Icasuko ca kwa Yehova kwi Pepo Lyafumine ku Mutima

“Pa kuti abantu beshibe ukuti imwe mweka, mwe bakwata ishina lya kuti Yehova, ni mwe Mwapulamo pano isonde ponse.”—AMALU. 83:18.

1, 2. Bushe abantu abengi baishibe shani ishina lya kwa Lesa, kabili mepusho nshi twingepusha?

KU MYAKA ya ku numa, kwali umwanakashi umo uwaishileba no bulanda sana pa mulandu wa cacitike ku citente aleikalila. Apo afyalilwe mu lupwa ulwalepepa ku Katolika, aile ku mupatili ukuti amwafwe, lelo umupatili talefwaya ukumwafwa, nangu fye kulanda nankwe. E ico apepele kuli Lesa ukuti: “Mwe Lesa nshamwishiba . . . , lelo nalishiba ukutila e ko mwaba. Napapaata ngafweni pa kuti imwishibe!” Pa numa ya nshita fye inono, Inte sha kwa Yehova shalimutandalile no kumusansamusha no kumwafwa ukwishiba Lesa. Cimbi ico bamusambilishe ca kuti Lesa alikwata ishina lya kuti Yehova. Alitemenwe sana ilyo aishibe ico. Atile: “Uyu e Lesa nalefwaya sana ukwishiba ukutula fye ku bwaice!”

² Kwaba na bambi abomfwa bwino sana nga baishiba ishina lya kwa Lesa. Abengi bamwene ishina lya kuti Yehova pa muku wa kubalilapo ilyo babelengele pa Amalumbo 83:18 muli Baibolo. Muli Baibolo wa Amalembo ya Calo Cipya, ici cikomo citila: “Pa kuti abantu beshibe ukuti imwe mweka, mwe bakwata ishina lya kuti Yehova, ni mwe Mwapulamo pano isonde ponse.” Lelo bushe mwalitontonkanyapo umulandu Amalumbo 83 yalembeelwe? Finshi fingalenga abantu bonse ukwishiba ukuti Yehova e Lesa wa cine eka? Finshi twingasambilila muli ili lumbo pali lelo? Twalalanda pali aya mepusho muli cino cipande.a

Abantu ba kwa Yehova Babapangila

3, 4. Ni ani washikile Amalumbo 83, kabili cintiinya nshi alondolola muli ili lumbo?

³ Ukulingana no tulembo twaba pa muulu, Amalumbo 83 “lwimbo lwa kwa Asafi.” Uwashikile ili lumbo afwile afumine mu lupwa lwa kwa Asafi umwina Lebi, kemba wa nyimbo uwalumbwike sana mu kuteka kwa Mfumu Davidi. Muli ili lumbo, uwaimbile alombele Yehova ukucitapo cimo pa kuti cishibikwe ukuti e Mulopwe wapulamo na pa kuti ishina lyakwe lishibikwe. Ili lumbo lifwile lyashikilwe ninshi Solomone alifwa. Mulandu nshi twasosele fyo? Pantu mu kuteka kwa kwa Davidi na Solomone, imfumu ya ku Turi yaleumfwana na bena Israele. Ilyo Ilumbo 83 lyaleshikwa ninshi abekashi ba mu Turi balipata abena Israele kabili ninshi balyumana akapi na balwani ba bena Israele.

⁴ Uwaimbile ili lumbo alumbwile inko 10 ishapangile ukonaula abantu ba kwa Lesa. Aba balwani bashingulwike Israele kabili ni aba: “Aba mu matenti ya kwa Edomu na bena Ishmaele, na bena Moabu na bena Hagari, abena Gebali na bena Amone na bena Amaleke, abaPelishiti na bekashi ba ku Turi. Asiria na o ailunda kuli bena.” (Amalu. 83:6-8) Finshi fyacitike akale ifyo ili lumbo lilandapo? Bamo batila ili lumbo lilanda pali filya abena Amone, abena Moabu, na bekashi ba mu calo ca mpili ica Seiri abaumene akapi basanshile abena Israele mu nshiku sha kwa Yehoshafati. (2 Imila. 20:1-26) Bambi batila lilanda pa fyo abena Israele balebacusha ku bena mupalamano babo ukutula fye na kale.

