya pe sonde—alisalilwe ukuba membala wa aka kabungwe. (Yohane 10:16) Ali ni nkonkani ya kwa presidenti wa Sosaite ukufuma mu 1942 ukufika mu 1945. Pali ilya nshita, Munyina Covington ailekeele fye umwine uyu mulimo pa kuti e pusana ne calemoneka ngo kufwaya kwa kwa Yehova—ica kutila ba membala bonse ne ntungulushi aba mu kabungwe ka ku Pennsylvania bafwile ukuba Abena Kristu basubwa. Lyman A. Swingle e wapyene pe punda lya kwa Hayden C. Covington muli ili bumba lya ba membala, kabili Frederick W. Franz asalilwe ukuba inkonkani ya kwa presidenti.

Mulandu nshi ababomfi ba kwa Yehova basuminine ukuti ba membala bonse ne ntungulushi aba kabungwe ka Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania balingile ukuba Bena Kristu basubwa? Pantu pali ilya nshita, calemoneka kwati ibumba lya ba membala ne ntungulushi aba aka kabungwe ka ku Pennsylvania e bafwile no kuba na mwi Bumba Litungulula ilya Nte sha kwa Yehova, umwaba fye abaume basubwa no mupashi epela.

Ukukumana kwa pa Mwaka Ukwalumbuka

Pa kukumana kwa pa mwaka ukwaliko pa October 2, 1944, mu Pittsburgh, ba membala ba kabungwe ka ku Pennsylvania basuminishenye ukubombela pa fintu 6 ifyali no kuwamyako imibombele ya aka kabungwe. Muli kulya kusuminishanya abalesangula indalama ku kwafwilisha umulimo wa Sosaite, baalebapingula indalama sha kulipila pa kusuminishiwa ukuvotako, lelo ifunde lyalenga butatu ilya kuwamyako imibombele lyafumishepo uku kusuminishanya. Lipoti ya pali kulya kukumana kwa pa mwaka yatile: “Ba membala ba Sosaite tabafwile ukucila pali 500 . . . Umo umo uwasalwa afwile ukuba umubomfi wa nshita yonse uwa Sosaite nelyo umubomfi uushili wa nshita yonse uwa mu cilonganino ca Nte sha kwa Yehova kabili uwaba no mupashi ngo wa kwa Shikulu.”

Ukutule lyo, ba membala ba Sosaite baali no kulasalwa na bantu abaipeele kuli Yehova umweo onse, te mulandu ne sho basangwilileko ku kulundulula umulimo wa Bufumu. Ici caishileumfwana no kulunduluka mu kuwamyako imibombele ukwasobelwe pali Esaya 60:17, apo tubelenga ati: “Pe punda lya butale nkaletapo golde, na pe punda lya cela nkaletapo silfere, pe punda lya fimuti ubutale, na pe punda lya mabwe icela. Nkacito Mutende ukuba bakaangalila bobe, no Bulungami ukuba bakapitao bobe.” Ukulanda pali “bakangalila” na “bakapitao,” uku kusesema kwalelangilila ulwa kuwamyako imibombele ya mu kuteyanya pa bantu ba kwa Yehova.

Iyi ncitilo yacindama iya kulenga ukuteyanya ukuba mu nshila ya teokrasi yaishile pa mpela ya “nshita amakana yabili ne myanda itatu isha cungulo no lucelo,” iyalumbulwa pali Daniele 8:14. Pali ilya nshita, “umwashila” ‘mwalilungamikwe.’

Lelo, pa numa ya kulya kukumana kwa pa mwaka ukwalumbuka ukwa mu 1944, kwalishele icipusho cacindama. Apo ba membala 7 aba mu kabungwe ka ku Pennsylvania e baali na mwi Bumba Litungulula, bushe ici calolele mu kuti aba mwi Bumba Litungulula tabafwile ukucila pa Bena Kristu basubwa 7? Kabili, apo ba membala basalwa ku baba mu kabungwe, bushe ba membala ba mu kabungwe e balesala aba kuba mwi Bumba Litungulula pa kukumana kwa pa mwaka? Bushe ba membala ne ntungulushi sha kabungwe ka Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania na baba mwi Bumba Litungulula bamo bene, nelyo balipusana?

