Icipandwa 3

Ubushiku bwa kwa Yehova—Ilyashi Lyacindama

1, 2. (a) Bushe lyashi nshi ilyacindama ilyo bakasesema bonse 12 balandapo? (b) Bushe bakasesema bamo 12 balandile shani mu kulungatika pa bushiku bwa kwa Yehova?

“NABUPALAMO bushiku bukulu bwa kwa Yehova, nabupalama no kwangufyanisha.” (Sefania 1:14) Bakasesema ba kwa Lesa libili libili balesoka abena Israele ne nko shimbi ukuti ubushiku bwa kwa Yehova bwali mupepi. Ilingi line, balelanda ifyo ukwisa kwa ubo bushiku kulingile ukukuma imikalile ya bantu, imibele yabo, ne myendele yabo. Ubukombe bwabo lyonse bwali ubwapamfya. Bushe nga ca kuti mwaliyumfwilile mwe bene ubu bukombe, nga mwacitile shani?

² Ilyo mulebelenga amabuuku ayo bakasesema 12 balembele, mwalamona ukuti bonse balelanda pa bushiku bwa kwa Yehova, mu kulungatika nangu ukukumyako fye.a E ico kanshi, ilyo tamulatampa ukusambilila amasambililo mu fipandwa fyalakonkapo ne fyebo fyacindama ifyo aba bakasesema balebila, tontonkanyeni pa lyashi ilyo balelandapo sana ilya kuti: ubushiku bwa kwa Yehova. Bakasesema mutanda balibomfeshe aya mashiwi mu kulungatika nangu insoselo ishalingana ne shi. Yoele alilondolwele bwino bwino “ubushiku bwa kwa Yehova, ubukulu kabili ubwa kutiinya.” (Yoele 1:15; 2:1, 2, 30-32) Amose aebele abena Israele ukuipekanya ukukumanya Lesa wabo, pantu ubushiku bwa kwa Yehova bwali no kuba ubwa mfifi. (Amose 4:12; 5:18) Pa numa, Sefania alandile amashiwi yali mu paragrafu 1. Na kabili ilyo ubonaushi bwa Yerusalemu bwalepalama, Obadia asokele abantu ati: “Nabupalama pa nko shonse ubushiku bwa kwa Yehova.”—Obadia 15.

 3. Mulandu nshi twingalandila ukuti bakasesema balandile pa bushiku bwa kwa Yehova na pa numa ya kubwela mu busha?

³ Muli no kumona no kuti bakasesema babili abatuminwe ku baYuda ilyo bafumine mu busha na bo bene babomfeshe insoselo shalingana ne shi. Sekaria asobele ubushiku ilyo inko shonse ishali no kuya mu kulwisha Yerusalemu shali no konaulwa. Alilondolwele bwino bwino ifyali no kucitika pa bushiku ‘ubwaishibikwa fye ukuti bwa kwa Yehova.’ (Sekaria 12:9; 14:7, 12-15) E lyo Malaki na o asokele abantu ba kwa Lesa pa kwisa kwa “bushiku bwa kwa Yehova, ubukulu kabili ubwa kutiinya.”—Malaki 4:1-5.

 4. Bushe bakasesema bamo pali balya 12 balanda shani pa bushiku bwa kwa Yehova?

⁴ Nangu ca kuti te bonse pali aba bakasesema abalebomfya amashiwi ya kuti “ubushiku bwa kwa Yehova,” bambi pali aba 12 balikumisheko kuli ubu bushiku. Hosea alandile ukuti Yehova aali no kulubulwisha Israele e lyo pa numa na Yuda na o wine aali no kumulubulwisha. (Hosea 8:13, 14; 9:9; 12:2) Ubu bukombe ilingi line bwalelanda pa fyo Yehova acitile muli shilya nshiku sha ku numa. Ica kumwenako fye, Yona abilile ubupingushi bwa kwa Lesa pali Ninebe, kabili Mika alondolwele ifyali no kucitika ilyo Lesa aali no kwimina abantu abapondweke. (Yona 3:4; Mika 1:2-5) Nahumu asobele ukuti Yehova aali no kulandula pa balwani Bakwe. (Nahumu 1:2, 3) Habakuki ali-ilishenye pa mulandu wa lufyengo kabili alondolwele “ubushiku bwa kumanama.” (Habakuki 1:1-4, 7; 3:16) Ubukombe bumo bumo ubwaba muli aya mabuuku bwalesobela ifyali no kulacitika ifyali no kukuma Abena Kristu ba cine. Ica kumwenako cimo ni Hagai, uwali pali bakasesema abaliko ilyo abaYuda babwelele mu busha, asobele pa lwa kutensha inko. (Hagai 2:6, 7) Umutumwa Paulo ayambwile amashiwi yalembwa pali Hagai 2:6 ku kucincisha Abena Kristu ukuba abaiteyanya ilyo Lesa aali no kufumyapo imyulu yabipa iya mampalanya.—AbaHebere 12:25-29; Ukusokolola 21:1.

