Fintu Ubumi Bwenu Bwingacilapo Ukuwama

IPINDA lya kale litila: “Wicucutikila ku kuicindamika; ucenjele, uikaanyeko: amenso yabumona, kabili nabuya, pantu ubucindami buicitila amapindo, nga kapumpe uuifwinta mu muulu.” (Amapinda 23:4, 5) Mu mashiwi yambi, tacabamo mano ukuilenga ukuba uwafunshika pa mulandu wa kufwaya ifyuma, pantu ifyuma kuti fyauluka nga pa mapindo ya kwa kapumpe.

Nga fintu Baibolo ilangilila, icuma ca ku mubili kuti capwa mu kwangufyanya. Bushiku bumo kuti caluba pa mulandu wa tuyofi tuletwako ne fyabumbwa, ukubwela panshi ukwa bunonshi, nelyo fimbi ifya mankumanya. Cimbi ca kuti, nangula ni balya bene banonka icuma balakalifiwa. Tontonkanyeni pa cacitikile John, uwalebomba incito ya kusekesha bapolitishani, bakangala wa mangalo balumbuka, na ba ku bufumu.

John atila: “Nali uwaipeelesha ukubomba incito yandi. Nalikwete ulupiya ulwingi, naleikala mu mahotela ya lulumbi, kabili limo limo naleimya abakwata indeke ukuntwala ku ncito. Pa kubala naleipakisha ukubomba incito yandi, lelo mu kuya kwa nshita yalintendwishe. Nalebombesha na maka ukuti nsekeshe abantu lelo abo nalecitila ifyo tabaletasha. Tapali ubusuma nasangile mu bumi bwandi.”

Nga fintu John asangile, imikalile yabulamo imibele ya ku mupashi taiikusha. Mu Lyashi lyakwe ilyalumbuka ilya pa Lupili, Yesu Kristu alangilile ifya kusanga insansa shibelelela. Atile: “Ba nsansa abaibukila ulwa kukabila kwabo ukwa ku mupashi, pantu ubufumu bwa mu myulu bwabo.” (Mateo 5:3, NW) E ico, kanshi, calibamo amano ukutangisha ifintu fya ku mupashi mu bumi. Lelo, kwaliba ifintu na fimbi ifingawamyako ubumi.

Ulupwa Lwenu ne Fibusa Balikumwako nga Nshi

Bushe kuti mwaipakisha ubumi nga ca kuti tamulemonana nangu ukulembeshanya no lupwa lwenu kabili tamwakwata na fibusa mwatemwisha? Ukwabula ukutwishika tamwingaipakisha. Kalenga wesu atupangile ne mibele ya kutemwa bambi kabili na ifwe ukutemwikwa kuli bene. Uyu e mulandu umo uwalengele Yesu ukukomaila pa bucindami bwa ‘kutemwa abanensu nga fwe bene.’ (Mateo 22:39) Ulupwa ca bupe ukufuma kuli Lesa kabili kulangisha ukutemwa ni mu lupwa e mo cayana bwino ukwabulamo bukaitemwe.—Abena Efese 3:14, 15.

Ni shani fintu indupwa shesu shingalenga ubumi bwesu ukuwaminako? Cisuma, ulupwa lwaikatana kuti lwapashanishiwa kwi bala lyayemba ilyo mwingatushamo no kupembesulwa pa kuti mulabeko ku mafya ya cila bushiku. E fyo caba na mu lupwa, e mo twingasanga bucibusa bwa kupembesula kabili ubwa cikabilila ubwingafumyapo inkumbabulili. Kwena, bucibusa bwa musango yo mu lupwa tabuishilako fye. Nangu cibe fyo, lintu ukwikatana kwa mu lupwa lwesu kwakoselako, tulaba mupepi kuli umo no munankwe, kabili ubumi bulacilapo ukuwama. Ku ca kumwenako, inshita tupoosa no kwangwa twangwa ku kulanga ukutemwa no mucinshi ku bena myesu fyaba kubombesha kwa cila bushiku uko kuli pele pele kwingafumamo ifisuma.—Abena Efese 5:33.

