Umulandu wa kwa Yehova ne Nko
“Impooma yaisa ukufika pa mpela ya pano isonde, pantu Yehova ali no mulandu wa kushinine nko.”—YEREMIA 25:31.
1, 2. (a) Cinshi cacitike muli Yuda pa numa ya mfwa ya Mfumu Yoshia? (b) Nani aali e mfumu ya kulekelesha iya Yuda, kabili ni shani fintu aculile pa mulandu wa kubulo busumino kwakwe?
ICALO ca kwa Yuda calolenkene ne nshita shakakala ishayafya ukubomba na sho. Imfumu isuma imo, Yoshia, alilindike icifukushi ca bukali bwa kwa Yehova pa kashita kanono. Lelo cinshi cakonkelepo lintu Yoshia aipaiwe mu 629 B.C.E.? Ishamfumu ishapyene pali wene shalisaalwile Yehova.
2 Imfumu ya kulekelesha iya Yuda, Sidekia, umwana mwaume walenga bune uwa kwa Yoshia, atwalilile, nga fintu 2 Ishamfumu 24:19 alondolola, “[ukucito] bubi mu menso ya kwa Yehova, nga conse ico [munyina mukalamba] Yehoyakimu acitile.” Cinshi cafuminemo? Nebukadnesari asanshile Yerusalemu, ukusenda Sidekia, ukwipaya abana baume bakwe pa cinso cakwe, ukumutonkola amenso, no kumusenda ku Babiloni. Mu kulundapo, abena Babiloni bafumpwile nge ca kutapa ifipe ifyalebomfiwa mu kupepa kwa kwa Yehova, ukoca itempele no musumba. Bakapusunsuka basangwike bankole mu Babiloni.
3. Ciputulwa nshi catendeke mu kuba no konaulwa kwa Yerusalemu mu 607 B.C.E., kabili cinshi cali no kucitika pa mpela ya cilya ciputulwa ca nshita?
3 Ulya mwaka, 607 B.C.E., wakomene te kupomonwa kweka fye ukwa kupelako ukwa Yerusalemu lelo na kabili ukutendeka kwa “inshita shasontwa isha nko,” ishaloshiwako pali Luka 21:24, NW. Ici ciputulwa ca myaka 2,520 capwile mu mwanda wesu uwa myaka, mu mwaka wa 1914. Pali iyo nshita, inshita yali naisa kuli Yehova, ukupitila mu Mwana wakwe wabikwa pa cipuna, Yesu Kristu, uwacilapo bukulu pali Nebukadnesari, ukulumbulula no kuputunkanya ubupingushi pa calo cabola. Uku kupingula kutendekela pa walingana na Yuda uwa muno nshiku, uwalingana nankwe uuitunga ukwimininako Lesa na Kristu pe sonde.
4. Fipusho nshi nomba fipushiwa mu kulundana no busesemo bwa kwa Yeremia?
4 Bushe tulamona ukwampana pa kati ka cimfulumfulu mu kati ka myaka ya kulekelesha iya kwa Yuda pe samba lya mfumu shakwe—mu kuba ne fya kuponako fya konaula ukusempaukila mu nko shapalaminako—ne cimfulumfulu mu Kristendomu ilelo? Cine cine tulamona! Cinshi, lyene, cintu ubusesemo bwa kwa Yeremia bulangilila pamo nga ku nshila Yehova akabombelamo pa milandu ilelo? Natumone.
5, 6. (a) Ukutula 1914, ni shani fintu imibele mu Kristendomu yapala ilya iya kwa Yuda pa ntanshi fye ya bonaushi bwakwe? (b) Bukombe nshi Yeremia wa muno nshiku atwala kuli Kristendomu?
