Icupo no Kukwata Abana Muli ino Nshita ya ku Mpela

“Naipipe nshita iyashalako.”—1 KOR. 7:29.

 1. (a) Kwaluka nshi ukulecitika muno nshiku ukwaba pa fintu ‘ifyayafya’? (b) Mulandu nshi ukwaluka kwa mikalile ya bantunse kutusakamikila?

ICEBO ca kwa Lesa catila inkondo, ifinkukuma, ifipowe, ne fikuko e fikeshibisha ukuti “inshita ya ku mpela” naifika. (Dan. 8:17, 19; Luka 21:10, 11) Baibolo yalisoka no kuti muli iyi nshita yayafya ifintu fikaluka sana mu mikalile ya bantu. Amafya ya mu ndupwa yaba pa fintu ‘ifyayafya’ ificitika muli shino “nshiku sha kulekelesha.” (2 Tim. 3:1-4) Mulandu nshi ifi ifilecitika fitusakamikila? Pantu fili fye mpanga yonse kabili kuti fyakuma ifyo Abena Kristu ba muno nshiku bamona icupo no kukwata abana. Bushe kuti fyabakuma shani?

 2. Bushe abantu abengi muli cino calo bamona shani icupo no kulekana?

² Pali ino nshita calyanguka ukulekana kabili ukulekana nakuseeka sana. Mu fyalo ifingi impendwa ya bantu abalelekana ilekulilako fye. Lelo, ico tushilingile ukulaba ca kuti ifyo Yehova Lesa amona icupo no kulekana fyalipusana sana ne fyo abantu abengi muli cino calo bamona icupo no kulekana. Ninshi Yehova amona shani icupo no kulekana?

 3. Bushe Yehova na Yesu Kristu bamona shani icupo?

³ Yehova Lesa enekela abaupana ukufikilisha imilapo yabo iya cupo. Ilyo Yehova aufishe Adamu na Efa, atile ‘umwaume . . . akalambatila ku mukashi wakwe, na bo bakabo mubili umo.’ Yesu Kristu na o alisosele amashiwi yamo yene kabili alundileko na ya mashiwi yatila: “Kanshi, ico Lesa alundenye, umuntu elundulula.” Asosele no kuti: “Onse uwaleka umukashi wakwe, kano pa mulandu wa bulalelale, no kuupa umbi, acita ubucende.” (Ukute. 2:24; Mat. 19:3-6, 9) E ico, Yehova na Yesu bamona ukuti icupo tacifwile ukupwa kano fye umo pa baupana nga afwa. (1 Kor. 7:39) Apo icupo ca mushilo, abaupana tabafwile ukulekana na pashilingile. Na kuba, Icebo ca kwa Lesa citila Yehova alipata abantu abalekana ukwabula ukukonka amafunde yaba mu Baibolo.a—Belengeni Malaki 2:13-16; 3:6.

Mulebika Amano ku Cupo

 4. Mulandu nshi Abena Kristu bamo abacaice balangulukila ukuti balyangufyenye ukwingila mu cupo?

⁴ Abantu bashitiina Lesa ababa muli cino calo lyonse batontonkanya fye pa bulalelale. Cila bushiku, tulamona ifikope ifilanga ukuti abantu balitemwa sana ubulalelale. Tatwingasuulako fye kuli ifi fintu pantu filatukuma, sana sana abatemwikwa besu abacaice abo twaba nabo mu cilonganino. Bushe Abena Kristu bacaice kuti bacita shani pa kutaluka kuli ifi fintu ifingalenga balafwaisha ukupanga icupo nangu cingati abene tabafwaya ukucita ubulalelale? Bamo bapingulapo ukuupa nelyo ukuupwa ilyo bacili abaice sana. Bamona kwati nga baupa nelyo ukuupwa bwangu, ninshi tabakacite ubulalelale. Lelo, pa numa fye ya kuupana, bamo balatendeka ukulanguluka. Mulandu nshi batampila ukulanguluka? Nga baikala pamo inshita fye iinono, besa mu kusanga ukuti ifyo bafwaya fyalipusana ne fyo abena mwabo bafwaya. Ici cilenga aba mu fyupo fya musango yo ukuba na mafya nga nshi.