 5. Bushe Amalumbo 83 yafwa shani Abena Kristu pali lelo?

⁵ Te mulandu ne calengele ukuti lilembwe, nacimoneka ukuti Yehova e wapuutilemo uwalembele ili lumbo lintu uluko lwakwe lwali mu bwafya. Ifyaba muli ili ilumbo filakoselesha ababomfi ba kwa Lesa na muno nshiku pantu balasanswa ku balwani babo abaiminina pa kubonaula ukufuma fye na ku kale. Kabili na ku ntanshi uku tuleya, likatukosha icine cine ilyo Goge wa ku Magoge akalonganya ifita fyakwe ilyo akesha pa muku wa kulekeleshako ukonaula bonse abapepa Lesa mu mupashi na mu cine.—Belengeni Esekiele 38:2, 8, 9, 16.

Ico Abikileko Sana Amano

6, 7. (a) Cinshi uwaimbile Amalumbo 83 apepeelepo mu mashiwi ya kwiswila? (b) Cinshi abikileko sana amano?

⁶ Umfweni ifyo uwaimbile ili lumbo apepele ipepo umo alondolwele ifyo aleumfwa. Atile: “Mwe Lesa, mwitalala; mwibula ca kusosa, nangu kwikala tondolo, mwe Lesa. Pantu moneni! abalwani benu bali mu cimfulumfulu; kabili abamupata icine cine bainuna imitwe yabo. Basosela abantu benu ilyashi lya nkama mu bucenjeshi . . . Pantu bapandana amano no mutima umo; bapanganina icipangano pali imwe.”—Amalu. 83:1-3, 5.

⁷ Bushe cinshi uwaimbile ili lumbo abikileko sana amano? Ukwabula ukutwishika alisakamikwe sana pa bumi bwakwe no bwa lupwa lwakwe. Na lyo line, ico abikileko sana amano mwi pepo lyakwe, museebanya abalwani baleleta pe shina lya kwa Yehova e lyo ne cintiinya baletele pa bantu abaleitilwa pali ili shina. E ico na ifwe bonse natulebika sana amano kwi shina lya kwa Lesa ilyo tuleshipikisha amafya muli shino nshiku sha kulekelesha isha buno bwikashi bwabipa.—Belengeni Mateo 6:9, 10.

 8. Cinshi calengele inko ukupangana ukulofya abena Israele?

⁸ Uwaimbile ili lumbo alandile amashiwi abalwani ba bena Israele balesosa aya kuti: “Iseni uleke tubalofye pa kuti beba uluko na kabili, pa kuti li-ibukishiwa kabili ishina lya kwa Israele.” (Amalu. 83:4) Shilya nko shalipatile abantu ba kwa Lesa icine cine! Lelo kwali na cimbi icalengele bapangane ukulofya abena Israele. Balekumbwa Icalo ca bena Israele kabili balesosa cilumba cilumba abati: “Natupoke amekalo ya kwa Lesa yabe yesu.” (Amalu. 83:12) Bushe na muno nshiku ifyapala ifi filacitika? Ee!

“Ubwikalo Bwenu Ubwa Mushilo”

9, 10. (a) Mu nshiku sha ku kale, cinshi cali ubwikalo bwa mushilo ubwa kwa Lesa? (b) Mapaalo nshi abashalapo pa basubwa e lyo ne “mpaanga shimbi” bakwata pali lelo?

⁹ Ku kale, Icalo ca Bulayo balecita ukuti ubwikalo bwa kwa Lesa ubwa mushilo. Ibukisheni ulwimbo lwa kucimfya ulo abena Israele baimbile ilyo babapuswishe ukufuma mu Egupti. Lwatile: “Ku cikuuku cenu mwatungulula abantu abo mwalubula; mukabatwala ku bwikalo bwenu ubwa mushilo ukubomfya amaka yenu.” (Ukufu. 15:13) Mu kuya kwa nshita, mu “bwikalo” mwaishileba itempele na bashimapepo e lyo no musumba wa Yerusalemu, umo ishamfumu ishalefuma mu lupwa lwa kwa Davidi shaleikala pa cipuna ca bufumu ica kwa Yehova. (1 Imila. 29:23) E mulandu wine Yesu aitile Yerusalemu ukuti “Umusumba wa Mfumu nkalamba.”—Mat. 5:35.