5 Uwaishibisha amapendo na mano ya buntunse umwina Britain Bertrand Russell alandilepo imyaka 40 iyapitapo kuti: “Ukutula fye 1914, uuli onse uwaibukila ulwa kukongama mu calo alicushiwa nga nshi ku camoneka nge shamo no kwenda ukwapekanishiwilwa libela ukutungulula ku kayofi kakalamba.” Kabili shicalo wa ciGerman Konrad Adenauer alondolwele ukuti: “Umutende no kutalala fyalifuma mu myeo ya bantu ukutula 1914.”
6 Ilelo, ukupala mu kasuba ka kwa Yeremia, ukupalamina ku mpela ya micitile ya fintu kwaishibikilwa ku kusuumya umulopa uwa kaele uushaifulila, ukucilisha mu nkondo shibili isha calo isha uno mwanda wa myaka. Ishi nkondo shalwikilwe, maka maka, ne nko sha mu Kristendomu, ishiitunga ukupepa Lesa wa mu Baibolo. We bumbimunda we! Te ca kupapa ukuti Yehova alituma Inte shakwe kuli bene, ukusosa, mu mashiwi ya kwa Yeremia 25:5, 6 ukuti: “Shi bweleni umuntu onse mu mibele yakwe ibi na mu bubi bwa micitile yenu, . . . kabili mwilakonka milungu imbi ku kuibombela no kuishinshimuna, nangu kumfiisha ku mutima ku cacitwa ku minwe yenu, e lyo nshakamuletele ububi.”
7. Bushininkisho nshi bwabako ubwa kuti Kristendomu alisuula ukusoka kwa kwa Yehova?
7 Nangu cibe fyo, inko sha mu Kristendomu shalifilwa ukubwela. Ici calangwa mu kupeela kwabo amalambo yalundwapo kuli kalesa ka nkondo mu Korea na Vietnam. Kabili batwalilila ukupoose ndalama ku basulwishi ba mfwa, bakapanga ba fyanso. Ifyalo fya Kristendomu fyapayenye ulubali lukalamba ulwa mupepi na madola ya United States trilioni umo ayapooselwe pa fyanso cila mwaka mu kati ka ba 1980. Ukutula mu 1951 ukufika ku 1991, indalama shabikwa pa mbali isha mulimo wa fita isha United States yeka shalicilile pa bukumu bwa makampani yonse aya mu America ukubikwa pamo. Ukutula pa mpela yabilishiwa mu kusaalala iya Nkondo ya pa Kanwa, ukucefyako kwalicitwa mu fyanso fya kale ifya manyukiliya, lelo ifikuulwa fikalamba ifya kusungilamo ifyanso fyacililako no kubipisha fyalishala kabili fitwalilila ukulundululwa. Kasuba kamo ifi pambi kuti fyabomfiwa.
Ubupingushi Ukulwisha Ubufumu bwa Mulekelesha Ubwa Kristendomu
8. Ni shani fintu amashiwi ya pali Yeremia 25:8, 9 yakafikilishiwa pali Kristendomu?
8 Amashiwi yalundwapo aya kwa Yehova, ayasangwa pali Yeremia 25:8, 9, nomba yabomba mu kulungatika kuli Kristendomu, uwafilwa ukwikalila ku fipimo fyalungama ifya Bwina Kristu aya kuti: “E ico e fyo Yehova wa milalo atila: Pa mulandu wa kuti tamwaumfwe fyebo fyandi, moneni, nkatuma ku kubuule ndupwa shonse sha ku kapinda ka ku kuso, cisemo ca kwa Yehova, na kuli Nebukadnesari imfumu ya ku Babele, umubomfi wandi, no kushileta pa calo cino na pa bekashi ba ciko, na pa nko shonse ishashingulukako; nkabapeela ku konaulwa, no kubalengo kube ca makankamike, ne ca kuitomona, kabili amapopa ya muyayaya.” Muli fyo, ukutendekela pa bantu ba kwa Lesa abaitunga, Kristendomu, ubucushi bukalamba bukabalamuka, mu kupelako ukusalanganina mu kusaalala kwe sonde, ku “nko shonse ishashingulukako.”
