ICIPANDWA 15
Sekelenimo mu Kubombesha Kwenu
“Umuntu onse alingile . . . ukusekelamo mu kubombesha kwakwe konse.”—LUKALA MILANDU 3:13.
1-3. (a) Bushe abantu abengi bamona shani incito babomba? (b) Bushe finshi Baibolo ilanda pa fyo tulingile ukulamona incito, kabili mepusho nshi twalalandapo muli ici cipandwa?
ABANTU abengi muli cino calo tabakwata insansa mu ncito babomba. Apo na kuba abengi balabomba amaawala ayengi cila bushiku, balashimunuka pa kuya ku ncito. Nomba, cinshi cingafwa abantu ba musango uyu ukutemwa incito babomba, maka maka pa kuti baleba ne nsansa ilyo balebomba incito yabo?
2 Baibolo ilatukoselesha ukubombesha. Itila incito e lyo ne fifuma mu kubombesha kwesu lipaalo. Solomone alembele ukuti: “Umuntu onse alingile ukulya no kunwa, no kusekelamo mu kubombesha kwakwe konse. Ubu e bupe bwa kwa Lesa.” (Lukala Milandu 3:13) Yehova uwatutemwa kabili uufwaya ifintu filetuwamina, afwaya tulesekelamo mu ncito tubomba na mu fifuma mu kubombesha kwesu. Pa kwikalilila mu kutemwa kwakwe, tufwile ukulamona incito nga fintu Lesa aimona kabili ukulingana ne fyo amashiwi yakwe ayatutungulula yalandapo pa ncito.—Belengeni Lukala Milandu 2:24; 5:18.
3 Muli ici cipandwa twalalanda pa fipusho fine: Cinshi cingalenga twalasekelamo mu kubombesha kwesu? Ni ncito nshi isho Abena Kristu bashifwile ukubombako? Kuti twacita shani pa kuti tulekwata inshita ya kubomba imilimo ya kwa Lesa nangu ca kuti tulabomba ne ncito ya ku mubili? Na kabili, mulimo nshi uwacindama sana uo tufwile ukubomba? Natubalilepo ukulanda pali Yehova Lesa na Yesu Kristu ababombesha, kabili abo tufwile ukupashanya.
KABOMBA UWAPULAMO NO WAISHIBISHA UMULIMO
4, 5. Bushe Baibolo ilanga shani ukuti Yehova alabombesha?
4 Yehova ni Kabomba Uwapulamo. Pa Ukutendeka 1:1, Baibolo itila: “Pa kutendeka Lesa apangile umuulu e lyo ne sonde.” Ilyo Lesa apwishishe ukupanga ifya pe sonde, atile: “Nafiwama nga nshi.” (Ukutendeka 1:31) Mu mashiwi yambi kuti twatila, alisekelemo nga nshi muli fyonse ifyo apangile pano isonde. Ukwabula no kutwishika, Yehova, “Lesa wa nsansa,” alitemenwe sana ilyo apwile ukupanga ifintu.—1 Timote 1:11.
5 Lesa wesu uubombesha taleka kubomba. Ilyo papitile imyaka iingi nga nshi ninshi Lesa alipwa ukupanga isonde na fyonse ifyabapo, Yesu atile: “Tata acili alebomba.” (Yohane 5:17) Milimo nshi iyo Wishi abomba? Nangu ca kuti aba ku muulu, alatungulula abantunse kabili alabasakamana. ‘Alilenga cipya cipya’ Abena Kristu abasubwa abakateka na Yesu ku muulu. (2 Abena Korinti 5:17) Na kabili acili alebombela pa kufishapo ukufwaya kwakwe ukwa ukuti abantunse abamutemwa bakabe no mweo wa muyayaya mu calo cipya. (Abena Roma 6:23) Yehova afwile alasekelela sana pa fifuma muli uyu mulimo. Abantu abengi nga nshi balyumfwa imbila nsuma iya Bufumu kabili Lesa alibakula, alabafwa ukwalula imikalile yabo pa kuti bekalilile mu kutemwa kwakwe.—Yohane 6:44.
6, 7. Twaishiba shani ukuti Yesu alabombesha ukutula fye na kale?