Ukukumana kwa pa Mwaka na Kumbi Ukushakalabwe

Ifi fipusho fyayaswikwe pa kukumana kwa pa mwaka ukwaliko pa October 1, 1971. Pali kulya kukumana, kalanda umo alangilile ukuti ibumba litungulula ilya “musha wa cishinka kabili uwashilimuka” lyatangilile akabungwe ka Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania ukukacila imyanda ya myaka. (Mateo 24:45-47) Ibumba litungulula lyapangilwe pa Pentekoste ya mu 33 C.E., apapitile ne myanda ya myaka ukucila na pali 18 pa ntanshi ya kupanga akabungwe ka ku Pennsylvania. Pa kubala, ibumba litungulula lyapangilwe na batumwa 12, te bantu 7 iyo. Impendwa ifwile yalilundilweko ku ntanshi, pantu “abatumwa na bakalamba ku Yerusalemu” e baletungulula.—Imilimo 15:2.

Mu 1971 kalanda umo wine alondolwele ukuti ababa mu kabungwe ka Watch Tower Society te kuti basale abaume basubwa aba kuba mwi Bumba Litungulula. Mulandu nshi? Uyu kalanda atile, “Pantu, ibumba litungulula ilya ‘musha’ talisontwa no muntunse. Lisontwa na . . . Yesu Kristu, Umutwe wa cilonganino ca cine ica Bwina Kristu kabili Shikulu, Umwine wa ili bumba lya ‘musha wa cishinka kabili uwashilimuka.’” Cailanga fye kanshi ukuti aba mwi Bumba Litungulula tabengasalwa na baba mu tubungwe twe funde.

Kalanda atwalilile ukulanda mpaka afika na pa cishinka cacindama, atile: “Ibumba litungulula talyakwata intungulushi nga shilya shaba mu kabungwe ka ba Membala ba Sosaite, intungulushi pamo nga, presidenti, inkonkani ya kwa presidenti, secretary-treasurer na kaafwa wa kwa secretary-treasurer. Lyakwata fye ceyamani.” Pa myaka iingi, presidenti wa kabungwe ka ku Pennsylvania e waleba na ceyamani we Bumba Litungulula. Nomba te fyo ca kulaba. Nangu line tabalingana amaka e lyo no kubelesha, aba mwi Bumba Litungulula bafwile ukukwata ifishingamo fimo fine. Kalanda akonkeshepo na mashiwi ya kuti: “Onse uwa mwi Bumba Litungulula kuti aba ceyamani ukwabula no kuti abe presidenti wa . . . Sosaite . . . pa nshita imo ine. Cishintilila fye pa o cawila ukuba ceyamani pali yo nshita muli lilya line Ibumba Litungulula.”

Pali kulya kukumana kwa pa mwaka ukushakatale akulabwa ukwa mu 1971, e lyo kwali ukulekanya bwino pa basubwa no mupashi aba mwi Bumba Litungulula na ba membala ba kabungwe ka ku Pennsylvania. Nalyo line, aba mwi Bumba Litungulula batwalilile ukuba ba membala ne ntungulushi sha Sosaite. Nangu cali fyo, ndakai icipusho cipushiwa ca kuti: Bushe kwalibako umulandu wa mu Malembo uutila ba membala ba kabungwe ka Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania bafwile ukuba aba mwi Bumba Litungulula?

Iyo, takwaba. Akabungwe ka ku Pennsylvania te kabungwe fye keka aka mwi funde ako Inte sha kwa Yehova shibomfya. Kwalibako na tumbi. Kamo ni aka beta ati Watchtower Bible and Tract Society of New York, Incorporated. Kalafwilisha umulimo wesu mu United States. Ukwabula no kutwishika ipaalo lya kwa Yehova lyaliba pali aka kabungwe, nangu line ba membala abengi ne ntungulushi sha kako baba mwi bumba lya “mpanga shimbi.” Akabungwe ka International Bible Students Association kabomfiwa ku Britain. Utubungwe twa mwi funde tumbi tulabomfiwa ku kutwala pa ntanshi ifya Bufumu mu fyalo fimbi. Utu tonse tulabombela pamo mu kwafwilishako no kulenga umulimo wa kushimikila imbila nsuma ukubilwa mwi sonde lyonse. Te mulandu no ko twabela nelyo ababa ba membala ba tuko nelyo intungulushi sha tuko, utu tubungwe tutungululwa mu nshila ya teokrasi kabili tubomfiwa ne Bumba Litungulula. Kanshi, utubungwe twa musango yo twalikwata imilimo ya kubomba mu kutwala pa ntanshi ifya Bufumu.

