Ifyo Mufwile Ukwishiba pa Lukaristiya

ABANTU icalo conse balasefya ulukaristiya lyonse. Bamo basefya imiku iingi pa mwaka, bamo cila mulungu e lyo bambi cila bushiku. Nalyo line batila Ulukaristiya ni nkaama nelyo ubwile bwa citetekelo, kabilli abengi abalusefya tabaumfwikisha na umo lwalola. Batila lwalishila kabili cisungusho.

Pa minsa ya ba Katolika yonse palaba Ulukaristiya. Ifyo ciba ni fi, umupatili alabala apaala umukate no mwangashi e lyo aeba ulukuta ukuti na bo balyeko Kristu uuba mu Mulalilo Washila.a Papa Benedict uwalenga 16 atile, Ulukaristiya “e cintu icacindama sana mu cisumino cesu” fwe ba Katolika. Tapakokwele apo ba Katolika basefeeshe “Umwaka wa Lukaristiya” pa kutila “bakoseleshe abantu ukucindika Ulukaristiya.”

Na ba Katolika abashabika amano ku cisumino cabo, na bo bene balicindika sana Ulukaristiya. Muli magazini beta ati Time, mwali icipande calandile pa mwanakashi uwali Katolika pa myaka iingi, uwatile: “Nangu ca kutila kwaba fimo ifyo tushaumfwikisha pa cisumino ce Calici lya Katolika, Ulukaristiya lwena, tatwaleka ukulusefya, pantu e lwikatanya ulukuta lwesu.”

Bushe Ulukaristiya lwine e cinshi? Bushe Abena Kristu bafwile ukulusefya? Intanshi natulande pa fyo Ulukaristiya lwatendeke. E lyo twise tulande pa cipusho ca kutila: Bushe Ulukaristiya e kulya kusefya Yesu Kristu atendeke imyaka nalimo 2,000 iyapita?

Ifyo Amacalici Yamona Ulukaristiya

Calyanguka ukwiluka ico abantu bamwena ukuti Ulukaristiya cisungusho. Ukusefya kufika pa kalume lintu bapepa ipepo lya kubalikila Ulukaristiya. Akatabo ka Katekisimu aka ba Katolika katila, “amashiwi yaba mwi pepo, na maka ya kwa Yesu, e lyo no Mupashi wa Mushilo filalenga umubili no mulopa wa kwa Yesu waba mu Lukaristiya.” Umupatili e ubalilapo ukulya umukate no kunwa indifai, e lyo aita abasumina no kubapeela umukate pa kuti nabo balye Kristu.

Ba Katolika basambilisha ukuti umukate no mwangashi filasanguka umubili no mulopa wa kwa Yesu mu cisungusho. Ici cisambilisho catendeke panono panono kabili muli ba 1200 e lyo bonse bacisumine. Ba Protestanti bafumine mu Katolika batendeke ukutwishika fimo fimo ificitwa pa kusefya Ulukaristiya. Martin Luther alikeene sana ukuti umukate no mwangashi tafisanguka umubili wa kwa Yesu no mulopa. Ena atile, ulya wine umukate pa nshita imo ine uba mubili wa kwa Yesu, no mwangashi na o uba filya fine e lyo pa nshita imo ine uba mulopa wa kwa Yesu. Ubupusano bwaba pali ifi fisumino fibili tabumoneka sana.

Mu kupita kwa nshita, abantu ba mu macalici ya mu Kristendomu batendeke ukupusana mu fyo basumine pa Lukaristiya, mu fya kulusefya e lyo ne miku ya kusefya. Te mulandu no kupusana kwa musango yu, aba mu macilici ya mu Kristendomu abengi na nomba balicindika sana ukusefya Ulukaristiya. Nomba bushe kulya kusefya uko Yesu umwine atendeke kwali shani?

Ifyo “Umulalilo wa kwa Shikulu” Watendeke

Yesu umwine e watendeke ukusefya “umulalilo wa kwa Shikulu” nelyo Icibukisho ca mfwa yakwe. (1 Abena Korinti 11:20, 24) Lelo bushe, Yesu alicitile icipesha amano icalengele ukutila abasambi bakwe balye umubili wakwe no kunwa umulopa wakwe wine?

