Ukupupe Mipashi

Ubulondolonshi: Ukusumina ukuti ulubali lwa mupashi ulwa bantunse lulapusunsuka imfwa ya mubili umoneka kabili kuti walanshanya na ba mweo, ilingi line ukupitila mu muntu uubomba ngo wakulandilamo. Abantu bamo basumino kuti icintu conse icimoneka ne finjelengwe fyonse ifya cifyalilwa fyalikwata imipashi iikalamo. Ubuloshi kubomfya amaka ayasuminwa ukufuma ku mipashi ibifi. Imisango yonse iya kupupe mipashi yalisenukwa mu kukosa mu Baibolo.

Bushe mu cituntulu kuti cacitika ku muntunse ukulanshanya no “mupashi” wa mutemwikwa uwafwa?

Luk. Mil. 9:5‚ 6‚ 10: “Aba mweo bantu abaishibo kuti bakafwa‚ lelo abafwa bantu abashaishiba kantu nangu kamo‚ . . . Kabili ukutemwa kwabo no kupata kwabo no kufinuka kwabo kwaliloba kale‚ ne cakaniko tabakwata kabili umuyayaya muli conse icicitwa mwi samba lya kasuba. Conse ico iminwe yobe yasanga ica kucita‚ cita ku maka yobe; pantu takuli ica kucita nangu ca kwelenganya nangu kwishiba nangu mano ku Mbo uko uleya.”

Esek. 18:4‚ 20: “[Umweo] uubembuka e ukafwa.” (E co umweo te cintu cimo icipusunsuka imfwa ya mubili kabili ico abantunse aba mweo pa numa bengalanshanya na co.)

Amalu. 146:4: “Wafumo [mupashi] wakwe‚ abwelela ku mushili wakwe‚ ubushiku bulya bwine yaloba amatontonkanyo yakwe.” (Lintu umupashi wasoswa ‘ukufuma’ mu mubili‚ iyi ni nshila fye imbi iya kusoselamo ukuti amaka ya bumi nayaleka ukubomba. Muli ifyo‚ pa numa lintu umuntu afwa‚ umupashi wakwe taubako nge cintu cimo icishingamonwa icingatontonkanya no kucita amapange pa mbali ya mubili. Te cintu cimo ico aba mweo bengalanda na co pa numa ya mfwa ya muntu.)

Mona na kabili amabula 141-143‚ pe samba lya mutwe “Imfwa.”

Bushe Baibolo tailangilila ukuti Imfumu Shauli yalilandile na kasesema Samwele pa numa ya mfwa ya kwa Samwele?

Ubulondoloshi busangwa pali 1 Samwele 28:3-20. Ifikomo 13‚ 14 filanga ukuti Shauli umwine tamwene Samwele lelo atungenye fye ukufuma ku bulondoloshi bwapeelwe ku wa ngulu ukuti alimwene Samwele. Shauli mu kupelelwa alefwaya ukusumina ukuti aali ni Samwele na muli ifyo ukuileka umwine ukutumpikwa. Icikomo 3 cisoso kuti Samwele alifwile no kushiikwa. Amalembo yambwilwe pe samba lya mutwe unono uuli pa mulu yalecilengo kumfwika ukuti takwaba ulubali lwa kwa Samwele ulwali ulwa mweo mu bufumu bumbi kabili ulwali na maka ya kulanshanya na Shauli. Ishiwi ilyabepekeshe ukuba ilya kwa Samwele lyali lya kwa kabepa.

Ni bani abo besha ukulanda na bafwa mu cishinka balanshanya na bo?