¹⁰ Inga muno nshiku? Mu 33 C.E., uluko ulupya, ulwitwa ati “Israele wa kwa Lesa,” lwalifyelwe. (Gal. 6:16) Ulu luko, ulwapangwa na bamunyina Yesu Kristu abasubwa, lwalibombele umulimo abena Israele ba ku kale bafililwe ukubomba, no yu mulimo, wa kuba Inte sha kwa Yehova. (Esa. 43:10; 1 Pet. 2:9) Yehova abalaile ubulayo alaileko abena Israele ba ku kale. Atile: “Nkaba Lesa wabo, na bo bakaba abantu bandi.” (2 Kor. 6:16; Lebi 26:12) Mu 1919, abashalapo pali “Israele wa kwa Lesa” baishileba na bucibusa bwaibela na Yehova, kabili pali ilya nshita, baingile mu “calo,” e kutila baingile mu kupepa kwa cine umo basanga umutende ne nsansa ifyo abashipepa Lesa bashakwata. (Esa. 66:8) Ukutula fye muli ba 1930, “impaanga shimbi” ukufika mu mamilioni balapepela Lesa pamo nabo. (Yoh. 10:16) Abena Kristu ba muno nshiku balakwata insansa kabili balafulilako. Ici cilalanga bwino bwino ukuti Yehova e mulopwe uwalinga ukututeka. (Belengeni Amalumbo 91:1, 2.) Ala ico cilakalifya sana Satana!

11. Cinshi abalwani ba kwa Lesa baimininapo?

¹¹ Muli ino nshita ya mpela, Satana alasonga abantu bakwe aba pano calo ukuti balelwisha abashalapo pa basubwa e lyo ne mpaanga shimbi, abapepela Lesa pamo nabo. Ico calicitike ku Europe mu buteko bwa baNazi na mu buteko bwa Soviet Union. Calicitike mu fyalo na fimbi ifingi, kabili cikacitika na kabili, maka maka mu kusansa kwa kulekeleshako ukwa kwa Goge wa ku Magoge. Muli uku kusansa, abalwani napamo bakapoka ifipe fya bantu ba kwa Yehova nga filya fine abalwani balecita kale. Lelo, ico Satana aimininapo, kutupasa pa kuti ishina Lesa atupeela, likebukishiwa. Bushe Yehova abacita shani abasuusha ukuteka kwakwe? Moneni na kabili amashiwi ya kwa uyu kemba wa malumbo.

Ifyacitike Kale Filanga Ukuti Yehova Akacimfya

12-14. Ni nkondo nshi shibili isha lulumbi ishali mupepi no musumba wa Megido isho uwaimbile ili lumbo alandilepo?

¹² Moneni ifyo uwaimbile ili lumbo acetekele sana ukuti Yehova ali no kufulunganya amapange ya nko shapatile abena Israele. Alanda pa fyo abena Israele bacimfishe abalwani babo mu nkondo shibili ishabelele mupepi no musumba wa ku kale uwa Megido, uwali mu mpanga yabatama na yo iyaleitwa ati Megido. Mu lusuba, umumana wa Kishone nga wakama, umo wapita muli ilya ncende yabatama, mulamoneka. Imfula nga yaloka, amenshi ya muli ulya mumana yalesula ilya ncende yabatama yonse. Napamo e calenga ulya mumana uleitwa ati “amenshi ya mu Megido.”—Abapi. 4:13; 5:19.