Yesu e lyo apwishishe fye ukusefya ica Kucilila ca ba Yuda, pa numa atamfya na Yuda Iskariote umutumwa waishile-mufutuka. Mateo, umo pa basambi 11 abalipo, alembele ukuti: “Ilyo balelya, Yesu abuulile umukate, kabili ilyo apaalile, aliumokawile, no kupeela abasambi, ati: ‘Buleni, mulye. Uyu mubili wandi.’ Kabili abuulile ulukombo, kabili ilyo atootele, [mu ciGriki eu·kha·ri·ste΄sas] alibapeele, ati: ‘Nwenimo imwe bonse; pantu wene “mulopa wandi uwa cipingo,” uulesuumina pa mulandu wa bengi ku kulekelelwa imembu.’”—Mateo 26:26-28.

Yesu alishibe ukuti ukutootela pa ca kulya kwalicindama, nga filya fine na babomfi bwa kwa Lesa bonse baishiba. (Amalango 8:10; Mateo 6:11; 14:19; 15:36; Marko 6:41; 8:6; Yohane 6:11, 23; Imilimo 27:35; Abena Roma 14:6) Nomba batini filya Yesu abalile atootela kuti mwatila ninshi alicitile icisungusho icalengele abasambi bakwe balya umubili wakwe ulya wine no mulopa wakwe?

“Uyu Mubili Wandi” Nelyo “Uyu Cimpashanya ca Mubili Wandi”

Ca cine, mu maBaibolo yamo amashiwi ya kwa Yesu bayapilibula ati: “Buuleni mulye, uyu mubili wandi” no kuti “Nwenimo imwe bonse, pantu wene mulopa wandi.” (Mateo 26:26-28) Amashiwi ya ciGriki ayo bapilibula ukuti “uyu mubili wandi” kuti yapilibulwa no kuti “uyu cimpashanya ca mubili wandi.” Na mu ma Baibolo yambi e fyo bapilibula ili lembo.b Ilyashi iline e lingatulanga nga ca kuti Yesu atile umukate mubili wandi nelyo ati umukate cimpashanya ca mubili wandi.

Abengi abasoma Baibolo abaishibikwa batila amashiwi ya kwa Yesu tayafwile ukupilibulwa ati “uyu mubili wandi” nangu ati “uyu mulopa wandi.” Jacques Dupont uwasambilila intambi ne fyo imikalile ya bantu yali ilyo Yesu ali pano icalo atile, “ili ilembo nga kulipilibula bwino” lifwile ukulembwa ati, uyu mukate, “cimpashanya ca mubili wandi” nelyo ati “wimininako umubili wandi.”

Cimbi na co ca kutila, te kuti twenekele Yesu ukuliisha abasambi bakwe umubili wakwe no kubanwesha umulopa wakwe. Cinshi twasosela ifyo? Pa numa ya Lyeshi lyaliko mu nshiku sha kwa Noa, Lesa alisuminishe abantu ukulya inama. Lelo alibakenye ukulya abantu banabo. Na kuba alibebele fye mu kulungatika ukutila tabalingile ukulya umulopa. (Ukutendeka 9:3, 4) Lesa alibwekeshepo lilya line ifunde mu Mafunde ya kwa Mose, kabili na Yesu na o alelikonka. (Amalango 12:23; 1 Petro 2:22) Umupashi wa mushilo watungulwile abatumwa ukubwekeshapo ili ifunde lyaleseshe ukulya umulopa, ilyo na Bena Kristu balingile ukulakonka. (Imilimo 15:20, 29) Batini Yesu e wingeba abantu ukulasefya umutebeto uwingalenga batoba ifunde lya kwa Lesa Wa maka yonse? Te kuti acite ica musango yo!

Kanshi twamona ukuti umukate no mwangashi ifyo Yesu abomfeshe fyali fye fimpashanya. Umukate uushatutumuka wali cimpashanya ca mubili wa kwa Yesu uushalimo lubembu, uo apeele ilambo. Umwangashi wakashika wali cimpashanya ca mulopa wakwe uwali no kusuuma “pa mulandu wa bengi ku kulekelelwa imembu.”—Mateo 26:28.

