Ukubapo kwa kwa Mesia no Kuteka Kwakwe
“Uyu Yesu uwasendwa pali imwe no kutwalwa mu mulu, akesa ifi fine umusango uyu wine mwamumwenamo aleya mu mulu.”—IMILIMO 1:11.
1, 2. (a) Ni shani fintu bamalaika babili basansamwishe abatumwa ba kwa Yesu lintu aninine ukuya ku mulu? (b) Fipusho nshi fimishiwa ku cilolelo ca kubwela kwa kwa Kristu?
ABAUME 11 baliminine pa mukunkuluko wa ku kabanga ka Lupili lwa Miolife, balelolekesha mu mulu. Inshita fye inono iyapitapo Yesu Kristu acima ukufuma pa kati kabo, imimonekele yakwe ukushibantukila ukufikila yacingilwe kwi kumbi. Mu myaka yabo pamo na wene, aba baume balimwene Yesu ukupeela ubushinino bwapaka ubwa kuti aali e Mesia; balikumenye fye no kukalipwa kwa mfwa yakwe ne nsansa shikalamba isha kubuushiwa kwakwe. Nomba aali naya.
2 Bamalaika babili mu kupumikisha balimoneke kabili basosele aya mashiwi ya kusansamusha: “Mwe bena Galili, cinshi mwimininine mulelolesesha mu mulu? Uyu Yesu uwasendwa pali imwe no kutwalwa mu mulu, akesa ifi fine umusango uyu wine mwamumwenamo aleya mu mulu.” (Imilimo 1:11) Fintu cili ica kwebekesha—ukunina kwa kwa Yesu ukuya ku mulu takwapilibwile ukuti taali uwayangwako na kabili kwi sonde no mutundu wa muntu! Mu kupusanako, Yesu aali no kubwela. Ukwabulo kutwishika aya mashiwi yaiswishe abatumwa ne subilo. Amamilioni ya bantu ilelo na bo bene balakatamika ubulayo bwa kubwela kwa kwa Kristu. Bamo balanda ulwa kwene pamo ngo “Kwisa kwa Cibili” nelyo “Ukubweluluka.” Abafulilako, nangu ni fyo, bamoneka abafulunganishiwa pa lwa cintu ukubwela kwa kwa Kristu kupilibula mu cituntulu. Ni mu nshila nshi Kristu abwela? Lilali? Kabili ni shani fintu ici cambukila ubumi bwesu ilelo?
Umusango wa Kubwela kwa kwa Kristu
3. Cinshi cintu abantu abengi basumina pa lwa kubwela kwa kwa Kristu?
3 Ukulingana ne citabo An Evangelical Christology, “ukwisa kwa cibili nelyo ukubwela kwa kwa Kristu (parousia) kwimika ubufumu bwa kwa Lesa, mu kupelako, apabuuta, kabili ku ciyayaya conse.” Caba cisumino casuminwa mu kusaalala ukuti ukubwela kwa kwa Kristu kukaba ukumoneka apabuuta, ukumonwa mu cine cine kuli bonse pali planeti. Ku kwafwilisha iyi mfundo, abengi basonta ku Ukusokolola 1:7, apabelegwa ukuti: “Moneni, aleisa na makumbi, ne linso lyonse likamumona, na balya abamulashile.” Lelo bushe ici cikomo cilingile ukusendwa mu kukonka amashiwi?
4, 5. (a) Twaishiba shani ukuti Ukusokolola 1:7 takuli na kusendwa mu mano ya cine cine? (b) Ni shani fintu amashiwi ya kwa Yesu umwine yashininkisha uku ukumfwikisha?