¹³ Nga twaenda bakilomita 15 ukufuma mu Megido, ukwabuka incende yabatama, e paba akapili ka More. Mu nshiku sha Mupingushi Gideone, abena Midiani, abena Amaleke, na bena Kabanga balilongene pali aka kapili ku kulwa na Israele. (Abapi. 7:1, 12) Abashilika ba kwa Gideone abashafulile na kufula, ku kulekelesha baishileshala fye 300. Lelo apo Yehova alebaafwa, balicimfishe abalwani babo abengi nga nshi. Cali shani? Balikonkele ifyo Lesa abebele. E ico bashingulwike inkambi ya balwani babo ubushiku ninshi nabekata imitondo umo bafishile ifyenge. Ilyo Gideone apeele icishibilo, abaume bakwe batobele imitondo no kusokolola ifyenge apo pene fye. Pali ilya ine nshita, balishishe amapenga no kupunda abati: “Ulupanga lwa kwa Yehova no lwa kwa Gideone!” Abalwani balifulungana, batendeka no kwipayana abene; abapuswike balifulumwike no kwabuka Umumana wa Yordani. Pali iyi nshita, abena Israele na bambi balishile no kuilunda ku balekunkunika abalwani babo. Abalwani abo abena Israele baipeye bali 120,000.—Abapi. 7:19-25; 8:10.

¹⁴ Nga twafuma ku Megido twafika pa kapili ka More e lyo twaenda amakilomita 6 ukwabuka incende yabatama, e paba Ulupili lwa Tabore. Pali ulu lupili, e po Umupingushi Baraki alongenye abashilika abena Israele 10,000 ukuti bayelwa na bashilika ba kwa Yabini, imfumu ya bena Kanaani iya ku Hasore. Aba bashilika baletungululwa na Sisera umukalamba wa bashilika ba kwa Yabini. Abashilika ba bena Kanaani bakwete amaceleta 900 ayakwete ifyela fyatwa ku mawilo. Ilyo abashilika ba bena Israele abashakwete ne fyanso fya maka balongene pa Lupili lwa Tabore, abashilika ba kwa Sisera baile mu ncende yabatama. Lyena, “Yehova afulungenye Sisera na maceleta yakwe yonse na bashilika bonse.” Cilemoneka kwati imfula yaishile mu kupumikisha yalengele amaceleta ukutika pantu Umumana wa Kishone walipoosele. Na bena Israele baipeye abashilika bonse aba kwa Sisera.—Abapi. 4:13-16; 5:19-21.

15. (a) Bushe uwaimbile ili lumbo apepele ati Yehova akacite cinshi? (b) Bushe ishina lya nkondo ya kupelako iya kwa Lesa litwibukishako pali finshi?

¹⁵ Uwaimbile ili lumbo alombele Yehova ukucita cimo cine na ku balwani baletiinya abena Israele mu nshiku shakwe. Apepele ukuti: “Citeni kuli bena ifyo mwacitile kuli Midiani, na kuli Sisera, na kuli Yabini pa mumana wa Kishone. Balofiwe pa En-dore; basangwike umufundo wa mushili.” (Amalu. 83:9, 10) E mulandu wine inkondo ya kwa Lesa iya kulekelesha iya kulwisha icalo ca kwa Satana itilwa ukuti Armagedone (icalola mu kuti “Ulupili lwa Megido”). Ili shina litwibukishako inkondo sha lulumbi ishalebela mupepi na Megido. Ukucimfya kwa kwa Yehova muli shilya nkondo sha kale, kulenga twacetekela ukuti na pa nkondo ya Armagedone, akacimfya.—Ukus. 16:13-16.

Tulepepela Ukuti Cikeshibikwe Ati Yehova E Walinga Ukuteka

16. Pali lelo, bushe abalwani ba bantu ba kwa Lesa balengwa shani nsoni?

¹⁶ Muli shino “nshiku sha kulekelesha,” Yehova alicincintila bonse abafwaya ukulofya abantu bakwe. (2 Tim. 3:1) Ici calenga abalwani ukuseebana. Amalumbo 83:16 yalisobele ici. Yatile: “Lekeni ifinso fyabo filengwe nsoni, pa kuti abantu bafwaye ishina lyenu, mwe Yehova.” Mu fyalo fyalekanalekana, abalwani balyesha na maka ukulesha Inte sha kwa Yehova ukushimikila lelo balifilwa. Muli ifi fyalo, bakapepa ba kwa Lesa wa cine balashangila no kushipikisha, kabili ici ciba bunte ku baba ne mitima yalungama, kabili abantu abengi ‘balifwaya ishina lya kwa Yehova.’ Pali ino nshita, mu fyalo ifingi umo balecusha sana Inte sha kwa Yehova, mwaliba bakapepa abengi nga nshi abalumbanya Yehova. Cine cine Yehova alicimfya! Kabili abalwani bakwe baliseebana icibi!—Belengeni Yeremia 1:19.

