Cindamikeni Yehova ku Micitile Yenu Iya Mucinshi

“Umulimo [wa kwa Yehova] wa bucindami na bukatebebe.”—AMALU. 111:3.

1, 2. (a) Kuti mwalondolola shani ishiwi lya kuti “ubucindami”? (b) Mepusho nshi twalalandapo muli cino cipande?

ILYO Madison, umukashana uuli ne myaka 10, bamwebele ukuti alondolole ishiwi lya kuti “ubucindami,” apo pene fye atile “kufwala ifya mucinshi.” Ico napamo ashaishibe fye ca kuti Baibolo na yo ilondolola Lesa ukuti ‘afwala ubucindami.’ (Amalu. 104:1) Kuli ifwe fwe bantu, ubucindami limo kuti bwamonekela na mu kufwala bwino. Nangu mutumwa Paulo alefwaya ukuti Abena Kristu abanakashi “balefwala bwino, balefwala ifyalinga kabili ifya mucinshi, belaluka imishishi iyaibela, nangu ukufwala ifya golde nangu ifya bamargariti nelyo ifya kufwala fya mutengo sana.” (1 Tim. 2:9) Lelo ukuba ne mibele ya mucinshi iingalenga bambi ukumona ‘ubucindami [bwa kwa Yehova] na bukatebebe’ bwakwe e kwacilishapo ukuwama.—Amalu. 111:3.

² Mu Baibolo, ishiwi lya ciHebere ilyapilibulwa ukuti “ubucindami” kuti lyapilibulwa no kuti “bukatebebe,” “bushimucindikwa,” “ubukata” e lyo no kuti “umucinshi.” Ishiwi lya kuti “ubucindami” lipilibula ukuba ne mibele iingalenga abantu bakucindika. Kabili Yehova fye eka e walinga ukucindika. Apo ifwe tuli babomfi bakwe abaipeela kuli ena, tufwile kanshi ukuba no mucinshi mu milandile na mu micitile. Nomba mulandu nshi cabela ukuti abantu kuti bakumanisha ukucita ifya mucinshi? Bushe ubucindami bwa kwa Yehova e lyo na bukatebebe bwakwe, bumoneka shani? Bushe ubucindami bwa kwa Lesa kuti bwatukuma shani? Bushe Yesu Kristu kuti atusambilisha shani ifya kuba ne yi imibele? Kabili kuti twalanga shani ubucindami bwa kwa Lesa mu fyo tucita?

Umulandu Twingacitila Ifya Mucinshi

3, 4. (a) Tufwile ukucita shani pa bucindami ubo twapeelwa? (b) Ukulingana no kusesema, nani Amalumbo 8:5-9 yalelandapo? (Moneni futunoti.) (c) Pa bantu ba ku kale, ni bani abo Yehova apeele ubucindami?

³ Apo abantu bonse bapangilwe mu cipasho ca kwa Lesa, bonse fye kuti bakumanisha ukucita ifya mucinshi. Yehova acindamike umuntu wa ntanshi pa kumupeela umulimo wa kusakamana isonde. (Ukute. 1:26, 27) Nangu ni lilya line umuntu abembwike, Yehova alibwekeshepo ukulondolola umulimo apeela umuntu ukukuma kwi sonde. Kanshi, Lesa acili ‘alipeela’ abantu ubucindami. (Belengeni Amalumbo 8:5-9.)a Ifi Lesa atucindamika na ifwe kanshi tufwile ukulacita ifintu ifya mucinshi—e kutila ukulalumbanya ishina lyakwe ilya lulumbi mu katiina na mu mucinshi.

⁴ Abantu abo Yehova maka maka apeela ubucindami ni balya abamubombela. Lesa acindamike Abele pa kupokelela ilambo lyakwe, no kukaana ilambo ilyo Kaini munyina atuulile. (Ukute. 4:4, 5) Mose bamwebele ukuti ‘abike ubukata bwakwe bumo’ pali Yoshua, uwali no kumupyana mu mulimo wa kutungulula abena Israele. (Impe. 27:20) E lyo pali Solomone mwana Davidi, Baibolo itila: “Yehova alengele Solomone ukucindama nga nshi ku bena Israele bonse no kubika pali ena ubukata bwa bufumu ubushabalile abuba pa mfumu iili yonse iya bena Israele iyamutangilile.” (1 Imila. 29:25) Lesa akapeela ubucindami bwaibela ku Bena Kristu basubwa abakabuushiwa, abalebila pa “bufumu bwakwe ubwa bukata nga nshi.” (Amalu. 145:11-13) Pa kucindamika Yehova, ibumba lilekulilako fye ilya kwa Yesu ilya “mpaanga shimbi” na bo bene balipaalwa pa mulimo wabo uwacindama.—Yoh. 10:16.

