Icipandwa 13
“Natemwa Tata”
1, 2. Finshi ifyo umutumwa Yohane alanda ifyacitike pa bushiku bwa kulekeleshako ubo abatumwa bali pamo na Yesu?
UMUNTU umukote atumpika akalembelo muli inki, aletontonkanya pa fintu ifingi ifyacitike kale. Ishina lyakwe ni Yohane, kabili e mutumwa wa kwa Yesu Kristu uwalekelesheko ukufwa. Nomba Yohane ali ne myaka nalimo 100, kabili aleibukisha ifyacitike bushiku bumo icungulo, imyaka nalimo 70 iyapita, ne fi fintu e fyalekelesheko ukucitika ilyo Yesu talafwa ninshi aali pamo na batumwa bakwe. Umupashi wa mushilo uwa kwa Lesa wayafwa Yohane ukwibukisha tonse fye utwacitike.
2 Pali bulya bushiku, Yesu alilandile fye ukwabula ukupita mu mbali ukuti kwashala panono balamwipaya. Yohane fye e walanda umulandu Yesu alandiile ukuti aali no kushipikisha ukucula mpaka fye ne mfwa. Atile: “Pa kuti aba pano calo beshibe ukuti natemwa Tata, ifyo na Tata ampeela ifunde lya kucite co, e fyo na ine ndecita. Imeni, natufume pano.”—Yohane 14:31.
3. Bushe Yesu alangilile shani ukuti alitemwa Wishi?
3 “Natemwa Tata.” Takwali icacindeme kuli Yesu ukucila pa kutemwa Wishi. Kwena te lyonse alelanda ukuti alitemwa Wishi iyo. Na kuba ni pali Yohane 14:31 fye e palembwa ukuti Yesu alilandile ukuti alitemwa Wishi. Nomba, ifyalelanga ukuti alitemenwe Wishi, fintu alecita. Icitemwiko cakwe kuli Yehova calemoneka cila bushiku. Ukushipa kwa kwa Yesu, icumfwila, no kushipikisha fyalelangilila ukuti alitemwa Lesa. Icalelenga ukuti alebomba umulimo kutemwa.
4, 5. Kutemwa kwa musango nshi uko Baibolo yalandapo sana, kabili cinshi twingalanda pa fyo Yesu atemenwe Yehova?
4 Abantu bamo muno nshiku, kuti bamona kwati abalanga ukutemwa ninshi tabashipa. Limbi kuti batontonkanya pa mishikakulo ne nyimbo ishilanda pa citemwiko ca mwaume no mwanakashi, e lyo ne fyo abantu bafulunganishiwa pa mulandu wa ico citemwiko. Baibolo kwena yalilandapo pa citemwiko ca mwaume no mwanakashi, lelo yalanda mu mucinshi, te ifi caba muno nshiku iyo. (Amapinda 5:15-21) Lelo, Icebo ca kwa Lesa calanda sana pa musango umbi uwa kutemwa. Uku kutemwa te kwa citemwetemwe fye iyo nelyo ukwa kwangala fye; kabili te kutemenwa fye umuntu mu kati, nangu ukwishiba fye ifya kucita pa kuti muleumfwana nankwe. Uku kwena, kutemwa no mweo onse. Uku kutemwa kufuma mu mutima, kabili kwashimpwa pa mafunde ayakankaala, e lyo kabili kumonekela mu fintu ifisuma ifyo umuntu acita. Te kwangala iyo. Icebo ca kwa Lesa citila: “Ukutemwa takupwa.”—1 Abena Korinti 13:8.
5 Pa bantu bonse ababa pano calo, takwaba uwatemwa Yehova ukucila ifyo Yesu amutemenwe. Takwaba uwacila Yesu ukubaka amashiwi ayo alandile ukufuma mu Malembo, ayo atile e funde lyacila pa mafunde yonse, aya kuti: “Uletemwa Yehova Lesa obe no mutima obe onse, no mweo obe onse, no kutontonkanya kobe konse, na maka yobe yonse.” (Marko 12:30) Bushe Yesu aishiletemwa shani ifi Yehova? Acitile shani pa kuti atwalilile fye ukulatemwa Lesa ilyo aali pano calo? Kabili bushe kuti twamupashanya shani?