9. Ni mu nshila nshi imibele ya ku mupashi iya kwa Kristendomu ibelele iyabipilako mu nshita yesu?
9 Kwaliko inshita mu Kristendomu lintu Baibolo yacindikwe, lintu icupo no bumi bwa lupwa mupepi no kuli konse fyamwenwe nge ntulo ya nsansa, lintu abantu balecelela no kusanga ukwikushiwa mu mulimo wabo uwa cila kasuba. Abengi baleipembesula abene pa kubelenga no kusambilila Icebo ca kwa Lesa ku lubuuto lwa nyali ya mu cungulo. Nomba ilelo, ukwampana kwa bwamba ukwa bucitobo, ukulekana, ukubomfya bubi bubi imiti ikola na bucakolwa, ukuulungana, ubufunushi, ifibelesho fya mibombele ifya bumbokoya, ukukunkuma kuli TV, ne ncitilo shimbi ishabipa fyalibosha ubumi ukufika ku cipimo ca kutiinya. Ici e citendekelo ku kupomona kuntu Yehova Lesa ali mupepi no kuputunkanya pa bufumu bwa mulekelesha ubwa Kristendomu.
10. Londolola imibele ya Kristendomu pa numa ya kuputunkanishiwa kwa bupingushi bwa kwa Yehova.
10 Yehova abilisha, nga fintu tubelenga pali Yeremia icipandwa 25, ifikomo 10 na 11 ukuti: “Nkalofya muli bene ishiwi lya kusekelela ne shiwi lya kwanga, ishiwi lya kwa shibwinga ne shiwi lya kwa nabwinga, ishiwi lya mpelo ne cengelo ca nyali. Kabili icalo cino conse cikaba amapopa kabili ica makankamike.” Cikaba mu cituntulu ica makankamike lintu amatempele yalulubala na masano ya busambashi aya mu Kristendomu yakabongoloka ku konaulwa kwa yako. Bukatanunuka shani ubu bonaushi? Mu nshita ya kwa Yeremia, ukupomonwa kwa kwa Yuda ne nko shapalemeko kwali pa myaka 70, intu Ilumbo 90:10 lilondolola nge nshita ya bumi iyakumanina. Ukuputunkanya kwa kwa Yehova ukwa bupingushi ilelo kukaba ukwakumanina, ukwa muyayaya.
Ubupingushi Ukulwisha Babiloni Mukalamba
11. Ni bani bakaba ifibombelo mu konaula Kristendomu? Mulandu nshi?
11 Nga fintu casobelwa pa Ukusokolola 17:12-17, inshita ikesa lintu Yehova akatendeka incitilo yakwe iyeni pa kucibika mu mitima ya “nsengo ikumi”—ifilundwa fyakwate fita ifya United Nations—“ukucite caba mu mutima wakwe” ica kupomona ubuteko bwa calo ubwa butotelo bwa bufi. Ni shani fintu ici cikesabako? Kwalibako inshila ishingi umo “insengo ikumi” sha mu Ukusokolola icipandwa 17 pambi, mu mashiwi ya mu Re 17 cikomo 16, ‘shikesapatila uyo cilende, . . . no kumulungulushisha mu mulilo.’ Ca cine, ifyanso fya manyukiliya fyalifula kabili ficili filefulilako mu ncende ishingi sha pe sonde umuli ukukangana. Lelo tufwile ukulolela no kumona fintu Yehova akacibika mu mitima ya bakateka ba bupolitiki ukuputunkanya icilandushi cakwe.
12. (a) Cinshi cacitike kuli Babiloni pa numa aonawile Yerusalemu? (b) Cinshi cikacitika ku nko pa numa ya bonaushi bwa kwa Kristendomu?