Ubucindami na Bukatebebe bwa kwa Yehova Bulamoneka

 5. Bushe ubucindami bwa kwa Yehova bwakula shani?

⁵ Mu lwimbo ululanda pa fyo Lesa akula ne fyo umuntu acepa, Davidi kemba wa malumbo aimbile ati: “Mwe Yehova Shikulwifwe, ifyo lyacindama ishina lyenu mwi sonde lyonse, mwebo ubukata bwenu bulumbanishiwa mu myulu!” (Amalu. 8:1) Ukutula fye ku kale, ilyo “umuulu e lyo ne sonde” tafilapangwa, ukuya na ku ntanshi lintu ubufwayo bwa kwa Lesa ubwa kulenga isonde ukuba paradaise no bwa kulenga abantu ukuba abapwililika bukafikilishiwa—ukufuma umuyayaya ukufika umuyayaya—Yehova Lesa e shimucindikwa wapulamo kabili e wacindamisha pali bonse mu muulu na pano isonde.—Ukute. 1:1; 1 Kor. 15:24-28; Ukus. 21:1-5.

 6. Cinshi kemba wa malumbo alandiile ukuti Yehova afwala ubucindami?

⁶ Afwile kemba wa malumbo uwaletiina Lesa alitontonkenyepo nga nshi ilyo amwene mu nshita ya bushiku ifyo umuulu wacindama ku ntanda ishingi nga nshi ishabamo, ishimoneka kwati tubekobeko utwalambatikwamo! Ilyo alepapa pa kumona ifyo Lesa ‘ayansa imyulu kwati litenti,’ kemba wa malumbo atile Yehova aba kwati afwala ubucindami pa mulandu wa milimo yakwe iyapesha amano. (Belengeni Amalumbo 104:1, 2.) Ubucindami na bukatebebe bwa kwa Kabumba wa maka yonse uushimoneka, bumonekela mu fyo abumba.

7, 8. Bushininkisho nshi ubwa bucindami bwa kwa Yehova na bukatebebe bwakwe ubo tumona mu muulu?

⁷ Pa kuti tumfwikishe, natulande pa cipinda bushiku ico beta ati Milky Way. Muli ici cipinda bushiku icikulu nga nshi umwaba intanda, na maplaneti (e kuti ifyaba nge calo), umwaba ne ntanda ishingi ishishingulukwa ne fimoneka nge calo, cino calo twaikalapo cimoneka icinono nga nshi kwati fye kaluseke kamo aka mucanga pa lulamba lwa bemba ulwaya fye iciyeyeye ku bukulu. Kabili muli ici cine icipinda bushiku cimo mwaba intanda ukucila pa mabilioni 100! Tutile mwali no kulapenda ulutanda lumo na lumo pali sekondi imo ukwabula ukuleka pa ma-awala 24 mu bushiku bumo, kuti papita imyaka ukucila pali 3,000 mupenda fye pa kuti mupwishe ukupenda intanda amabilioni 100.

⁸ Nga ca kuti icipinda bushiku cimo fye ico beta ati Milky Way cakwata intanda amabilioni 100, ninshi mu muulu monse mwaba intanda shinga? Abasambilila pa ntanda batila icipinda bushiku ca Milky Way te cabako fye ceka. Batunganya ukuti kwaba ifipinda bushiku na fimbi ifingi nga nshi ifyaba nalimo amabilioni 50 nelyo fye no kufika ku mabilioni 125. Ninshi umu mwine mu muulu monse mwaba intanda shinga? Shingi icine cine ica kuti nga balitwebele ifyo shafula amano yesu kuti yapela. Nomba, Yehova ena ‘alapenda intanda; shonse fye alashiita na mashina ya shiko.’ (Amalu. 147:4) Nomba apo mwaishiba ifyo Yehova afwala ubu bucindami na bukatebebe, bushe tamuletasha ishina lyakwe ilya lulumbi?

9, 10. Bushe ubupe Kabumba atupeela ubwa fya kulya pamo ngo mukate butulanga shani ukuti alikwatisha amano?