Icitemwiko Cakokwesha kabili Icakosesha
6, 7. Bushe twaishiba shani ukuti Amapinda 8:22-31 yalondolola Umwana wa kwa Lesa, te mano fye aya yene ayo twaishiba?
6 Bushe mwalibombapo umulimo pamo no muntu umbi, e lyo cilya mulebombela pamo mwatampa ukulaumfwana sana? Nga ni fyo ninshi kuti mwaishiba ukutemwa kwaishileba pali Yehova no Mwana wakwe uwafyalwa fye eka. Twalilandapo imiku iingi pa Amapinda 8:30, lelo nomba natulandepo na kabili pa ciputulwa conse umwaba ili lembo. Mu cikomo 22 ukushinta ku cikomo 31, amano yalondololwa kwati muntu. Twaishiba shani ukuti aya mashiwi yalanda pa Mwana wa kwa Lesa?
7 Mu cikomo 22, Mano atila: “Yehova alimumbile nine wa ntanshi wa kulenga kwakwe, nine wa kubalilapo wa milimo yakwe ya ku kale.” Pali ici cikomo, pali cimbi icilelondololwa te mano fye aya yene ayo twaishiba, pantu amano tayatalile ‘ayabumbwa.’ Tayakwata ntendekelo pantu Yehova wa muyayaya kabili wa mano ukufuma umuyayaya. (Amalumbo 90:2) Umwana wa kwa Lesa ena, “libeli ku cibumbwa conse.” Alibumbilwe; e wabalilepo ukubumbwa pali fyonse ifyo Yehova alengele. (Abena Kolose 1:15) Ilyo isonde no muulu tafilabumbwa ninshi Umwana ena aali umuumi, nga fintu Amapinda yalondolola. Kabili apo aali ni Cebo, Inkombe ya kwa Lesa, muli ena e mwalemonekela amano yafikapo aya kwa Yehova.— Yohane 1:1.
8. Bushe finshi Umwana alecita ilyo talaisa pano calo, kabili finshi twingatontonkanyapo nga ca kuti ifyabumbwa fyatupausha?
8 Bushe Umwana alebomba mulimo nshi imyaka imyanda mishila ilyo talaisa pano calo? Icikomo 30 (NW) citweba ukuti aali ni ‘cibinda wa mulimo.’ E kutila shani? Pa Abena Kolose 1:16 palondolola ukuti: “Muli wene e mo fyonse fimbi fyabumbiilwe mu myulu na pano isonde . . . Fyonse fimbi fyabumbiilwe muli wene kabili fyabumbiilwe wene.” E ico, Kabumba Yehova, abumbiile ifintu fyonse fye mu Mwana wakwe, Cibinda wa Mulimo, ukutampila fye kuli bamalaika mu muulu na fyonse ifyaba mu muulu, e lyo ne fibumbwa fyonse fye apo fyapela pano calo ukufika fye na ku muntu, icibumbwa cacindama sana pano calo. Mu nshila imbi kuti twalinganya ukumfwana kwaba pali Wishi no Mwana kuli filya uulenga amapulani ya fikuulwa bomfwana no waishiba ukukuula ukulingana ne yo pulani. Nga ca kuti ifyabumbwa fyalenga twapapa, ninshi tulelumbanya Kalenga Mukalamba. (Amalumbo 19:1) Lelo na kabili, kuti twaibukisha no kumfwana kwaba pali Kabumba na ‘cibinda wakwe uwa mulimo.’
9, 10. (a) Cinshi calengele icitemwiko ca kwa Yehova no Mwana ukukosa? (b) Cinshi cingamwafwa ukukosha icitemwiko cenu na Shifwe wa ku muulu?
