Ifyo Ukuitemenwa Ukubombela Yehova Kulenga Acindikwa!

1, 2. (a) Finshi Elifasi na Bildadi balandile pa mulimo tubombela Lesa? (b) Finshi Yehova acitile ifyalangile ukuti tatemenwe ifyo balandile?

“BUSHE umuntu mulimo nshi akwata kuli Lesa, bushe uwacenjela kuti aba uwa mulimo kuli ena? Bushe Uwa Maka Yonse alasekelela mu kuti uli uwalungama, atemwa bushe alasekelamo nga wawamya imibele yobe?” (Yobo 22:1-3) Bushe mwalitala amutontonkanyapo pa masuko kuli aya mepusho? Ilyo Elifasi umwina Temani aipwishe Yobo aya amepusho, aishibe ukuti icasuko kuli aya mepusho ni awe. Umunankwe wa kwa Elifasi, Bildadi umwina Shuhi alandile ukuti abantunse te kuti babe abalungama kuli Lesa.—Belengeni Yobo 25:4.

² Aba bakasansamusha ba bufi balandile ukuti Lesa atumona kwati tuli fipelebesha, imititi nelyo imyambo, kanshi nangu tubombeshe shani Yehova tabika amano ku fyo tuibikilishako ukumubombela. (Yobo 4:19; 25:6) Pa kubala nalimo kuti twamona kwati Elifasi na Bildadi bali abaicefya. (Yobo 22:29) Na kuba umuntu nga ali pa muulu wa lupili ulutali sana nelyo nga ali mu ndeke e lyo alolesha pe windo, te kuti amone ifyo abantu balecita ukuti fyalicindama. Apo Yehova e kala ku muulu ukwalepa nga nshi, bushe amona ifyo tubomba umulimo wa Bufumu ukuti tafyacindama? Yehova alikalipiile Elifasi, Bildadi, na Sofari pa kulanda ifya bufi, lelo alitemenwe Yobo kabili amwitile ati “umubomfi wandi.” (Yobo 42:7, 8) Kanshi umuntu ‘alikwata umulimo kuli Lesa.’

 3. Finshi Elihu alandile pa fyo tuibikilishako ukubombela Yehova, kabili aloseshe mwi?

³ Yehova talungike Elihu ilyo aipwishe Yobo ati, “Nga cine cine walilungama, cinshi [upeela Lesa], atemwa cinshi apokelela mu minwe yobe?” (Yobo 35:7) Bushe Elihu aloseshe mu kuti ifyo tubombela Lesa tafyacindama? Awe. Aloseshe mu kuti Yehova alikwata fyonse, nangu tumupepe nangu tatumupepele, tabulisha nangu cimo. Takuli ifyo twingacita ifingalenga abelako umukankaala nelyo akwatilako amaka. Lelo ifwe ni Lesa e walenga ukuti tucenjeleko muli fimo, tukwateko ne mibele iisuma, kabili alamona ifyo tufibomfya.

 4. Bushe Yehova amona shani ifisuma ifyo tucitila abantu banensu?

⁴ Yehova amona ifisuma ifyo tucitila ababomfi bakwe ukuti e o tulecitila. Pa Amapinda 19:17 patila: “Uulepeela umupiina ninshi aleashimisha Yehova, e ukamubwesesha pa luse lwakwe.” Bushe aya mashiwi yalola mu kuti Yehova alamona ifisuma fyonse ifyo tucitila abapiina? Bushe kuti twatila Kabumba wa muulu ne sonde amona ukuti aliba ne nkongole ku bantu abacitila abapiina ifisuma no kuti abwesha ishi nkongole ilyo abapaala? Ee, na kuba ifi fine e fyo no Mwana wa kwa Lesa alandile.—Belengeni Luka 14:13, 14.