6 Ukutula fye na kale, Yesu aishibikwa ukuti alabombesha. Ilyo ali ku muulu, e o Lesa abomfeshe pa kupanga fyonse “mu muulu na pano isonde” pantu e ‘uwaishibishe umulimo.’ (Amapinda 8:22-31; Abena Kolose 1:15-17) Na lintu aishile pe sonde, Yesu alebombesha. Ilyo ali umwaice asambilile incito ya kupanga ifintu kabili aishileishibikwa ukuti ni “kabasa.”a (Marko 6:3) Iyi ncito yalikosa kabili uuleibomba afwile ukwishiba imilimo iyalekanalekana. Muli shilya nshiku e lyo yacililepo ukukosa pantu takwali bamashini bakuputwilako imbao, ifibombelo fya malaiti, no mwa kusungila ifya kubomfya. Taleni tontonkanyeni pali ici: Yesu aya mu mpanga, atendeka ukutema imiti, alekulula imilando no kuitwala uko alebombela, kabili atendeka no kupanga amayanda, alepaalika imitenge, alepanga ifiibi no kubasa ifipe fya mu ng’anda! Ukwabula no kutwishika, Yesu alishibe ifyo cumfwika bwino nga ca kuti umulimo uwakosa wabombwa bwino bwino.
7 Yesu alebombesha na mu mulimo wakwe uwa kushimikila. Pa myaka itatu na hafu, abikile sana amano ku kubomba uyu umulimo uwacindama. Apo alefwaya ukushimikila abantu abengi, talefwaya ukonaula inshita, e ico aletendeka ukushimikila lucelocelo kabili aleleka fye ubushiku. (Luka 21:37, 38; Yohane 3:2) Aleya “mu misumba na mu mishi, aleshimikila no kubila imbila nsuma iya Bufumu bwa kwa Lesa.” (Luka 8:1) Pa kubila imbila nsuma ku bantu, Yesu aleenda intamfu iikalamba mu misebo ya lukungu.
8, 9. Finshi filanga ukuti Yesu alisekelemo mu ncito iyo alebomba?
8 Bushe Yesu alisekelemo mu kubombesha kwakwe ilyo aleshimikila? Ee! Alitandile imbuto sha Bufumu kabili ilyo abwelelemo asangile amabala nayabuuta, yali ni nshita ya kuseepa. Ukubomba umulimo wa kwa Lesa kwalekosha Yesu no kumuletela insansa ica kuti limo alelabako na ku kulya pa kuti fye abombe uyu mulimo. (Yohane 4:31-38) Elenganyeni insansa akwete pa numa ya kupwisha umulimo uo bamupeele pano isonde ilyo aebele Wishi ukuti: “Ine nalimucindamika pano isonde, pantu nimpwisha umulimo uo mwampeele.”—Yohane 17:4.
9 Kanshi Yehova na Yesu baba ifya kumwenako ifisuma sana ku bantu abasekelela mu ncito iyo babomba. Ukutemwa Yehova e kulenga ukuti ‘tulemupashanya.’ (Abena Efese 5:1) Na kabili ukutemwa Yesu e kulenga ukuti ‘tulekonka sana mu ntampulo shakwe.’ (1 Petro 2:21) Nomba natulande pa fingatwafwa ukulasekelamo mu kubombesha kwesu.
IFYO TWINGACITA PA KUTI TULESEKELAMO MU KUBOMBESHA KWESU
10, 11. Cinshi cingalenga tulemonamo ubusuma mu ncito tubomba?
10 Pa fyo Umwina Kristu wa cine acita pafwile ukuba ne ncito. Tulafwaya ukusekelamo mu ncito yesu, nomba te kuti tusekelemo nga ca kuti tatwatemwa incito iyo tubomba. Bushe kuti twacita shani pa kutila tulesekelamo mu ncito tubomba?
11 Tufwile ukulamonamo ubusuma mu ncito. Te lyonse twingalula incito tulebomba, lelo tufwile ukutemwa incito yonse iyamoneka. Ukutontonkanya pa fyo Lesa amona incito kuti kwalenga tulemonamo ubusuma mu ncito. Ku ca kumwenako, nga ca kuti muli mutwe wa lupwa, mulingile ukwishiba ukuti incito mubomba, nangu ingamoneka kwati ya pa nshi, ilamwafwa ukufwaila aba mu ng’anda yenu ifyo bakabila. Ala ukusakamana ulupwa lwenu mulandu uwacindama kuli Lesa. Icebo cakwe citila, uushisakamana ulupwa lwakwe, “abipa ukucisha uushatetekela.” (1 Timote 5:8) Nga mwaishiba ukuti incito mubomba ilalenga mulebomba umulimo uo Lesa amupeela uwa kusakamana ulupwa lwenu, kuti mwaba ne nsansa kabili kuti mwaishiba ico mubombela, icintu ico abo mubomba nabo bashaishiba.
