“Bakacema Abo Umutima Wandi Ukasekelelamo”

1, 2. (a) Finshi fingacitika nga ca kuti impaanga tashicingililwe? (b) Milimo nshi umucemi alebomba kale?

BA HIROYASU aba ku Japan ilyo bali abaice, banyina babashitile impaanga shibili, iilume ne ikota. Baleshisakamana bwino, kabili iikota yalefyala utwana tubili cila mwaka, kanshi umukuni walekulilako fye. Ilyo bali ne myaka 12 bakwete impaanga 12 nelyo 13. Ba Hiroyasu bebukisha ukuti, “Bushiku bumo ulucelocelo ninshi ncili mu busanshi, naufwile uko impaanga shalelila, lelo nshafumine apo pene. Ilyo nafumine, namwene imimbulu ilefuma umwali impaanga, nasangile impaanga ninshi nabashicena, amala yali fye pa nse. Uku ninshi umutima naukalipa icine cine, natendeke ukufwaya ukwali iikota. Nasangile icili ilepeema ninshi nabaicena sana. Iilume fye e yo bashacenene. Ala calimbipile nga nshi. Kanshi nga nalifumine lilya line fye naumfwile shilelila. Takwali uwa kushipokolola ku mimbulu.”

² Kale sana, abantu abengi balishibe imilimo umucemi alebomba. Aletungulula umukuni ku mulemfwe kabili aleshininkisha no kuti umukuni ulelya bwino. Na kabili alecingilila umukuni ku fiswango, kabili alefwaya ne shaleluba. (1 Sam. 17:34-36) Kacema aleshininkisha no kuti inama shakwe shiletuusha bwino ukwabula ukushipumfyanya. Na kabili aleafwilishako ishikota pa kufyala utwana e lyo no kusakamana utwana utwafyalwa. Bakalemba ba Baibolo abengi ukubikako fye na Yeremia, babomfeshe ishiwi lya kuti kacema nga balelanda pa muntu uwapeelwa umulimo wa kusakamana abantu, pamo nga kateka nelyo intungulushi.

 3. Cinshi Yeremia alelandapo ilyo abomfeshe amashiwi ya kuti ‘cema’ na ‘ukucema’?

³ Bamo mu cilonganino kuti batila, baeluda bacema fye ilyo baletandalila bamunyinabo ku kubafunda no kubakoselesha. Lelo ilyo Yeremia abomfeshe amashiwi ya kuti ‘cema’ e lyo na ‘ukucema,’ alelanda pa milimo yonse iyo intungulushi shalebombela abantu mu Yuda. Ilingi line Lesa alekalipila bacilolo, bakasesema, e lyo na bashimapepo abali mu calo ca Yuda pantu bali ni bakacema babipa abashalecita ifyo abantu balekabila. (Yer. 2:8) Baleicitila fye ifyo balefwaya, kabili balecusha abantu no kubeba ifya bufi e lyo balelekelesha “impaanga” shabo. Balilekeleshe nga nshi abantu ba kwa Lesa. Yehova aliliile “ubulanda” balya bakacema ba bufi, kabili alaile abantu bakwe ukuti ali no kubapeela bakacema abali no kulabasakamana kabili abali no kubika amano ku kucingilila umukuni.—Belengeni Yeremia 3:15; 23:1-4.

 4. Ni bani basakamana umukuni wa kwa Lesa muno nshiku, kabili babomba shani?

⁴ Ubulayo bwa kwa Lesa bwafikilishiwe maka maka muli Yesu, Kacema Mukalamba uusakamana impaanga sha kwa Yehova, uwaishileba Umutwe wa cilonganino ca Bena Kristu. Aiitile ati “kacema musuma,” kabili aleumfwila uluse abo aletungulula. (Yoh. 10:11-15) Muno nshiku, Yehova abomfya baeluda basubwa aba mwi bumba lya musha wa cishinka kabili uwashilimuka e lyo na baeluda abacincila aba mwi “bumba ilikalamba” ukusakamana umukuni wakwe uwa pano isonde. (Ukus. 7:9) Aba bakacema balesha na maka ukupashanya Yesu, uwaleipeela ukubombela bambi. Bafwaya ukuliisha icilonganino e lyo no kucisunga bwino nga filya fine Kristu alecita. Ala ca bulanda nga nshi kuli bakacema abalekelesha bamunyinabo nelyo ababasunga kwati basha nangu ababatitikisha nelyo abalanda ifyabipa kuli bena! (Mat. 20:25-27; 1 Pet. 5:2, 3) Finshi Yehova afwaya ukuti bakacema Abena Kristu balecita? Finshi twingasambilila ku fyo Yeremia alembele pa mibele iisuma iyo baeluda bafwile ukuba na yo e lyo no bufwayo bafwile ukuba na bo ilyo balebomba umulimo wabo? Natulande pa milimo babomba, e kutila umulimo wa kwafwa aba mu cilonganino no kubacingilila, uwa kusambilisha mu cilonganino na ku nse, e lyo no mulimo wa kupingula.