12 Mu nshita sha pa kale yali ni nshita ya kwa Babiloni ukukumanya icifukushi ca bukali bwa kwa Yehova. Mu kulinganako, ukutendeka na Yeremia icipandwa 25, icikomo 12, ubusesemo bumwena imilandu ku mimwene ya pa numa, iyaaluka. Ukukanaba na kabili mu cifulo ca kwa Kaputunkanya wa kwa Yehova, Nebukadnesari na Babiloni nomba basanshiwa pa nko sha mu calo. Ici calipala ku mibele ilelo. “Insengo ikumi” isha mu Ukusokolola icipandwa 17 shikabongolola ubutotelo bwa bufi, lelo pa numa abene bene bakakumanya ubonaushi pamo pene ne “shamfumu” shimbi “isha pe sonde,” nga fintu calondololwa mu Ukusokolola icipandwa 19. Yeremia 25:13, 14 alondolola fintu Babiloni, pamo pene ne “nko shonse” ishashukila abantu ba kwa Yehova, esa mu bupingushi. Yehova aali nabomfya Nebukadnesari nga kaputunkanya mu kukanda Yuda. Lelo bonse wene ne mfumu sha pa numa isha Babiloni mu cilumba shaishileisansabika ukulwisha Yehova umwine, nga fintu calangililwa, ku ca kumwenako, ku kupeelula ifipe fya mwi tempele lya kwa Yehova. (Daniele 5:22, 23) Kabili lintu abena Babiloni baonawile Yerusalemu, inko shapaleme kuli Yuda—Moabu, Amone, Turi, Edomu, na shimbi—balyangile no kusenteka abantu ba kwa Lesa. Bene na bo bafwile ukulobolola icilambu calinga ukufuma kuli Yehova.
Ubupingushi Ukulwisha “Inko Shonse”
13. Cinshi capilibulwa kuli ‘ulu lukombo lwa mwangashi ulwa cipyu,’ kabili cinshi cicitika kuli abo abanwa ulo lukombo?
13 E ico, Yeremia abilisha, nga fintu calembwa pa Jer cipandwa 25, ifikomo 15 na 16 ukuti: “E fyo Yehova, Lesa wa kwa Israele, atile kuli ine: Buula mu minwe yandi ulukombo luno lwa mwangashi, ulwa cipyu, no kunwenshako inko shonse isho ndekutumako; shikasuke ashinwa, ashisunkana, no kucita nga bapena pa mulandu wa lupanga ulo nkatuma muli bene.” Mulandu nshi lwabela ‘ulukombo lwa mwangashi ulwa cipyu ca kwa Yehova’? Pali Mateo 26:39, 42 na Yohane 18:11, Yesu alandile ulwa “lukombo” ngo lwaleimininako ukufwaya kwa kwa Lesa kuli wene. Mu kupalako, ulukombo lulebomfiwa ku kwimininako ukufwaya kwa kwa Yehova ku nko ukunwako icilandushi cakwe ica bulesa. Yeremia 25:17-26 atantika aya mabumba ya nko ayacitile cinshingwa inko ilelo.
14. Ukulingana no busesemo bwa kwa Yeremia, ni bani besa ku kunwa mu lukombo lwa mwangashi ulwa cipyu ca kwa Yehova, kabili cinshi cintu ici cimininako mu kasuba kesu?