4 Ibukisha, ibuku lya Ukusokolola lyalembwa “mu fishibilo.” (Ukusokolola 1:1, NW) Ici cipande, lyene, cilingile ukuba ica mampalanya; na kuba, ni shani fintu “balya abamulashile” bengamona Kristu ukubwela? Balifwa mupepi ne myanda ya myaka 20! Mu kulundapo, bamalaika basosele ukuti Kristu aali no kubwela mu “musango uyu wine” nga untu aililemo. Cisuma, ni shani fintu aile? Mu kuba na mamilioni baletamba? Iyo, ba busumino fye abanono e bamwene ica kucitika. Kabili lintu bamalaika balandile kuli bene, bushe abatumwa baletamba ulwendo lonse ulwa kwa Kristu ukuyafika ku mulu mu cine cine? Iyo, icifimbo ce kumbi calicingile Yesu ukufuma ku kumoneka. Inshita inono pa numa ya ico, afwile alingile mu myulu ya ku mupashi pamo ngo muntu wa ku mupashi, uushimoneka ku menso ya buntunse. (1 Abena Korinti 15:50) E co, cintu abatumwa bamwene fye cali kutendeka kwa lwendo lwa kwa Yesu; tabamwene impela ya luko, ukubwelela kwakwe ku kumonekela kwa mu mulu ukwa pa cinso ca kwa Wishi, Yehova. Baali fye no kwiluka ici mu kuba na menso yabo aya citetekelo.—Yohane 20:17.
5 Baibolo isambilisha ukuti Yesu abwela mu nshila yapalako nga nshi. Yesu umwine wine inshita inono pa ntanshi ya mfwa yakwe asosele ukuti: “Kushele inshita inono, na ba pano isonde tabakamone kabili.” (Yohane 14:19) Na kabili asosele ukuti “ubufumu bwa kwa Lesa tabwisa ne fya kubumwenako.” (Luka 17:20) Ni mu mano nshi, lyene, umo “ilinso lyonse likamumona”? Ku kwasuka, tulekabila intanshi ukumfwikisha kwalengama ukwe shiwi lya kwa Yesu na bakonshi bakwe ilyabomfiwe mu kulundana no kubwela.
6. (a) Mulandu nshi amashiwi “ukubwela,” “ukufika,” “ukubweluluka,” no “kwisa” yashabela kupilibula kwakumanina ukwe shiwi lya ciGreek pa·rou·siʹa? (b) Cinshi cilangisha ukuti pa·rou·siʹa, nelyo “ukubapo” kukokola mu kulepako ukucila ica kuponako ca pa kashita akanono?
6 Icishinka cili ca kuti, Kristu acita ifyacila na pa “kubwela” fye. Ilyo ishiwi, ukupala “ukwisa,” “ukufika,” nelyo “ukubweluluka,” litubulula ica kuponako cimo mu nshita iipi. Lelo ishiwi lya ciGreek ilyo Yesu na bakonshi bakwe babomfeshe lipilibula ifyacilapo. Ishiwi ni pa·rou·siʹa, mu kukonke shiwi ilipilibula “ukuba pamo” nelyo “ukubapo.” Abasambilila abafulilako balasumina ukuti ili ishiwi likatanya te kufika kweka lelo na kabili ukubapo kukakonkapo—pamo nga mu kutandala kwa mu Bulashi ukufuma ku muntu wa cifumu. Uku kubapo te ca kuponako ca pa kashita akanono; yaba ni nkulo yaibela, iciputulwa ca nshita icaishibikwa. Pali Mateo 24:37-39, Yesu asosele ukuti “[ukubapo, NW] [pa·rou·siʹa] kwa Mwana wa muntu” kwali no kuba nge “nshiku sha kwa Noa” isho shafikile pa kalume mu kuba ne Lyeshi. Noa alekuula icibwato kabili alesoka ababifi pa makumi ya myaka pa ntanshi Ilyeshi talilafika no kukungulula ilya micitile ya calo iyabola. Mu nshila imo ine, lyene, ukubapo kwa kwa Kristu ukushimoneka kubapo ukucila pa ciputulwa ca nshita ica makumi ya myaka pa ntanshi na ko kwine takulafika pa kalume mu bucushi bukalamba.
7. (a) Cinshi cishininkisha ukuti pa·rou·siʹa taimoneka ku menso ya buntunse? (b) Ni shani kabili ni lilali lintu amalembo ayalondolola ukubwela kwa kwa Kristu pamo ngo kumoneka kwi “linso lyonse” yakafikilishiwa?