5-7. (a) Bushe Yehova afwaya ukuti baeluda balesakamana shani abantu bakwe, kabili mulandu nshi afwaila ukuti balecita ifyo? (b) Bushe baeluda kuti balanga shani ukutemwa kwa cine cine kuli bamunyinabo, ukubikako na bashisangwa mu mukuni?

⁵ Umutumwa Petro aitile Yehova ati “umucemi kabili kangalila wa myeo [yesu].” (1 Pet. 2:25) Mibele nshi Lesa alanga “impaanga” shakwe? Kuti twaishiba iyi mibele nga twasambilila ifyalecitika mu nshiku sha kwa Yeremia. Pa numa ya kukalipila bakacema babipa, abalesalanganya umukuni e lyo no ku-ulekelesha, Yehova atile ali no ‘kulonganya’ impaanga shakwe, ukushibwesesha mu mpanga ya shiko iya mulemfwe. Alaile abantu bakwe ati akabapeela abacemi abasuma, ‘abakabacema’ kabili abali no kubacingilila ku balwani babo abafunushi. (Yer. 23:3, 4) Ca cine Yehova alitemenwe nga nshi impaanga shakwe. Na muno nshiku alitemwa sana impaanga shakwe. Alicitile icintu icikalamba nga nshi pa kuti fye abantu bakwe bakwate umweo wa muyayaya.—1 Pet. 1:18, 19.

⁶ Nga filya fine bakacema bacita, bakangalila nabo bafwile ukubika sana amano ku kusakamana icilonganino. Nga ca kuti ni mwe baeluda, bushe mulabika amano ukwishiba fimo ifilelanga ukuti bamunyinenwe balecula, kabili bushe mulaitemenwa ukwafwilisha bamunyinenwe apo pene fye? Imfumu ya mano Solomone yalembele ukuti: “Ufwile ukwishiba bwino ifyo impaanga shobe shili. Bika umutima obe pa mpaanga shobe.” (Amapi. 27:23) Ici cikomo cilanda pa fyo bakacema babombesha pa kusunga impaanga; lelo kuti calosha na kuli baeluda abasakamana umukuni wa kwa Lesa. Nga ca kuti ni mwe baeluda, bushe mulesha na maka ukukanatitikisha bambi? Apo Petro atile “mwilatitikisha abantu ba kwa Lesa,” ninshi kuti cacitika eluda ukulatitikisha bambi. Finshi mwingacita pa kukonka amashiwi yaba pali Yeremia 33:12? (Belengeni.) Abantu pamo nga bafyashi ababa beka, bamukamfwilwa, indupwa umwaba abana bakusangamo, abakoloci e lyo na bacaice kuti nalimo bafwaya ukubafwa mu fintu fimo.

⁷ Nga filya fine kacema acita pa kucema impaanga, kacema wa mu cilonganino inshita shimo afwile ukuya mukufwaya abantu abashisangwa mu mukuni pa mulandu wa milandu imo imo no kubafwa. Pa kuti acite fyo afwile ukubombesha no kuicefya. Afwile alekwata inshita iya kusakamana bonse abo atungulula. Baeluda bafwile ukuipusha ati: ‘Bushe ndesha na maka ukukoselesha bamunyinane e lyo no kubakuula ukucila ukulabasuusha nelyo ukulabebaula? Bushe ndafwaya ukuwamyako imibombele yandi?’ Limo limo umuntu uwanaka kuti asuka amona ico Lesa alefwaya ukuti acite nga baeluda bali no mute wa kumwafwa. Nga ca kuti uwa bwananyina aleshimunuka ukukonka ukufunda kwa mu Malembo (ukushilefuma mu mano ya baeluda), kuti cawama nga baeluda baleibukisha ifyo Yehova, Kacema Mukalamba kabili Kangalila, alecita ku baYuda. Yehova tanakile “ukulalanda” ku bantu bakwe abamupondokele, atwalilile fye ukulabafwa. (Yer. 25:3-6) Ababomfi ba kwa Lesa abengi ilelo tabacita ifyabipa, lelo ilyo balekabila ukufunda, eluda afwile ukubafunda nga filya Yehova alecita.

