Tetekeleni Icebo ca kwa Yehova

“Natetekele cebo cenu.”—Amalumbo 119:42.

 1. Finshi mwaishibapo pa walembele Amalumbo 119 kabili mwaishibapo finshi pa mibele yakwe?

KALEMBA wa Amalumbo 119 alitemenwe sana icebo ca kwa Yehova. Afwile ali ni Hisekia umwana wa mfumu ya mu Yuda. Ifyebo fyaba muli ulu lwimbo lwapuutwamo fyalilingana ne mibele Hisekia akwete, ‘uwalambatile kuli Yehova’ ilyo ali imfumu mu Yuda. (2 Ishamfumu 18:3-7) Icishinka ca kuti: Kalemba wa Amalumbo 119 alibukile ukuti alekabila ifya ku mupashi.—Mateo 5:3.

 2. Amalumbo 119 yalanda pali cinshi, kabili ulu lwimbo lwalembwa shani?

² Icishinka cikalamba icaba mu Amalumbo 119 ca kuti icebo ca kwa Lesa nelyo ubukombe bwalicindama nga nshi.a Nalimo pa kuti kalemba aleibukisha bwino, alembele ulu lwimbo ukukonka ifilembo fya alufabeti. Ulu lwimbo lwakwata ifikomo 176 kabili fyonse fyatampila ne filembo fyakonkana ifya alufabeti wa ciHebere. Nga ni mu ciHebere ulu lwimbo lwakwata ifisemo 22 kabili icisemo cimo na cimo cakwata ifikomo 8 ifyatampila ne cilembo ca alufabeti cimo cine. Amalumbo 119 yalanda pa cebo ca kwa Lesa, amalango, ifishimiko, imibele, ifya kulangulula, ifipope, amafunde, ifisemo, ne fya bupingushi fyakwe. Muli ici cipande ne cikakonkapo, twakulalanda pa Amalumbo 119 ukukonka ifyo yapilibulwa mu bupilibulo busuma ubwa malembo ya mu Baibolo aya ciHebere. Ukwetetula pa fyacitikile ababomfi ba kwa Yehova akale ne fibacitikila pali lelo kukatwafwa ukumfwikisha ulu lwimbo lwapuutwamo na Lesa kabili kukatwafwa ukulatootela nga nshi pa kukwata Baibolo, Icebo ca kwa Lesa.

Nga Tuleumfwila Icebo ca kwa Lesa Kuti Twaba Aba Nsansa

 3. Londololeni no kulangilila umwalola ukuba aba mpomfu.

³ Insansa sha cine cine shibako nga tule-enda mu malango ya kwa Lesa. (Amalumbo 119:1-8) Nga tulecite fi, Yehova akulatumona nga ‘ba mpomfu mu mibele yesu.’ (Amalumbo 119:1) Ukuba aba mpomfu takupilibula ukuti twalipwililika, lelo kulangilila ukuti tulabombesha pa kuti fye tulecita ukufwaya kwa kwa Yehova Lesa. Noa ali “uwa mpomfu mu nkulo yakwe” pantu “aleenda na Lesa.” Noa wa busumino na ba mu ng’anda yakwe balipuswike Ilyeshi pantu alecite fintu ukulingana ne fyo Yehova afwaya. (Ukutendeka 6:9; 1 Petro 3:20) Cimo cine na kuli ifwe, ukupusuka impela ya cino calo kwashintilila pa ‘kubaka ifya kulangulula fya kwa Lesa.’ Nga tulefibaka ninshi tulecita ukufwaya kwakwe.—Amalumbo 119:4.

