Peeleni Lesa Ubukata “Mu Kanwa Kamo”

“Mucindikile mu kanwa kamo Lesa kabili Wishi wa kwa Shikulwifwe Yesu Kristu.”—Abena Roma 15:6.

 1. Lisambililo nshi umutumwa Paulo asambilishe abasumina banankwe pa fya kupwisha ubwafya ilyo kwaba ukupusana mu kutontonkanya pa fintu fimo?

ABENA KRISTU balapusana mu fyo basala ukucita na mu fyo batemwa. Na lyo line, Abena Kristu bonse bafwile ukwenda abaikatana mu nshila ya ku bumi. Bushe ico kuti cacitika? Ee, nga tatulekusha utuntu utunono. Ili e sambililo lintu umutumwa Paulo asambilishe abasumina banankwe abaliko ilyo ubuKristu bwaletendeka. Bushe alondolwele shani ili sambililo lyacindama? Nga pali leelo, kuti twabomfya shani ukufunda kwakwe ukwapuutwamo?

Ubucindami bwa Kwikatana kwa Bwina Kristu

 2. Ni shani Paulo akomaile pa fyo cacindama ukuba abaikatana?

² Paulo alishibe ukuti ukwikatana kwa Bena Kristu kwalicindama, e mulandu abapeelele ukufunda kusuma ukwa kwaafwa Abena Kristu ukushipikishanya mu kutemwa. (Abena Efese 4:1-3; Abena Kolose 3:12-14) Na lyo line, pa numa ya kupanga ifilonganino ifingi no kutandalila aba bwananyina pa myaka ukucila pali 20, alishibe ukuti tacali no kwanguka ukutwalilila ukuba abaikatana. (1 Abena Korinti 1:11-13; Abena Galatia 2:11-14) E co kanshi, akoseleshe abasumina banankwe abaleikala ku Roma ati: “Awe Lesa uupeela ukushipikisha no kusansamusha . . . ukuti pa kuba no mutima umo mucindikile mu kanwa kamo Lesa kabili Wishi wa kwa Shikulwifwe Yesu Kristu.” (Abena Roma 15:5, 6) Na ifwe bene pali leelo, tufwile ukupeela Yehova Lesa ubukata “mu kanwa kamo” nge bumba lya bantu bakwe abaikatana. Bushe twafika pi mu kucite co?

3, 4. (a) Ni nkulilo nshi ishapusana ishali pa Bena Kristu ba ku Roma? (b) Cinshi Abena Kristu ba ku Roma baali no kucita pa kuti babombele Yehova “mu kanwa kamo”?

³ Abena Kristu abengi ku Roma baali fibusa fya kwa Paulo. (Abena Roma 16:3-16) Nangu line inkulilo shabo shalipusene, Paulo apokelele bonse nga aba bwananyina, “abatemwikwa ba kwa Lesa.” Alembele ati: “Ndetootela Lesa wandi muli Yesu Kristu pali imwe bonse, pantu icitetekelo cenu cilelandwapo pano calo ponse.” Kanshi twaumfwa, Abena Roma baali ica kumwenako mu fintu ifingi. (Abena Roma 1:7, 8; 15:14) Na lyo line, bamo mu cilonganino mwine mulya baletontonkanya ifyapusene na banabo mu fintu fimo. Apo Abena Kristu ba leelo na bo baafuma mu ntambi ne nkulilo shapusanapusana, ukusambilila ukufunda kwapuutwamo ukwa kwa Paulo pa fya kupwisha ubwafya ilyo kwaba ukupusana mu kutontonkanya pa fintu fimo, kuti kwabaafwa ukusosa “akanwa kamo.”

⁴ Mu Roma mwali Abena Kristu abaYuda na Bena fyalo. (Abena Roma 4:1; 11:13) Cimoneka ukuti Abena Kristu bamo abaYuda tabalekele ukucita fimo ifyo babeleshe kale mwi Funde lya kwa Mose nangu line kwena bafwile balishibe ukuti ukucite fyo fintu takwali ukwakabilwa pa kuti umuntu akapusuke. Abena Kristu bambi na bo abaYuda, basumine ukuti ilambo lya kwa Kristu lyalibalubwile ku fibindo fintu balekonka ilyo bashali Bena Kristu. Kanshi, balyalwike mu fintu fimo ifyo baalecita. (Abena Galatia 4:8-11) Na lyo line, nga filya Paulo alandile, bonse baali “abatemwikwa ba kwa Lesa.” Bonse kuti balumbanya Lesa “mu kanwa kamo” nga batwalilila no kutontonkanya kusuma mu fyo bamona bamunyinabo. Na ifwe bene leelo kuti twapusana mu fyo tumona ifintu fimo, kanshi cisuma ukubebeta ifyo Paulo alondolola ili sambililo lyacindama.—Abena Roma 15:4.