 8. Bushe baeluda kuti bapashanya shani Yeremia?

⁸ Ilyo Yeremia amwene ukuti abaYuda banankwe kuti babwelela kuli Yehova, alibapepeleko. Aebele Lesa ukuti: “Ibukisheni ifyo naiminina ku cinso cenu pa kuti mbalandileko bwino, ukuti mubweshe ubukali bwenu pali bena.” (Yer. 18:20) Kanshi muli aya mashiwi, kuti mwamona ukuti Yeremia alefwaya fye ukulamona ubusuma mu baYuda banankwe, te bubi iyo. Muno nshiku, bakangalila mu cilonganino bafwile ukupashanya ifyo Yeremia aali, e kutila bafwile ukutwalilila ukulamonamo ubusuma muli munyinabo ukufikila fye bamona ukuti umutima wakwe ulefwaya fye ukulacita ifyabipa. Kanshi icingawama kulatasha bambi pa fisuma ifyo balecita no kubapepelako e lyo no kupepa nabo.—Mat. 25:21.

9, 10. Mulandu nshi twingalandila ukuti kacema musuma (e kutila eluda) afwile ukuba kasambilisha?

⁹ Nga fintu tubelenga pali Yeremia 3:15, baeluda bafwile ‘ukulapeela [bambi] amano no kubalenga ukwiluka,’ e kutila, bafwile ukuba bakasambilisha. (1 Tim. 3:2; 5:17) Yehova alaile abantu bakwe ukutila ali no kubapeela bakacema abasuma abali no kulacita ifi. Kabili akoseleshe abaYuda ukulakonka ifyo kasesema Yeremia alebalungika. ( Belengeni Yeremia 6:8.) Impaanga shilakabila ifya kulya ifisuma pa kuti shibe no bumi ubusuma. E fyo caba na ku bantu ba kwa Lesa, pa kutila bucibusa bwabo na ena bukose kano balesambilila ifyaba mu Baibolo e lyo no kulacita ifyo ilanda.

¹⁰ Ilyo baeluda balesambilisha, bacita ifintu fibili, balafwa ababa kale mu cilonganino e lyo na bashilaba Abena Kristu ba cine. Pali uyu mulandu walekeleshako, tulingile ukulaibukisha ukutila icikalamba ico icilonganino ca Bena Kristu cabelako, kushimikila imbila nsuma iya Bufumu bwa kwa Lesa. E mulandu wine baeluda bafwile ukuba abacincila ukushimikila imbila nsuma. (Yer. 1:7-10) Nga balecite fi ninshi balebomba bwino umulimo Lesa abapeela, kabili balelanga bamunyinabo ifyo bafwile kulabomba. Nga ca kuti ni mwe baeluda, bushe tamumona ukuti nga muleshimikila na bamunyinenwe na ba nkashi abalekanalekana cilalenga mwabafwa ukuwamyako inshila babomfya pa kushimikila e lyo na imwe bene mwawamyako ukushimikila? Nga ca kuti lyonse muleba pa ntanshi mu mulimo wa kushimikila, mukalenga bonse mu cilonganino ukulabombesha.

11, 12. Finshi ifyo eluda uulefwaya ukuba kacema musuma afwile ukulacita?

¹¹ Ifyo baeluda basambilisha icilonganino nga filefuma mu Baibolo; e lyo fikaba ica kulya ca ku mupashi icawama. Kanshi pa kuti baeluda balesambilisha bwino icilonganino, bafwile ukulaisambilisha Icebo ca kwa Lesa. Linganyeniko nomba ku fyo Yeremia atile e calengele abaletungulula abantu ba kwa Lesa ukukanabatungulula bwino. Atile: “Bakacema nabacita ifya buwelewele, kabili tabalefwaya na Yehova. E mulandu wine mu micitile yabo mushibelele amano, ne fitekwa fyabo fyonse nafisalangana.” (Yer. 10:21) Abalingile ukulasambilisha, tabalekonka ukufunda ukwaba mu Malembo kabili tabalefwaya Lesa. E calengele belacita ifintu mano mano. Yeremia abilishe ubupingushi ubwacililepo ukubipa ku baleitunga ukuti ni bakasesema.—Belengeni Yeremia 14:14, 15.