Ico Tusefesha Umulalilo wa kwa Shikulu

Yesu asondwelele ukusefya Umulalilo wa kwa Shikulu na mashiwi ya kuti: “Mulecite ci ku kunjibukisha.” (Luka 22:19) Uku kusefya kutwibukisha ifintu fisuma ifyo twanonkelamo mu mfwa ya kwa Yesu. Kutwibukisha ukuti Yesu alilangile ukuti Yehova Wishi, e mulopwe, kateka wapulamo. Kabili ukusefya kutucinkulako no kutila, apo Yesu ali muntu wapwililika kabili uwabula ulubembu, “apeele umweo wakwe icilubula ku kukaabulamo abengi,” ilyo afwile. Icilubula calenga ukutila bonse abacetekela ilambo lyakwe bakalubulwe ku lubembu no kukwata ubumi bwa pe.—Mateo 20:28

Lelo icikalamba sana pa Mulalilo wa kwa Shikulu ca kuti, ulenga paba ukwikatana. Na bekatana mu cumfwano ni aba, (1) Yehova Lesa uwabikileko icilubula, (2) Yesu Kristu, “Umwana wa mpaanga wa kwa Lesa,” uwaipele ku kutulubula, na (3) bamunyina Yesu abakaya ku muulu. Ilyo bamunyina Yesu balyako umukate no kunwako umwangashi, balanga ukwikatana kwabo na Kristu. (Yohane 1:29; 1 Abena Korinti 10:16, 17) Balanga no kuti baba mu “cipangano cipya” icilangilila ukuti basambi ba kwa Yesu abasubwa no mupashi. Aba, abakateka na Kristu mu muulu, bakaba ishamfumu kabili bashimapepo.—Luka 22:20; Yohane 14:2, 3; Ukusokolola 5:9, 10.

Ni lilali tufwile ukwibukisha imfwa ya kwa Yesu? Kuti twaishiba icasuko nga twaishiba ukuti Yesu asalile ubushiku bulya bwine balesefeshapo ica Kucilila. Pa myaka ukucila 1,500 abantu ba kwa Lesa balesefya ica Kucilila umuku umo pa mwaka, pa bushiku bwa Nisani 14 ukulingana na kalenda yabo. Pali ubu bushiku e po baleibukisha ifyo Yehova apuswishe abantu bakwe mu cipesha amano. E ico Yesu aleeba abasambi bakwe ukutila pali bulya bwine bushiku e po baleibukisha ipusukilo likalamba ilyo Lesa aleta ukupitila mu mfwa ya kwa Kristu. Kanshi abakonka Yesu Kristu basefya Umulalilo wa kwa Shikulu cila mwaka pa bushiku apafikila Nisani 14 ukulingana na kalenda wa ciHebere.

Bushe bamona uku kusefya ngo lutambi fye? Ukulanda fye icishinka, ku bengi ukusefya Ulukaristiya, lutambi fye. Uulemba amalyashi mu lupapulo beta ati Time atile: “Ukusefya ifintu ifyo abantu abengi basefya ukutula na ku kale kulomfwika bwino sana.” Uwalembele ili lyashi pamo na ba Katolika abengi, bafwaya ukusefya Ulukaristiya mu ciLatini nga filya fine caleba kale. Mulandu nshi? Atila: “Pa Minsa mfwaya balelanda ululimi ulo nshumfwa pantu ilingi line nga balanda iciNgeleshi, nshitemwa ifyo ngumfwa.”

Inte sha kwa Yehova pamo na bantu bambi amamilioni abafwaya ukusambilila Baibolo, balitemwa ukusefya Umulalilo wa kwa Shikulu mu ndimi balanda uko bekalila. Bafwaya ukumfwikisha umwalola imfwa ya kwa Kristu ne fyo yacindamina. Calilinga ukuti tuletontonkanyapo pali iyi milandu umwaka onse fye. Inte sha kwa Yehova basanga ukutila, ukusefya Icibukisho ca Mfwa ya kwa Yesu kulabafwa ukutontonkanya pa kutemwa kushaikulila ukwa kwa Lesa no Mwana wakwe Yesu Kristu. Cilabafwa ‘ukulaabila imfwa ya kwa Shikulu, akasuke akese.’—1 Abena Korinti 11:26.

[Amafutunoti]

[Amashiwi pe bula 27]

Bushe Umulalilo Yesu atendeke wali shani?

[Icikope pe bula 28]

Yesu e watendeke Icibukisho ca mfwa yakwe

[Icikope pe bula 29]

Ukusefya Icibukisho ca mfwa ya kwa Yesu Kristu