“Mulepokelelana”

5, 6. Mulandu nshi kwabelele ukupusana mu kutontonkanya mu cilonganino ca ku Roma?

⁵ Muli kalata wakwe ku Bena Roma, Paulo alanda pa cintu cimo ico bapusenepo mu kutontonkanya. Atila: “Umuntu umo kuti aba ne citetekelo ca kulye fintu fyonse, lelo uwanaka alya fye umusalu.” Nga cinshi abebele fyo? Cisuma, mwi Funde lya kwa Mose, balibindile ukulye nkumba. (Abena Roma 14:2; Ubwina Lebi 11:7) Lelo, ilyo Ifunde lyalilekele ukubomba pa numa ya mfwa ya kwa Yesu. (Abena Efese 2:15) Na kabili, ilyo papitile imyaka itatu na hafu pa numa ya mfwa ya kwa Yesu, malaika aebele umutumwa Petro ukuti kuli Lesa, takwaba ica kulya icifwile ukumonwa ati calikowela. (Imilimo 11:7-12) Apo balishibe fyo, Abena Kristu bamo abaYuda bafwile balemona ukuti cali fye bwino ukulye nkumba—nangu ifya kulya fimbi ifyabindilwe mwi Funde lya kwa Mose.

⁶ Lelo, ukulya ifya kulya fya musango yo, ifyo kale baishibe ukuti fintu fyakowela, cifwile calemonwa ukuti cibi sana ku Bena Kristu bamo abaYuda. Abapatile ifya kulya fya musango yo bafwile tabaleumfwa bwino ukumona Abena Kristu banabo abaYuda balelya ifyo fintu. Na kabili, Abena Kristu bamo Abena fyalo, abafumine ku mipepele iishakwete fibindo pa fya kulya, bena bafwile balepapa sana ukumona umuntu alekosapo sana ukulanda fye pa fya kulya. Kwena, tacalubene ku muntu ukukaana ifya kulya fimo, kulila fye tapampamine pa kuti umuntu pa kupusuka kano fye aleka ukulya ifya kulya fya musango yo. Lelo kwena, uko kupusana mu kutontonkanya kufwile kwali no kuleta ifikansa mu cilonganino. Abena Kristu ba ku Roma bakabile ukusakamana pa kuti ukupusana mu fya musango yo takulengele baleka ukupeela Lesa ubukata “mu kanwa kamo.”

 7. Kupusana nshi kwaliko pa kumona ubushiku bumo ubwa mu mulungu ngo bwaibela?

⁷ Paulo alanda na pa mulandu wa bubili ilyo atila: “Umuntu umo amona ubushiku bumo ati bwacila ububiye; umbi na o amona ubushiku bumo ukuti bwaba fye nga shimbi.” (Abena Roma 14:5a) Mwi Funde lya kwa Mose, calibindilwe ukubomba pe Sabata. Nangu fye kwenda balibikile icipimo umwa kupelela pali bulya bushiku. (Ukufuma 20:8-10; Mateo 24:20; Imilimo 1:12) Na lyo line, lintu Ifunde lyafumishiwepo, ifyo fibindo fyalilekele ukubomba. Lelo, Abena Kristu bamo abaYuda bafwile tabaleumfwa bwino ukubomba imilimo nelyo ukwenda ukuya ukutali pa bushiku ubo kale balemona ngo bwashila. Na lintu baishileba Abena Kristu, cimoneko kuti bafwile balipaatwileko ubushiku bwalenga 7 ukuba ubwa kucitamo ifya kwa Lesa, nangu line Lesa umwine atile ukukonke Sabata kwalifuminepo. Bushe balilubile ukucite co? Awe mukwai, kulila fye umo nga tali no kupampamina fye pa kutila ukucindike Sabata cintu ico Lesa alefwaya. E mulandu wine, pa kulangulukilako bakampingu ba ba bwananyina, Paulo atile: “Umuntu umo umo ashininkishe bwino bwino mu kutontonkanya kwakwe kwine.”—Abena Roma 14:5b.