¹² Baeluda balipusana sana na balya bakacema ba bufi, bena balaisambilisha kabili balapashanya Yesu. E mulandu wine bengabela bakacema ba mano abakutungulula umukuni. Apo balakwata ifingi ifyakucita ifikabila ukuti babikeko amano, nalimo cilabafya ukusanga inshita ya kulaisambilisha cila bushiku. Lelo nga ca kuti ni mwe baeluda, bushe mwalishininwa nga nshi ukuti ukufunda kwenu kuti kwaba ukwa kunonsha kabili ukwa cine, ukwabamo amano no kwiluka, nga kulefuma mu Cebo ca kwa Lesa na ku musha wa cishinka kabili uwashilimuka? Nga ca kuti mwamona ukuti tamuleisambilisha sana nge fyo mwalecita kale, finshi mulingile ukucita pa kuti mupusaneko na balya bakacema ba bufi abali mu nshita ya kwa Yeremia?

13. Finshi fya-afwile Yeremia ukulasambilisha bwino, kabili finshi baeluda bengasambililako?

¹³ Cimo icalengele Yeremia ukulasambilisha bwino ni co alebomfya ifilangililo. Ukwabula no kutwishika Yehova e wa musambilishe ukubomfya ifilangililo. Amubako ilyo atobele umutondo we bumba pa nshi no kubilisha ukuti ifi fine e fyo abantu ba mu Yerusalemu no musumba bali no konaulwa nga tamwalabile ici cilangililo! (Yer. 19:1, 10, 11) Icilangililo cimbi ni cilya Yeremia apangile ikoli no kulibika pa mukoshi wakwe ku kulangilila ukuti abaYuda bali no kucula e lyo no kuba abasha ba bena Babiloni. (Yer., Ifipa. 27-28) Lesa taeba baeluda mu cilonganino cenu ukulacita filangililo fya musango yo pa kuti balenge ico balelandapo ukumfwika. Lelo bushe tamutemwa ukumfwa uko balebomfya ifilangililo ifisuma no kushimika ifyacitike ilyo balesambilisha? Kanshi ifilangililo ifisuma kabili ifyalinga e lyo ne fya kumwenako kuti fyafika abantu pa mutima no kubacincisha ukucitapo cimo.

14. (a) Ilyo Yeremia alandile pali “balsamu mu Gileadi” cinshi alelandapo? (b) Bushe baeluda kuti balenga shani bucibusa bwa bamunyinabo na Lesa ukukoselako?

¹⁴ Tulatasha nga nshi pa fyo baeluda basambilisha! Yeremia alimwene ukuti abantu mu nshiku shakwe balekabila ukuwamya bucibusa bwabo na Lesa. Aipwishe ati: “Bushe tamwaba balsamu mu Gileadi? Nelyo bushe tamwaba wa kundapa?” (Yer. 8:22) Mu Israele mwali ifimuti fya balsamu mu mpanga ya Gileadi iyali ku kabanga ka Yordani. Abantu abengi balishibe ukuti mu mafuta yanunkila ayalefuma kuli ifi fimuti mwali umuti, uwalenashako ubukali pa cilonda no kulenga ukuti cipole. Lelo amafuta ya mampalanya aya balsamu tayaundepe abantu ba kwa Lesa. Mulandu nshi? Yeremia atile: “Bakasesema basesema ifya bufi; na bashimapepo ku maka yabo banyantilila abantu. Na bo abantu bandi e fyo batemwa; nga kanshi cinshi mukacita pa mpela ya ifi?” (Yer. 5:31) Nga muno nshiku mwena caba shani? Bushe tamulesumina ukuti mwaliba “balsamu mu Gileadi,” e kutila mu cilonganino cenu? Kuti twapashanya ifyo amafuta ya balsamu yalecefyako ubukali ku fyo bakacema mu cilonganino basakamana bamunyinabo no kubalanga ifyo ifipope fya mu Baibolo filanda, ne fyo babakuula no kubapepelako e lyo no kupepa pamo nabo.—Yako. 5:14, 15.