⁹ Natufume nomba ku fya mu muulu, lekeni tulande pa fintu ifyaseeka, e kutila ifya kulya. Yehova tapelela fye pa kupanga “umuulu ne sonde” lelo e “Upeela aba nsala ifya kulya.” (Amalu. 146:6, 7) “Ubucindami” bwa kwa Lesa na “bukatebebe” bwakwe bumonekela mu milimo yakwe iyapesha amano, kabili pa fintu abumba paba ne fimenwa uko tufumya ifya kulya pamo ngo mukate. (Belengeni Amalumbo 111:1-5.) Yesu asambilishe abasambi bakwe ukupepa ati: “Tupeeleni lelo ifya kulya ifya buno bushiku.” (Mat. 6:11) Ifya kulya ifyo aba ku kale balelya sana, ukusanshako na bena Israele, mukate. Nangu ca kutila abengi batila umukate ca kulya icisha-afya ukupanga, lelo ifilenga ukuti umukate upangwe fyena fyalyafya ukumfwikisha.

¹⁰ Ilyo Baibolo yalelembwa, abena Israele balebomfya ubuunga bwa ngano nelyo ubwa barle na menshi pa kupanga umukate. Limo limo balebikako ne citutumushi pa kupanga umukate. Ilyo mwasakaanya ifi fintu, mu kati ka mufuba mulacitika ifipesha amano ilyo ifi fintu filesakaana. Takwaba uwaishiba bwino bwino ifyo ifi fintu fisakaana. Kabili icipesha amano na cimbi ni cilya icicitika mu mala ilyo twalya uyu wine mukate. Tatwaishiba bwino bwino ifyo ciba mu mala pa kuti umukate usunguluke no kusalanganina mu filundwa fyonse ifya mubili. Ca nsambu kanshi filya kemba wa malumbo aimbile ati: “Imilimo yenu, mwe Yehova, ingi icine cine! Mu mano yenu e mo yonse mwaibombeele”! (Amalu. 104:24) Pali fi twalandapo, bushe umutima wenu taumulengele ukufwaya ukutasha Yehova?

Bushe Ubucindami na Bukatebebe bwa kwa Lesa Fyamukuma Shani?

11, 12. Bushe ukulatontonkanya pa fyo Lesa abumba kuti kwatukuma shani?

¹¹ Tatukabila ukusambilila pa ntanda pa kuti tutashe pali ici cipesha mano nelyo ukwishiba fyonse ifilenga ukuti umukate upangwe pa kuti tuipakishe ukulya. Lelo pa kuti tumfwikishe ubukulu bwa kwa Kabumba, tufwile ukusanga inshita ya kutontonkanya pa milimo yakwe. Bushe ukutontonkanya pali ifi fintu kuti kwatwafwa shani? Umusango kwingatwafwilamo umo wine nga ulya uwa kutontonkanya pa milimo imbi iya kwa Yehova.

¹² Ukulanda pa fintu ifikalamba ifyo Yehova acitiile abantu bakwe, Davidi aimbile ati: “Nkalatontonkanya pali bukatebebe bwenu ubwapesha amano na pa milimo yenu iyapesha amano.” (Amalu. 145:5) Tulanga ukuti tulatontonkanya pali iyi milimo nga tulesambilila Baibolo no kushako inshita iya kwetetula pa fyo tulebelengamo. Cinshi cingacitika nga tulecita ifi? Tukacishapo ukutasha Lesa pa bucindami bwakwe na bukatebebe bwakwe. Ukwabula no kutwishika na ifwe bene tukacindika Yehova ukupala Davidi uwatile: “Nkashimika pa bukulu bwenu.” (Amalu. 145:6) Ukulatontonkanya pa fipesha amano fya kwa Lesa kuti kwakosha bucibusa bwesu na Yehova no kutulenga ukuba abacincimuka kabili abashibwelela inuma ilyo tule-ebako bambi pali Lesa. Bushe mwalicincila mu mulimo wa kubila imbila nsuma, kabili bushe muleafwilishako bambi ukumfwikisha ubucindami, bukatebebe, no bukata bwa kwa Yehova Lesa?

Muli Yesu E mo Ubucindami bwa kwa Lesa Bumonekela Bwino Bwino

13. (a) Ukulingana na Daniele 7:13, 14, finshi Yehova apeele Umwana wakwe? (b) Apo Yesu ni Mfumu, bushe acita shani ku batekwa bakwe?