12. Busuma nshi bwaba mu kubombesha na mu kuba ne cishinka pa ncito?
12 Tufwile ukulabombesha no kuba ne cishinka. Ukubombesha no kwishiba bwino incito, kuti kwalenga twapaalwa. Abantu abaishiba sana incito kabili ababombesha, ilingi line balabatemwa ku babengisha incito. (Amapinda 12:24; 22:29) Fwe Bena Kristu ba cine tufwile ukuba aba cishinka pa ncito, tatufwile ukulaiba indalama, ifipe, nangu fye ukonaula inshita. (Abena Efese 4:28) Nga fintu twalandilepo mu Cipandwa 14, ukuba ne cishinka kusuma. Umubomfi uwaishibikwa ukuti wa cishinka ilingi line balamucetekela. Na kabili, nangu ca kuti abatwingisha incito balishiba ukuti tulabombesha nangu tabaishiba, kuti twaba ne nsansa isho umuntu uwakwata “kampingu musuma” akwata e lyo na kabili kuti twaba ne nsansa ishaba mu kwishiba ukuti tulecita ifyo Lesa uo twatemwa afwaya.—AbaHebere 13:18; Abena Kolose 3:22-24.
13. Finshi fingafumamo nga ca kuti tuli ne mibele isuma pa ncito?
13 Tufwile ukwishiba ukuti ifyo tucita kuti fyalenga abantu bacindika Lesa. Nga tuli ne mibele iisuma pa ncito, abo tubomba nabo bakalamona ukuti tuli Bena Kristu. Cinshi cikafumamo? ‘Tukayemfya isambilisho lya kwa Lesa, Umupusushi wesu.’ (Tito 2:9, 10) Ca cine, imibele yesu iisuma kuti yalenga bambi bamona ubusuma bwaba mu mipepele yesu kabili kuti yalenga nabo bene batampa ukupepa. Taleni tontonkanyeni pa fyo mwingomfwa nga ca kuti uo mubomba nankwe asambilila icine pa mulandu wa mibele yenu iisuma! Na cimbi icacindamisha ca kuti: Cinshi cingawamisha ukucila pa kwishiba ukuti imyendele yenu iisuma ilalenga abantu balalumbanya Yehova no kulenga umutima wakwe wasekelela?—Belengeni Amapinda 27:11; 1 Petro 2:12.
TULEILUKA PA KUSALA INCITO
14-16. Nga tulefwaya ukwingila incito, fipusho nshi fibili ifyacindama ifyo tufwile ukutontonkanyapo?
14 Baibolo tayalondolola fyonse pa ncito ishawama ne shabipa. Lelo ici tacilolele mu kutila kuti twasumina ukwingila incito iili yonse. Na kabili, Amalembo kuti yatwafwa ukukaana incito iyo Lesa ashifwaya no kusala incito iisuma iyo Lesa engatemwa kabili iingatwafwa ukulakwata ifyo tukabila. (Amapinda 2:6) Pa kusala incito ya kwingila, kuti cawama twatontonkanya pa fipusho fibili ifyacindama.
15 Bushe iyi ncito iyo ndefwaya ukwingila kuti yalenga nalacita ifyo Baibolo yakaanya? Baibolo yalilesha ukwiba, ukubepa, no kupanga ifilubi. (Ukufuma 20:4; Imilimo 15:29; Abena Efese 4:28; Ukusokolola 21:8) Tatulingile ukwingila incito iingalenga twalacita ifintu fya musango uyu. Nga twalitemwa Yehova, tatwakengile ncito iingalenga twapula mu mafunde ya kwa Lesa.—Belengeni 1 Yohane 5:3.
16 Bushe incito ndefwaya ikanenga nkakumeko ku mibele yabipa nelyo fye ukulaitungilila? Natulangilile. Ukubombela apafikilila abeni, takwabipa. Inga ca kuti Umwina Kristu bamwingisha incito ya musango yu pa cipatala apo abantu baponesha amafumo? Kwena, takalabomba incito iya kwafwilisha abantu ukuponya amafumo mu kulungatika. Na lyo line, bushe nga alebomba pali ici cipatala ninshi taletungilila abantu ukuponya amafumo, icintu ico Icebo ca kwa Lesa calesha? (Ukufuma 21:22-24) Apo twalitemwa Yehova tatufwaya ukucita ifintu ifingalenga twakumako ku fintu ifyo Amalembo yalesha.
17. (a) Finshi tufwile ukutontontonkanyapo ilyo tulesala incito iyo tufwile ukwingila? (Moneni akabokoshi akaleti “Bushe Kuti Naingila Iyi Incito?” (b) Bushe kampingu kuti yatwafwa shani ukusala incito iingalenga Lesa asekelela?