15, 16. Mulandu nshi umukuni wa mpaanga e lyo no mukuni wa kwa Lesa ukabila ukusakamanwa?

¹⁵ Elenganyeni ifyo umucemi asekelela ilyo abombesha ukusakamana impaanga shakwe e lyo pa numa amona uko shakwata utwana ututuntulu! Lelo, alishiba ukuti pa kutila utwana tukule bwino, tukabila ukutusakamana. Umucemi afwile ukubika amano kukutuliisha bwino. Utwana twa mpaanga tufyalwa ne micila iitali kabili limo kuti ilekumya na pa nshi pa fiko. Apo umucemi afwaya inama shakwe shileba isha busaka no kuti shilalwala, alepifyako imicila kabili pa kuputulako iyi imicila alatekanya sana pa kutila tashikalifye sana. Bakacema ba mu cilonganino nabo balasakamana bwino impaanga nelyo abantu ababa mu filonganino fyabo. (Yoh. 21:16, 17) Baeluda balatemwa nga nshi ukumona uko abapya abalesambilila pali Lesa balelunduluka ukuba Abena Kristu ba cine. Bafwaya bonse, abaice na bakalamba ukukwata bucibusa busuma na Lesa e lyo no kusambilishiwa bwino, e mulandu wine batwalilila fye ukubasakamana e lyo no kubalungika nga cakabilwa. Uyu mulimo usanshamo ukulacinkulako bamunyinabo ‘amashiwi ya kwa Yehova’ e kutila ifyo Baibolo isambilisha.—Yer. 2:2, 5; 7:5-7; 10:2; Tito 1:9.

¹⁶ Yeremia alekabila ukushipa pa kubilisha ubukombe bwa kwa Lesa. E fyo na baeluda bacita, sana sana ilyo balelanda kuli bamunyinabo pa kutila babacingilile. Ku ca kumwenako, eluda kuti acitapo cimo pa kucingilila ‘akana ka mpaanga’ nelyo “impaanga” iikalamba ku kuikantaika ne fiko ifya muli cino calo ca kwa Satana. Nalimo kuti caba no kuti uuli mu bwafya talelomba no bwafwilisho. Lelo nangu cibe ifyo, bushe umucemi uwabika amano ku mpaanga shakwe akalatambako fye uko impaanga ileitwala mu bwafya? Iyo! Kabili takasuuleko fye ilyo eshibe no kwishiba ukuti ifyo kapepa munankwe alecita kuti fyaonaula umutende akwata na Yehova.—Yer. 8:11.

17. Ni lilali kacema engapoosa amano ku mpaanga imo kabili kuti acita shani ifyo?

¹⁷ Kacema uwabika amano ku mukuni nga amona impaanga ilefuma pa mukuni, alangufyanya ukuibwesha. (Belengeni Yeremia 50:6, 7.) E fyo na kangalila acita, inshita shimo kuti alanshanya no muntu uulefuma mu nshila ya bukapepa ukwabula no ku mupita mu mbali lelo cikuuku cikuuku. Ku ca kumwenako, eluda ukuti nalimo amona ukuti bankobekela baleba fye babili pa inshita iikalamba na mu fifulo umo bengafilwa ukuilama. Eluda uwa cikuuku kabili uulangulukilako kuti afunda aba babili ukuti belaba fye beka mu fifulo fya musango yo. Ilyo alelanda nabo tafwile ukulanda kwati alebatunganya ukuti balicita icabipa, lelo afwile ukubacinkulako kuti ifintu fimo kuti fyalenga bacita ifyo Yehova apata. Nga filya Yeremia apatile ifyo Yehova apata, e fyo na baeluda ba cishinka bafipata. Kabili ilyo balefunda bamunyinabo bapashanya Yehova uushakaluka uwalepaapaata abantu bakwe ukupitila muli kasesema wakwe ukutila: “Mwicita ici cintu ica bunani ico ine napata.” (Yer. 5:7; 25:4, 5; 35:15; 44:4) Bushe mulatasha pa fyo bakacema abakwata ukutemwa basakamana umukuni?

