Lesa Akatupaala Nga Tuli ne Cishinka

1, 2. Bwesho nshi Yefta no mwana wakwe umwanakashi bakwete?

ELENGANYENI umukashana alesengela wishi ilyo afuma ku nkondo, natemwa icine cine pa kumona wishi abwela umutende. Wishi nacimfya mu nkondo, e ico uyu mukashana atendeka ukwimba no kucinda. Lelo ifyo wishi acita ne fyo amweba fya mupapusha sana, wishi alepula ica kufwala cakwe kabili atila: “Yangu, we mwana wandi! Ala wanenga ubulanda.” E lyo amweba ukuti ifyo alapile kuli Yehova fyalayalula ubumi bwakwe. Ifyo alaile Yehova fyalalenga ukuti uyu mwana ekoopwa no kukanakwatapo umwana. Lelo umwana wakwe ilyo line fye aeba wishi ukuti afikilishe umulapo alapile kuli Yehova. Ifyo aeba wishi fyalanga ukuti naishiba ukuti fyonse ifyo Yehova alefwaya ukuti acite, fisuma. (Abapingushi 11:34-37) Ilyo wishi amona ukuti umwana wakwe aliba ne citetekelo, atemwa sana pantu aishiba ukuti ifi umwana wakwe aipeelesha ukucita fyalalenga Yehova ukusekelela.

² Yefta no mwana wakwe balicetekele sana Yehova muli fyonse. Bali ne cishinka kuli ena na lintu ifintu fyayafishe. Balefwaya ukuti Yehova alebapaala, e ico baliipeeleshe ukucita fyonse ifyo Yehova alefwaya.

 3. Mulandu nshi ifyo Yefta no mwana wakwe bacitile fingatwafwila muno nshiku?

³ Te lyonse canguka ukuba aba cishinka kuli Yehova. E ico tulingile “ukulwila icitetekelo.” (Yuda 3) Pa kuti tutwalilile ukuba ne citetekelo, twalasambilila pa fyo Yefta no mwana wakwe umwanakashi bashipikishe amafya, ne fyo batwalilile aba cishinka kuli Yehova.

4, 5. (a) Lifunde nshi Yehova apeele abena Israele ilyo baingile mu Calo ca Bulayo? (b) Ukulingana na Amalumbo 106, cinshi cacitikile abena Israele filya bashali na cishinka kuli Lesa?

⁴ Cila bushiku, Yefta no mwana wakwe umwanakashi bafwile balemona ifyabipa ifyafumine muli filya abena Israele bapondokele Yehova. Imyaka nalimo 300 ilyo ifyabipa fishilatendeka ukucitika, Yehova aebele abena Israele ukuti nga baingila mu Calo ca Bulayo bakepaye bonse abalepepa balesa babufi, lelo tabacitile ukulingana ne fyo abebele. (Amalango 7:1-4) Abena Israele abengi batendeke ukucita ifyabipa ifyo abena Kaanani abalepepa tulesa twabufi, kabili abali ne mibele yabipa balecita.—Belengeni Amalumbo 106:34-39.

⁵ Apo abena Israele tabaleumfwila Yehova, Yehova na o alilekele ukubacingilila ku balwani babo. (Abapingushi 2:1-3, 11-15; Amalumbo 106:40-43) Pali iyi nshita cifwile calyafishe sana ku bena Israele abatemenwe Yehova ukutwalilila aba cishinka. Na lyo line, Baibolo yalilanda pa bantu abali aba cishinka kuli Yehova pamo nga Yefta no mwana wakwe umwanakashi e lyo na Elkana, Hana, na Samwele. Aba balitwalilile ukucita ifyalelenga Yehova ukusekelela.—1 Samwele 1:20-28; 2:26.

 6. Finshi aba mu calo babikako amano, lelo cinshi ifwe tulingile ukucita?

⁶ Ifyo abantu muno nshiku batontonkanya ne fyo bacita e fyo na bena Kaanani balecita. Babika amano ku kucita ubulalelale, ku bunkalwe, e lyo na ku ndalama. Lelo Yehova alitusoka ku fintu fya musango uyu. Afwaya ukutucingilila nga filya fine alefwaya ukucingilila abena Israele ku fyabipa. Tatufwile ukucita ifyo bacitile. (1 Abena Korinti 10:6-11) Tufwile ukulaesha na maka ukukanalacita ifyo aba mu calo bacita. (Abena Roma 12:2) Bushe twakulaesha apapela amaka yesu ukutaluka ku fya mu calo?