Cisuma sana ukukwata utubungwe twa mwi funde. Na muli fyo tatupusana na mafunde ya cikaya na ya calo, ukulingana fye ne fyo Icebo ca kwa Lesa cifwaya. (Yeremia 32:11; Abena Roma 13:1) Utubungwe twa mwi funde tulafwilisha umulimo wesu uwa kwananya ubukombe bwa Bufumu ukupitila mu kupulinta amaBaibolo, ifitabo, bamagazini, amabroshuwa, ne mpapulo shimbi. Utubungwe utu tulabomfiwa na kabili ku fikumine ubwine bwa fikuulwa ne mpanga, ifya kukumbusuka, ifipangano fya kubomfyako umwa kulonganina amabungano, ne fyashala. Tuletasha sana pa milimo utu tubungwe twa mwi funde tubomba.

Ishina lya kwa Yehova Lyabikwa pa Ntanshi

Mu 1944, Icipande ca bubili ica fyo akabungwe ka Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania kaimininapo calipitulwikwemo kukomaila pa buyo bwa kabungwe. Ukulingana ne fipope, ubuyo bwa Sosaite busanshamo ubu bufwayo bukalamba, e kuti: “Ukushimikila ilandwe lya bufumu bwa kwa Lesa ubwaba mu maka ya kwa Kristu Yesu ku nko shonse ngo bunte kwi shina, icebo no kupulamo kwa kwa Lesa Wa maka yonse YEHOVA.”

Ukufuma mu 1926 “umusha wa cishinka” alibika ishina lya kwa Yehova pa ntanshi. Apo ici maka maka caishileishibikwa cali ni mu mwaka wa 1931 lintu Abasambi ba Baibolo batendeke ukuita ati Inte sha kwa Yehova. (Esaya 43:10-12) Impapulo sha Sosaite ishakomailapo sana pe shina lya kwa Lesa fitabo pamo nge citila Jehovah (1934), “Let Your Name Be Sanctified” (1961), ne citabo citila “The Nations Shall Know That I Am Jehovah”—How? (1971).

Tatufwile ukupita fye ukwabula ukulandapo pali New World Translation of the Holy Scriptures, iyasabankanishiwe yonse mu ciNgeleshi mu 1960. Muli yi Baibolo ponse apaba ifilembo fine mu Malembo ya ciHebere ifimininako ishina lya kwa Lesa papyanikwapo ne shina Yehova. Muli iyi yine Baibolo ishina lya kwa Lesa lyalisanshiwamo na mu Malembo ya ciGriki imiku 237 apo ponse casangilwe ukuti epo lifwile ukuba. Mwandini tulatasha ukuti, mu nshila fye ishingi Yehova alisuminisha “umusha” ne Bumba lyakwe Ilitungulula ukubomfya bwino ifya kusabankanishishako e lyo no tubungwe twa mwi funde ku kulenga ishina lyakwe ukwishibikwa isonde lyonse!