18. Fisuma nshi ififumamo ilyo baeluda babombesha ukufunda bakapepa banabo?

¹⁸ Kwena te bonse abo Yeremia alungike abaumfwile ifyo abebele. Lelo bamo balyumfwile. Umo pali aba ni Baruki umunankwe wa kwa Yeremia uwali kalemba wakwe. Ilyo Yeremia amwene ukuti Baruki alekabila ukumulungika, tatiinine nelyo ukumupita mu mbali. (Yer. 45:5) Finshi fyafuminemo? Lesa alipaalile Baruki, kabili ilyo umusumba wa Yerusalemu waonawilwe alipuswike. Na muno nshiku, ifisuma ififumamo ilyo baeluda bafunda bakapepa banabo, kuti fyakoselesha baeluda ‘ukutwalilila ukubika amano’ ku “kukonkomesha no kusambilisha” abantu pa kuti bakapusuke.—1 Tim. 4:13, 16.

19, 20. Mulimo nshi baeluda bakwata ilyo bamo bacita ifyabipa mu cilonganino?

¹⁹ Umulimo na umbi uo baeluda babomba muno nshiku wa kupingula. Limo limo balekalika pa nshi ababembukila ku mufulo pa kutila babafwe ukulapila. Yehova aebele cikuuku cikuuku abalecita ifyabipa ukuleka ifyo balecita, lelo tabapitile mu mbali pa kubeba. (Yer. 4:14) Nga ca kuti umuntu mu cilonganino talekele ukucita ifyabipa, baeluda bafwile ukucitapo cimo pa kuti bacingilila umukuni. Ukulingana ne fyo Amalembo yalanda, nalimo kuti batamfya uyo muntu mu cilonganino. Yehova afwaya baeluda ukubomba ukulingana no bulungami bwakwe ilyo caba ifyo. Ifi fine e fyo Imfumu iisuma Yoshia yalecita. ‘Yapingwile umulandu wa mulanda no mupiina.’ Yalepashanya Lesa uwatemwa umulinganya. E mulandu wine Yehova aipushishe icipusho pa fyo Yoshia acitile, ati: “Bushe uku takwali e kunjishiba?” Pa mulandu wa kuti Yoshia ali no mulinganya no bulungami pa kupingula, “ifintu fyalimuwamine.” Bushe tamuyumfwa abacingililwa ilyo baeluda mu cilonganino cenu balepashanya Yoshia?—Yer. 22:11, 15, 16.

²⁰ Ukwabula no kutwishika Yehova alasalapula abacita ifyabipa ukusalapula “ukwalinga.” (Yer. 46:28) Kanshi ukulingana ne fyo ifintu fili e lyo ne mibele ilemoneka, baeluda kuti bafunda bakapepa banabo, ukubakonkomesha, nelyo ukubalungika. Kabili limo kuti batamfya no uucitile ifyabipa uushilapile. Nga cabe fyo baeluda tabakapepeleko uutamfiwe pa cintubwingi uuletwalilila ukucita ifyabipa; kuti caba kuicusha fye.a (Yer. 7:9, 16) Lelo bakapashanya Lesa nga balanga uutamfiwe ifyo engabwelela kuli Lesa. (Belengeni Yeremia 33:6-8.) Nangu ca kuti umuntu nga atamfiwa taciwama, tufwile ukwishiba ukuti amafunde ya kwa Lesa yalilungama kabili ya mulinganya kabili yasuma sana kuli bonse.—Inyimbo 1:18.

21. Bushe umukuni wa kwa Lesa ufwile ukuba shani, kabili finshi mwingacita pa kuti ube fyo?

²¹ Bakacema mu cilonganino nga baishiba amafunde ya kwa Lesa kabili balekonka ne fipimo fyakwe, bakasambilisha bwino umukuni, kabili aba mu cilonganino bakaba ifibusa na Lesa, e lyo bakacingililwa. (Amalu. 23:1-6) Yeremia natweba pa mibele iisuma ne ibi iyo baeluda bengasambililako ilyo balebomba umulimo bapeelwa uwa kusakamana impaanga sha kwa Lesa. E co kanshi tufwile ukuipusha atuti, Bushe nkatwalilila ukutasha pa nshila Yehova apekanya iya kusambilishishamo abantu bakwe, iya kubatungulwilamo, e lyo ne ya kubacingililamo ukupitila mu kutungilila baeluda ‘abacema’ umukuni nelyo abaupeela ‘amano no ku-ulenga ukwiluka?’—Yer. 3:15; 23:4.