Icine pa lwa mibele ya bafwa calilondololwa mu kulengama muli Baibolo. Lelo ni ani uwaeseshe ukutumpika abantunse ba kubalilapo babili pa lwa mfwa? Satana apilike ukusoka kwa kwa Lesa ukwa kuti ukubulwe cumfwila kwali no kulete mfwa. (Ukute. 3:4; Ukus. 12:9) Mu kupita kwa nshita‚ kwena‚ caishile pa bwelu ukuti abantunse balifwile nga fintu Lesa asosele ukuti bakafwa. Mu kubamo ukupelulula‚ lyene‚ ni ani uwashingemwe no kupanga imfundo ya kuti abantunse mu cituntulu tabafwa lelo ukuti ulubali lumo ulwa mupashi ulwa muntu lulapusunsuke imfwa ya mubili? Ukutumpika kwa musango yo kulinga Satana Ciwa‚ uo Yesu alondolwele pamo nga “wishi wa bufi.” (Yoh. 8:44; mona na kabili 2 Abena Tesalonika 2:9‚ 10.) Ukusumina ukuti abafwa mu cituntulu bali aba mweo mu bufumu bumo no kuti kuti twalanshanya na bene takwanonsha umutundu wa muntu. Mu kucilanako‚ Ukusokolola 18:23 kusoso kuti‚ ukupitila mu fibelesho fya kupupe mipashi ifya kwa Babiloni Mukalamba‚ “e mwalufiwe abena fyalo fyonse.” Icibelesho ca kupupe mipashi ‘ica kulanda na bafwa’ mu cishinka caba kutumpika ukwingabika abantu mu kumfwana ne fibanda (bamalaika abo basangwike bacipondoka ba kaso mu kulwisha Lesa) kabili ilingi line citungulula ku muntu ukumfwa amashiwi yashifwaikwa no kusanswa kuli iyo mipashi ibifi.

Bushe kwaliba ukucenwa mu kufwaya ukundapwa nelyo ukucingililwa ku nshila ya kupupe mipashi?

Gal. 5:19-21: “Imilimo ya bumubili ili pa mbilibili‚ ni yi‚ ubulalelale‚ ukukowela‚ bucilende‚ ukupepo tulubi‚ [ukubelesho kupupe mipashi‚ NW] . . . Ndemwebela libela‚ ifyo namwebele kale‚ nati‚ abalecite fyabe fi tabakapyane ubufumu bwa kwa Lesa.” (Ukwalukila ku kupupe mipashi ku kwaafwiwa cipilibula ukuti umuntu asumina ubufi bwa kwa Satana pa lwa mfwa; alefwaya ukupanda amano ku bantu abesha ukufumya amaka kuli Satana ne fibanda fyakwe. Umuntu wa musango yo muli ifyo aishibisha umwine pamo na abo ababa abalwani bapampamikwa aba kwa Yehova Lesa. Mu cifulo ca kwaafwiwa mu cine cine‚ uuli onse uupampamina mu nshila ya musango yo alacula ku kucenwa kwa ciyayaya.)

Luka 9:24: “Onse uwatemwo kupususho mweo [nelyo‚ ubumi] wakwe akaulufya‚ na onse uwalufyo mweo wakwe pa mulandu wa ine [pa mulandu wa kuti ali umukonshi wa kwa Yesu Kristu] wene akaupususha.” (Nga ca kuti umuntu ku mufulo atoba amafunde yalondololwa mu kulengama aya Cebo ca kwa Lesa mu kwesha ukucingilila nelyo ukubakilila ubumi bwakwe ubwa ndakai‚ akalufya icilolelo ca bumi bwa muyayaya. We buwelewele we!)

2 Kor. 11:14‚ 15: “Satana umwine aifungushanya ku kuba malaika wa lubuuto. E ico te ca kupapa nga bakapyunga wakwe baifungushanya kwati ni bakapyunga wa bulungami.” (E co tatulingile ukulufiwa lintu ifintu fimo ificitwa mu nshila sha kupupe mipashi fyamoneka ukuba ifya bunonshi bwa pa nshita inono.)

Mona na kabili amabula 333-337‚ pe samba lya “Ukundapa.”

Bushe calibamo amano ukwalukila ku nshila sha kupupe mipashi ukwishiba cintu inshita ya ku ntanshi yakwata nelyo ukwebekesha umo pa lwa kutunguluka mu mulimo umo?