Nga ca kuti twalikwata abana, tulingile ukubombesha na maka ukubapayanishisha icifulo cisuma umo bafwile ukukulila. Ukuba na bene pa kashita kamo, ukulalanshanya na bo lyonse, no kubasambilisha ifintu fya ku mupashi, napamo kuti fyatukosela. Lelo iyo nshita no kubombesha fyabapo kuti fyatuletela ukwikusha kukalamba. Abafyashi abakusha bwino abana bamona abana babo ukuti lipaalo kabili icikwatwa cafuma kuli Lesa ico balingile ukusungilila bwino.—Amalumbo 127:3.

Ifibusa fisuma na fyo filaletako ukwikusha no bumi bwacilapo ukuwama. (Amapinda 27:9) Kuti twakwata ifibusa ifingi nga ca kuti tulalangulukila bambi. (1 Petro 3:8) Ifibusa fine fine filatwimya nga twawa. (Lukala Milandu 4:9,10) Kabili ‘icibusa . . . ni munyina afyalilwo kumanama.’—Amapinda 17:17.

Mwandi bucibusa bwine bwine bwaba ca kwikusha! Akasuba ilyo kalewa kalamoneka bwino nga nshi, ifya kulya filomfwika bwino, ne nyimbo shilawama ukukutikako nga ca kuti uli na cibusa obe. Kwena, ulupwa lwapalamisha ne fibusa fyashintililwapo e mbali fye shibili isho twalandapo ishingalenga ubumi ukuwaminako. Fintu nshi fimbi ifyo Lesa apayanya ifingalenga ubumi bwesu ukucilapo ukuwama?

Ukwikusha Ukukabila Kwesu Ukwa ku Mupashi

Nga fintu tumwene kale, Yesu Kristu alangilile ukuti insansa fyendela pamo no kwishiba ukukabila kwesu ukwa ku mupashi. Twabumbwa no kufwaisha kwa fintu fya ku mupashi no kwa kuba ne mibele isuma. E co, Baibolo ilandila ukuti umuntu “uwa bumupashi” no kuti “umuntu uwabelama uwa mu mutima.”—1 Abena Korinti 2:15; 1 Petro 3:3, 4.

Ukulingana na An Expository Dictionary of New Testament Words, iyalembelwe na W. E. Vine, umutima wa mampalanya wimininako “umuntontonkanya wa muntu ne mibele, e kutila fyonse fibili ukupelulula ne nkuntu.” Mu kulondolola, Vine alundapo ukuti: “Mu mashiwi yambi, umutima ulandilwa mu mampalanya ukupilibula intulo ya bumi bwa muntu iishimoneka.” Icitabo cimo cine na kabili citila “apo umutima, wabela mu kati sana, e ‘muntu wine uushimoneka,’ . . . umuntu wine wine.”

Bushe kuti twaikusha shani ukukabila kwa “muntu wa bumupashi,” nelyo “umuntu uushimoneka,” e kutila, “umuntu uwabelama uwa mu mutima”? Tucite ci cintu cacindama no kwikusha ukukabila kwesu ukwa ku mupashi lintu twasuminishanya ne calandile kemba wa malumbo uwapuutilwemo uyo uwaimbile ukuti: “Ishibeni ukuti Yehova wene e Lesa; wene e watulenga, na ifwe tuli bakwe, tuli bantu bakwe, umukuni wa bucemi bwakwe.” (Amalumbo 100:3) Ukwibukisha ico cishinka kwalibamo ukupelulula kabili kutulenga ukusondwelela ukuti tukalubulula kuli Lesa. Nga tulefwaya ukuba pa “bantu bakwe, umukuni wa bucemi bwakwe,” tulingile ukucite fintu ifyumfwana ne Cebo cakwe, Baibolo.

