Mwileka “Amano ya Ici Calo” Yamulufye

 1. Bushe Icebo ca kwa Lesa cilenga twaba shani?

APO Yehova ni Kasambilisha wesu Uwapulamo kuti twaishiba ifya kucita pa mafya yonse ayo twingakwata. (Esa. 30:20, 21) Icebo cakwe cilenga ‘twaipangasha icine cine ukubomba umulimo onse uusuma.’ (2 Tim. 3:17) Nga tulekonka ifyo tusambilila mu Baibolo tulaba na mano ukucila abantu abakonka “amano ya ici calo.”—1 Kor. 3:19; Amalu. 119:97-100.

 2. Finshi twalasambilila muli cino cipande?

² Nga fintu twalasambilila, twalamona ukuti ilingi line amano ya cino calo yalenga tulecita ifya kuisekesha. Kanshi kuti cayanguka ukulatontonkanya nga bantu ba muli cino calo no kulacita ifyo bacita. E co Baibolo itwebela aiti: “Cenjeleni: epali umuntu amuteka ubusha ku mano ya buntunse no bucenjeshi ukulingana ne ntambi sha bantu.” (Kol. 2:8) Muli cino cipande twalalanda sana pa fyo abantu abengi batendeke ukusumina ubufi bubili ubo Satana abepa. Ilyo twakulalanda pa bufi bumo na bumo, twalamona ico amano ya muli cino calo yabela buwelewele kabili twalamona ne co amano ayaba mu Cebo ca kwa Lesa yacilila sana amano yonse aya muli cino calo.

3-4. Bushe mu myaka ya ba 1920, abantu mu calo ca United States batendeke ukulamona shani abafwile ukulaala pamo?

³ Ku kutampa kwa ba 1900 mu calo ca United States, abantu balyalwike sana mu fyo balemona abalingile ukulaala pamo. Kale abantu abengi baishibe ukuti abaupana e balingile ukulapanga icupo kabili ili lyashi tabalelilandila pa cintubwingi. Lelo balyalwike mu fyo baishibe, kabili abantu mpanga yonse batendeke ukulamona ukuti na bashaupana kuti balaala pamo nga balefwaya.

⁴ Abantu batendeke ukwita imyaka ya ba 1920 abati imyaka ya maendele, kabili ifyo abengi balemona abafwile ukulaala pamo fyalyalwike sana pa numa ya Nkondo ya Calo iya Kubalilapo. Umo uufwailisha pa fintu alembele ati, “Mu mafilimu, mu fyangalo, mu nyimbo, mu fitabo, na mu fyo balesabankanya mwatendeke ukulaba ifyalelanda pa kulaalana.” Muli iyi myaka abantu batendeke ukulacinda mu nshila ya kuti abaletamba balatontonkanya pa kulaalana kabili batampile ukulafwala ifishalinga. Baibolo yasobele ukuti mu nshiku sha kulekelesha abantu bali no ‘kutemwa ukwangala.’—2 Tim. 3:4.

 5. Bushe ukutula muli ba 1960, imibele ya bantu yatendeke shani ukubipa?

⁵ Muli ba 1960 abaume na banakashi abengi batampile ukulaikala pamo ukwabula ukuupana, abaume batendeke ukulaala pamo beka beka na banakashi nabo ifyo fine, kabili abaupana abengi balepwisha ifyupo. Mu fya kuleseshamo icitendwe ifingi mwatampile ukulaba ifye shiku. Finshi fyafuma muli ifi fyonse? Umwanakashi umo uwasambilila sana alembele ukuti filya abantu mpanga yonse bamona ukuti “caliba fye bwino ukulaala na onse uo balefwaya” fyalenga abaupana balelekana, umufyashi umo aleshala alekusha abana eka, abantu baleba no bulanda, abantu baletekwa ubusha ku kutamba ifye shiku, kabili balekwata na mafya ayapala aya. Ifyo amalwele ya lwambu yafulile pamo nga ubulwele bwa AIDS filanga ukuti amano ya cino calo buwelewele.—2 Pet. 2:19.

 6. Cinshi twingalandila ukuti ifyo abantu ba muli cino calo bamona ukulaala pamo e fyo Satana afwaya balekumona?

⁶ Ifyo abantu ba muli cino calo bamona ukulaala pamo e fyo Satana afwaya balekumona. Ukwabula no kutwishika Satana afwaya abantu balamona ukulaala pamo ifyo Lesa ashifwaya balekumona, kabili ifi bacita filanga ukuti balisuula icupo ico Lesa abikileko. (Efes. 2:2) Abantu nga balecita ubulalelale ninshi balelanga ukuti tabacindika ubupe ubo Yehova apeela abantu ubwa kuti balefyalana. Na kabili nga balecita ifi nalimo te kuti bese bakwate umweo wa muyayaya.—1 Kor. 6:9, 10.