 7. (a) Finshi balupwa ba kwa Yefta bacitile? (b) Cinshi Yefta acitilepo?

⁷ Mu nshita ya kwa Yefta, abena Israele balebacusha ku baPelishiti na ku bena Amone, ne calengele balebacusha ni co tabaleumfwila Yehova. (Abapingushi 10:7, 8) Ubwafya na bumbi ubo Yefta akwete bwa kuti, bandume nankwe ne ntungulushi sha bena Israele balemucusha. Apo bandume nankwe bali no mufimbila kabili balipatile Yefta, balimutamfishe apo aleikala. (Abapingushi 11:1-3) Yefta tapatile aba bantu pa mulandu wa kuti balicitile ifyabipa kuli ena. Twaishiba shani? Pantu ilyo abakalamba ba mu bena Israele bamupapete ukuti abafwe, takeene lelo alile ilyo line mu kubafwa. (Abapingushi 11:4-11) Cinshi calenge ukuti Yefta icite ifyo acitile?

8, 9. (a) Mashiwi nshi ayatutungulula ayali mu Mafunde ya kwa Mose ayo nalimo Yefta alekonka? (b) Cinshi Yefta abikileko sana amano?

⁸ Yefta ali mushilika wa maka, kabili alishibe bwino sana ilyashi lya bena Israele na Mafunde ya kwa Mose. Ifyo Yehova alesunga abantu bakwe fyalengele Yefta aishiba ifyo Lesa amona ukuti fyalilungama ne fyo amona ukuti fyalilubana. (Abapingushi 11:12-27) Ifyo aishibe pali Yehova e fyalengele ukuti alepingula bwino pa fintu, alishibe ifyo Yehova amona ukukalipa sana no kulandula. Alishibe no kuti Lesa afwaya abantu bakwe baletemwana. E lyo kabili, Amafunde yalimusambilishe ne fya kwikala na bantu banankwe ukubikako fye na bamupatile.—Belengeni Ukufuma 23:5; Ubwina Lebi 19:17, 18.

⁹ Yefta afwile alisambilileko ku fyo Yosefe acitile. Afwile alishibe ifyo Yosefe abeleele uluse bandume nankwe nangu ca kuti balimupatile. (Ukutendeka 37:4; 45:4, 5) Ukutontonkanya pa fyo Yosefe acitile nalimo kwalyafwile Yefta ukulacita ifintu ukulingana ne fyo Yehova afwaya. Ifyo bandume nankwe bacitile kuli Yefta fyalimukalifye sana umutima. Lelo ico Yefta abikileko sana amano kulalwilako ishina lya kwa Yehova na bantu bakwe ukucila ukubika amano ku fyo aleumfwa ububi pa fyo bamukalifye. (Abapingushi 11:9) Yefta alefwaisha ukuba uwa cishinka kuli Yehova. Ifi acitile fyalengele Yehova amupaala, apaala na bena Israele.—AbaHebere 11:32, 33.

10. Bushe amashiwi ya kwa Lesa ayatutungulula kuti yatwafwa shani ukulacita ifilanga ukuti tuli Bena Kristu?

¹⁰ Finshi twingasambilila ku fyo Yefta acitile? Bushe kuti twacita shani nga ca kuti Umwina Kristu munensu atukalifya nelyo nga twamona ukuti atufyenga? Tatulingile ukukalipa ica kuti twaleka no kulabombela Yehova. Tamulingile ukuleka ukulongana nelyo ukuleka ukuba pamo na ba bwananyina. Nga tulepashanya Yefta, tuleumfwila na Yehova, tukalashipikisha amafya. Nga tulecita ifi tukaba ifya kumwenako ku ba bwananyina.—Abena Roma 12:20, 21; Abena Kolose 3:13.

11, 12. Cinshi Yefta alaile Yehova, kabili amashiwi alandile yalolele mwi?