17. Cinshi abantu bafwile ukucita bwangu bwangu, kabili mashiwi nshi tukebukisha nomba line?

¹⁷ Kwena twalishiba ukuti abatulwisha bakatwalilila ukutucusha. Kabili twalitwalilila ukushimikila imbila nsuma, na ku balwani kwine. (Mat. 24:14, 21) Lelo ishuko abalwani bapeelwa ilya kuti balapile pa kuti bakapusuke lili no kupwa nomba line. Ukucindikwa kwe shina lya kwa Yehova e kwacindama sana ukucila ipusukilo lya bantu. (Belengeni Esekiele 38:23.) Lintu inko shikomana akapi ukuti shonaule abantu ba kwa Lesa nga fintu casobelwa, tukebukisha amashiwi kemba wa malumbo alandile mwi pepo aya kuti: “Shi nabalengwe insoni no kusakamikwa inshita yonse, kabili bafulungane no kuloba.”—Amalu. 83:17.

18, 19. (a) Cinshi cili no kucitikila abapampamina pa kulwisha ukuteka kwa kwa Yehova? (b) Bushe mumfwa shani nga mwatontonkanya pa fikacitika ifikashininkisha ukuti Yehova e walinga ukuteka?

¹⁸ Abatwalilila ukulwisha ukuteka kwa kwa Yehova, bali no kuseebana. Icebo ca kwa Lesa cisosa ukuti “abashinakila imbila nsuma,” abakonawilwapo na pa Armagedone, ‘bakonaulwa umuyayaya.’ (2 Tes. 1:7-9) Ukonaulwa kwabo no kupusuka kwa bapepa Yehova mu cine kukaba bushininkisho bwa kuti Yehova e Lesa wa cine eka. Mu calo cipya, tukalaibukisha uku kucimfya ku ciyayaya. Abakabwela mu “kubuuka kwa balungama na bashalungama,” bakomfwa ukuti Yehova alicimfishe abalwani bakwe icipesha amano. (Imil. 24:15) Kabili bakamona ifikalanga ukuti caliba bwino ukulatekwa na Yehova. Kabili abafuuka abakaba pa bantu abakabuuka bakashininkisha bwangu bwangu ukuti Yehova e Lesa wa cine eka.

¹⁹ Ala Shifwe wa mu muulu uwa kutemwa alipekanishisha bakapepa bakwe aba cishinka ifintu ifisuma ku ntanshi! Bushe ici tacilemukoselesha ukulapepa ukuti Yehova akasuke ipepo lya kwa kemba wa ili lumbo ilya kuti: “Nabalengwe insoni [abalwani benu] no kusakamikwa inshita yonse, kabili bafulungane no kuloba; pa kuti abantu beshibe ukuti imwe mweka, mwe bakwata ishina lya kuti Yehova, ni mwe Mwapulamo pano isonde ponse.”—Amalu. 83:17, 18.

[Futunoti]

Bushe Kuti Mwalondolola?

• Finshi fyalecitikila abena Israele ilyo Amalumbo 83 yalembelwe?

• Cinshi uwalembele Amalumbo 83 abikileko sana amano?

• Ni bani Satana acusha sana pali lelo?

• Bushe Yehova akasuka shani ipepo lyaba pa Amalumbo 83:18?

[Mapu pe bula 15]

(Nga mulefwaya ukumona mapu, moneni muli magazini)

Bushe inkondo shalebela mupepi no musumba wa Megido shakuma shani ifikacitika ku ntanshi?

Umumana wa Kishone

Haroshete

Ulupili lwa Karmele

Incende yabatama iya Yesreele

Megido

Taanaki

Ulupili lwa Gilboa

Icishima ca kwa Harode

More

En-dore

Ulupili lwa Tabore

Bemba wa Galili

Umumana wa Yordani

[Icikope pe bula 12]

Cinshi calengele kemba wa malumbo umo ukulemba ipepo lyafumine pa nshi ya mutima?