BUSHE UBUSHIKU BWA KWA YEHOVA E BUSHIKU NSHI?

5, 6. Ukulingana na bakasesema, bushe ubushiku bwa kwa Yehova bukaba shani?

⁵ Ca nsambu ukufwaya ukwishiba ifyo ubushiku bwa kwa Yehova bukaba. Nalimo kuti mwaipusha amuti, ‘Bushe ubushiku bwa kwa Yehova bwalikuma ifyo njikala pali ino nshita ne fyo nkekala ku ntanshi?’ Nga fintu bakasesema balandile, ubushiku bwa kwa Yehova ni nshita ilyo akonaula abalwani bakwe, bushiku bwa bulwi. Ubu bushiku bwa kutiina bufwile bukaba bushiku ubo ne fya mu muulu fikaaluka. “Akasuba no mweshi [fikafiita], ne ntanda [shikaleka] ukubalika kwa shiko.” (Yoele 2:2, 11, 30, 31; 3:15; Amose 5:18; 8:9) Finshi fikacitika pe sonde apo twikala? Mika atile: “‘Impili shikasungulukila mwi samba [lya kwa Yehova], ne mipokapoka ikalepuka, nge pula ilili mupepi ku mulilo, nga menshi ayafumfumukila mu mutentemuko.” (Mika 1:4) Aya mashiwi kuti yaba ya mampalanya, lelo aya mashiwi kuti yalenga twasondwelela ukutila ifyo Lesa akacita fikabipila isonde na bantu babapo. Lelo, te bantu bonse. Bakasesema bamo bene basobele amapaalo ayengi ayo ‘abafwaya ubusuma’ bakakwata no kuba no mweo.—Amose 5:14; Yoele 3:17, 18; Mika 4:3, 4.

⁶ Bakasesema bambi nabo pali balya 12 balilondolwele bwino bwino ifyo ubushiku bwa kwa Yehova bukaba. Habakuki alilangilile bwino ifyo Yehova ali no kushonaula “impili sha ku kale” no kuwisha “utupili twa muyayaya,” alangilile icikacitikila utubungwe twa bantunse, utumoneka kwati te kuti tonaulwe. (Habakuki 3:6-12) Kanshi, ubushiku bwa kwa Yehova “bushiku bwa kububuka, bushiku bwa kumanama kabili ubwa mpatapata, bushiku bwa kusampanya kabili ubwa cimfulumfulu, bushiku bwa mfifi kabili ubwa mfifi iyatoola, bushiku bwa makumbi kabili ubwa makumbi ayafiitula.”—Sefania 1:14-17.

 7. Cikuko nshi casobelwe, kabili kuti cafikilishiwa shani?

⁷ Elenganyeni icikuko cikesa pa balwani ba kwa Lesa! “Imibili yabo ikabola apo beminine ku makasa yabo, amenso yabo yakabola mu fifokolobwa fya yako, ne ndimi shabo shikabola mu tunwa twabo.” (Sekaria 14:12) Nampo nga ca kuti ici cimonwa cikafikilishiwa nge fi fine fye calondololwa nangu iyo, kuti mwamona ukuti kanshi icikacitikila abantu abengi cikabipa sana. Nangu nga ca kuti tacakafikilishiwe nge fi kasesema asosele, indimi sha balwani ba kwa Lesa shena shikabola, e kutila tabakabe na maka ya kulanda kutwanga kutwanga. Kabili amapange yabo aya kubombela pamo ukulwisha abantu ba kwa Lesa tayakabombe, yakafulunganishiwa.

ICO LESA WA KUTEMWA AKANDILA ABANTU

8, 9. (a) Finshi mulingile ukutontonkanyapo nga mulefwaya ukwishiba umulandu Yehova akandila ababifi? (b) Bushe ukuba uwa cishinka cila bushiku kumfwana shani no bukali bwa kwa Yehova?