7-8. Mulandu nshi ifyo Baibolo ilanda ukuti e fyo tulingile ukulamona ukulaala pamo fyawamina sana ukucila ifyo abantu ba muli cino calo bamona?

⁷ Abantu abakonka amano ya cino calo bamona ukuti ifyo Baibolo ilanda pa mibele iisuma tafyawama. Abantu ba musango uyu kuti balaipusha abati, ‘Mulandu nshi Lesa atubumbile ne nsuuna nga ca kuti talefwaya ukuti tulelaala pamo?’ Ico bepushisha ifi ni co bamona kwati balingile ukucita fyonse ifyo balefwaya. Lelo ifi te fyo Baibolo ilanda. Itila tatufwile ukucita fyonse ifyo tulefwaya lelo tulingile ukulailama. (Kol. 3:5) Na kabili Yehova alibikako icupo pa kuti abaupana baleikusha insuuna ya kulaala pamo. (1 Kor. 7:8, 9) Abaupana kuti balepanga icupo ukwabula ukusakamana nangu cimo nga filya abacita ubulalelale basakamana.

⁸ Baibolo itusambilisha ifyo tulingile ukulamona ukulaala pamo. Itweba ukuti umwaume no mwanakashi kuti baumfwa bwino sana nga balaala pamo. (Amapi. 5:18, 19) Nomba Baibolo itila: “Onse uwa muli imwe eshibe ifya kusunga umubili wakwe mu mushilo kabili mu mucinshi, te mu nsuuna yalubana nga filya abantu abashaishiba Lesa baba.”—1 Tes. 4:4, 5.

 9. (a) Bushe abantu ba kwa Yehova babafwile shani pa kuti balekonka amano ayaba mu Cebo ca kwa Lesa? (b) Mashiwi nshi ayasuma ayaba pe lembo lya 1 Yohane 2:15, 16? (c) Nga fintu ilembo lya Abena Roma 1:24-27 lilanda, mibele nshi iyabipa iyo tushilingile ukukwata?

⁹ Ku kutendeka kwa ba 1900, abantu ba kwa Yehova tababepelwe na bantu ba muli cino calo ‘abakunkwime icine cine’ mu kucita ifyabipa. (Efes. 4:19) Baleibikilishako pa kuti balekonka ifyo Yehova alanda ukuti e fyalungama. Ulupungu lwa kwa Kalinda ulwa May 15, 1926, lwatile, “Umwaume nelyo umwanakashi afwile ukuba uwasanguluka kabili uwabula akalema mu fyo atontonkanya na mu fyo acita, maka maka ku ushili mwaume munankwe nelyo ku ushili mwanakashi munankwe.” Nangu ca kuti abantu abengi mu calo balekonka amano ya muli cino calo, abantu ba kwa Yehova bena balekonka amano ayaba mu Cebo ca kwa Lesa. (Belengeni 1 Yohane 2:15, 16.) Ala tulatasha sana Lesa pa kutupeela Icebo cakwe! Na kabili tulatasha Yehova nga nshi pa kutupekanishisha ifya kulya fya ku mupashi pa nshita iyalinga ifilenga twilakonka amano ya muli cino calo.b—Belengeni Abena Roma 1:24-27.

10-11. Finshi ifyo Baibolo yasobele ifilecitika muli shino nshiku sha kulekelesha?

¹⁰ Baibolo yasobele ukuti mu nshiku sha kulekelesha, abantu “bakaba abaitemwa.” (2 Tim. 3:1, 2) E co tushipapila ifi abantu muli cino calo baba bakaitemwe. Icitabo cimo catile, muli ba 1970, “ifitabo umo abantu babelenga ifyo bafwile ukucita pa kuti balunduluke fyalifulile sana mu nshita fye iinono.” Ifitabo fimo “fyalandile ukuti umuntu tafwile ukwalula ifyo aba kabili talingile ukulatontonkanya ukuti taba bwino.” Ku ca kumwenako, icitabo cimbi calandile aciti: “Ufwile ukuitemwa we mwine pantu waliyemba, takwaba umuntu nangu umo uwa kucila.” Ici citabo calandile no kuti “umuntu afwile ukuisalila ifyo alingile ukuba, no kulacita ifyo alemona ukuti nafiwama kabili nafilinga.”

¹¹ Bushe mwalyumfwapo amashiwi ayapala aya? Ifyapala ifi e fyo Satana aebele Efa ukuti acite. Alandile ukuti Efa ali no ‘kuba nga Lesa, ali no kwishiba ubusuma no bubi.’ (Ukute. 3:5) Abantu abengi muno nshiku balaimona sana ica kuti batontonkanya ukutila takuli nangu umo uufwile ukubeba ukuti ici calilungama e lyo ici tacalungama. Batontonkanya no kuti nangu fye ni Lesa talingile ukubeba. Imibele ya musango uyu imonekela maka maka mu fyo abantu bamona icupo.