 4. Bushe insansa shesu no kutunguluka fyashintilila pali finshi?

⁴ Yehova takatulekeleshe nga ca kuti ‘tulemutootela mu kutambalala kwa mutima no kutwalilila ukubaka ifipope fyakwe.’ (Amalumbo 119:7, 8) Lesa talekeleshe Yoshua intungulushi ya bena Israele, uwaumfwilile ukufunda kwa ‘kubelenga ibuuku lya malango akasuba no bushiku pa kuti engacita conse icalembelwemo.’ Ukubelenge buuku lya malango kwamulengele ukutunguluka no kucita ifintu mano mano. (Yoshua 1:8) Nangu fye ni lintu Yoshua akotele, alelumbanya Lesa kabili acinkwileko abena Israele ukuti: “Mwaishiba mu mitima yenu yonse na mu myeo yenu yonse ukuti takwashala nangu cimo ca mu fintu fyonse fisuma ifyo Yehova Lesa wenu asosele ulwa imwe; fyonse fyalimoneke kuli imwe, takwashala cintu nangu cimo.” (Yoshua 23:14) Nge fyo cali kuli Yoshua na kuli kalemba wa Amalumbo 119, na ifwe kuti twaba aba nsansa kabili kuti twatunguluka nga tulelumbanya Yehova no kutetekela icebo cakwe.

Icebo ca kwa Yehova Cilatusangulula

 5. (a) Londololeni ifyo twingaisunga aba busaka lwa ku mupashi. (b) Kwafwa nshi kwabako nga ca kuti uwacaice acito lubembu lwabipisha?

⁵ Kuti twaba aba busaka lwa ku mupashi nga ca kuti tuleibaka umwabela icebo ca kwa Lesa. (Amalumbo 119:9-16) E fyo cingaba nangu ca kuti abafyashi besu tababa ca kumwenako cisuma. Nelyo wishi wa kwa Hisekia alepepo tulubi, Hisekia ‘alisangulwile imibele yakwe,’ nalimo ici calelosha ku kupepo tulubi. Tutile uwacaice uubombela Yehova pali lelo acita ulubembu lwabipisha. Ukulapila, ipepo, ukwafwa kwa bafyashi no kwa baeluda ba Bwina Kristu kuti kwamulenga ukuba nga Hisekia kabili kuti ‘asangulula imibele yakwe no kutwalilila ukuibaka umwabele cebo ca kwa Lesa.’—Yakobo 5:13-15.

 6. Banakashi nshi ‘basangulwile imibele yabo no kutwalilila ukuibaka umwabele cebo ca kwa Lesa’?

⁶ Nangu ca kuti Rahabu na Ruti baikeleko akale sana ilyo Amalumbo 119 yashilalembwa, ‘balisangulwile imibele yabo.’ Rahabu ali ni cilende umwina Kanaani, lelo aishileba ne citetekelo ica kuti aishileishibikwa ukuti ni kapepa wa kwa Yehova. (AbaHebere 11:30, 31) Ruti umwina Moabu ashile tulesa alepepa, atendeke ukubombela Yehova no kunakila ku mafunde Lesa apeele abena Israele. (Ruti 1:14-17; 4:9-13) Bonse aba banakashi bashali bena Israele ‘bali-ibakile umwabele cebo ca kwa Lesa’ kabili baishileba ne shuko lishaiwamina ilya kuba ifikolwe fya kwa Yesu Kristu.—Mateo 1:1, 4-6.

 7. Bushe Daniele na banankwe batatu abaHebere baba shani ica kumwenako mu kuisunga aba busaka lwa ku mupashi?

⁷ “Ukulinga kwa mutima wa muntu kubi ukufuma ku bwaice bwakwe,” lelo abacaice kuti baisangulula nangu ni muli cino calo cabipa icitungululwa na Satana. (Ukutendeka 8:21; 1 Yohane 5:19) Ilyo abaHebere bacaice, Daniele na banankwe batatu, bali muli bunkole mu Babiloni, ‘batwalilile ukuibaka umwabele cebo ca kwa Lesa.’ Ku ca kumwenako, bakeene ukuikowesha “ku fya maliila ya mfumu.” (Daniele 1:6-10) Abena Babiloni balelya inama shishasanguluka isho Amalango ya kwa Mose yabindile abena Israele ukulya. (Ubwina Lebi 11:1-31; 20:24-26) Te lyonse balecinja inama balelya, kabili balepula mwi funde lya kwa Lesa ilya mulopa ilyo balelya inama ukwabulo kucinja. (Ukutendeka 9:3, 4) Kanshi, e mulandu wine abaHebere bane bashaleliilako ifya maliila ya mfumu! Aba bakapepa bacaice baisungile aba busaka lwa ku mupashi kabili baba ca kumwenako cisuma.