 5. Mepusho nshi twalaasuka?

⁵ Yehova aebele kasesema Esaya ukuba inkombe yakwe, icilangilila ukuti alafwaya abantu ababa ne cishinka balefikilishako ubufwayo bwakwe. (Esa. 6:8-10) Esaya aliitemenwe ukuba inkombe ya kwa Lesa. Na muno nshiku mwine abantu abengi nga nshi baba fye nga Esaya uwatile, “E po ndi! Ntumeni” kabili balabombako imilimo iyakosa mu mulimo wa kwa Yehova. Na lyo line umo kuti ayipusha ati: ‘Bushe umulimo momba walicindama kuli Yehova? Bushe Yehova te kuti afikilishe ubufwayo bwakwe nangu nshibombeshe mu mulimo wakwe? Natumone ifyo ifyacitike mu nshiku sha kwa Debora na Baraki fyalatwafwa ukwasuka aya mepusho.

 6. Bupusano nshi bwali pa bena Israele na bashilika ba kwa Yabini?

⁶ Yabini imfumu ya bena Kanaani ‘alicushishe nga nshi’ abena Israele pa myaka 20. Abekashi ba mu mishi baletiina no kwenda. Abena Israele tabakwete ifyanso fya kulwilako nelyo ifya kubacingilila, lelo abalwani babo bena balikwete amaceleta ya nkondo 900 ayakwete ifyela ifyatwa.—Abapi. 4:1-3, 13; 5:6-8.a

7, 8. (a) Finshi Yehova aebele Baraki? (b) Bushe abena Israele bacimfishe shani abashilika ba kwa Yabini? (Moneni icikope pa ntendekelo ya cino cipande.)

⁷ Na lyo line Yehova aebele Baraki ukupitila muli Debora kasesema umwanakashi ati: “Kabiye no kusalanganya abashilika pa lupili lwa Tabore, kabili usende abaume 10,000 aba kuya na iwe, ubafumye mu bana ba kwa Naftali na mu bana ba kwa Sebuluni. Kabili nkakuletela Sisera umukalamba wa bashilika ba kwa Yabini na maceleta yakwe na bali nankwe pa mumana wa Kishone, kabili nkamupeela mu minwe yobe.”—Abapi. 4:4-7.

⁸ Abantu abengi balyumfwile ili lyashi. Abaipeeleshe balilongene pa Lupili lwa Tabore. Bwangu bwangu Baraki acitile ifyo Yehova amwebele. (Belengeni Abapingushi 4:14-16.) Ilyo balelwa inkondo mu Taanaki, ukwabula no kwenekela imfula iikalamba yalitendeke ukuloka ica kuti umushili wali fye amatipa yeka yeka. Baraki apepeke abashilika ba kwa Sisera mpaka fye na ku Haroshete apali amakilomita 24. Sisera asukile asha iceleta lyakwe afulumukila na ku Saananimu. Aile kwi tenti lya kwa Yaele uwali umukashi wa kwa Heberi umwina Keni, kabili Yaele ali mupokelele. Apo Sisera alinakile, tapakokwele alileele. Ilyo aleele, Yaele alimwipeye. (Abapi. 4:17-21) Awe e fyo abena Israele bacimfishe abalwani babo!b

 9. Finshi ilembo lya Abapingushi 5:20, 21 lyalanda pa fyo abena Israele balwishishe Sisera?

⁹ Tulingile ukusambilila icipandwa 4 na 5 ice buuku lya Abapingushi pa muku umo, pantu muli cila cipandwa mwaliba ifyebo fimo ifishaba mu cipandwa cimbi. Ku ca kumwenako, pa Abapingushi 5:20, 21 patila: “Ukufuma ku muulu intanda shalilwile, ukufuma umo shipita shalwishishe Sisera. Umumana wa Kishone walibasendele.” Bushe aya mashiwi yalola mu kuti bamalaika baleyafwa abena Israele nelyo kwali amabwe ayalepona ku muulu? Baibolo tayalandapo. Lelo Yehova e walengele kube imfula iikalamba pali ilya ncende pa nshita ilya ine abena Israele balelwa pa kuti amaceleta 900 aya nkondo yafilwe ukwenda. Pa miku itatu ilembo lya Abapingushi 4:14, 15, lyalilanda ukuti Yehova e wacimfishe. Kanshi abena Israele 10,000 abaipeeleshe ukulwa inkondo tabali na kulanda ukuti ni ku maka yabo bacimfiishe.

10, 11. Bushe “Merose” yali ni cinshi, kabili mulandu nshi baitipiile?