 8. Nangu ca kutila balekabila ukulangulukilako bakampingu wa bambi, cinshi Abena Kristu ku Roma bashalingile ukucita?

⁸ Nangu ca kutila Paulo akoseleshe aba bwananyina ukutekanishisha bamo abakwete ubwafya mu milandu ya kuisalila, na lyo line, aebawile abalefwaya ukupatikisha abasumina banabo ukukonke Funde lya kwa Mose kwati e lyalekabilwa pa kupusuka. Ku ca kumwenako, muli ba 61 C.E., Paulo alembele ibuuku lya AbaHebere, ilyali ni kalata waluma ku Bena Kristu abaYuda ukubalondolwela bwino ukuti ukukonke Funde lya kwa Mose takwali kantu pantu bena bakwete isubilo lyacindama sana mwi lambo lya cilubula ilya kwa Yesu.—Abena Galatia 5:1-12; Tito 1:10, 11; AbaHebere 10:1-17.

9, 10. Cinshi Abena Kristu bashifwile kucita? Londololeni.

⁹ Kanshi twamona, Paulo akomaila pa kutila ukupusana mu kusala ifintu fimo takufwile ukupumfyanya ukwikatana, kulila fye tapali ifishinte fine fine ifya mafunde ya Bwina Kristu ifitobelwe. E ico, Paulo aipusha Abena Kristu abakwete kampingu uwanaka ati: “Nga cinshi iwe upingwila munonko?” Kabili ku bakosa (nalimo abo bakampingu babo basuminishe ukulya ifya kulya fimo ifyabindilwe mwi Funde lya kwa Mose nelyo abaletila cali fye bwino ukubomba imilimo yabo pa bushiku bwe Sabata), abepusha ati: “Cinshi usuulila munonko?” (Abena Roma 14:10) Kanshi Paulo ena atila, Abena Kristu abakwete kampingu uwanaka tabafwile ukulengulula bamunyinabo abalemwena ifintu mumbi. Na kabili, Abena Kristu bakosa tabali na kusuula abanabo abakwete kampingu uwanaka mu fintu fimo. Bonse baali no kucindika ukusala kwa banabo ukushabipile, ukwabula ‘ukuitontonkanishisha ukucila ifyo [umo] alingile ukutontonkanya.’—Abena Roma 12:3, 18.

¹⁰ Paulo alondolwele ukutontonkanya kwa kuba fye pa kati ilyo atile: “Uulya esuula uushilya, kabili uushilya epingula uulya, pantu Lesa alimupokelela.” Alundapo no kuti: “Mulepokelelana, ifyo na Kristu atupokelele, ukuti kupeelwe ubukata kuli Lesa.” Apo bonse babili abakosa na banaka balapokelelwa kuli Lesa na Kristu, na ifwe tufwile ukuba no mutima uwapala Lesa na Kristu no ‘kupokelelana.’ (Abena Roma 14:3; 15:7) Bushe kwena kuli uwingakaane co?

Ukutemwa aba Bwananyina E Kulenga Paba Ukwikatana Muno Nshiku

11. Mulandu nshi uwaibela uwaliko mu nshita ya kwa Paulo?

¹¹ Muli kalata wakwe ku Bena Roma, Paulo alandile pa mulandu uwali fye uwaibela. Tapakokwele apo Yehova afumishepo icipingo ca kale no kuletapo icipya. Bamo balikwete ubwafya bwa kwaluka. Ulya mulandu tawabako pali leelo, lelo imilandu yapalako limo kuti yabako.

12, 13. Ni mu fintu nshi fimo pali leelo umo Abena Kristu bengacindika bakampingu wa bamunyinabo?

¹² Natutile umwanakashi Umwina Kristu kale alepepa kumo uko bakoseshe sana amafunde ya kuti abanakashi tabafwile ukuisaamika sana. Ilyo apokelela icine, nalimo kuti camukosela ukupokelela ukutontonkanya kwa kuti tacabipa ukufwala ifyayana kabili ifyabalabata pa nshita shimo ishalinga, no kusuba ifya kusubasuba fimo ifyalinga. Apo tapali icishinte ce funde lya mu Baibolo ico aletoba, takuli nangu umo uufwile ukupatikisha uyo mwanakashi Umwina Kristu ukusuula ico kampingu wakwe alefwaya. Lelo na o wine alingile aishiba ukuti tafwile ukulengulula abanakashi bambi Abena Kristu abo bakampingu babo basuminisha ukucite fyo fintu.