¹¹ Yefta alishibe ukuti Lesa alingile ukumwafwa pa kuti acimfye abena Amone abalecusha abena Israele. Yefta alaile Yehova ukuti nga amwafwa ukucimfya, ali no kumupeela uwali no kubalilapo ukufuma mu ng’anda ku kumusengela nga abwela ku nkondo ngo “mutuulo wa koca.” (Abapingushi 11:30, 31) Bushe aya mashiwi yalolele mwi?

¹² Yehova alipata abatuula amalambo ya bantu, kanshi Yefta tali na kutuula umwana wakwe nge lambo. (Amalango 18:9, 10) Mu Mafunde ya kwa Mose, umutuulo wa koca walicindeme sana, walelanga ukuti umuntu napeela Yehova ubupe no mweo wakwe onse. Kanshi ifi Yefta aali no kutuula umuntu nge lambo lya koca, calolele mu kuti uyo muntu ali no kulabombela Yehova pa cikuulwa ca mushilo ubumi bwakwe bonse. Yehova alyumfwile ifyo Yefta alaile kabili alimwafwile ukucimfya ubulwi. (Abapingushi 11:32, 33) Nomba nani uo Yefta ali no kupeela kuli Yehova?

13, 14. Bushe amashiwi ayo Yefta alandile ayalembwa pa Abapingushi 11:35 yalanga shani ifyo citetekelo cakwe cali?

¹³ Nga fintu tulandilepo pa ntendekelo ya cino cipande, ilyo Yefta abwelele ukufuma ku bulwi, uwabalilepo ukumusengela mwana wakwe umukashana uo atemenwe sana kabili uyu e mwana fye eka akwete! Bushe Yefta ali no kufikilisha ifyo alaile? Bushe ali no kupeela umwana wakwe umo fye mpo ukuti akalebombela Yehova pa cikuulwa ca mushilo ubumi bwakwe bonse?

¹⁴ Amashiwi ya kwa Lesa ayatutungulula ayali mu Mafunde ya kwa Mose, yafwile yalyafwile Yefta ukwishiba ifya kucita. Nalimo alibukishe amashiwi yaba pa Ukufuma 23:19, apo Lesa aebele abantu bakwe ukuti baleitemenwa ukumupeela ifisuma. Amafunde ya kwa Lesa yalandile no kuti umuntu nga alapa umulapo kuli Yehova “afwile ukucita ifyo alapile,” kabili alingile ukucita “ukulingana na fyonse ifyo asosele.” (Impendwa 30:2) Nga filya fine Hana acitile ukulingana ne fyo alapile kuli Yehova, Yefta na o alingile ukucita cimo cine nangu ca kuti alishibe ifyo ifintu fyali no kwaluka. Umwana wakwe ali no kulabombela pa cikuulwa ca mushilo kabili tali na kukwata abana. Kanshi Yetfa taali na kukwata uwa kusungilila ishina lya lupwa lwakwe no wa kupyana impanga yakwe. (Abapingushi 11:34) Na lyo line, Yetfa alandile ukuti: “Nalilaya kuli Yehova, kabili te kuti ngalule.” (Abapingushi 11:35) Yehova alipokelele ilambo lya kwa Yefta kabili alimupaalile. Bushe nga cali ni mwe, nga mwalicitile ifyo Yefta acitile?

15. Mulapo nshi uo fwe bengi twalapa kuli Yehova, kabili finshi tulingile ukucita pa kuti tufishepo umulapo wesu?

¹⁵ Nga twaipeela kuli Yehova ninshi twamulaya ukuti twakulacita ukufwaya kwakwe nangu ifintu fyafye shani. Ilyo twaipeele kuli Lesa twalishibe ukuti limo cakulayafya ukucita ifyo twalaya. Tucita shani nga batweba ukucita ifyo tushitemenwe? Nga tuleipeelesha ukucita ifyo batweba, tuleitemenwa no kumfwila Lesa, ninshi tulecita ifintu ukulingana no mulapo twalapile. Limo cilafya ukupeela amalambo kuli Yehova, lelo nga twamupeela alatupaala nga nshi. (Malaki 3:10) Natulande pali mwana Yefta, bushe acitile shani ilyo wishi amwebele pa mulapo alapile?