¹⁰ Ica kupapusha ca kuti mu lwimbo Debora na Baraki baimbile ulwa kulumbanya Yehova pa fyo alengele bacimfya inkondo, mwali na mashiwi ya kuti: “‘Tiipeni Merose,’ e fyasosele malaika wa kwa Yehova, ‘Tiipeni pe abekashi bakwe, pantu tabayafwile Yehova, ukwafwilisha Yehova pamo na ba maka.’”—Abapi. 5:23.

¹¹ Bushe Merose uo batiipile ali ni cinshi? Bushe wali musumba uo abaleikalamo bakeene ukuipeelesha ukuya mu kulwa inkondo ilyo Baraki alefwaya aba kuya ku bulwi? Nga ca kuti uyu musumba wali mu nshila iyo Sisera apitilemo ilyo alebutuka, nalimo abekala musumba balikwete ishuko lya kumwikata lelo tabamwikete. Bushe ilyo Yehova alefwaya aba kuyalwa inkondo tabaumfwile? Na kuba abantu 10,000 abafumine muli ici citungu balilongene pa kuti baye ku nkondo. Elengenyeni abaleikala mu musumba wa Merose baletamba uko Sisera alebutuka ukupita mu musumba ninshi ali fye eka. Ili lyali lishuko ku bekala musumba ilya kufikilishako ubufwayo bwa kwa Yehova, kabili Yehova nga ali bapaalile. Lelo tapali nangu cimo ico bacitile. Abaleikala mu Merose tabali nga Yaele uwali uwashipa.—Abapi. 5:24-27.

12. Bupusano nshi bwali pa bantu abo ilembo lya Abapingushi 5:9, 10 lyalandapo, kabili butukuma shani muno nshiku?

¹² Pa Abapingushi 5:9, 10 paliba ubupusano na bumbi pa baile na Baraki ku kulwa inkondo na bakeene. Debora na Baraki balitashishe “abakalamba ba bashilika aba mu Israele, abaitemenwe abene pa bantu.” Aba balipuseneko na ‘baleendela pa mpunda ishikota ishakashikila’ abali ne cilumba e lyo na ‘baleikala pa nsalu shacindama,’ abatemenwe ukwikala imikalile ya busambashi! Tabali nga ‘abeleenda mu musebo’ abalefwaya ukulaikala ubwanalale pantu bena baliitemenwe ukuya na Baraki ku nkondo pa lupili lwa Tabore na mu mumana wa Kishoni! Bonse abalefwaya ukulaikala ubwanalale babebele ati “tontonkanyenipo!” Balingile ukutontonkanya pa fyo bafililwe ukufikilishako ubufwayo bwa kwa Yehova. Na muno nshiku mwine e fyo na bafilwa ukubombesha mu mulimo wa kwa Lesa balingile ukucita.

13. Bushe ifyo abali mu mukowa wa kwa Rubene, Dani na Ashere bacitile fyapusene shani ne fyo aba mu mukowa wa kwa Sebuluni na Naftali bacitile?

¹³ Bonse abaipeeleshe ukulwa inkondo baliimwenene abene ifyo Yehova acitile pa kulenga abantu beshibe ukuti e walinga ukuteka. E ico balelanda pa fyo bamwene ilyo ‘baleshimika imilimo yalungama iya kwa Yehova.’ (Abapi. 5:11) Ilembo lya Abapingushi 5:15-17 lyalanda pa bali mu mukowa wa kwa Rubene, uwa kwa Dani no wa kwa Ashere ukuti babikile fye amano ku fyuma bakwete pamo nga impaanga, amato, ne fyabu, tababikile amano ku mulimo uo Yehova alefwaya ukuti ubombwe. Lelo abali mu mukowa wa kwa Sebuluni na mu wa kwa Naftali ‘tabaletiina ukufwa’ pa kwafwa Debora na Baraki. (Abapi. 5:18) Kuti twasambililako fimo ku fyo aba abantu balemona umulimo wa kuitemenwa.