¹³ Tontonkanyeni pa ca kumwenako na cimbi. Umwaume Umwina Kristu nalimo kuti akulile ku ncende uko abantu bamona ati cibi sana ukunwa ubwalwa. Ilyo asambilila icine, aishiba ico Baibolo ilanda ukuti umwangashi ca bupe ukufuma kuli Yehova kabili uulefwaya kuti anwa umwangashi uwalinga. (Amalumbo 104:15) Apokelela ico ukuti ca cine. Lelo pa mulandu wa fyo aishibe ukufuma ku kale, asalapo ukuti takulanwa ubwalwa nangu fye panono, kabili takulalengulula abanwa mu kulinga. Nga acite co, ninshi akonka amashiwi ya kwa Paulo aya kuti: “Natukonkelele ifya mutende ne fya kukuulana.”—Abena Roma 14:19.

14. Ni mu fintu nshi fimo umo Abena Kristu bengakonka ukufunda kwa kwa Paulo ku Bena Roma?

¹⁴ Kuti kwaba na fimbi ifingacitika ifya kuti twakabila ukukonka ukufunda kwa kwa Paulo ku Bena Roma. Mu cilonganino ca Bena Kristu mwaba abantu abengi, kabili balipusanapusana mu fyo batemwa. Kanshi kuti basala ifintu ifyapusanapusana—tutile, nga ni ku mifwalile na ku kuipempenkanya. Ca cine ukuti Baibolo yalibikako ifishinte fya mafunde ifyaumfwika ifyo Abena Kristu bonse aba cishinka bafwile ukukonka. Takuli nangu umo pali ifwe uufwile ukufwala ifya kufwala fimbi fimbi nelyo ukucita umushishi wesu mu musango umo uwingamoneka fye ukuti tufwaya ukupashanya imisango yabipa iya ku calo. (1 Yohane 2:15-17) Abena Kristu balebukisha ukuti lyonse fye, nangu ni pa nshita baletuusha, batumikishi abemininako Mulopwe wa Kubumbwa konse. (Esaya 43:10; Yohane 17:16; 1 Timote 2:9, 10) Lelo, mu ncende ishingi, kwaliba ifingi ifyapokelelwa na ku Bena Kristu ifyo bengasala.a

Mwipunwisha

15. Ni lilali nalimo Umwina Kristu ashingacita cimo ico akwata ne nsambu pa mulandu wa kulangulukilako aba bwananyina?

¹⁵ Kuli umulandu na umbi uwacindama uo Paulo atweba mu kufunda kwakwe ku Bena Kristu ba ku Roma. Limo Umwina Kristu uwakwata kampingu uwakanshiwa bwino kuti asalapo ukukanacita cimo ica kuti nangu alicitile te kuti pabe no mulandu. Mulandu nshi? Pantu ninshi ailuka ukuti ukucita ico cintu kuti kwapunwisha bambi. Nga tuletontonkanya pa ca musango yo, kuti twacita shani? Paulo atila: “Cili bwino ukukanalya inama nelyo kunwa umwangashi nelyo kucite cintu ico munonko aipunwinapo.” (Abena Roma 14:14, 20, 21) Kanshi, “fwe bakosa tufwile ukusende fya kunakuka fya bashakosa, kabili te kulaiteemuna fwe bene. Ifwe umo umo tuteemune umunensu ku cisuma ica kumukuulilila.” (Abena Roma 15:1, 2) Nga ca kutila kampingu wa Mwina Kristu munensu kuti apunwishiwa ku co twacita, ukutemwa aba bwananyina kuti kwatucincisha ukulangulukilako bambi pa kukanacita ifintu fimo. Natutile ni pa mulandu wa bwalwa. Umwina Kristu alisuminishiwa ukunwa umwangashi uwalinga. Lelo nga ca kutila ukucite co kuti kwapunwisha umunankwe, tafwile ukupampaminapo fye ukuti mpaka fye anwa.

16. Kuti twalangulukilako shani abantu twaba na bo uko twikalila?

¹⁶ Ici cishinte ce funde kuti cabomba na mu bwikashi bwesu fye umo twikala na bashaba mu cilonganino ca Bwina Kristu. Tutile twikalila ku ncende uko imipepele intu abengi bayako yalenga basumina ukuti ubushiku bumo mu mulungu bufwile bwaba bwa kutuusha. Pali uyo mulandu, pa kuti twipunwisha abena mupalamano besu no kulenga cayafya ukubashimikila, kuti cawama twaesha sana na maka ukukanacita nangu cimo pali ubo bushiku icingabapunwisha. Cimbi na co, Umwina Kristu umukankaala kuti akuukila ukwaba ukukabila kukalamba ukwa kushimikila uko abantu abengi bashakwate cuma. Kuti asalapo ukulangulukilako abena mupalamano bapya abo asanga kulya pa kufwala fye ifyalinga nelyo ukwikala imikalile iyayanguka nangu ca kutila alikwate cuma.