16. Bushe umwana wa kwa Yefta acitile shani ilyo aishibe umulapo uo wishi alapile? (Moneni icikope pa ntendekelo ya cino cipande.)

¹⁶ Umulapo Yefta alapile kuli Yehova walipuseneko no mulapo Hana alapile. Hana alapile ukupeela umwana wakwe Samwele ku kubombela pa cikuulwa ca mushilo ngo muNasiri. (1 Samwele 1:11) AbaNasiri baleupa kabili balekwata na bana. Lelo umwana wa kwa Yefta ena apeelwe ngo “mutuulo wa koca,” kanshi ena tali na kuupwa no kukwata abana. (Abapingushi 11:37-40) Baleni tontonkanyeni pali ici! Wishi akanalapa umulapo, uyu mwana nga aupilwe ku mwaume uwacindame sana pantu wishi ali ni ntungulushi ya bena Israele. Nomba apo wishi alilapile umulapo kuli Yehova, uyu mwana ali no kulabombela fye pa cikuulwa ca mushilo. Cinshi uyu mwana acitile? Ifyo acitile filanga ukuti abikile umulimo wa kwa Yehova pa ntanshi, pantu aebele wishi ati: “Citeni kuli ine ukulingana ne fyo mwalandile.” (Abapingushi 11:36) Pa kuti fye abombele Yehova, aliipeeleshe ukukanaupwa no kukanakwata abana, ifintu ifyo alefwaisha. Kuti twaipeelesha shani nge fyo uyu mukashana aipeeleshe?

17. (a) Kuti twaba shani ne citetekelo icakosa nga cilya cakwete Yefta no mwana wakwe? (b) Amashiwi yaba pa AbaHebere 6:10-12 yamukoselesha shani ukuipeelesha ukubomba imilimo ya kwa Lesa?

¹⁷ Abena Kristu abengi, abaume na banakashi balaitemenwa ukwikala ukwabula ukuupa nelyo ukuupwa bwangu, bambi nabo baliitemenwa ukukanakwata abana pali ino nshita. Mulandu nshi? Pantu bafwaya ukulabombesha mu mulimo wa kwa Yehova. E lyo twalikwata na bakalamba abengi abaipeelesha ukubomfya inshita iikalamba ku kubombela Yehova ukucila ukulaba fye pamo na bana babo nelyo abeshikulu babo. Bamo baba mu makuule, bambi balaya ku Isukulu lya Bakabila ba Mbila Nsuma ya Bufumu e lyo bambi nabo balakuukila uko bakabila ba mbila nsuma baceepa. Bambi balabombesha mu mulimo wa kubila mu nshita ya Cibukisho, Yehova takalabe ifyo aba babomfi bakwe aba cishinka baipeelesha pa ku mubombela. (Belengeni AbaHebere 6:10-12.) Inga imwe, bushe kuti mwaipeelesha pa kuti mulebombesha mu mulimo wa kwa Yehova?

18, 19. Finshi twasambilila ku lyashi lya mu Baibolo ilyalanda pali Yefta no mwana wakwe, kabili kuti twabapashanya shani?

¹⁸ Finshi fyayafwile Yefta ukushipikisha amafya ayengi ayo alekwata? Aleleka Yehova alemutungulula. Yefta talekonkelela ifyalecita abantu ababipa abo aleikala nabo, kabili alitwalilile uwa cishinka nangu ca kuti abantu balecita ifyalemukalifya. Yehova alimupaalile pamo no mwana wakwe umwanakashi pa fyo baipeeleshe, kabili alibabomfeshe ku kutwala pa ntanshi ukupepa kwa cine. Nangu ni lintu bamo balekele ukucita icalungama, Yefta no mwana wakwe balitwalilile ukuba aba cishinka kuli Yehova.

¹⁹ Baibolo itila: “Mube abapashanya abo abapokelele ifyalaiwe pantu balitetekele kabili balitekenye.” (AbaHebere 6:12) Natulepashanya Yefta no mwana wakwe umwanakashi, pantu nga twatwalilila aba cishinka Yehova akatupaala.