7 Ukwabulo kutwishika, pa·rou·siʹa taimoneka mu cine cine ku menso ya buntunse. Nga ca kuti yalemoneka, mulandu nshi Yesu engapoosela inshita yakule fyo, nga fintu twalamona, ukupeela abakonshi bakwe icishibilo ku kubaafwa ukwiluka uku kubapo?a Nangu cibe fyo, lintu Kristu aisa ku konaula imicitile ya fintu iya kwa Satana, icishinka ca kubapo kwakwe cikaba icamonekesha apakalamba kuli bonse. Ni lyo e lintu “ilinso lyonse likamumona.” Nangu fye ni bakakaanya ba kwa Yesu bakaba na maka ya kwiluka, ku kutulumushiwa kwabo, ukuti ukuteka kwa kwa Kristu kwa cine cine.—Moneni Mateo 24:30; 2 Abena Tesalonika 2:8; Ukusokolola 1:5, 6.
Ni Lilali Lintu Kutendeka?
8. Ca kuponako nshi cishibisha ukutendeka kwa kubapo kwa kwa Kristu, kabili ni kwi kuntu ici cacitikile?
8 Ukubapo kwa kwa Mesia kutendeka mu kuba ne ca kuponako ico cifikilisha umutwe umoneka libili libili uwa masesemo ya buMesia. Alifwikwa icilongwe nge Mfumu mu mulu. (2 Samwele 7:12-16; Esaya 9:6, 7; Esekiele 21:26, 27) Yesu umwine wine alangilile ukuti ukubapo kwakwe kwali no kukakanishiwa kuli bumfumu bwakwe. Mu filangililo ifingi, aipashenye umwine kuli cibinda uwasha aba mu ŋanda yakwe na basha, ukuya pa lwendo pa nshita ntali ku “calo ca kutali” uko apokelelo “bufumu.” Apeele icilangililo cimo ica musango yo pamo ngo lubali lwa casuko cakwe ku cipusho ca batumwa bakwe pa lwa nshita pa·rou·siʹa yakwe yali no kutendeka; na cimbi apeele pa mulandu wa kuti “baletila ubufumu bwa kwa Lesa bwalaswa bumoneke.” (Luka 19:11, 12, 15; Mateo 24:3; 25:14, 19) E co mu kati ka nshita yakwe pe sonde pamo ngo muntu, ukubikwa kwakwe pa bufumu kwali kucili inshita yalepa ku ntanshi, ku kucitika mu “calo ca kutali” ica mu mulu. Ni lilali cali no kucitika?
9, 10. Bushininkisho nshi bwabako ubwa kuti Kristu ino ine nshita aleteka mu mulu, kabili ni lilali Yesu atendeke ukuteka kwakwe?
9 Lintu abasambi ba kwa Yesu bamwipwishe ukuti: “Cinshi iciishibilo ca [kubapo, NW] kwenu ne ca kupwa kwa pano isonde?” Yesu ayankwileko pa kubapeela ubulondoloshi bwalonshiwa ubwa ilya nshita ya ku ntanshi. (Mateo, icipandwa 24; Marko, icipandwa 13, Luka, icipandwa 21, moneni na kabili 2 Timote 3:1-5; Ukusokolola, icipandwa 6.) Ici cishibilo cilingana no bulondoloshi bwalonshiwa ubwa nkulo yacushiwa. Ni nshita yaishibikilwa ku nkondo sha pa kati ka nko, imisoka ilesumbana, ukubotelela kwa bumi lwa lupwa, ifikuko fya malwele, ifipowe, ne finkukuma—te pamo nge mpika sha cikaya lelo pamo nga mafya yaanana icibulungwa conse. Bushe ici cileumfwika icabeleshiwa? Ubushiku bumo na bumo ubupita bushininkisha ukuti umwanda wa myaka uwalenga 20 ulinga ubulondoloshi bwa kwa Yesu mu kupwililika.