9 Abantu babili nga balebomba umulimo umo, te lingi bomfwana. Nomba ifyo te fyo cali kuli Yehova no Mwana wakwe! Umwana alibombele imyaka ne myaka na Wishi kabili “aleanga ku cinso cakwe inshita yonse.” (Amapinda 8:30) Kanshi, Umwana alitemenwe ukuba na Wishi, e lyo Wishi na o aleumfwa bwino ukuba no Mwana. E calengele Umwana ukupala sana Wishi, alisambilile ukupashanya Lesa imibele. E mulandu wine icitemwiko ca kwa Wishi no Mwana cakosele nga nshi! E ico kanshi kuti twatila e citemwiko cakokwesha kabili icakosesha mu muulu na pano calo.
10 Nomba bushe ici cilolele mwi kuli ifwe? Limbi kuti mwatontonkanya ukuti te kuti mutemwane na Yehova nga fintu atemwana no Mwana. Kwena ca cine ukuti takwaba umuntu nangu umo uwalingana ukucindama no Mwana. Nomba nangu takwaba, ifwe twalishuka nga nshi. Ibukisheni ukuti icalengele ukuti Yesu atemwane na Wishi kubombela pamo nankwe. Yehova alitupeela ishuko na ifwe ilya kuti tube “bakabomba banankwe.” (1 Abena Korinti 3:9) Ilyo tulepashanya Yesu mu kubila imbila, tufwile ukulaibukisha lyonse ukuti tuli babomfi banankwe aba kwa Lesa. E ico ukubomba uyu mulimo kukalenga icitemwiko icitwikatanya na Yehova cilekoselako fye. Bushe kwena kwaba ishuko limbi ilingacila pali ili?
Ifyalengele Yesu Ukutwalilila fye Ukutemwa Yehova
11-13. (a) Mulandu nshi cawamina ukulamona ukutemwa nga filya tumona icimenwa, kabili bushe Yesu ilyo aali umwaice acitile shani pa kuti atwalilile ukulatemwa Yehova? (b) Bushe Umwana wa kwa Lesa acitile shani pa kuti alangilile ukuti alefwaya sana ukusambilila pali Yehova, ilyo talaisa pano calo na lintu aishileba umuntu?
11 Cisuma mu nshila fye ishingi ukulamona ukutemwa kwaba mu mutima wesu nge fyo tumona ifimenwa. Ukutemwa kwaba nge luba, mufwile ukulabikako amano nga mulefwaya kukule no kukosa. Nga tatubikileko amano kuti kwaya kulecepa kwasuka kwapwa no kupwa. Yesu alicindamike sana ukutemwa akwete kuli Yehova. Kwali fye ukwakosa inshita yonse iyo aali pano calo. Natumone icalengele.
12 Tontonkanyeni na kabili pa cacitike lilya Yesu alandile icali mu mutima wakwe mwi tempele mu Yerusalemu ninshi ali fye umwaice. Bushe muleibukisha amashiwi alandile ku bafyashi bakwe ninshi nabasakamana? Atile: “Ico mulemfwaila cinshi? Bushe tamwaishibe ukuti mfwile ukuba mu ng’anda ya kwa Tata?” (Luka 2:49) Ilyo Yesu aali umwaice, kwati taleibukisha ifyo aali ilyo talaisa pano calo. Lelo, ukutemwa atemenwe Wishi Yehova, kwena kwali ukwakosa nga nshi. Alishibe ukuti ukutemwa kwa musango uyo kuti kwamonekela mu kupepa Lesa. E ico takwali icifulo pano calo ico Yesu atemenwe nge ng’anda ya kwa Wishi umwalebelo kupepa kwa mushilo. Alefwaya sana ukulaba kulya kabili talefwaya ukufumako. Kabili taleya mu kwikalamo fye capwila na po pene. Alefwaisha ukusambilila pali Yehova no kulanda ifyo aishibe pali ena. Ukuyumfwa kwa musango uyu takwatampile ninshi ali ne myaka 12, kabili takwapwilile pali uyu mushinku.