Icebo ca kwa Lesa Cilatwafwa Ukuba aba Busumino

 8. Finshi tulingile ukwishiba kabili mibele nshi tulingile ukukwata pa kuti tumfwikishe icebo ca kwa Lesa no kulacita ifyo cilanda?

⁸ Ukutemwe cebo ca kwa Lesa e kutwafwa sana ukuba aba busumino kuli Yehova. (Amalumbo 119:17-24) Nga twaba nga kemba wa malumbo uwapuutwamo, tukalafwaisha ukumfwikisha “ifipesha amano” fya mu malango ya kwa Lesa. Lyonse ‘tukalafuluke fya bupingushi fya kwa Yehova’ kabili tukatemwa nga nshi ‘ifishimiko fyakwe.’ (Amalumbo 119:18, 20, 24) Nga twali-ipeela kuli Yehova, nangula tapalalepa apo twacitile co, bushe ‘tulafuluka umukaka wasanguluka uwa cebo ca kwa Lesa’? (1 Petro 2:1, 2) Tufwile ukwishiba amasambililo ya mu Baibolo aya kubalilapo pa kuti twingomfwikisha icebo ca kwa Lesa no kulacite fyo cilanda.

 9. Tufwile ukucita shani nga ca kuti amafunde ya bantu yapinkana na mafunde ya kwa Lesa?

⁹ Nalimo twalitemwe fishimiko fya kwa Lesa, lelo tukacita shani nga ca kuti “bacilolo” batulwisha? (Amalumbo 119:23, 24) Pali lelo, abantu ababa ne fifulo fyasumbuka ilingi line baleesha ukutupatikisha ukuti tunakile amafunde ya bantu ukucila amafunde ya kwa Lesa. Bushe tukacita shani nga ca kuti amafunde ya bantu yapinkana no bufwayo bwa kwa Lesa? Ukutemwe cebo ca kwa Lesa kukatulenga ukutwalilila aba busumino kuli Yehova. Tukasosa nge fyasosele abatumwa ba kwa Yesu Kristu ilyo bapakeswe. Batile: “Tufwile ukunakila Lesa nga kateeka ukucila ukunakila abantu.”—Imilimo 5:29.

10, 11. Langilileni ifyo twingatwalilila ukuba aba cishinka kuli Yehova na lintu tuli na mesho yakosesha.

¹⁰ Kuti twatwalilila aba busumino kuli Yehova na lintu tuli no bwesho bwakosa. (Amalumbo 119:25-32) Kuti twatwalilila ukuba aba cishinka kuli Lesa nga ca kuti tuleitemenwa ukusambilishiwa na wena no kulapepela ubutungulushi bwakwe. Na kabili tufwile ukusala “inshila ya cishinka.”—Amalumbo 119:26, 30.

¹¹ Hisekia, nalimo uwalembele Amalumbo 119, wena asalile “inshila ya cishinka.” Alisalile “inshila ya cishinka” nangu ca kuti aleikala mu bwikashi bwa bakapepa ba bufi kabili nalimo abo aleikala na bo kwi sano balemupumya no kumupumya. Ifi fifwile fyalengele ukuti ‘umweo wakwe wilamona tulo pa mulandu wa bulanda.’ (Amalumbo 119:28, NW) Lelo Hisekia atetekele Lesa, ali imfumu iisuma, kabili acitile “cawama mu menso ya kwa Yehova.” (2 Ishamfumu 18:1-5) Nga twashintilila pali Lesa, na ifwe bene kuti twashipikisha amesho no kutwalilila aba cishinka kuli Lesa.—Yakobo 1:5-8.