17 Nga mwatontonkanya sana pa masuko ku mepusho ayacindama yabili ayali mu paragrafu 15 na 16, kuti mwasanga amasuko ayengi na ku mepusho yambi ayakuma incito. E lyo kabili kwaliba na fimbi ifyo tufwile ukutontonkanyapo sana ilyo tulesala incito ya kwingila.b Te kuti twenekele umusha wa cishinka ukutupeela amafunde ya kukonka pali fyonse ifyo twingafwaya ukucita. E mulandu wine cicindamine ukuti tuleiluka. Nga fintu twasambilile mu Cipandwa 2, tufwile ukusambilisha kampingu yesu ifya kukonka ifyo tusambilila mu Cebo ca kwa Lesa mu mikalile yesu. E ico, nga ca kutila “ukupitila mu kubelesha” twakwata “amano ya kulekanya icalungama ne calubana,” kampingu kuti yatwafwa ukulasalapo ukucita ifintu ifingasekesha Lesa kabili kuti yalenga twaikalilila na mu kutemwa kwakwe.—AbaHebere 5:14.
MWILEKA INCITO IMUSENDELE INSHITA YONSE
18. Mulandu nshi cakosela ukuba uwashikatala mu kupepa?
18 Muli shino “nshiku sha kulekelesha” kabili “ishayafya nga nshi” tacayanguka ukuba uwashikatala mu kupepa. (2 Timote 3:1) Calyafya ukusanga incito no kuisungilila. Fwe Bena Kristu ba cine twalishiba ukuti calicindama ukubombesha pa kuti tulepekanishisha ulupwa lwesu ifyo lukabila. Lelo nga tatucenjele, abo tubomba nabo na bantu bambi aba muli cino calo abatemwa ifyuma kuti balenga twalafwaya ukubakonkelela ica kuti twaleka no kubika amano ku kupepa Lesa. (1 Timote 6:9, 10) Natulande pa cingatwafwa ukukanakonkelela bambi pa kuti tulebika amano ku “fyacilapo ukucindama.”—Abena Filipi 1:10.
19. Mulandu nshi tulingile ukucetekela Yehova no mutima wesu onse, kabili ukumucetekela kwa musango uyu kutwafwa ukukanacita cinshi?
19 Cetekeleni Yehova no mutima onse. (Belengeni Amapinda 3:5, 6.) Cine cine, tulingile ukucetekela Yehova no mutima onse! Na kuba, alatusakamana. (1 Petro 5:7) Alishiba ifyo tukabila ukucila ne fyo twaishiba fwe bene, kabili tatulekelesha. (Amalumbo 37:25) Kanshi tulingile ukumfwila ifyo Icebo cakwe citweba, citila: “Mu mikalile yenu mwilatemwa indalama, lelo muteke imitima ku fintu ifyo mukwete. Pantu [Lesa] atila: ‘Nshakakushe nakalya nangu ukukulekelesha nakalya.’” (AbaHebere 13:5) Ababombela Yehova umulimo wa nshita yonse kuti basumina ukutila Lesa alapeela abantu bakwe ifyo bakabila. Nga twacetekela no mutima wesu onse ukuti Yehova takatulekeleshe, tatwakulasakamikwa sana pa fya kusanga ifyo ulupwa lwesu lulekabila. (Mateo 6:25-32) Tatwakaleke incito ikalenge twalekelesha imilimo ya kwa Lesa, pamo nga ukushimikila imbila nsuma no kulongana.—Mateo 24:14; AbaHebere 10:24, 25.
20. Bushe calola mwi ukulalolesha fye pa cintu cimo, kabili kuti mwacita shani pa kuti amenso yenu yalelolesha fye pa cintu cimo?
20 Amenso yenu yalelolesha fye pa cintu cimo. (Belengeni Mateo 6:22, 23.) Ukulalolesha fye pa cintu cimo, kukanafusha imitabotabo mu mikalile. Ico Umwina Kristu abikako sana amano, kucita ukufwaya kwa kwa Lesa. Nga ca kuti amenso yesu yalelolesha fye pali cimo, tatwakabike sana amano ku kufwaya incito ya pa muulu nangu imikalile ya pa muulu. Na kabili tatwakekalile fye ukulafwaya ifipe ifipya ifyo abasabankanya amakwebo balenga twalamona kwati nga twafikwata e lyo twingaba ne nsansa. Kuti mwacita shani pa kuti amenso yenu yalelolesha fye pa cintu cimo? Mwilakongola icikongolekongole. Mwilafusha ifintu ifingalamusendela inshita iikalamba pa kufisakamana. Pa kuba ne fya “kulya ne fya kufwala” mulekonka ifyo Baibolo itufunda ukuti tulingile ukuteka imitima. (1 Timote 6:8) Muleesha ukwangusha imikalile yenu.