14. Bushe tulanga shani ukuti tulatungilila imitekele ya kwa Yehova muno nshiku?

¹⁴ Muno nshiku Yehova tatweba ukuya mu kulwa inkondo, lelo tulingile ukuba abashipa kabili abacincila ilyo tulebila imbila nsuma. Pali ino inshita bakabomba bakuitemenwa balefwaikwa sana mu cilonganino ca kwa Yehova. Aba bwananyina abengi nga nshi baleipeelesha ukubomba imilimo iyalekanalekana mu mulimo wa nshita yonse, bamo ni bapainiya, bambi babombela pa Bethel, bambi babomba umulimo wa kukuula Amayanda ya Bufumu, kabili abengi balabombako umulimo wa kuitemenwa pa kulongana kwa muputule no kwa citungu. Tontonkanyeni na pa milimo baeluda ababa mu Makomiti ya Kumfwaninamo ne Fipatala e lyo na bapekanya ukulongana kwa citungu babomba. Mulecetekela ukuti Yehova alatasha sana pa fyo muipeelesha ukubomba, kabili takalabe imilimo mubomba.—Heb. 6:10.

15. Finshi tulingile ukucita nga tulefwaya ukwishiba nga twalileka ukubika amano ku mulimo wa kwa Yehova?

¹⁵ Bonse fye tulingile ukuyipusha aya mepusho: ‘Bushe ndomfwa bwino ukulekela bambi ebo balebomba imilimo iingi? Bushe nabika amano ku kufwaya ukukwata ifintu ifingi ica kuti ndafilwa ukuipeelesha ukubomba umulimo wa kwa Lesa? Bushe nalikwata icitetekelo kabili nalishipa ica kuti ndabomfya ifyo nakwata ku kubomba umulimo uo Yehova atupeela nga filya Baraki, Debora, Yaele, na baume 10,000 bacitile? Nga ndetontonkanya ukukuukila ku musumba umbi nelyo ku calo cimbi pa kuti nkalekwata indalama ishingi, bushe nalitontonkanyapo pa fyo cikakuma ulupwa lwandi e lyo ne cilonganino?’c

16. Finshi twingapeela Yehova nangu ca kuti alikwata fyonse?

¹⁶ Yehova alitucindika pa kutusuminisha ukulatungilila imitekele yakwe. Ukutula na pa kutendeka Satana Kaseebanya afwaya abantu baletungilila imitekele yakwe, nga muletungilila imitekele ya kwa Yehova ninshi mwakaana Satana. Nga muli ne citetekelo kabili muli aba cishinka mukalaitemenwa ukubombela Yehova kabili ukucita ifi kukalenga akalesekelela. (Amapi. 23:15, 16) Nga muletungilila Yehova, akalaasuka Satana uumuseebanya. (Amapi. 27:11) Kanshi nga muleumfwila Yehova ninshi mulemupeela ifyacindama kabili ici cilalenga alesekelela.

17. Finshi ifikacitika ku ntanshi ifyo ilembo lya Abapingushi 5:31 lyalandapo?

¹⁷ Nomba line mwi sonde lyonse mukaba fye abantu abatemwa imitekele ya kwa Yehova. Tulafwaisha ukumona ilyo ifi fikacitika! Tumfwa nga filya Debora na Baraki baumfwile ilyo baimbile abati: “Abalwani benu bonse balobe, mwe Yehova, kabili abamutemwa babe nga filya akasuba kabalika mu maka ya kako.” (Abapi. 5:31) Yehova akacita ifi ilyo akonaula cino calo cabipa ica kwa Satana! Ilyo inkondo ya Armagedone ikatendeka, Yehova takafwaye abantu ukuti baipeeleshe pa kuti bonaule abalwani. Pali ilya nshita ‘tukeminina shilili no kumona ifyo Yehova akatupususha.’ (2 Imila. 20:17) Lelo pali ino nshita twalikwata ishuko lya kutungilila imitekele ya kwa Yehova.

18. Finshi abanonkelamo mu mulimo mubomba pa mulandu wa kuipeelesha kwenu bacita?

¹⁸ “Cindikeni Yehova, . . . pa mulandu wa kuitemenwa kwa bantu abene.” Ifi e fyo Debora na Baraki batendeke ulwimbo lwa kucimfya ulo baimbiile Uwapulamo. (Abapi. 5:1, 2) Na muno nshiku mwine, shi bonse abanonkelemo mu mulimo mubomba pa mulandu wa kuipeelesha kwenu ‘balecindika Yehova!’