Bushe ukulubulula kuli Lesa kwalilubana? Awe, pantu ukwishiba ukuti tukalubulula kuli Lesa pa mibele yesu kulenga ubumi bwesu ukuwaminako. Kutucincisha ukuba abantu basuma—ubuyo bushaiwamina. Amalumbo 112:1 yatila, “Alishuko [wa nsansa NW] muntu uuli na katiina kuli Yehova, uubekwa apakalamba mu mafunde yakwe!” Akatiina kene kene aka kuli Lesa no kumfwila amafunde yakwe ukufuma panshi ya mutima kuti kwalenga ubumi bwesu ukucilapo ukuwama.

Mulandu nshi ukumfwila Lesa kwingatwikushisha? Pa mulandu wa kuti twalikwata kampingu, ica bupe Lesa apeelo muntunse onse. Kampingu ibebeta cintu tucitile ne co tulefwaya ukucita ukumona nga ca kuti naciwama atemwa taciweme. Bonse twalicushiwapo kuli kampingu uuleshikitika. (Abena Roma 2:15) Lelo kampingu wesu kuti atulambula. Nga ca kuti twacita icintu cimo kuli Lesa na bantu banensu ukwabula bukaitemwe, tulaba aba nsansa kabili abaikushiwa. Tusanga ukuti “ukupeela ce shuko ukucilo kupokelela.” (Imilimo 20:35) Kwaliba umulandu wakatama uo ico cabele fyo.

Kalenga wesu atupangile ne mibele ya kuti fintu abanensu bafwaya no kukabila na ifwe bene filetukuma. Ukwafwa bambi kulaleta ubuseko mu mitima yesu. Ukulundapo, Baibolo itulayo kuti nga twapeela umuntu ico alekabila, Lesa amona ubo bupe ngo bwapeelwa kuli wene.—Amapinda 19:17.

Bushe nga ca kuti ukwikushiwa lwa nkati twakufumyako, ukwangwa ku kukabila kwesu ukwa fintu fya ku mupashi kuti kwatwafwa mu nshila ibomba? Cisuma, shimakwebo wa ku Middle East uwe shina lya Raymond asumine ukuti kulafwa. Ashimika ukuti: “Ubuyo bwandi, bwali fye, kupanga indalama. Lelo ukutula apo nasuminine mu mutima wandi ukuti Lesa e ko aba kabili Baibolo e itweba ifyo afwaya, nayalwile ubuyo bwandi. Ukupanga indalama nomba takwacindama ukucila ifintu fya ku mupashi mu bumi bwandi. Ukufwaisha kwandi ukwa kuti ndesekesha Lesa, kwanenga ukukaanaimona ngo muntu wapatwa. Nangu cakuti batata babepeye mu nkondo, nshipanga ukucite cilandushi ku babepeye.”

Nga fintu Raymond asangile, ukwangwa ku fyo “muntu wa bumupashi” akabila kuti kwaundapa ifilonda fyashika ifya mu nkuntu. Nangu cibe fyo, kano fye twashipikisha amafya ya cila bushiku, ubumi te kuti bufikepo ukuba ubwakwikusha.

Kuti Twaba no “Mutende wa kwa Lesa”

Muli ici calo ca lukaaluka, ni nshiku ishinono fye e shipita ukwabula mafya. Tulaponenwa na masanso, ukufulunganishiwa kwa mapange yesu, no kukalifiwa ku bantu banensu. Ifi fintu fibweseshe numa kuti fyatupusula insansa. Nangu cibe fyo, balya ababombela Yehova Lesa, Baibolo ibalayo mutende wa lwa nkati, e kuti “umutende wa kwa Lesa.” Bushe uyu mutende tuusanga shani?