Ukwananya Icebo ca kwa Lesa Kwatwalwa pa Ntanshi

Abantu ba kwa Yehova balitwalilila ukushimika ubunte kwi shina lyakwe kabili balitwala pa ntanshi Icebo cakwe ukupitila mu kusabankanya no kwananya imintapendwa ya mpapulo shashimpwa pali Baibolo ukubikako fye na Baibolo iyine. Ku kutendeka kwa ba 1900, akabungwe ka Watch Tower Society kapokele insambu sha kulalembulula no kulasabankanya Baibolo wa The Emphatic Diaglott, uwa kwa Benjamin Wilson uwaba mu ciGriki ne ciNgeleshi uwa Malembo ya Bwina Kristu aya ciGriki. Sosaite yasabankenye King James Version, uwa Basambi ba Baibolo uwalundilweko amabula 500 apali ifyebo fyalundwako. Mu 1942 yasabankenye Baibolo wa King James Version uwakwata amalembo ya kuloshako mu mukululo wa pa kati. Lyene mu 1944 Sosaite yatendeke ukupulinta Baibolo wa American Standard Version uwa mu 1901, uwakwata ishina lya kwa Lesa. Ishina lya kwa Yehova lilasangwa na muli Baibolo wa The Bible in Living English, uwa kwa Stephen T. Byington, uwasabankanishiwe na Sosaite mu 1972.

Utubungwe twa mwi funde utubomfiwa ne Nte sha kwa Yehova twalyafwilishako ukupulinta no kusalanganya aya yonse amaBaibolo. Lelo, icapulishamo, kumfwana kwapalamisha ukwaba pa kabungwe ka Watch Tower Society ne bumba lyasubwa ilya Nte sha kwa Yehova ilyapanga New World Bible Translation Committee. Tuli abansansa ukutila, ukufika pali lelo iyi Baibolo yonse nelyo amabuuku ya mu malembo ya ciGriki, yalipulintwa ukucila pali 106,400,000 mu ndimi 38. Cine cine akabungwe ka Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania kaba kabungwe kateyanishiwa aka Baibolo!

‘Umusha wa cishinka’ ‘balimulaasa pali fyonse ifya kwa shikulu.’ Ifi fisanshamo ifibombelo fyaba pa maofeshi yakalamba mu New York State, ku United States of America, na maofeshi yanono ayafikile 110 ayalebomba nomba mwi sonde lyonse. Aba mwi bumba lya musha balishiba ukuti bakalubulula pa fyo babomfeshe ifyasekeshiwe kuli bene. (Mateo 25:14-30) Lelo, ici tacicilikila ‘umusha’ ukusuminisha bakangalila bafikapo ukufuma mwi bumba lya “mpanga shimbi” ku kubombela pa milimo ye funde ne ya butungulushi. Na kuba, ici cilenga ababa mwi Bumba Litungulula ukulapoosa inshita iikalamba “mu kupepa, na mu kupyunga kwa cebo.”—Imilimo 6:4.

Ukufikila apo ifintu fikatwalilila ukubako bwino muli cino calo, Ibumba Litungulula, ilimininako “umusha wa cishinka kabili uwashilimuka,” likatwalilila ukubomfya utubungwe twa mwi funde. Utu tubungwe twaliba bwino, nomba nangu tatuliko umulimo kuti wabombwa. Nga ca kuti akabungwe ka mwi funde kapaswa ku buteko, umulimo wa kushimikila wena ukatwalilila. Nangu ni nomba line, mu fyalo umucili ifibindo kabili umushili utubungwe twe funde, ubukombe bwa Bufumu bulebilwa, abasambi balepangwa, kabili ukusanduluka mu fya bulesa kuletwalilila. Ico ici cilecitikila mulandu wa kuti Inte sha kwa Yehova shilalimba no kutapilila, na o ‘Lesa atwalilila ukumesha.’—1 Abena Korinti 3:6, 7.

Ilyo tulelolela ifili ku ntanshi, natucetekela ukuti Yehova akasakamana abantu bakwe mu fyo bakabila lwa ku mupashi na lwa ku mubili. Ena no Mwana wakwe, Yesu Kristu, bakatwalilila ukupayanya ubutungulushi bwa ku muulu no kwaafwa apalekabilwa pa kuti umulimo wa kushimikila Ubufumu wingapwishishiwa. Kwena, conse ico ifwe fwe babomfi ba kwa Lesa tupwishishisha tatucibombela ‘ku bulamba, kabili te ku maka, kano ku mupashi wa kwa Yehova.’ (Sekaria 4:6) E co tulepepela ukwaafwa kwa kwa Lesa, ukwishiba ukuti Yehova akatupeela amaka ya kupwisha umulimo atupeela ukubomba muli ino nshita ya ku mpela!