 5. Cinshi cikalenga abaupana ukufikilisha imilapo yabo iya mu cupo? (Moneni utulembo twa pe samba.)

⁵ Ukwabula no kutwishika kuti cayafya nga nshi nga mwaupana no muntu, nangu fye Mwina Kristu, uwapusanako sana ne fyo mwaleenekela ukuti e fyo akaba. (1 Kor. 7:28) Na lyo line, te mulandu na mafya Abena Kristu ba cine bengalakwata mu cupo, balishiba ukuti amalembo tayasuminisha ukulekana pa mulandu fye wa kuti tababa ne nsansa mu cupo. Kanshi, aba mu cilonganino ca Bena Kristu balingile ukucindika no kulayafwilisha abesha na maka ukusungilila icupo cabo pa kuti fye bafikilishe imilapo balapile ilyo baleupana.b

 6. Bushe Abena Kristu bacaice abashilaupa nelyo ukuupwa bafwile ukulamona shani icupo?

⁶ Bushe muli bacaice abashilaupa nelyo ukuupwa? Nga ca kuti tamulaupa nelyo ukuupwa, bushe mufwile ukulamona shani icupo? Tamwakaleba no bulanda sana nga ca kuti mwalolela mpaka mwakula, mwalatontonkanya bwino, kabili mwaba na bucibusa busuma na Lesa e lyo mwatampa ukulaishishanya no Mwina Kristu munenu. Kwena, Baibolo tayalanda umushinku umuntu alingile ukuupilapo nelyo ukuupilwapo.c Lelo, yatila mufwile ukulolela mpaka mwacila pa mushinku wa bwaice, imyaka iyo abantu baba sana ne nsuuna ya kufwaya ukupanga icupo. (1 Kor. 7:36) Mulandu nshi mulingile ukulolela mpaka mwacila umushinku wa bwaice? Pantu ukuba sana ne nsuuna ya kufwaya ukupanga icupo kuti kwalenga umuntu ukukanatontonkanya bwino kabili kuti kwalenga apingulapo ukucita ifintu ifingamuletela ubulanda ku ntanshi. Mwilaba ukuti ifyo Yehova amufunda pa cupo fya kumunonsha pa kuti mukabe ne nsansa.—Belengeni Esaya 48:17, 18.

Mulebika Amano ku Kukusha Abana

 7. Finshi ifyo abopana bwaice bwaice bapitamo, kabili mulandu nshi ici cingaletela ubwafya mu cupo?

⁷ Bamo abopana bwaice bwaice baba abafyashi ninshi bacili fye abaice. Ilyo bashilaishibana bwino bwino, balakwata umwana uo bakabila ukulasakamana akasuba no bushiku. Mu cifyalilwa fye, umwana nga afyalwa, nyina atampa ukubika sana amano ku mwana, kabili ici nalimo kuti calenga umulume uwacaice ukuba no bufuba. Na kabili, ukufufyo tulo ilyo balesakamana umwana kulalenga abaupana ukunaka kabili mu cupo mulaba ubwafya. Baleluka ukuti tabakulakwata inshita ya kucita fimo ifyo balecita kale. Te kuti baye ku kwangala ku ncende shimo kabili te kuti bacite ifyo balecita ilyo bashilakwata umwana. Bushe bafwile ukucita shani ilyo bakwata umwana?

 8. Bushe Abena Kristu bafwile ukulamona shani ukukwata abana, kabili mulandu nshi?

⁸ Abaupana bafwile ukubika amano ku kukusha umwana kwati fye ni filya fine babika amano ku cupo, e kutila bafwile ukulamona ukukusha umwana ukuti mulimo wacindama uo Lesa abapeela. Ilyo umwana afyalwa Abena Kristu abaupana te kuti balecita fimo ifyo balecita ilyo bashilakwata umwana. Bafwile ukwesha na maka ukuleka fimo ifyo balecita pa kuti babike amano ku kukusha umwana. Apo Yehova e wapeela abantu ubufyashi, kanshi abafyashi bafwile ukumona umwana uwafyalwa nge “cikwatwa icafuma kuli Yehova.” (Amalu. 127:3) Abena Kristu abakwata abana balesha na maka ukubomba imilimo yabo iya bufyashi ‘muli Shikulu,’ e kutila babomba imilimo yabo nga filya fine Shikulu afwaya ukuti balebomba.—Efes. 6:1.

 9. (a) Bushe ukukusha umwana kusanshamo finshi? (b) Finshi umulume afwile ukulacita pa kwafwa umukashi wakwe ukukosha bucibusa bwakwe na Lesa?

⁹ Pa kukusha umwana, abafyashi bafwile ukulaipusula ku fintu fimo pa myaka iingi pantu ukukusha umwana kukabila inshita iikalamba no kubombesha. Umulume Umwina Kristu akabila ukwishiba ukuti pa myaka iingi ukutula ilyo umwana afyalwa, nalimo umukashi wakwe takalekutika sana pa kulongana pantu umwana akalamupumfyanya kabili limbi takalekwata sana inshita ye sambililo lya pa lwakwe ne ya kwetetula. Ici kuti calenga bucibusa bwakwe na Lesa ukubwelela panshi. Umulume uwabika amano ku mulimo wakwe uwa kukusha umwana alingile ukulayafwa umukashi wakwe ukusakamana umwana. Pa kuti umukashi wakwe anonkelemo mu fishinka ifyo ashacumfwa ilyo acilasakamana umwana pa nshita bacilalongana, ilyo babwelela ku ng’anda, umulume nalimo kuti amushimikilako ifyo acipuswako. Limbi na o kuti alesakamanako umwana pa kuti umukashi wakwe alekwata inshita ya kuyashimikila imbila nsuma ya Bufumu.—Belengeni Abena Filipi. 2:3, 4.