Esa. 8:19: “Ilyo batila kuli imwe‚ Ipusheni ku fipao fya bafwa ne ngulu ifilongofyanya no kumamanta‚ mukatile‚ Bushe abantu te kuli Lesa wabo e ko bengepusha?”

Lebi 19:31: “Mwilaalukila ku fipao fya bafwe nangu ni ku ngulu‚ mwilafifwaya ku kuikowesha kuli fyene: nine Yehova Lesa wenu.”

2 Ishamfu. 21:6: “[Imfumu Manase] acitile ne cimpa‚ apendwile‚ no kuya ku fipao fya bafwa‚ na [kubasobela amashuko]; alecito bubi ubwingi mu menso ya kwa Yehova‚ ku kumufiisha ku mutima.” (Ifibelesho fya musango yo ifya kupupe mipashi mu cishinka fyasanshishemo ukwalukila kuli Satana ne fibanda fyakwe ku kwaafwiwa. Te ca kupapa ukuti bwali “bubi ubwingi mu menso ya kwa Yehova‚” kabili aletele ukukanda kwatapata pali Manase pa mulandu wa buko. Lelo lintu alapiile no kuleka ifi fibelesho‚ alipaalilwe kuli Yehova.)

Kucena nshi kwingabako mu kwangala amangalo ayasanshamo umusango umo uwa kubuka nelyo ukufwaya ubupilibulo bwa cintu cimo icimoneka ukuba amalyo?

Amala. 18:10-12: “Ekasangwa muli imwe . . . uubuke mbuko‚ nangu uucite cimpa‚ nangu uupendula‚ nangu uucita amalele‚ nangu uupando buyeye‚ nangu uwipusha ku cipao ca mufwe ne ngulu‚ nangu uubusha ku bafwa. Pantu wa muselu kuli Yehova onse uucite fi fintu.” (Ukubuka kwesha ukusokolola ukwishiba kwafisama nelyo ukusobela ifiponako‚ te pamo nge ca kufumamo ca kusapika‚ lelo ku kwilula imipamba nelyo ku kwaafwa kwa maka yacile cifyalilwa. Yehova abindile ifibelesho fya musango yo pa kati ka babomfi bakwe. Mulandu nshi? Ifi fibelesho fyonse fyaba kulalika kwa kulanshanya nelyo ukuwilwa ku mipashi iishasanguluka‚ nelyo ifibanda. Ukuibimba mu fintu fya musango yo kuti caba kubulwa bucishinka kwabipisha kuli Yehova.)

Imil. 16:16-18: “Alitukumenye umukashana uwali no mupashi wa [kubuka]‚ uwamwenene bashikulu wakwe ifyuma ifingi mu kubuka.” (Ukwabulo kutwishika‚ takuli nangu umo uwatemwa ubulungami uwingepusha intulo ya musango yo iya fyebo‚ nampo nga ni mu kuba no buyo bwakatama nelyo pamo ngo bwangalo. Paulo ukunaka ku kupunda kwakwe‚ kabili akambishe ukuti umupashi ufume muli wene.)

Bushe imipashi ibifi yaba na maka ya kufwala umusango wa buntunse?