10 Bakalemba ba lyashi lya kale balasumina ukuti 1914 pali apa kwalukila mu lyashi lya kale ilya buntunse, umwaka wa pa kwalukila pa numa ya uyo ishi mpika ishingi shatendeke ukufuma mu kulamwa, ukusumbana pa cipimo ca cibulungwa conse. Ee, ifiponako fya calo ifimoneka mu kufikilishiwa kwa busesemo bwa Baibolo fyonse fisonta kuli 1914 pamo ngo mwaka lintu Yesu atendeke ukuteka nge Mfumu mu mulu. Mu kulundapo, ubusesemo bwa kwa Daniele icipandwa 4 bupayanya ubushininkisho bwa kupende nshita ubo bututungulula kuli ulya mwaka umo wine—1914—pamo nge nshita lintu Imfumu yalaaswa iya kwa Yehova yali no kutendeka ukuteka kwa iko.b
Mulandu Nshi Inshita ya Macushi?
11, 12. (a) Mulandu nshi cabela icakosa kuli bamo ukusumina ukuti Kristu aleteka mu mulu ino ine nshita? (b) Ni shani fintu pambi twingalangilila icacitike pa numa Yesu afwikilwe icilongwe nge Mfumu?
11 Bamo balapapa, nangu ni fyo, ‘Mulandu nshi icalo cabeela icacushiwa ifyo nga ca kuti Mesia aleteka mu mulu? Bushe ukuteka kwakwe kwaba ukushifumamo cimo?’ Icilangililo kuti pambi caafwa. Icalo cileteekwa na kateka umubi. Alimika imicitile yabola mu kuba no kusonga ukwatanunukila ku lubali lonse ulwa calo. Lelo ukusala kwacitwa; umuntu musuma acimfya. Nomba cinshi cili no kucitika? Nga fintu ciba mu fyalo fimo ifya budemokrasi, iciputulwa ca nshita ica kwaluka ica myeshi cilakonkapo pa ntanshi kateka mupya talatekwapo. Ni shani fintu aba bantu babili bengabomba mu kati ka ciputulwa ca musango yo? Bushe umuntu musuma ilyo line fye akasansa no kupasa ifibi fyonse ifyo uwamutangilile aletele ukupulinkana icalo? Bushe, ukucila, te kuti atontomeshe pa musumba ukalamba intanshi, ukwimika ibumba lya bampanda mano abapya no kuputulako ukulundana ukuli konse ne fibusa fya kufinsha na bakaafwa ba wali kale kateka? Muli iyo nshila, lintu aisa mu bulashi bwakumanina, kuti abomba pa cipuna ca maka ica busaka, mu kufumamo cimo. Kumfwa kuli kateka wabola, bushe te kuti ashukile akashita akepi akasheleko ukufumya mu calo ifyuma fyonse ifyo anonkele mu bufumfuntungu pa ntanshi talalufya amaka yonse?
12 Mu nshila imo ine, caliba icapalako mu kuba na pa·rou·siʹa ya kwa Kristu. Ukusokolola 12:7-12 kulangilila ukuti lintu Kristu acitilwe Imfumu mu mulu, mu kubalilapo apoosele Satana ne fibanda fyakwe ukufuma mu mulu, muli ifyo ukuwamya icifulo ca kamfulumende Yakwe. Pa kuba nacula uku kucimfiwa kwalelolelwa pa nshita ntali, ni shani fintu Satana aisunga mu kati ka “nshita inono” pa ntanshi Kristu talabomfya ubulashi bwakwe ubwakumanina pano pe sonde? Ukupala ulya kateka wabola, alesha ukukwata fyonse apo engapesha ukufuma muli iyi micitile ikote. Tafwaya indalama; afwaya imyeo ya buntunse. Afwaya ukunununa abantu abengi ukufuma kuli Yehova ne Mfumu Yakwe iileteka ukufika apo engapesha.
13. Ni shani fintu Amalembo yalangisha ukuti ukutendeka kwa kuteka kwa kwa Kristu kwali no kuba ni nshita yacushiwa pano pe sonde?