⁸ Limbi mwalyumfwapo abantu baleipusha abati: ‘Bushe Lesa uwaba no kutemwa kuti aleta shani ububi bwa musango yu pa balwani bakwe? Bushe Lesa alingile ukuleta ubonaushi bwa musango yu pe sonde? Bushe Yesu tatile lyonse muletemwa na balwani benu kumo pa kuti mube abana ba kwa Shinwe wa mu muulu?’ (Mateo 5:44, 45) Pa kwasuka aya mepusho, kuti mwatontonkanya pa fyacitike pa kutendeka, ifyalenga amafya ya bantu. Lesa abumbile abantu aba kubalilapo babili mu cipasho cakwe kabili bali abapwililika. Lelo, baletele ulubembu ne mfwa mu lupwa lwa fwe bantunse no kutwambukisha bonse. Basalilepo ukuba kuli Satana Kaseebanya ilyo ifikansa fyaimine pa walinga ukuteka abantunse. (Ukutendeka 1:26; 3:1-19) Pa myaka iingi, Satana alyesha ukulangilila ukuti abantu nga babasembeleka kuti baleka ukupepa Yehova. Mwalipwa no kwishiba ukuti Satana alifilwa. Yesu Kristu na babomfi ba kwa Yehova bambi abengi balitwalilila ukuba aba cishinka kuli Lesa ukulangilila ukuti ico babombela Lesa mulandu wa kuti balimutemwa fye. (AbaHebere 12:1-3) Bushe te kuti mutontonkanyepo bamo abo mwaishiba ababa ne cishinka pa kubombela Lesa?

⁹ Na kabili, uyu mulandu uukapwa ilyo Yehova akapwisha ububifi walimukuma. Ica kumwenako, ilyo mulebelenga aya mabuuku 12, muli no kumona ukuti bakasesema bamo balandile pa fyo abantu baleikala bwino icine icine ukwabula no kubika mano ku kupepa Yehova. Bakasesema bakonkomeshe abantu ba kwa Lesa ‘ukubike mitima yabo pa mibele yabo’ e lyo no kwalula imikalile yabo. (Hagai 1:2-5; 2:15, 18; Amose 3:14, 15; 5:4-6) Ca cine, bakasesema balelanga abantu ifya kwikala. Bonse abaumfwile uku kukonkomesha balangilile ukuti Yehova e Kateka wabo, no kushinina Satana ukuti wa bufi. Yehova akalanga ukuti wa cishinka kuli aba bantu ilyo akakufya abalwani bakwe.—2 Samwele 22:26.

10. Bushe ifyo Mika amwene filangilila shani ukuti ca nsambu kuli Yehova ukukanda ababifi?

¹⁰ Kwaliba umulandu na umbi uo Lesa akakandila abantu. Ibukisheni ifyo cali mu myaka ya ba 700 B.C.E. ilyo Mika alesesema mu Yuda. Ilyo alelanda, alelanda kwati umwine wine aali e luko, alingenye ifyo icalo ca Yuda cali kwi bala lya myangashi nangu kwi bala lya fitwalo ifyo liba nga bapwisha ukusombolamo, ukwabula ukushamo nangu myangashi nelyo imikunyu. E fyo cali mu Yudea, tamwashele umulungami nangu umo. Abena Israele balelunga abena Israele banabo, balebabelamina pa kuti babepaye. Intungulushi shabo na bakapingula babo bali abaitemwa, balefwaya fye ukulamwenamo mu milimo balebomba. (Mika 7:1-4) Nga ca kuti mwaleikala uko ifintu fya musango yu fyalecitika, kuti mwaumfwa shani? Mufwile kuti mwaumfwila uluse abantu aba kaele abaleculilamo. Kanshi, Yehova afwile alomfwila sana abacula uluse! Muno nshiku Yehova alabebeta abantu bonse. Bushe muletontonkanya ukuti finshi amona muli aba bantu? Abantu ba lufyengo balacusha bambi no kusansa abantu banabo buluku buluku. Nomba aba cishinka banono nga kubalinganya ku bantu ba pano calo bonse. Lelo tatulingile ukuba no mwenso. Pa mulandu wa kuti Yehova wa cikuuku na ku bantu abafyengwa, akabapokolola.—Esekiele 9:4-7.