13 Ilyo Umwana talaisa pano calo, alisambilile ifingi sana kuli Wishi. Ubusesemo bwalembwa pali Esaya 50:4-6 butwebo ukuti Yehova asambilishe Umwana wakwe umulimo uo Mesia alingile ukubomba. Nangu ca kutila muli ayo masambililo mwali no kwishiba amacushi ayaali no kucitikila Uwasubwa wa kwa Yehova, uyu Mwana atwalilile fye ukufwaisha ukusambilila. Ilyo Yesu aishile pano calo, akula aba umukalamba, na lyo line alitwalilile ukulafwaisha ukulaya ku ng’anda ya kwa Wishi ku kupepa no kulasambililako amasambililo ayo Yehova alefwaya ukuti yaleba mu ng’anda yakwe. E ico Baibolo itweba pa fyo Yesu alesangwa lyonse mwi tempele na mwi sunagoge. (Luka 4:16; 19:47) Nga tulefwaya ukutwalilila fye ukulatemwa Yehova, tufwile ukulasangwa lyonse mu kulongana kwa Bena Kristu, uko tupepa Yehova no kwishibilapo na fimbi pali ena.
14, 15. (a) Mulandu nshi Yesu alefwaila utushita twa kuba eka? (b) Bushe amapepo ya kwa Yesu yalangile shani ukutemwa no mucinshi kuli Wishi?
14 Cimbi ico Yesu acitile pa kutwalilila ukulatemwa Yehova kulapepa lyonse. Nangu ca kutila taifinishe, kabili alitemenwe no kwampana na bantu, alefwaya no kukwatako inshita ya kuti aba fye eka. Ica kumwenako, pali Luka 5:16 patila: “Lelo wene aleeya mu matololo no kupepa.” Pali Mateo 14:23 na po patila: “Awe ilyo alekele amabumba yaye, aninine ulupili eka ku kupepa. Nangu cali icungulo, aaliko eka.” Yesu alefwaya ukuba eka pali iyi nshita e lyo ne nshita fye imbi, te pa mulandu wa kuti aali uwaifinya nelyo ukuti alipatile ukwampana na bantu, lelo mulandu wa kuti alefwaya ukuba fye eka na Yehova pa kuti alande na Wishi ukwabula uwa kumupufyanya.
15 Ilyo Yesu alepepa, limo limo alelanda ati “Abba, Tata.” (Marko 14:36) Ilyo Yesu aali pano calo, umwana pa kulanda ati “tata,” alelanda ati “Abba.” “Abba” e mashiwi ayo umwana alebalilapo ukulanda. Na kuba aya mashiwi yali ya mucinshi. Nangu ca kutila ukwita wishi ati “Abba” kwalangilile ukutila uyu Mwana alitemwa Wishi, ukwita wishi ifi kwalangile no kuti Yesu alicindika sana wishi, Yehova. Lyonse fye Yesu nga alepepa mwaleba umucinshi e lyo ne citemwiko. Ica kumwenako, mwi buuku lya kwa Yohane icipandwa 17, umutumwa Yohane alembele ipepo lya kwa Yesu ilyo apepele no mutima onse pa bushiku bwa kulekeleshako pano calo. Ukumona ifyo ili pepo lyali kulatukosha sana kabili kuti cawama nga nshi nga tulemupashanya ifyo apepele. Nomba te kutila tufwile ukubwekeshapo amashiwi ya kwa Yesu mulya mwine ayalandile, lelo tufwile ukwishiba inshila isuma iya kulandilamo ukufuma pa nshi ya mutima kuli Shifwe lyonse fye ilyo tulepepa. Nga tulecite fyo ninshi icitemwiko cesu kuli Lesa cikaba icituntulu kabili icakosa.
16, 17. (a) Bushe ifyo Yesu alecita fyalangilile shani ukuti ca cine alitemwa Wishi nge fyo asosele? (b) Bushe Yesu alangilile shani ukuti Wishi ni kapekape?