13 Te ca kupapa, lyene, ukuti ukutendeka kwa kuteka kwa kwa Mesia kupilibula ‘akalanda ku calo.’ (Ukusokolola 12:12) Mu kupalako, Ilumbo 110:1, 2, 6 lilangilila ukuti Mesia atendeka ukuteka ‘mu kati ka balwani bakwe.’ Ni pa numa fye e lintu ashonaula umupwilapo “inko,” capamo no lubali lonse ulwa micitile yabola iya fintu iya kwa Satana, kuli tapali!
Lintu Mesia Ateka Isonde
14. Cinshi cintu Mesia akaba na maka ya kucita pa numa aonaula imicitile ya fintu ibifi iya kwa Satana?
14 Pa numa aonaula imicitile ya fintu iya kwa Satana na bonse abafwilisha yene, Imfumu ya buMesia, Yesu Kristu, mu kupelako akaba mu cifulo ca kufikilisha amasesemo ya Baibolo aya kusungusha ayo yalondolola Ukuteka kwakwe ukwa Myaka Ikana. Esaya 11:1-10 alatwaafwa ukumona umusango wa kwa kateka Mesia akaba. Icikomo 2 citwebo kuti akakwata “umupashi wa kwa Yehova, umupashi wa mano kabili uwa mucetekanya, umupashi wa kutubulula kabili uwa bumpalume.”
15. Cinshi cintu ‘umupashi wa bumpalume’ ukapilibula mu kuteka kwa buMesia?
15 Languluka ico ‘umupashi wa bumpalume’ ukapilibula mu kuteka kwa kwa Yesu. Lintu aali pe sonde, alikwete icipimo ca bumpalume ukufuma kuli Yehova, ukumupeela amaka ya kucita ifipesha amano. Kabili alangile ukufwaisha kwa kufuma ku mutima ku kwaafwa abantu, ukusoso kuti, “Nintemwa.” (Mateo 8:3) Lelo ifipesha amano ifya kalya kasuba fyali fye kumwena libela kwa fintu aali no kucita lintu aleteka ukufuma mu mulu. Yesu akabomba ifipesha amano pa cipimo ca cibulungwa conse! Abalwala, impofu, bankomamatwi, bamakunkutu, na balemana bakondapwa ku ciyayaya. (Esaya 35:5, 6) Ukupaka kwa fya kulya, ifyananishiwa mu mulinganya, kukapwisha insala kuli pe na pe. (Ilumbo 72:16) Ni shani pa lwa abo amamilioni iminshipendwa aba mu nshishi abo Lesa aba uwatemunwa ku kubebukisha? “Bumpalume” bwa kwa Yesu bukasanshamo amaka ya kubabuusha, ukupeela umo umo ishuko lya mu nshita ku kwikala kuli pe na pe muli Paradise! (Yohane 5:28, 29) Nalyo line, nelyo fye mu kuba na bumpalume bonse ubu, Imfumu ya buMesia ikaba iyaicefya umupwilapo. Alasanga “ukupekwa . . . mu katiina ka kuli Yehova.”—Esaya 11:3.
16. Musango nshi uwa kwa Kapingula Imfumu ya buMesia ikaba, kabili ni shani ico cikacilana ne fishinka pa lwa bakapingula ba buntunse?
16 Iyi Mfumu na kabili ikaba ni Kapingula wapwililika. “Te ku kumona kwa menso yakwe akapingwila, kabili te ku kuumfwa kwa matwi yakwe akakalulwila.” Ni kapingula nshi uwa buntunse, uwapita nelyo uulipo, uwingalondololwa muli iyo nshila? Nelyo fye muntu waishibisha ukupingula kuti apingula fye ukushimpa pa fintu amona no kumfwa, ukubomfya amano ayali yonse nelyo ukwiluka uko pambi engakwata. Muli ifyo, bakapingula na mabumba ya bakapingula aba ici calo cikote kuti pambi balufiwa nelyo ukufulunganishiwa ku kupaasha kwa mucenjelo, ukuifungushanya kwa mu cilye, nelyo ubushininkisho bwapinkana. Ilingi line bakankaala fye beka na ba maka e bengakumanisha ukuicingilila kwa kufumamo cimo, mu cishinka ukushita fye ubulungi. Te ifyo pe samba lya kwa Kapingula wa buMesia! Amona ifili mu mitima. Tapakabe icili conse icikapita ukwabula ukumonwa. Ubulungi, ubwakoshiwa ku kutemwa ne nkumbu, tabwakabe bwa kushitisha. Bukalabako lyonse.—Esaya 11:3-5.