11. (a) Bushe ubushiku bwa kwa Yehova nga bwafika, cikaba shani ku bamutiina? (b) Bushe abena Ninebe bacitile shani ilyo baumfwile ubukombe bwa kusoka ubwa kwa Yona?

¹¹ Kanshi cailanga fye apabuuta tuutu ukuti ubushiku bwa kwa Yehova bukaba bushiku bwa konaula abalwani bakwe no kupususha abamutiina kabili abamubombela.b Mika asobele ukuti inko shali no kukonkomokela ku lupili lwa ng’anda ya kwa Yehova, ukukaba umutende no kwikatana mu calo conse. (Mika 4:1-4) Ku nshiku sha ku numa, bushe ukubila uko bakasesema balebila pa bushiku bwa kwa Yehova kwalelenga ukuti abantu baaluke? Ee, kwena bamo balyalwike. Ibukisheni ukuti ilyo Yona abilile ubupingushi bwali no kwisa pa bena Ninebe, abantu babipa, ifipondo fya bantu abali muli ulya musumba ‘balitetekele Lesa’ no ‘kubwela ku mibele yabo ibi.’ E calengele ukuti Yehova eonaula balya bantu pali ilya nshita. (Yona 3:5, 10) Ubukombe pa bupingushi bwa kwa Yehova ubwali no kwisa bwalengele abena Ninebe ukwaluka!

BUSHE MUMFWA SHANI MU MUTIMA WENU PALI UBU BUSHIKU?

12, 13. (a) Bushe bakasesema 12 baseseme pali bani? (b) Cinshi twingasosela ukuti amashiwi ya bakasesema 12 yalesobela ifyali no kucitika ku ntanshi sana?

¹² Bamo limbi kuti babika ifikansa batila, ‘Lelo aba bakasesema baaliko imyaka ishishibantu, ku numa sana. Bushe ubukombe bwabo pa lwa bushiku bwa kwa Yehova bwalikwata incito kuli ine?’ Ca cine, aba bakasesema bali pano calo imyaka iingi ilyo Yesu ashilafyalwa na kufyalwa, lelo tulingile ukutontonkanya pa mulandu amashiwi yabo pa lwa bushiku bwa kwa Yehova yacindamina mu nshita yesu. Finshi twinganonkelamo mu fyo balandile pa bushiku bukalamba ubwa kwa Yehova? Kwaliba icishinka icikalamba icingatwafwa ukwishiba ubunonshi bwa ubu bukombe. Ici cishinka ca kwishiba ukuti bakasesema balesoka abena Israele, abaYuda, ne nko isho bapalamene na sho, ne fyalo fimbi ifyakwatishe amaka pali ilya nshita pa bushiku bwa kwa Yehova.c Icacindama ico tulingile ukwibukisha ca kuti aya masesemo yalifikilishiwe! Abena Ashuri balisanshile icalo ca Samaria, e lyo icalo ca Yuda na co calyonawilwe mu 607 B.C.E., ne fyalo fyabipa ifyali mupepi na fyo tapakokwele fyalyonawilwe. Mu kulekelesha, abena Ashuri na bena Babiloni, ifyalo fyakwatishe amaka fyaliwile, ukulingana no busesemo bwasobelwe.

¹³ Nomba baleni tontonkanyeni pa bushiku bwa pa Pentekoste 33 C.E., ninshi aya masesemo ayengi yalifikilishiwa kale. Pali bulya bushiku, umutumwa Petro alandile ukuti ubusesemo bwa kwa Yoele bwalifikilishiwe ilyo umupashi wa mushilo uwa kwa Lesa waishile pa balongene. Lyena Petro alandile ifyebo fyaba mwi buuku lya kwa Yoele ukuti: “Akasuba kakaaluka imfifi, no mweshi ukaaluka umulopa, ilyo tabulaisa ubushiku bwa kwa Yehova kabili ubwa lulumbi.” (Imilimo 2:20) Kanshi aya mashiwi yalelangilila ukuti ubusesemo pa lwa bushiku bwa kwa Yehova bwali no kufikilishiwa na kabili. Ubusesemo bwa kwa Yoele, bwafikilishiwe umuku walenga bubili mu 70 C.E. ilyo abashilika abena Roma baonawile Yerusalemu, pa bushiku ubwa mfifi no mulopa.