Icebo ca kwa Yehova Cilakosha

12. Pa lwesu, bushe kuti twaumfwila shani ifyalembwa pa Amalumbo 119:36, 37?

¹² Ukumfwila ubutungulushi bwaba mu cebo ca kwa Lesa kulatupeela amaka tukabila pa kucimfya amesho. (Amalumbo 119:33-40) Mu kuicefya tulafwaya ubutungulushi bwa kwa Yehova pa kuti twingabaka amalango yakwe no ‘mutima onse.’ (Amalumbo 119:33, 34) Nga kemba wa malumbo, tweba Lesa atuti: “Alwileni umutima wandi ku fishimiko fyenu, na ku lunkumbwa lwa kunonka te ko,” e kutila icibwesha ca mu bufumfuntungu. (Amalumbo 119:36) Ukupala umutumwa Paulo, ‘twenda no bufumacumi muli fyonse.’ (AbaHebere 13:18) Nga ca kuti abatwingisha incito balefwaya tucite ifintu mu bufumfuntungu, tulakoshiwa ukumfwila ubutungulushi bwa kwa Lesa, kabili lyonse Yehova alapaala abomfwila ubutungulushi bwakwe. Na kuba, alatwafwa ukucincintila ulunkumbwa lwalubana lonse. Kanshi natulepepa atuti: “Aluleni amenso yandi yeba mu kuloleshe fya fye.” (Amalumbo 119:37) Tatufwaya ukukumbwa ifya fye ifyo Lesa apata. (Amalumbo 97:10) Ifintu fibili ifyo ili pepo litwafwa, kutaluka ifye shiku no kupupe mipashi.—1 Abena Korinti 6:9, 10; Ukusokolola 21:8.

13. Bushe abasambi ba kwa Yesu abale-eshiwa bakoshiwe shani ukushimikila mu kushipa?

¹³ Ukwishiba icebo ca kwa Lesa bwino bwino kulatwafwa ukushimikila mu kushipa. (Amalumbo 119:41-48) Kabili tukabila ukushipa pa ‘kwasuka uuletuseebanya.’ (Amalumbo 119:42) Limo limo kuti twaba nga basambi ba kwa Yesu ilyo bale-eshiwa. Bapepele ukuti: ‘Mwe Yehova, . . . suminisheni abasha benu ukuti balelanda icebo cenu no kushipa konse.’ Cinshi cafuminemo? “Bonse umo na umo baiswilemo umupashi wa mushilo kabili balelanda icebo ca kwa Lesa no kushipa.” Na ifwe bene Shikulu Mulopwe umo wine alatupeela amaka ya kulanda icebo cakwe no kushipa.—Imilimo 4:24-31.

14. Cinshi citwafwa ukushimikila mu kushipa nge fyo Paulo acitile?

¹⁴ Tukakoshiwa ukushimikila ukwabulo mwenso wa kuseebana nga ca kuti twatemwa “icebo ca cine” no ‘kubaka amalango ya kwa Lesa pe.’ (Amalumbo 119:43, 44) Ukubelenga Baibolo Icebo ica kwa Lesa no mukoosha kulatupangasha ‘ukusose fishimiko fyakwe ku mulola wa shamfumu.’ (Amalumbo 119:46) Ipepo no mupashi wa kwa Yehova fikatwafwa ukusose fyebo fyalinga mu nshila iisuma. (Mateo 10:16-20; Abena Kolose 4:6) Paulo alelanda pa fishimiko fya kwa Lesa kuli bakateka ba mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo mu kushipa. Ku ca kumwenako, ashimikile kuli kateka wa bena Roma Felikisi, ‘uwakutike kuli wene ulwa cisumino muli Kristu Yesu.’ (Imilimo 24:24, 25) Paulo ashimikile fye na kuli Kateka Feste na ku Mfumu Agripa. (Imilimo 25:22–26:32) Yehova nga atwafwa, na ifwe bene kuti twalashimikila mu kushipa, abashaba na “nsoni ku mbila nsuma.”—Abena Roma 1:16.

Icebo ca kwa Lesa Cilatusansamusha

15. Bushe Icebo ca kwa Lesa kuti catusansamusha shani ilyo abantu batupontela?

¹⁵ Icebo ca kwa Yehova cilasansamusha icine cine. (Amalumbo 119:49-56) Kulaba inshita shimo ilyo tukabila ukusansamushiwa. Nangu ca kuti fwe Nte sha kwa Yehova tulashimikila mu kushipa, “abatusauka [nelyo aba cilumba]”—e kutila abacite cilumba kuli Lesa—limo limo ‘balatupontela apakalamba.’ (Amalumbo 119:51) Lelo, ilyo tulepepa tulebukisha ifyebo fisuma ifyasoswa mu Cebo ca kwa Lesa, kabili ‘tulaisansamusha.’ (Amalumbo 119:52) Ilyo tulepepa no kupapaata, nalimo kuti twaibukisha ifunde lya mu Malembo nelyo icishinte icitusansamusha no kutukosha ilyo tuli no bwafya.