¹³ Yesu Kristu, Umwana wa kwa Lesa, ali uwacincila mu mulimo wa kubila imbila nsuma kabili alicindike Wishi wacindama uwa ku muulu. Yehova na o acindamike Umwana wakwe uwafyalwa eka mu nshila yaibela pa kumupeela ‘ukuteka no bufumu.’ (Belengeni Daniele 7:13, 14.) Na lyo line, Yesu tayumfwilapo pali ici kabili taifinya. Lelo ni Kateka uwa cikuuku, uwaishiba ukupelebela kwa batekwa bakwe kabili uubapeela umucinshi. Natulande fye pa cintu cimo pa fingi ifyo Yesu, uo Lesa asontele ukuba Imfumu acitiile abantu, maka maka balya abali abasuulwa kabili abo abengi bashatemenwe.

14. Bushe aba fibashi balebamona shani mu Israele?

¹⁴ Kale, abantu abalelwala ifibashi baleyumfwa abapelelwa kabili aba bulanda nga nshi pa kumona ifyo baleya balefwa panono panono. Ifibashi fyaleya fileandatila umubili panono panono. Ukundapa umulwele wa fibashi kwa-afishe fye nge fyo ca-afya ukubuusha umuntu nga afwa. (Impe. 12:12; 2 Isha. 5:7, 14) Abalwele ba fibashi balebamona ukuti balikowela kabili balibapatile pantu balemoneka aba bunani kabili balebatamfya na mu mushi ukuti baleikala fye beka. Nga ca kuti aba fibashi baya balepalamina ukuli abantu balebilikisha abati: ‘Natukowela, natukowela’! (Lebi 13:43-46) Uwa fibashi ali fye kwati muntu uwafwa. Ukulingana ne fyo barabi balembele, uwa fibashi tasuminishiwe ukupalama sana ku muntu uuli onse. Nga apalama sana ninshi pafwile ukushala amamita nalimo 1.7 pa kati. Cashimikwe ukuti ilyo uwa fibashi amonekela, nangu ca kutila ali apatali, kwaleba shimapepo uwalemusukushila amabwe pa kutila e palama ukuli abantu.

15. Bushe Yesu acitile shani ku muntu uwali ne fibashi?

¹⁵ Lelo Yesu ena acitile ico aba bashalecita ilyo uwa fibashi aishile kuli ena no kumupapaata ukuti amundape. (Belengeni Marko 1:40-42.) Yesu tatamfishe uyu uwa fibashi uo abantu baletaluka nge fyo bambi balecita, lelo ali ne cikuuku kuli ena kabili alimucindike ngo muntu. Ilyo Yesu amuloleshe amwene ukuti uyu muntu ali no bulanda nga nshi kabili alekabila ubwafwilisho. Apo alimumfwilile uluse, apo pene fye Yesu alicitilepo cimo. Afungulwile ukuboko kwakwe no kwikata uwa fibashi, no kumundapa.

16. Finshi mwasambililako ku fyo Yesu alecita ku bantu bambi?

¹⁶ Bushe ifwe fwe bakonka Yesu, kuti twapashanya shani imicitile ya kwa Yesu iyalelanga ubucindami bwa kwa Wishi? Inshila imo iyo twingacitilamo ici kwiluka ukuti abantu bonse—te mulandu ne fyo baba, nampo nga batuntulu nangu balilwala, babe bakalamba nangu baice—bonse balilinga ukucindika. (1 Pet. 2:17) Balya abatungulula abantu banabo, pamo nga abalume, abafyashi, e lyo na baeluda, e bafwile ukuba na pa ntanshi ukulacindika abantu banabo no kubalenga baishiba ukuti balicindama. Ilyo Baibolo ilekomaila pa kuti Abena Kristu fye bonse bafwile ukulacindikana, itila: “Ku kutemwa aba bwananyina mube abatemwana nga nshi. Ku kucindikana ni mwe mubalilepo.”—Rom. 12:10.

Ukuba no Mucinshi Ilyo Tulepepa

17. Finshi twingasambililako ku Malembo pali uyu mulandu wa kuba aba mucinshi ilyo tulepepa Yehova?

¹⁷ Tufwile ukubika amano ku kuba aba mucinshi ilyo tulepepa Yehova. Pali Lukala Milandu 5:1 patila: “Sakamana amakasa yobe lyonse ilyo waya ku ng’anda ya kwa Lesa wa cine.” Bonse babili Mose na Yoshua baebelwe ukufuula indyato shabo ilyo bali apa mushilo. (Ukufu. 3:5; Yosh. 5:15) Ukufuula indyato e nshila bali no kulangilamo umucinshi nelyo akatiina. Bashimapepo abena Israele balipeelwe icipope ca kulafwala utuputula twa mu kati utwa nsalu “ku kufiimba umubili uuli pa mbilibili.” (Ukufu. 28:42, 43) Ici calengele ukuti ifya mfwalo fyabo filamoneka ilyo balebombela pa ciipailo. Bonse aba mu ng’anda ya kwa shimapepo balingile ukulakonka ifyo Lesa alandile pa kuba aba mucinshi.