12. Bushe aba muli cino calo bamona shani icupo?

¹² Baibolo itila abaupana bafwile ukulacindikana kabili balingile ukulafikilisha imilapo iyo balapile ilyo baupene. Na kabili itila abaupana tabalingile ukulekana, ilanda aiti: ‘Umwaume akasha wishi na nyina no kulambatila ku mukashi wakwe, na bo bakaba umubili umo.’ (Ukute. 2:24) Lelo abakonka amano ya cino calo bena batila “umulume nelyo umukashi afwile ukulabika fye amano ku fyo alekabila pa lwakwe.” Icitabo cimo icilanda pa kulekana citila: “Mu fyalo fimo, amashiwi ayaishibikwa sana ayo abantu balanda ilyo baleupana aya kuti ‘tukatwalilila ukuba pamo mpaka ne mfwa’ baliyalula, nomba batila ‘tukatwalilila ukuba pamo nga ca kuti bonse twatemwana.’” Ifi abantu bamona icupo fyalilenga abaupana abengi balelekana kabili abantu abengi baleba no bulanda nga nshi. Cintu cayeba ukuti ifyo abantu ba muli cino calo bamona icupo buwelewele.

13. Cinshi cimo calenga Yehova alemona abantu aba cilumba ukuti ba bunani?

¹³ Baibolo itila: “Onse uwaba no mutima wa cilumba wa bunani kuli Yehova.” (Amapi. 16:5) Finshi fyalenga Yehova alemona abantu aba cilumba ukuti ba bunani? Cimo ni co aba cilumba balaba bakaitemwe nga filya Satana aba. Tontonkanyeni pali ici: Satana alemona ukuti Yesu uo Lesa abomfeshe pa kubumba ifintu fyonse alingile ukumukontamina no ku mupepa! (Mat. 4:8, 9; Kol. 1:15, 16) Abantu abamona ukuti balicila abanabo balanga fye ukuti amano ya cino calo buwelewele kuli Lesa.

14. Bushe amashiwi yaba pe lembo lya Abena Roma 12:3, yalanga shani ifyo tulingile ukulaimona?

¹⁴ Baibolo ilatusambilisha ifyo tulingile ukulaimona. Ilanda ukuti caliba fye bwino ukuitemwa mu kulinga. Yesu atile: “Uletemwa umunobe nge fyo waitemwa we mwine.” Ifi Yesu alandile filanga ukuti tufwile ukulabika amano ku fyo tukabila. (Mat. 19:19) Nomba Baibolo taisambilisha ukuti tulingile ukulaimona ukuti twalicila abantu bambi. Na kuba itila: “Tamukansana nelyo ukuibililika, lelo mwali-icefya pantu mumona bambi ukuti balimucila.”—Fil. 2:3; belengeni Abena Roma 12:3.

15. Finshi mwaimwena ifilanga ukuti ifyo Baibolo ilanda ukuti e fyo tulingile ukulaimona fyaliwama?

¹⁵ Muno nshiku, na bantu abengi abasambilila batila ifyo Baibolo ilanda ukuti e fyo tulingile ukulaimona fwe bene fya cabecabe. Batila nga ulemona ukuti abantu bambi balikucila kuti bakutoola. Nomba finshi fyafuma mu fyo aba muli cino calo ca kwa Satana bamona? Finshi imwe mwaimwena? Bushe bakaitemwe balaba ne nsansa? Bushe indupwa shabo shilaba ne nsansa? Bushe balikwata ifibusa fya cine cine? Bushe balaba ifibusa na Lesa? Ukulingana ne fyo mwaimwena, mano nshi yawamapo, bushe ya muli cino calo nelyo yantu yaba mu Cebo ca kwa Lesa?

16-17. Finshi tutashishapo Yehova, kabili mulandu nshi?

¹⁶ Abantu abakonka amano ya muli cino calo baba kwati mutandashi uweba umutandashi mubiye ukuti amulondole e lyo ninshi bonse babili nabaluba. Yesu alandile pa bantu abaleimona ukuti ba mano ati: “Ni ntungulushi impofu. E ico impofu nga iletungulula impofu inankwe, shonse shibili shikawila mu cilindi.” (Mat. 15:14) Cailanga fye apabuuta tuutu ukuti amano ya cino calo buwelewele kuli Lesa.

¹⁷ Ukutula fye na kale, amano ayaba mu Baibolo ya “mulimo ku kusambilisha, ku kukalipila, ku kulungika ifintu, ku kusalapwila mu bulungami.” (2 Tim. 3:16) Ala tulatasha Yehova nga nshi pa fyo icilonganino cakwe citucingilila ku mano ya cino calo! (Efes. 4:14) Ifya kulya fya ku mupashi ifyo atupekanishisha filatukosha pa kuti tulekonka ifyo Icebo cakwe cilanda. Ala caliwama nga nshi ifi Yehova atupeela Baibolo umwaba amano ayacila amano yonse!