16. Nangu bapakaswe shani, cinshi ico ababomfi ba kwa Lesa bashicita?

¹⁶ Aba cilumba abalepontela kemba wa malumbo bali bena Israele, aba mu luko ulwaipeele kuli Lesa. We cintu ulabipa! Lelo, ukucilo kuba nga bena Israele, shi ifwe natupampamine pa kukanayaluka ku malango ya kwa Lesa. (Amalumbo 119:51) Ilyo balepakaswa ku baNazi no kupakaswa kumbi uko bapakaswa pa myaka iingi, ababomfi ba kwa Lesa abengi balikaana ukupaatuka ku malango ne fishinte fisangwa mu Cebo ca kwa Lesa. (Yohane 15:18-21) Kabili ukumfwila Yehova takwayafya, pantu ifipope fyakwe fyaba nge nyimbo sha cisansamushi kuli ifwe.—Amalumbo 119:54; 1 Yohane 5:3.

Muletootela pa Kukwata Icebo ca kwa Yehova

17. Ukucindamike cebo ca kwa Lesa kutulenga ukucita finshi?

¹⁷ Tulangilila ukuti tulatootela pa kukwate cebo ca kwa Lesa ilyo twikalila umwabela cene. (Amalumbo 119:57-64) Kemba wa malumbo ‘alaile ukusunge fyebo fya kwa Yehova,’ kabili nangu fye ‘bushiku pa kati aleima no kutootela Lesa pa fya bupingushi Fyakwe ifyalungama.’ Mwandini tulakwata ishuko lisuma ilya kutootela Lesa mwi pepo ngo tulo twapwa ubushiku! (Amalumbo 119:57, 62) Ukucindamika icebo ca kwa Lesa kutulenga ukufwaya ubutungulushi bwakwe kabili kutulenga ukuba aba nsansa kabili ‘abanabo ba batiina Yehova,’ aba bantu ababa na katiina kuli Lesa. (Amalumbo 119:63, 64) Kwena takwingaba abanensu abasuma ukucila aba!

18. Bushe Yehova asuka shani amapepo yesu ilyo ‘tukobana mu imyando ya babifi’?

¹⁸ Ilyo twapepa no mutima wesu onse e lyo na mu kuicefya ukwipusha Yehova ukuti atusambilishe, ninshi ‘tulesengula ku cinso cakwe’ pa kuti engatusenamina. Ne lyo tulingile ukupepa sana ni lintu ‘twakobana mu myando ya babifi.’ (Amalumbo 119:58, 61) Yehova kuti aputula imyando ya babifi iingatucilikila pa kuti twingatwalilila ukubombo mulimo wa kushimikila pa Bufumu no kupanga abasambi. (Mateo 24:14; 28:19, 20) Ici calicitwa imiku iingi mu fyalo umo umulimo wesu wabindwa.

Tetekeleni Icebo ca kwa Lesa

19, 20. Bushe kuti caba shani icisuma ilyo ababomfi ba kwa Lesa ‘balengwo bulanda’?

¹⁹ Ukutetekela Lesa ne Cebo cakwe kulatwafwa ukushipikisha ubwafya no kutwalilila ukucito kufwaya kwakwe. (Amalumbo 119:65-72) Nangu ca kuti aba cilumba ‘balimubepeshe ubufi,’ kemba wa malumbo aimbile ati: “Cisuma kuli ine apo nalengwo bulanda.” (Amalumbo 119:66, 69, 71) Batini, bushe kuti caba shani icisuma, ilyo ababomfi ba kwa Yehova balengwo bulanda?

²⁰ Ilyo twalengwo bulanda, ukwabula no kutwishika tulapepa mu mukoosha kuli Yehova, e lyo nga cabe fi tulapalama kuli wena. Nalimo kuti twapoosa inshita ikalamba ukubelenga Baibolo Icebo ca kwa Lesa, kabili kuti twabombesha na maka pa kuti tulecita ifyo tulebelenga. Ici cilalete nsansa. Lelo ni shani nga ca kuti twaba no bwafya e lyo twalanga imibele ishalinga, pamo ngo kukanatekanya ne cilumba? Ipepo lya mukoosha, Icebo ca kwa Lesa, no mupashi kuti fyatwafwa ukucimfya imibele ya musango yo no kucilapo ukutwafwo “kufwalo buntu bupya.” (Abena Kolose 3:9-14) Na kabili icitetekelo cesu cilakoselako nga twashipikisha ubwafya. (1 Petro 1:6, 7) Paulo alinonkelemo mu macushi pantu yamulengele ukushintilila sana pali Yehova. (2 Abena Korinti 1:8-10) Bushe tulasuminisha amacushi ukutunonsha?