14, 15. (a) Mulandu nshi twingalandila ukuti amasesemo ayalanda pa bushiku bwa kwa Yehova yalitukuma muno nshiku? (b) Ni lilali tuleenekela ukuti e lyo ubushiku bwa kwa Yehova bukesa?

¹⁴ Lelo kwena, ubusesemo bwa kwa Yoele na masesemo yambi ayalanda pa bushiku bwa kwa Yehova yali no kufikilishiwa mu kupelako, mu nshita yesu iya myaka ya ba 2000. Mulandu nshi twingalandila ifyo? Petro akonkomeshe Abena Kristu “ukulaibukisha ukubapo kwa bushiku bwa kwa Yehova.” Uyu mutumwa na kabili akonkenyepo ukusosa ukuti: “Kuli imyulu ipya ne sonde lipya ifyo tulelolela umwabela ubulayo bwakwe, na muli fyene e mukekala ubulungami.” (2 Petro 3:12, 13) Takwali imyulu ipya (e kutila, ubuteko ubupya ubwa kwa Lesa) ne sonde lipya (e kutila abantu balungama abatekwa no bu buteko) ifyaimikwe ilyo Yerusalemu yaonawilwe mu 70 C.E. E co amashiwi ya busesemo pa lwa bushiku bwa kwa Yehova yali no kufikilishiwa na kabili. Kanshi, aya masesemo yalitukuma muno nshiku, fwe baleikala mu “nshita shayafya”!—2 Timote 3:1.

¹⁵ Ubulondoloshi bonse ubwaba mu mabuuku 12 ayaba mu Baibolo ayalanda pa bushiku bwa kwa Yehova yalenga twalatontonkanya pa mashiwi Yesu alandile aya kuti: “Kukabo bucushi bukalamba ubushatala abubako ukutula pa kutendeka kwa pano calo ukufika kuli nomba, nangu tabwakabeko kabili iyo.” Atile “ilyo line pa numa” ya kutendeka kwa bucushi bukalamba, “akasuba kakafiishiwa, no mweshi tawakabalike, ne ntanda shikapona mu muulu, ne fya maka fya mu muulu fikatenkaniwa.” (Mateo 24:21, 29) Aya mashiwi yalalenga twaishiba bwino bwino iciputulwa ca nshita ilyo ubushiku bwa kwa Yehova bukeesa. Nabupalama nga nshi. Amalembo yatila ubucushi bukalamba buli no konaula “Babiloni mukalamba,” e kutila ukupepa konse ukwa bufi ukwaba muno calo. Ilyo ubucushi bukalamba bukafika pa kashongotwela, ubushiku bwa kwa Yehova buli no kukufya abalwani ba kwa Lesa ukwabula nangu umo uwa kushalapo.—Ukusokolola 17:5, 12-18; 19:11-21.

16. Ni mu nshila nshi iikalamba umo amasesemo yalanda pa bushiku bwa kwa Yehova yali no kufikilishiwa?

¹⁶ Inte sha kwa Yehova baliiluka ifyo amasesemo yalanda pa bushiku bwa kwa Yehova yakafikilishiwa. Ilingi line kabili mu nshila shalekanalekana, abali mu Yerusalemu na bena Samaria abapondokele Lesa, abena Edomu abali abankalwe, abena Ashuri abali aba lukakaala, na bena Babiloni bonse aba baleimininako ifyali no kuba ukupepa kwa bufi. Utubungwe twa mapepo tonse utwa musango uyu tuli no konaulwa ku kutendeka fye ukwa bucushi bukalamba. Lyena mu “bushiku bwa kwa Yehova, ubukulu kabili ubwa kutiinya,” aba mapolitiki na bamakwebo abo acita na bo ubucende bali no konaulwa.—Yoele 2:31.

MUBE ABAIPEKANYA

17, 18. (a) Mulandu nshi Amose aliliile ubulanda abantu abalefwaisha ubushiku bwa kwa Yehova? (b) Cinshi cili no kucitikila abantu abashaipekanya ku bushiku bwa kwa Yehova?