Fintu Ukuteka Kwakwe Kukwambukila
17, 18. (a) Bulondoloshi nshi ubwalengama ubwa nshita ya ku ntanshi iya mutundu wa muntu bwapeelwa pali Esaya 11:6-9? (b) Ni kuli bani ubu busesemo bubomba maka maka, kabili mulandu nshi ifyo? (c) Ni shani fintu ubu busesemo bukakwata ukufikilishiwa kwa cine cine?
17 Mu kumfwika, ukuteka kwa kwa Mesia kwalikwata ukwambukila kukalamba pa batekwa ba kuko. Kulaalula abantu. Esaya 11:6-9 alangisha fintu fye kwaba ukukalamba uko kwaluka. Ubu busesemo bupeela ubulondoloshi bwa kwambukila ubwa finama fya busanso, ifilya ifibiye—babere, imimbulu, imbwili, inkalamo, bangoshe—ukuba capamo ne nama sha mu mushi ishabula ubusanso kabili nangu fye na bana. Lelo inama shilya ishibiye tashili sha busanso! Mulandu nshi? Icikomo 9 cilasuka ukuti: “Tafyakacite bubi, kabili tafyakonaule, mu lupili lwandi lwa mushilo monse; pantu icalo cikesulamo ukwishiba Yehova, ifyo amenshi yafimba pali bemba.”
18 Kwena, “ukwishiba Yehova” te kuti kukwate ukusonga ukuli konse pa nama sha cine cine; muli ifyo ifi fikomo fifwile maka maka ukubomba ku bantu. Ukuteka kwa kwa Mesia kulatungilila programu ya kusambilisha kwa mu cibulungwa conse, ukusambilisha abantu pa lwa kwa Yehova ne nshila shakwe, ukusambilisha bonse ukusunga abantu banabo mu kuba no kutemwa, umucinshi, no kukatamika. Muli Paradise iileisa, Mesia mu cipesha amano akasumbwila umutundu wa muntu ku kupwililika kwa ku mubili no kwa mu mibele. Ifibelesho fya kuliila pa mutwe, ifya bunama ifyo fyonaula icifyalilwa ca bantunse ababembu fikaba nafiya. Mu mano ya cine cine, na mo mwine, umutundu wa muntu ukesaba pa mutende ne finama—mu kupelako!—Linganyeniko Ukutendeka 1:28.
19. Ni shani fintu ukuteka kwa kwa Mesia kwambukila ubumi bwa bantu muli ishi nshiku sha kulekelesha?
19 Ibukisha, nangu ni fyo, Mesia aleteka nomba. Nelyo fye ni nomba, abatekwa ba Bufumu bwakwe balesambilila ukwikala aba mutende capamo, ukufikilisha Esaya 11:6-9 mu mano yamo. Mu kulundapo, mupepi ne myaka 80, Yesu alefikilisha Esaya 11:10 apatila: “Mu bushiku ubo, umushila wa kwa Yese ukeminina ku kube lamfya ku bantu na bantu, kuli wene e ko inko shikasunta, na pa kutusha pakwe pakaba pa bukata.” Abantu aba nko shonse balealukila kuli Mesia. Mulandu nshi? Mulandu wa kuti ukufuma apo atendekele ukuteka, ‘aliminina ku kube lamfya.’ Alalenga ukubapo kwakwe ukwishibikwa mu kusaalala kwa calo ukupitila muli programu yasaalala iya kusambilila iilondolwelwe pa mulu. Na kuba, Yesu asobele ukuti umulimo wa kushimikila kwa mu cibulungwa wali no kuba cishibilo cikalamba ica kubapo kwakwe pa ntanshi ya mpela ya iyi micitile ikote.—Mateo 24:14.