Muletetekela Yehova Lyonse

21. Cinshi cicitika Lesa nga alenga aba cilumba insoni?

²¹ Icebo ca kwa Lesa cilatupeela imilandu ine ine iya kutetekela Yehova. (Amalumbo 119:73-80) Nga ca kuti twatetekela Kabumba wesu, tatwakataleyumfwa aba nsoni. Lelo, pa mulandu wa fyo abantu bamo bacita, tulakabila ukusansamushiwa kabili kuti twapepa no kuti: “Lekeni babe ne nsoni abatusauka.” (Amalumbo 119:76-78) Yehova nga alenga aba cilumba insoni, icifumamo ca kuti alasansalika imibele yabo iyabipa no kushisha ishina lyakwe ilya mushilo. Kanshi kuti twashininkisha ukuti abapakasa abantu ba kwa Lesa, tabanonka icili conse. Ku ca kumwenako, nangu bacite shani, tabakatale abalofya Inte sha kwa Yehova abatetekela Lesa ne mitima yabo yonse.—Amapinda 3:5, 6.

22. Ni mu nshila nshi kemba wa malumbo ayumfwile “nge nyambi pa cushi”?

²² Icebo ca kwa Lesa cilakosha icitetekelo cesu muli wena ilyo tulepakaswa. (Amalumbo 119:81-88) Lintu aba cilumba balemupakasa, kemba wa malumbo ayumfwile “nge nyambi pa cushi.” (Amalumbo 119:83, 86) Mu nshita sha Baibolo, balesungila amenshi no mwangashi mu nyambi shapangilwa ne mpapa sha nama. Nga tamuli amenshi nelyo umwangashi, inyambi yalefoota nga baibika mu muputule umuli icushi. Bushe amafya nelyo ukupakaswa kwalimulengapo ukumfwa “nge nyambi pa cushi”? Nga mulomfwapo ifyo, muletetekela Yehova no kupepa amuti: “Nengeni ukuba no mweo umwabelo luse lwenu, e lyo nkalasunge cishimiko ca ku kanwa kenu.”—Amalumbo 119:88.

23. Finshi twasambilila ilyo twacilabebeta Amalumbo 119:1-88, kabili lipusho nshi twingayipusha ilyo tulelolela ukusambilila Amalumbo 119:89-176?

²³ Fyonse ifyo twasambilila mu Amalumbo 119 filelanga ukuti Yehova alacito luse ku babomfi bakwe pantu balitetekela icebo cakwe kabili balitemwa ifipope fyakwe, ifishimiko, amafunde, na malango yakwe. (Amalumbo 119:16, 47, 64, 70, 77, 88) Alateemunwa nga nshi nga ca kuti abaipeela kuli wena baleibaka umwabele cebo cakwe. (Amalumbo 119:9, 17, 41, 42) Ilyo mulelolela ukusambilila ifikomo fyashalako ifya Amalumbo 119, nalimo kuti mwayipusha amuti, ‘Bushe ndaleka icebo ca kwa Yehova ukubuutusha inshila shandi?’

[Futunoti]

Bushe Kuti Mwayasuka Shani?

• Finshi fileta insansa sha cine cine?

• Icebo ca kwa Yehova citusangulula shani lwa ku mupashi?

• Ni mu nshila nshi icebo ca kwa Lesa citukoselesha no kutusansamusha?

• Mulandu nshi tulingile ukutetekelela Yehova ne cebo cakwe?

[Ifikope pe bula 11]

Ruti, Rahabu, na baHebere bacaice abasendelwe bunkole ku Babiloni ‘baleibaka umwabele cebo ca kwa Lesa’

[Icikope pe bula 12]

Mu kushipa Paulo ‘asosele ifishimiko fya kwa Lesa ku mulola wa shamfumu’