¹⁷ Abena Kristu bamo kuti bamona kwati ubukombe bwa bupingushi ilyo bukafikilishiwa tabwakabakume, pantu ubu bukombe bulanda sana pa fikacitikila ifilonganino fya mapepo ya bufi. Nomba, ifyo Amose aebele abena Israele fyalicindama nga nshi kuli bonse, atile: “Iye, mwe bakumbwo bushiku bwa kwa Yehova!” Abena Israele bamo mu nshiku sha kwa Amose baletontonkanya ukuti ubushiku bwa kwa Yehova bwali no kubaletela fye amapaalo, balemona kwati bushiku ubo Lesa akalwila abantu bakwe. Balefwaisha no kuti ubu bushiku bwise! Nomba ilyo Amose alelanda pa bantu baitemwa, akonkenyepo ukulanda ukuti, kuli bena ubushiku bwa kwa Yehova bwali no kuba “ni mfifi, te lubuuto iyo.” E ico kanshi balya bena Israele baali no kwisakandwa pa bushiku ubo Yehova aali no kukalipa!—Amose 5:18.

¹⁸ Amose lyena alondolwele ifyo cali no kuba ku bantu abalefwaisha ubushiku bwa kwa Yehova. Tontonkanyeni pa muntu uulefulumuka inkalamo e lyo ayakumanya icinama cimbi icikali ico beta ukuti bere. Cilya afulumuka bere, ayabelama mu ng’anda. Mukwai ninshi aletusaila fye, aisalako ne ciibi, ati ashintilile ku cibumba, insoka na yo aiti ni we mpeelwe, no kumusuma yamusuma. Kanshi ifi e fyo cikaba na ku bantu abashaipekanya ku bushiku bwa kwa Yehova.—Amose 5:19.

19. Finshi twingacita pa kuipekanishisha libela ilyo ubushiku bwa kwa Yehova bushilafika?

¹⁹ Bushe mwamona ifyo ili lyashi lingamwafwa? Ibukisheni ukuti Amose alelanda aya mashiwi ku bantu abaipeele kuli Lesa. Lelo kwali fimo mu ncitilo shabo ne misango yabo ifyo balingile ukwalula. Bushe te kuti ciwame mwapituluka mu fyo mwaba no kumona nga mwali-ipekanya ku bushiku bwacindama nangu nga mulingile ukwalukako muli tumo tumo? Kuti mwalangilila shani ukuti namuiteyanya icine cine? Kwena natwishiba ukuti pa kuiteyanya tatufwile ukukuula umwa kubelama, ukututila ifya kulya, ukusambilila ifya kuwamya amenshi ya kunwa, nangu ukubika indalama nga fintu bamo bacita. Sefania atile: “Nangu ni silfere wabo, nangu ni golde wabo, takabe na maka ya kubapokolola mu bushiku bwa kububuka kwa kwa Yehova.” E ico kanshi ukuipekanya takwalola mu kutila umuntu afwile ukukwata ifipe fyalekanalekana. (Sefania 1:18; Amapinda 11:4; Esekiele 7:19) Lelo tufwile ukuba abacincila mu kulapepa Lesa no kulaikala cila bushiku nga bantu abaiteyenye. Tufwile ukuba ne mitima isuma ne ncitilo shesu na sho shilingile ukumfwana ne fyo twaba. Mika atile: “Ine nakulalolela Yehova, nakulalindila Lesa we pusukilo lyandi, Lesa wandi akang’umfwa.”—Mika 7:7.

20. Finshi filenga ukuti tutwalilile ukulalolela ubushiku bwa kwa Yehova?

²⁰ Nga muli no mutima wa kulindilila, mukalangilila ukuti mwali-iteyanya, no kuti mulelolela ubushiku bwa kwa Yehova. Tamwakasakamane nampo nga bushiku nshi ubo bushiku buli no kwisa kabili tamwakaletontonkanya na pa nshita ubukulu iyo mwalolela ubu bushiku. Amasesemo yonse ayalanda pali ubu bushiku yali no kufikilishiwa pa nshita Yehova umwine aimika kabili tayakacelwe nakalya. Yehova aebele Habakuki ati: “Icimonwa cicili cilelola ku nshita iyalingilwe, cilabutukisha ukulola ku mpela—tacakabepe ubufi; nga cashingashinga [ukulingana no kumona kwa bantu] e lyo ucilolele, pantu ukwisa cikesa, tacakashimbe iyo [ukulingana ne fyo Yehova umwine amona].”—Habakuki 2:3.