10, 11. (a) Bushe abafyashi kuti bakusha shani abana mu “kukonkomesha kwa kwa Yehova”? (b) Mulandu nshi abafyashi abengi balingila ukubatasha?

¹⁰ Pa kukusha bwino umwana fingi sana fikabilwa ukucila pa kumufwaila fye ifya kulya, ifya kufwala, umwakwikala, no kumusakamana nga alwala. Muli shino nshiku shayafya, abana balakabila ukubasambilisha imibele isuma ukutula fye ku bunya. Abafyashi bafwile ukukusha abana mu “kusalapula no kukonkomesha kwa kwa Yehova.” (Efes. 6:4) Uku “kukonkomesha” kusanshamo ukufunda umwana amafunde ya kwa Yehova ukutula fye ku bunya no kukonkanyapo ukumufunda na lintu ali mu myaka yayafya ilyo umwana afwaya ukulacita ifyo umwine alefwaya. Kanshi abafyashi bafwile ukulafunda umwana mpaka fye akula.—2 Tim. 3:14, 15.

¹¹ Lintu Yesu aebele abasambi bakwe ukuti bafwile ‘ukulenga aba nko shonse ukuba abasambi,’ afwile apilibwile no kuti abafyashi bafwile ukulenga abana babo ukuba abasambi. (Mat. 28:19, 20) Ici tacayanguka pantu abacaice balasambilila ifintu ifyalekanalekana ku bantu ba muli cino calo. Kanshi, aba mu cilonganino bonse bakabila ukulatasha sana abafyashi abayafwa abana babo ukuba Abena Kristu baipeela. Pa mulandu wa kuba ne citetekelo no kubika amano ku mulimo Lesa abapeela, ‘balicimfya’ imibele yabipa iya muli cino calo.—1 Yoh. 5:4.

Ukuba Umushimbe Nelyo Ukukanakwata Abana pa Mulandu wa Kufwaisha Ukubika Amano ku fya Bufumu

12. Mulandu nshi Abena Kristu bamo basalilapo ukuba abashimbe pa myaka iingi?

¹² Apo “naipipe nshita iyashalako” kabili “imibele ya pano calo ileyaluka,” Icebo ca kwa Lesa citukoselesha ukulatontonkanya pa busuma bwaba mu kuba umushimbe. (1 Kor. 7:29-31) E ico, Abena Kristu bamo basalapo ukuba abashimbe mpaka ne mfwa yabo nelyo ukwikala imyaka iingi mu bushimbe. Ico bapingulapo ukucita calicindama pantu tababomfya ubushimbe ku kulakonkelela ifintu ifya kubasekesha fye. Umulandu abengi babela abashimbe wa kuti bafwaya ukulabombela Yehova “ukwabula ukupusaulwa.” (Belengeni 1 Abena Korinti 7:32-35.) Abena Kristu bamo abashimbe ni bapainiya bambi nabo babombela pa musambo. Bamo balasangwa kwi Sukulu lya Kukansha Ilya Butumikishi pa kuti balebabomfya sana mu kuteyanya kwa kwa Yehova. Na kuba, ababombele mu mulimo wa nshita yonse pa myaka iingi ilingi line batila balekala bwino mu cupo pa mulandu wa kuti balisambilile ifingi sana muli ilya myaka bali abashimbe.

13. Mulandu nshi Abena Kristu bamo abaupana basalilapo ukukanakwata abana?

¹³ Mu fyalo fimo, abaupana abengi basalapo ukukanakwata abana. Ico bamo basalilapo ukukanakwata abana mulandu wa kuti ifintu mu calo nafyafya; e lyo bambi bena bafwaisha ukulakwata inshita ya kubomba incito iyo bengalafola indalama ishingi nga nshi. Abena Kristu bamo abaupana balisalapo ukukanakwata abana. Lelo, ico bena bashifwaila ukukwata abana ni co bafwaya ukulabomba umulimo wa kwa Yehova inshita iikalamba. Ici tacilepilibula ukuti abaupana ba musango yo tababa ne nsansa mu cupo. Baliba ne nsansa nga nshi. Balaipusula amapaalo yamo aya mu cupo pa kuti fye balebika amano ku fya Bufumu. (1 Kor. 7:3-5) Bamo pali aba baupana babombela Yehova no kulapyungila aba bwananyina mu mulimo wa kwenda nelyo pa misambo. Bambi ni bapainiya nelyo bamishonari. Yehova takalabe imilimo yabo no kutemwa uko balanga kwi shina lyakwe.—Heb. 6:10.