17. Mulandu nshi twingasosela ukuti ca mano ukulangulukilako bambi mu fyo tusala ukucita?

¹⁷ Bushe ca mano ukwenekela ukuti “abakosa” bafwile fye ukucitapo cimo mu milandu ya musango yu? Mukwai, tontonkanyeni pali ici cilangililo: Ilyo tuleya na motoka mu musebo uukalamba, twamona abana baleya mu mbali fye sana iya musebo. Bushe tukatwalilila ukubutusha fye motoka wesu nga filya fine fye afwile ukubutuka ati pantu natukwata insambu sha kuti ifunde lyalisuminisha ukucite co? Awe mukwai, kuti twanashako pa kuti tatupunkile abana. Ifyo fine e fyo limo tukabila ukuitemenwa ukucita ico twingatila ukunashako ulubilo, e kuti ukusuminishako ifintu fimo, pa mulandu wa bucibusa na bamunyinefwe nelyo abantu bambi. Kuti tulecita icintu cimo ica kuti natukwata ne nsambu shonse bwino bwino. Tapali ne fishinte fye funde lya mu Baibolo ifyo tuletoba. Na lyo line, nga tulekalifya bambi nelyo ukupunwisha abakwete kampingu uushakosa, ukutemwa kwa Bwina Kristu kukatucincisha ukwiluka ubwafya bwingafumamo. (Abena Roma 14:13, 15) Ukutwalilila abaikatana no kutwala pa ntanshi ifya Bufumu kwalicindamapo ukucila pa kufwaya ukubomfya fye insambu shesu.

18, 19. (a) Mu kulangulukilako bambi, tukonka shani ica kumwenako ca kwa Yesu? (b) Ni mu milandu ya musango nshi umo bonse twaba abaikatana umupwilapo, kabili cinshi tukalandapo mu cipande cikonkelepo?

¹⁸ Nga tulecite co, ninshi tulekonka ica kumwenako cesu icapwililika. Paulo atila: “Nangu fye ni Kristu taiteemwine umwine; lelo filya calembwa aciti: ‘Imiponto ya balekupontela yaponena pali ine.’” Yesu ali-itemenwe ukupeela ubumi bwakwe ilambo pali ifwe. Kanshi na ifwe tukaitemenwa ukusuulako fye ku nsambu shesu shimo nga ca kutila e calalenga ‘abashakosa’ ukupeela Lesa ubukata mu kwikatana pamo na ifwe. Ee cine, ukuba no mutima wa cikuuku uwa kusuminishako ku fyo abakwete kampingu uushakosa baleumfwa—nelyo ukuitemenwa ukusuula ifintu fimo ukwabula ukupampamina fye pa nsambu shesu—kulanga ukuti na ifwe twaba “no mutima umo wine uo Kristu Yesu akwete.”—Abena Roma 15:1-5.

¹⁹ Nangu ca kutila ukutontonkanya kwesu kuti nalimo kwapusanapusana mu milandu imo iishitoba fishinte fya mafunde ya mu Malembo, lelo mu milandu yakuma ukupepa, tucitile fintu mu kwikatana kwafikapo. (1 Abena Korinti 1:10) Ukwikatana kwa musango yu kulamonekela na mu fintu fimo, tutile mu fyo tumona abakaanya ukupepa kwa cine. Icebo ca kwa Lesa ciita aba musango yo ati bambi bambi, kabili citusoka ukucenjela kwi “shiwi lya bambi bambi.” (Yohane 10:5) Kuti twacita shani pa kwishiba abo bambi bambi? Kuti twacita na bo shani? Aya mepusho yakasukwa mu cipande cikonkelepo.

[Futunoti]

Kuti Mwayasuka Shani?

• Mulandu nshi ukupusana mu kutontonkanya pa fintu fimo kushifwile konawila ukwikatana?

• Mulandu nshi fwe Bena Kristu tufwile ukubela no kulangulukilako kwa kutemwa aba bwananyina?

• Ni mu milandu nshi imo imo pali leelo, umo twingabomfya ukufunda kwa kwa Paulo pa lwa kwikatana, kabili cinshi cikatucincisha ukucite co?

[Icikope pe bula 9]

Ukufunda kwa kwa Paulo pa mulandu wa kwikatana kwali ukwalinga ku cilonganino

[Icikope pe bula 10]

Abena Kristu balikatana te mulandu no kufuma ku nkulilo shapusanapusana

[Icikope pe bula 12]

Cinshi uyu namutekenya afwile ukucita nomba?