Umutumwa Paulo alembele ukuti: “Mwisakamikwa nangu kamo, lelo mu fintu fyonse lekeni ifya kulomba fyenu fiishibikwe kuli Lesa mu kupepa no kupaapaata pamo no kutootela; no mutende wa kwa Lesa uwapulamo mu kwiluka konse, wakulalinde mitima yenu na mapange yenu muli Kristu Yesu.” (Abena Filipi 4:6, 7) Mu cifulo ca kwesha ukucimfya amafya fwe bene fweka, tulingile ukuba abapimpa mu kupepa, ukupoosa ifisendo fyesu ifya cila bushiku pali Lesa. (Amalumbo 55:22) Ukucetekela ukuti Lesa alasuka ukupaapaata kwa musango yo ukupitila mu Mwana wakwe, Yesu Kristu, kukakula lintu tulelunduluka lwa ku mupashi no kwiluke nshila Lesa atwafwilamo.—Yohane 14:6, 14; 2 Abena Tesalonika 1:3.

Pa numa tube natukosha icitetekelo cesu muli Yehova Lesa, “Komfwa we pepo,” cilatwangukila ukushipikisha amesho, pamo ngo kulwalilila, ubukote, nelyo ukufwilwa. (Amalumbo 65:2, NW) Nangu cibe fyo, pa kuti tube no bumi bwacilapo ukuwama, tulekabila ukutontonkanya na pa fintu fya ku ntanshi.

Angileni mu Cilolelo Cili ku Ntanshi

Baibolo yalaya “imyulu ipya ne calo cipya,” e kuti ubuteko bwa mu muulu ubwalungama, ubukateka no kusakamana ulupwa lwa buntunse ulwa cumfwila. (2 Petro 3:13) Muli cilya calo Lesa alaya, umutende no bulungi fikapyanikwa pa nkondo no lufyengo. Uku takuli kutontonkanyapo fye kwa pa kashita kanono, lelo kwaba kushininwa ukwingalakulilako cila bushiku. Lyashi lisuma nga nshi kabili cine cine mulandu uusuma uo tufwile ukwangilapo.—Abena Roma 12:12; Tito 1:2.

John, uwacilumbulwa pa kwamba, ilelo ayumfwa ukuti ubumi bwakwe bwalicilapo ukuwama. Atila, “Nangu line kale nshatemenwe ifya mapepo, ukusumina kwena nalisumine ukuti Lesa e ko aba. Lelo nangu nasumine fyo nshacitilepo kantu nangu kamo ukufikila Inte sha kwa Yehova shibili shalanshenye na ine. Nabepwishe ifipusho ifingi pa muku umo, pamo nga, ‘Mulandu nshi twabela pano calo? Finshi fikacitika uko tuleya?’ Ifyasuko fyabo ifisuma ifya mu Malembo fyanengele pa muku wa kubalilapo mu bumi bwandi ukwishiba umulandu nabela pa calo. Iyi yali fye e ntendekelo. Icilaka candi ica kufwaisha ukusambilila icine calikulile kabili canengele no kwalula fyonse fintu nalemona ukukatama. Nelyo nshili mukankaala ku mubili, ku mupashi ndi musambashi.”

Ukupala John, napamo na imwe pa myaka iingi mwalilekelesha amaka yenu aya kusambilila ifya ku mupashi. Nangu cibe fyo, nga mwalundulula “umutima wa mano,” kuti mwayabukulula. (Amalumbo 90:12) Nga mwaba no mupampamina kabili mwabombesha, mukaba no buseko bwine bwine, umutende, ne subilo. (Abena Roma 15:13) Cine cine, no bumi bwenu bukacilapo ukuwama.

[Icikope pe bula 6]

Ipepo kuti lyatuletela “umutende wa kwa Lesa”

[Ifikope pe bula 7]

Bushe mwalishiba icingalenga ubumi bwa lupwa lwenu ukuba ubwacilapo ukwikusha?