Mu nshiku sha kwa Noa‚ bamalaika babulwe cumfwila balifwele imibili ya buntunse. Mu cishinka balyupile‚ no kufyala abana. (Ukute. 6:1-4) Nangu cibe fyo‚ lintu Ilyeshi lyaishile‚ abo bamalaika balipatikishiwe ukubwelela mu bufumu bwa mipashi. Ukukuma kuli bene‚ Yuda 6 asoso kuti: “Bamalaika abashaikele mu ncende yabo‚ lelo bashile ubwikalo bwabo‚ balindilwo kupingulwa kwa Bushiku bukalamba mu fikakilo fya pe mwi samba lya mfifi.” Lesa tababoteleshe fye ukufuma ku mashuko yabo aya kale aya mu mulu no kubabika ukwafiitisha ukukuma ku mifwaile ya kwa Yehova‚ lelo ukuloshako ku fikakilo kulangilila ukuti alibashinshibika. Ukufuma kuli cinshi? Mu kumonekesha‚ ukufuma ku kubuula imibili imoneka pa kuti bengakwata ukwampana na banakashi‚ nga fintu bacitile pa ntanshi ya Lyeshi. Baibolo ishimika ukuti bamalaika ba busumino‚ pamo nge ntumi sha kwa Lesa‚ balefwala imibili mu kubomba imilimo yabo ukufika mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo C.E. Lelo pa numa ya Lyeshi‚ abo bamalaika ababomfeshe bubi bubi ifya bupe fyabo balipokelwe amaka ya kubuula imibili ya buntunse.

Cili ica kusekesha‚ nangu cibe fyo‚ ukuti ifibanda mu kumoneka kuti fyalenga abantunse ukumona ifimonwa‚ kabili cintu bamona kuti camoneka icituntulu. Lintu Ciwa atunkile Yesu‚ mu kumonekesha abomfeshe inshila sha musango yo pa kuti alange Yesu “amabufumu yonse ya pano isonde no bukata bwa yako.”—Mat. 4:8.

Ni shani fintu umuntu engalubukako ku kusonga kwa kupupe mipashi?

Amapi. 18:10: “Ishina lya kwa Yehova lupungu ulwakosa‚ e mo abutukilo mulungami no kuba fye.” (Ici tacipilibula ukuti ukubomfya ishina lya pa lwakwe ilya kwa Lesa kubomba nge cipuuta ca kutandula ububi. “Ishina” lya kwa Yehova limininako Umuntu umwine. Tulacingililwa lintu twamwishiba no kubika ukutetekela kwakumanina muli wene‚ ukunakila ku bulashi bwakwe no kumfwila amakambisho yakwe. Nga twacite ci‚ lyene lintu twaita kuli wene ku kwaafwiwa‚ ukubomfya ishina lya pa lwakwe‚ akapayanya ukucingilila uko alaya mu Cebo cakwe.)

Mat. 6:9-13: “E ico imwe pepeni ifyo‚ amuti: . . . Mwitutwala mu kweshiwa‚ lelo mutupokolole ku [mubifi].” Na kabili ufwile ‘ukuba no mukoosha mu kupepa.’ (Rom. 12:12) (Lesa alomfwa amapepo ya musango yo ukufuma kuli abo mu cine cine bafwaisha ukwishiba icine no kumupepa mu nshila iya kutemuna kuli wene.)

1 Kor. 10:21: “Te kuti muliile pe tebulo lya kwa [Yehova] ne tebulo lya fiwa.” (Abo bafwaya bucibusa na Yehova no kucingililwa bafwile ukuputukako ku kwakanamo konse mu kukumana kwa kupupe mipashi. Mu kumfwana ne ca kumwenako calembwa pa Milimo 19:19‚ na kabili calibe cacindama ukonaula nelyo ukufumyapo mu kulinga ifibombelo fyonse ifyo umo akwata ifyayampana ku kupupe mipashi.)

Yako. 4:7: “Lambeni kuli Lesa; lelo kaaneni [Ciwa]‚ na o akafulumuka kuli imwe.” (Pa kucite ci‚ bo wa mukoosha ukusambilila ukufwaya kwa kwa Lesa no kukubomfya mu bumi bobe. Mu kuba no kutemwa kwa kwa Lesa ukukupangasha ukucingililwa ku kutiino muntu‚ kaana mu kushangila ukwakana mu fibelesho ifili fyonse ifyakuma ku kupupe mipashi nelyo ukumfwila ifipoope ifili fyonse ifyabikwa no wa mipashi.)

Fwala “ifya bulwi fya kwa Lesa” ifyalondololwa mu Abena Efese 6:10-18 kabili bo wapimpa pa lwa kusunga ulubali lonse mu mibele isuma.