21. Bushe kuti mwanonkelamo shani mu fyo muli no kusambilila muli cino citabo?

²¹ Muli cino citabo, muli no kusambilila ifyo mwingaba no mutima wa kulolela Lesa we pusukilo. Finshi mukanonkelamo mu kubelenga cino citabo? Kwena ifilimo filelanda sana sana pa cipande ca mu Baibolo ico nalimo mushaishiba sana, cipande umwaba amabuuku ya bakasesema 12 ukutampila pali Hosea ukushinta kuli Malaki. Kanshi muli no kusambililamo ifishinka ifingamwafwa nga nshi. Ica kumwenako fye, mu Cipande 2, muli no kusambilila ifya ‘kusengula nangu ifya kufwaya Yehova’ pa kuti mube no mweo. (Amose 5:4, 6) Mu mabuuku yene aya 12, kuti mwailuka ifyo mwingeshiba bwino Yehova no kwishiba bwino bwino ubucindami bwa kumubombela, no kufwaya ukulabombesha. Aba bakasesema ukwabula no kutwishika bali no kumwafwa ukwishibilapo na fimbi pa fyo Yehova aba. Mu Cipande 3, muli no kumfwikisha bwino ifyo Yehova amwenekela ukula-ampana na ba mu ng’anda yenu e lyo na bantu fye bambi. Nga mulecita ifi ninshi kuti mwaipekanya ku bushiku bwakwe ubukalamba. Na mu kulekeleshako, mu Cipande 4, muli no kumfwa ukufunda kwa bakasesema pa fyo mufwile ukuba ilyo ubushiku bwa kwa Yehova bulepalama, kabili muli no kusambilila ne fyo uku kufunda kwingamwafwa ukuwamyako umulimo wenu uwa Bwina Kristu. Ilyo mukalasambilila ubukombe bwa aba bakasesema, ala muli no kutemwa ifyo ubu bukombe bulanda pa fyo mwingesaikala ku ntanshi.

22. Bushe finshi mulingile ukucita nga mwaumfwa amashiwi ayasuma ayaba mu mabuuku 12 aya bakasesema?

²² Bushe muleibukisha amashiwi ayapamfishe ayo Sefania alandile ayali pa ntendekelo ya cino cipandwa? (Sefania 1:14) Ubukombe bwakwe bwalikumine ubumi bwa Mfumu iyaice Yoshia. Ilyo ali fye ne myaka 16, atampile ukulafwaya Yehova. Ilyo akumenye imyaka 20, aimishe luulu ya kupwisha ukupepe filubi nga filya fine Sefania akoseleshe abantu mu Yuda na mu Yerusalemu. (2 Imilandu 34:1-8; Sefania 1:3-6) Bushe ukusoka kulanda pa bushiku bwa kwa Yehova na imwe kwalimufika pa mutima nga filya kwafikile pa mutima wa kwa Yoshia? Natumone ifyo bakasesema 12 bengatwafwa ifwe bonse.

[Amafutunoti]

FINSHI MWASAMBILILA?

• Ni pa lyashi nshi ilikalamba ilyo bakasesema bonse 12 balandapo?—Yoele 1:15; Sefania 1:7, 14.

• Bushe ubushiku bwa kwa Yehova bukaba shani?—Yoele 2:30, 31; Sekaria 14:12.

• Mulandu nshi Lesa uwaba no kutemwa engakandila ababifi, kwati kubapumikisha fye mu bushiku bumo?—Mika 7:2-4; AbaHebere 12:1-3.

IFYO MWINGANONKELAMO

• Bushe ubushiku bwa kwa Yehova kuti bwamukuma shani?—Imilimo 2:19, 20; 2 Petro 3:13.

• Ni lilali twingenekela ubushiku bwa kwa Yehova ukwisa?—Mateo 24:21, 29.

• Bushe kuti mwaipekanya shani ku bushiku bwa kwa Yehova?—Amose 5:4, 6; Habakuki 2:3.

[Icikope pe bula 30]

“Ubushiku bukulu ubwa kwa Yehova” bukaba bushiku bwa mpatapata

[Icikope pe bula 34]

Cinshi cingalenga ukuti tukoseleshiwe pa fyo abena Ninebe bacitile ilyo baumfwile ubukombe bwa kwa Yona?

[Icikope pe bula 39]

Pa Pentekoste mu 33 C.E., Petro alandile ukuti ubusesemo bwa kwa Yoele bwalifikilishiwe. Na muno nshiku mwine bulefikilishiwa

[Icikope pe bula 40]

Nga filya Mika acitile, na imwe mulelolela Lesa we pusukilo