16 Nga fintu tulandilepo kale, Yesu talebwekeshapo fye amashiwi ya kuti “Natemwa tata.” Lelo ilingi line, alecita ifintu ifyalelangilila ukuti alitemwa Wishi. Cinshi twasosela ifyo? Yesu umwine alandile ukuti: “Ndemulumbanya apabuuta, mwe Tata, Shikulu wa muulu na pano isonde.” (Mateo 11:25) Ilyo twalebelenga Icipande 2 muli cino citabo, twalimwene ukuti Yesu alitemenwe ukulumbanya Wishi ukupitila mu kwafwa abantu ukwishiba Ena. Ica kumwenako, apashenye Yehova kuli wishi uwalefwaisha ukubelela uluse umwana walubile ica kuti no kulolela alelolela ukuti uyu mulumendo walapile afike, cilya amumwena fye apatali, alimubutukile no kuyamukumbatila. (Luka 15:20) Bushe kwena nga mwabelenga ici cipande te kuti mumfwe bwino ifyo Yesu alandile pa kutemwa no luse lwa kwa Yehova?
17 Yesu alitemenwe ukulumbanya Wishi pa mulandu wa kuba Kapekape. Abomfeshe icilangililo ca bafyashi bashapwililika pa kuti atulangilile ico twingalandila ukuti ca cine Shifwe akatupeela umupashi wa mushilo nga twamulomba. (Luka 11:13) Yesu alandile na pe subilo ilyo Wishi atulaya. Yesu alondolwele isubilo lyakwe ilya kubwelelamo no kuyaikala uko aali kale ku mbali ya kwa Wishi ku muulu. (Yohane 14:28; 17:5) Aebele abasambi bakwe pe subilo ilyo Yehova alaile “umukuni unono” uwa kwa Kristu, ilya kwikala ku muulu no kuteka pamo na Mesia Imfumu. (Luka 12:32; Yohane 14:2) Kabili asansamwishe ncitatubi uwalefwa ilyo amupeele isubilo lya kuba umumi mu Paradaise. (Luka 23:43) Ukulanda pali bukapekape bwa kwa Wishi muli iyi nshila, kwalengele Yesu atwalilile ukulatemwa Yehova. Abasambi abengi aba kwa Kristu balishiba ukuti takwaba icingakosha icitemwiko cabo muli Yehova nelyo icitetekelo cabo ukucila pa kulanda ku bantu pali Lesa na pe subilo ilyo alaya abantu abamutemwa.
Bushe Mwakulatemwa Yehova Filya Yesu Amutemwa?
18. Cintu nshi icacindama sana ico twingacita pa kuti tupashanye Yesu, kabili mulandu nshi?
18 Pa fintu fyonse umo tufwile ukupashanyamo Yesu, tapaba icacindama ukucila ici, ica kuti: Tufwile ukutemwa Yehova no mutima wesu onse, no mweo wesu onse, na maka yesu yonse. (Luka 10:27) Pa kulanga uko kutemwa ifyo kwakosa tatufwile fye ukulaumfwa ukuti twalimutemwa lelo icikalanga, fintu tulecita. Icacindeme kuli Yesu te kumfwa fye ukuti alitemwa Wishi, nelyo ukulanda fye ukuti, “Nalitemwa Tata.” Umwine atile: “Pa kuti aba pano calo beshibe ukuti natemwa Tata, ifyo na Tata ampeela ifunde lya kucite co, e fyo na ine ndecita.” (Yohane 14:31) Satana alibepeshe abantu ukuti icilenga ukuti abantu balebombela Yehova kuitemwa. (Yobo 2:4, 5) Pa kuti alangilile bwino bwino ukuti Satana alebeepa fye ubufi ubwafita fititi, Yesu alilangile icalo ukwabulo mwenso ukuti alitemwa Wishi. Aali ne cumfwila mpaka fye ne mfwa yakwe. Bushe mukalapashanya Yesu? Bushe icalo cikamona ukuti mwalitemwa Yehova Lesa?