“Ubucushi mu Mubili”

14, 15. ‘Bucushi nshi mu mibili yabo’ ubo abafyashi Abena Kristu bengakwata?

¹⁴ Umutumwa Paulo aebele Abena Kristu abaupana ukuti bakaba “no bucushi mu mubili wabo.” (1 Kor. 7:28) Ubucushi mu mubili kuti bwaba kulwalilila kwa baupana, nelyo ukwa bana babo, nangu ukwa bafyashi babo abakoloci. Kuti bwasanshamo na mafya no kukalipwa ifyo abafyashi bapitamo pa kukusha abana. Nge fyo twacisambilila mu paragrafu ya kubalilapo, Baibolo yasobele ukuti “mu nshiku sha kulekelesha mukesaba inshita ishaibela ishayafya.” Pa fintu ifyayafya paba na bana “abashumfwila abafyashi babo.”—2 Tim. 3:1-3.

¹⁵ Ukukusha abana mulimo uwayafya sana uo abafyashi Abena Kristu bakwata. Na ifwe bene tulapita mu mafya ya muli shino ‘nshita shayafya.’ Kanshi, abafyashi Abena Kristu bafwile ukutwalilila ukucingilila abana babo ku mibele yabipa iyo “ubwikashi bwa cino calo” bwingafwaya ukubasambilisha. (Efes. 2:2, 3) Lelo limo limo balafilwa ukucingilila abana babo ku mibele yabipa iya muli cino calo. Kanshi umwana wa Bena Kristu nga aleka ukubombela Yehova, bulaba “bucushi” icine cine ku bafyashi abaeseshe na maka ukumusambilisha ukulatiina Lesa.—Amapi. 17:25.

“Kukabo Bucushi Bukalamba”

16. “Bucushi” nshi Yesu asobele?

¹⁶ “Ubucushi” bonse ubo abaupana nelyo abafyashi bengakwata te kuti bulingane no bucushi buli ku ntanshi pantu bwena bukaba ubukalamba nga nshi. Ilyo Yesu alesobela inshita ya kubapo kwakwe ne mpela ya bwikashi, atile: “Kukabo bucushi bukalamba ubushatala abubako ukutula pa kutendeka kwa pano calo ukufika kuli nomba, nangu tabwakabeko kabili iyo.” (Mat. 24:3, 21) Pa numa, Yesu atile ibumba likalamba likapusuka ubu “bucushi bukalamba.” Lelo, Satana na bantu bakwe bakatwalilila ukucusha Inte sha mutende isha kwa Yehova muli uku kusansa kwa kulekeleshako. Ukwabula no kutwishika ilya nshita ikaba iyayafya kuli ifwe bonse, fwe bakalamba na baice bene.

17. (a) Mulandu nshi tushilingile ukusakamikwa sana pa fikacitika ku ntanshi? (b) Cinshi tufwile ukulaibukisha ilyo tuletontonkanya pa kuupa nelyo ukuupwa na pa kukwata abana?

¹⁷ Lelo, tatufwile ukusakamikwa sana pa fikacitika ku ntanshi. Abafyashi ababa ne cishinka kuli Yehova balicetekela ukuti bena na bana babo abaice bakacingililwa. (Belengeni Esaya 26:20, 21; Sefa. 2:2, 3; 1 Kor. 7:14) Lelo pali ino nshita, lyonse ilyo tuletontonkanya pa kuupa nelyo ukuupwa na pa kukwata abana tufwile ukulaibukisha ukuti shino nshiku tuleikalamo muli ino nshita ya mpela shalyafya nga nshi. (2 Pet. 3:10-13) Nga twacite fyo, nampo nga tuli bashimbe nelyo iyo, nampo nga twalikwata abana nelyo tatwakwata, imikalile yesu ikalalumbanya Yehova kabili ikalenga bambi ukucindika icilonganino ca Bena Kristu.

[Amafutunoti]

Ukupitulukamo

• Mulandu nshi Abena Kristu bacaice bashilingile ukupupumina ukuupa nelyo ukuupwa?

• Bushe ukukusha abana kusanshamo finshi?

• Mulandu nshi Abena Kristu abengi basalilapo ukuba abashimbe nelyo ukukanakwata abana nga ca kuti balyupana?

• “Bucushi” nshi abafyashi Abena Kristu bengapitamo?

[Icikope pe bula 17]

Mulandu nshi cawamina ku Bena Kristu abacaice ukulolela bakula e lyo baupa nelyo ukuupwa?

[Icikope pe bula 18]

Umulume kuti ayafwilisha sana umukashi pa kuti alebombela Yehova bwino

[Icikope pe bula 19]

Mulandu nshi Abena Kristu bamo abaupana basalilapo ukukanakwata abana?