18. Tulanga shani umucinshi ilyo tulepepa Yehova?

¹⁸ Twamona kanshi ukuti umucinshi ulakabilwa ilyo tulepepa. Pa kutila tucindikwe, tufwile ukulacita ifintu mu mucinshi. Tatufwile ukulabepa abantu, ukulailanga kwati tuli ba mucinshi. Lelo tufwile ukuba aba mucinshi ku nse na mu kati umo Lesa amona—mu mutima. (1 Sam. 16:7; Amapi. 21:2) Tufwile ukuba aba mucinshi muli fyonse ifyo tucita, tufwile ukulacindika na bantu bambi, kabili ifyo tuimona ne fyo tuyumfwa fifwile ukulanga ukuti tuli ba mucinshi. Kanshi tufwile ukuba aba mucinshi inshita fye iili yonse, mu fyo tusosa na mu fyo tucita. Nangu ni mu mibele yesu, imicitile yesu, ne mifwalile yesu, tufwile ukumfwila ifyo umutumwa Paulo asosele ilyo atile: “Tatucita nangu cimo icingapunwisha bambi, pa kuti abantu beba na pa kusangila ifilubo mu mulimo wesu; lelo muli fyonse tulanga ukuti tuli babomfi ba kwa Lesa.” (2 Kor. 6:3, 4) ‘Muli fyonse tulayemfya isambilisho lya kwa Lesa, Umupusushi wesu.’—Tito 2:10.

Twalilileni Ukulanga Ubucindami bwa kwa Lesa

19, 20. (a) Ni nshila nshi iisuma iya kucindikilamo bambi? (b) Ukulingana ne fyo twasambilila pa bucindami, cinshi nomba tufwile ukulacita?

¹⁹ Ubucindami bwa kwa Lesa bulamonekela na mu Bena Kristu basubwa ababa ni “nkombe ishibomba umulimo wa kwa Kristu.” (2 Kor. 5:20) “Impaanga shimbi,” abafwilisha aba abasubwa no mweo onse, beminishi bacindama aba Bufumu bwa kwa Mesia. Inkombe nelyo umwiminishi alaba uwashipa kabili uwa mucinshi ilyo alelandilako icalo cakwe. Kanshi, na ifwe tufwile ukuba no mucinshi ilyo tulelandilako ubuteko bwa kwa Lesa, e kutila Ubufumu bwakwe kabili tufwile no kuba abashipa. (Efes. 6:19, 20) Kabili ilyo twatwala “imbila nsuma iya fintu ifisuma” ku bantu, ninshi tulelanga ukuti twalicindika abo bantu!—Esa. 52:7.

²⁰ Tufwile ukuba no mutima wa kulacindika Lesa pa kulacita ifintu ukulingana no bucindami bwakwe. (1 Pet. 2:12) Lekeni lyonse tuleba na katiina kuli ena, ukuba aba mucinshi ilyo tulemupepa, no kulacindika bakapepa banensu. Kabili lekeni Yehova, uwafwala ubucindami na bukatebebe, alesekelela muli ifwe ilyo tulemupepela mu mucinshi.

[Futunoti]

Kuti Mwa-asuka Shani?

• Ukumfwikisha bukatebebe bwa bucindami bwa kwa Yehova kuti kwatukuma shani?

• Cinshi twingasambililako pa kucindika bambi ukulingana fye ne fyo Yesu acitile ku wa fibashi?

• Kuti twacindamika shani Yehova ku micitile ya mucinshi?

[Icikope pe bula 12]

Bushe Yehova acindamike shani Abele?

[Icikope pe bula 14]

Imilimo yapesha amano iya kwa Yehova ilamonekela na mu fya kulya atupeela

[Icikope pe bula 15]

Cinshi mwasambililako pa kucindika bambi ukulingana ne fyo Yesu acitile ku wa fibashi?

[Icikope pe bula 16]

Mu kupepa ukwa mucinshi mwaba no kucindika Yehova