19, 20. (a) Cinshi tufwile ukulasangilwa lyonse ku kulongana kwa Bena Kristu? (b) Bushe kuti tulemona shani isambililo lya pa lwesu, ukutontonkanya pa Cebo ca kwa Lesa, ne pepo?
19 Tulafwaya sana ukulanga ukutemwa kwa musango yu pantu e fyo Lesa atubumba. E ico Yehova alipekanya ukuti tulemupepa mu musango wa kuti ilyo tulemupepa, icitemwiko cesu muli Shifwe cilekulilako no kulakoselako. Nga mwasangwa ku kulongana, muleibukisha ukuti ico mwilile ku kulongana, ni ku kupepa Lesa wenu. Ifyaba muli uko kupepa, lipepo ilifuma pa nshi ya mutima, ukwimba inyimbo sha kulumbanya Lesa, ukukutikisha, e lyo no kwasukapo nga kwaba ishuko. Ukulongana kwa musango uyu kulamupeela ne shuko lya kukoseleshako Abena Kristu banenu. (AbaHebere 10:24, 25) Ukulapepa Yehova lyonse fye pa kulongana kwa Bena Kristu kukamwafwa ukukosha icitemwiko cenu muli Lesa.
20 Kabili ukutemwa kwesu kukoselako nga tuleisambilisha fwe bene, nga tuletontonkanya pa Cebo ca kwa Lesa, e lyo no kulapepa. Mulemona ifi fintu ukuti ni nshila ya kuba mweka na Yehova. Ilyo muleisambilisha Icebo ica kwa Lesa no kutontonkanyapo, ninshi Yehova alemweba ifyebo fyakwe. Nga mulepepa, ninshi mulemweba fyonse ifili mu mutima wenu. Muleibukisha ukuti amapepo kuli Lesa te ya kulombamo fye ifintu iyo. Ipepo lishuko lya kutashishamo Yehova pa mapaalo ayo atupeela kabili litupeela ishuko lya kumulumbanya pa milimo yakwe iya kupapusha. (Amalumbo 146:1) Kabili, ukusansamuka no kucincimuka pa kulumbanya Yehova pa cintubwingi, e nshila yafikapo iya kutashishamo Yehova no kulangilila ukuti mwalimutemwa.
21. Bushe ukutemwa Yehova kwacindama shani, kabili finshi twalasambilila mu fipandwa fikonkelepo?
21 Ukutemwa Lesa, e cikalamba icikatuletela insansa sha muyayaya. Adamu na Efa abakwata ukutemwa nga tabalufyenye, nomba tabakwete kutemwa. Ukutemwa e cikankaala ico mulingile ukukwata pa kuti mulecimfya amesho ya citetekelo cenu, no kukaana amatunko, e lyo no kushipikisha amafya. E cifwaikwa sana pa kuba umusambi wa kwa Yesu. Lelo kwena uwatemwa Lesa, afwile no kutemwa umuntu munankwe. (1 Yohane 4:20) Mu fipandwa fyalakonkapo tuli no kusambililamo ifyo Yesu alangile icitemwiko ku bantu. Nomba mu cikonkelepo, twalamona icalengele ukuti abantu belatiina ukuya kuli Yesu.
Kuti Mwacita Shani pa Kuti Mukonke Yesu?
● Ilyo tulepepa, kuti twalanga shani ukuti twalicetekela Yehova nga fintu Yesu amucetekele?—Yohane 11:41, 42; AbaHebere 11:6.
● Kuti twalanga shani ukuti twalitemwa Yehova no mutima onse ku fyo tubomfya ishina lyakwe?—Yohane 17:6-8.
● Mulandu nshi umuntu uwatemwa Yehova afwile ukuipatwila ku calo nga fintu Yesu aipatwileko?—Yohane 17:14-16; Yakobo 4:8.
● Bushe kuti twacita shani pa kuti tukonke ukufunda kwa kwa Yesu ukwa kuti tuletwalilila ukutemwa Yehova?—Ukusokolola 2:1-5.
[Icikope pe bula 135]
“Aninine ulupili eka ku kupepa”