21. Mulandu nshi tulingile ukubikila amano ku fyacilapo ukucindama, kabili ni finshi tufwile ukubikako sana amano mu bumi?
21 Bikeni amano ku fya kwa Lesa, kabili mwinenuka. Apo te kuti tukwate inshita nangu amaka ya kucita fyonse ifyo tufwaya, tufwile ukwishiba ifyacilapo ukucindama ifyo twingabikako sana amano. Pantu nga tatubikileko amano, ifintu ifishacindama kuti fyalatusendela inshita ica kuti twalafilwa no kukwata inshita ya kucita ifyacindama. Finshi tufwile ukubikako sana amano mu bumi? Abengi muno calo babika amano ku kusambilila sana pa kuti bakakwate incito ya pa muulu. Lelo Yesu akoseleshe abasambi bakwe ukuti “intanshi mulefwaya ubufumu.” (Mateo 6:33) Ca cine, apo tuli Bena Kristu ba cine, Ubufumu bwa kwa Lesa e bwacindama nga nshi pali fyonse ifyo tucita. Imikalile yesu, e kutila ifyo tusalapo ukucita, amabuyo yesu, ne milimo tubomba, filingile ukulanga ukuti imilimo ya Bufumu pamo no kufwaya kwa kwa Lesa e fyo twacindamika sana, te fyuma ne fintu fimbi ifya muli cino calo.
MULEBOMBESHA MU MULIMO WA KUSHIMIKILA
22, 23. (a) Mulimo nshi uwacindama uo Abena Kristu ba cine bakwata, kabili kuti twalanga shani ukuti uyu mulimo walicindama? (Moneni akabokoshi akaleti “Nalisekelamo mu Mulimo Nasalile Kabili Walilenga Naba ne Nsansa.”) (b) Bushe tufwile ukulamona shani incito ya ku mubili?
22 Apo natupalamina nga nshi ku mpela, tufwile ukubika sana mano ku mulimo Abena Kristu ba cine bapeelwa, uwa kushimikila no kulenga abantu ukuba abasambi. (Mateo 24:14; 28:19, 20) Nga filya fine Yesu uo tupashanya alebomba, na ifwe tufwaya ukulabombesha muli uyu mulimo wa kupususha imyeo. Kuti twalanga shani ukutila twalishiba ukuti uyu mulimo walicindama? Abantu ba kwa Lesa abengi ni bakasabankanya kabili baliipeelesha ukulashimikila no mutima onse. Bamo balyalula imikalile yabo pa kuti bakwate inshita ya kubomba bupainiya na bumishonari. Apo abafyashi abengi balishiba ukuti ukubombela Yehova kwalicindama, balikoselesha abana babo ukulabomba umulimo wa nshita yonse. Bushe ababomba sana umulimo wa kubila Ubufumu balasekelamo mu kubombesha kwabo? Ee balasekelamo! Ukubombela Yehova no mweo onse kulalenga twaba ne nsansa, twasekelamo kabili twapaalwa nga nshi.—Belengeni Amapinda 10:22.
23 Fwe bengi tulapoosa inshita iikalamba sana ku ncito pa kuti tulekwata ifyo indupwa shesu shikabila. Muleibukisha ukuti, Yehova afwaya tulesekelamo mu kubombesha kwesu. Nga ca kuti ifyo tumona incito e lyo ne fyo tucita fileumfwana ne fyo Lesa amona incito e lyo na mashiwi yakwe ayatutungulula, kuti twasangamo insansa mu milimo yesu. E ico twikaleka incito ikatupumbule ku kubomba umulimo wacindama uwa kubila imbila nsuma iya Bufumu bwa kwa Lesa. Nga twabika sana amano kuli uyu mulimo, cikamoneka ukutila twalitemwa Yehova kabili tukekalilila mu kutemwa kwakwe.
a Ishiwi lya ciGriki ilyo bapilibula ati “kabasa” lilanda “pa muntu uubomba imilimo yalekanalekana umo imbao shibomfiwa, nampo nga kukuula amayanda nelyo ukubasa ifipe fya mu ng’anda atemwa ifintu fimbi ifya mbao.”
b Nga mulefwaya ifyebo na fimbi ifyalanda sana pa fyo mwingatontonkanyapo ilyo tamulaingila incito, belengeni Ulupungu lwa kwa Kalinda ulwa April 15, 1999, pa mabula 28 ukufika ku 30, no lwa ciNgeleshi ulwa July 15, 1982, pe bula 26.