20. Mibele nshi intu abatekwa ba kuteka kwa kwa Mesia bonse balingile ukusengauka, kabili mulandu nshi?
20 E co ukubapo kwa kwa Kristu mu maka ya buMfumu te mulandu unono uwa pa kanwa fye, mulandu wa kupaashanya fye kwalamuka pa kati ka basambilila ifya butotelo. Ukuteka kwakwe kulambukila kabili kulaalula ubumi pano pe sonde, kwati fye fintu Esaya asobele ukuti kwali no kucita. Yesu alitungulula amamilioni ya batekwa ba Bufumu bwakwe ukufuma muli iyi micitile ya calo iyabola. Bushe uli mutekwa wa musango yo? Lyene bomba mu kuba no kucincimuka konse no buseko ubo Kateka wesu awaminwa! Ca cine, caliba icayanguka ukutompoka, ukuilunda ku kupunda kwa kutumfya kwa calo ukwa kuti: “Kuli kwi ukulaya kwa [kubapo, NW] kwakwe?” (2 Petro 3:4) Lelo nga fintu Yesu umwine wine asosele, “uwashipikisha ukufika ku mpela, wene akapusuka.”—Mateo 24:13.
21. Ni shani fintu pambi bonse aba ifwe twingalundako ukutesekesha kwesu kwi subilo lya buMesia?
21 Ubushiku bumo na bumo ubupita butupalamika ku bushiku bukalamba lintu Yehova akakambisha Umwana Wakwe ukulenga ukubapo kwakwe ukumoneka ku calo conse. Wileka isubilo lyobe muli bulya bushiku lishiminine. Etetula pali buMesia bwa kwa Yesu na pa mibele yakwe pamo nge Mfumu ileteka. Tontonkanya mu kushika, na kabili, pa lwa kwa Yehova Lesa, katendeka kabili uwalamukisha uwashingamwa ne subilo likalamba ilya buMesia ilyalondololwa muli Baibolo. Ilyo ulecite fyo, ukwabulo kutwishika ukayumfwa mu kukulilako nga fintu umutumwa Paulo ayumfwile lintu alembele ukuti: “Iye, kushika kwa bucindami kabili ukwa mano kabili ukwa kwishiba ifya kwa Lesa!”—Abena Roma 11:33.
[Amafutunoti]
a Ku numa mu 1864 uwasambilila ifya butotelo R. Govett acilumbulwile muli iyi nshila: “Ici cilemoneka icatwishikwa kuli ine. Ukupeela kwa cishibilo ca Kubapo kulangilila ukuti caba mu bumfisolo. Tatukabila ilamfya ku kutwishibisha ukubapo kwa cintu tulemona.”
b Ku fyebo fyalonshiwa, moneni icitabo “Ubufumu Bwenu Bwise,” amabula 133-9.
Ni Shani Fintu Wingasuka?
◻ Ni mu musango nshi Kristu abwela?
◻ Twaishiba shani ukuti pa·rou·siʹa ya kwa Kristu yaba iishimoneka kabili ibako pa ciputulwa ca nshita icikalamba?
◻ Ni lilali lintu ukubapo kwa kwa Kristu kutendeka, kabili twaishiba shani ici?
◻ Musango nshi uwa kwa Kateka wa mu mulu untu Mesia aba?
◻ Ni mu nshila nshi umo ukuteka kwa kwa Kristu kwambukila ubumi bwa batekwa bakwe?
[Icikope pe bula 15]
Isubilo lya kuti Yesu ali no kubwela lyapilibwile ifyafula ku batumwa bakwe aba busumino
[Icikope pe bula 17]
Ukuteka ukufuma mu mulu, Yesu akacita ifipesha amano pa cipimo ca cibulungwa conse
[Abatusuminishe]
Isonde: Ukushimpwa pa cikope ca NASA