14 Pa numa Kristendomu, ukupala Yuda, acitwa “ica makankamike, ica kuitomona, ne cituko,” ubonaushi bupembelela ubuteko bonse ubwa calo ubwa butotelo bwa bufi. Mu kukonkapo, icalo conse, nga fintu caimininwako na Egupti, cifwile ukunwako ku lukombo lwa mwangashi uwa cipyu ca kwa Yehova! Ee, “ne shamfumu shonse sha ku kapinda ka ku kuso, isha mupepi ne sha kutali, iyi ne inankwe; na mabufumu yonse ya pano isonde” shifwile ukunwako. Mu kupelako, “imfumu ya ku Sheshaki ikanwa pa numa ya shiko.” Lelo ni ani uyu “imfumu ya ku Sheshaki”? Sheshaki lishina lya mampalanya, ukulemba kwa manshoko, nelyo ifishilwa, ukwimininako Babiloni. Pamo fye nga fintu Satana aali e mfumu ishimoneka iya pali Babiloni, e fintu aba “kateka wa pano isonde” ukufika kuli kano kasuba, nga fintu calangililwa na Yesu. (Yohane 14:30) E ico, Yeremia 25:17-26 alingana na Ukusokolola ifipandwa 18 ukupulinkana ukufika ku 20 mu kulenga ukumfwika ukukonkana kwa fya kuponako ilintu ulukombo lwa cipyu ca kwa Yehova lulepishiwamo. Ica kubalilapo, ubuteko bwa calo ubwa butotelo bwa bufi bufwile ukuloba, abakakonkapo maka ya bupolitiki, kabili lyene Satana umwine ali no kubikwa mu muyenge.—Ukusokolola 18:8; 19:19-21; 20:1-3.
15. Cinshi cikacitika lintu ukupunda kwa “mutende no mutelelwe” kwaumfwika?
15 Kwalibako ukulanda ukwingi pa lwa mutende no mutelelwe ukutula pantu Inkondo ya pa Kanwa yatunganishiwilwa ukupwa, mu kuba na maka yakalamba yamo fye ayashalapo. Nga fintu calondololwa pa Ukusokolola 17:10, yalya maka yakalamba, umutwe walenga cinelubali uwa ciswango, yafwile “ukwikale nshita inono.” Lelo iyo “nshita inono” ilepalamina impela ya iko. Mu kwangufyanya, ukupunda konse ukwa “mutende no mutelelwe” (NW) ukwa bupolitiki kukapeele nshila ku “boni ubwa kupumikisha [ubukabemina].” E fyalondolola umutumwa Paulo.—1 Abena Tesalonika 5:2, 3.
16, 17. (a) Nga ca kuti abali bonse baesha ukufyuka ubupingushi bwa kwa Yehova, cinshi cikafumamo? (b) Ni mu nshila nshi iya konaula ukufwaya kwa kwa Yehova mu kwangufyanya kukacitilwamo pe sonde?
16 Imicitile ya calo yonse iya kwa Satana, ukutendekela pali Kristendomu, ifwile ukunwamo mu lukombo lwa kwa Yehova ulwa cilandushi. Ukukambisha kwakwe kwalundwapo kuli Yeremia, ukwalembwa pa Yeremia cipandwa 25, ifikomo 27 ukufika ku 29, kukosha ici ukuti: “Ukasose kuli bene, auti, E fyo Yehova wa milalo, Lesa wa kwa Israele, atila: Nweni, kolweni no kuluka, weni no kwima kabili iyo, pa mulandu wa lupanga ulo nkatuma muli imwe. Nomba, nga bakaano kupoko lukombo mu minwe yobe ku kunwa, e lyo ukasose kuli bene, auti, E fyo Yehova wa milalo atila: Ukunwa mulenwa. Pantu, moneni, mu musumba uwainikwe shina lyandi, e mo nkabalilapo ukuleto bubi, na imwe bushe tamwakakandwe? Tamwakabule ukukandwa; pantu nketo lupanga lwise pa bekashi bonse ba pe sonde, cisemo ca kwa Yehova wa milalo.”
17 Ayo mashiwi yakosa—mu cituntulu, amashiwi ya kupuutamo mwenso, pantu yalandilwe na Shikulu Mulopwe wa kubumbwa konse, Yehova Lesa. Mu kati ka makana ya myaka, mu kutekanya alishipikisha imiponto, umuseebanya, no lupato ifyatuulikwa pe shina lyakwe ilya mushilo. Inshita mu kupelako naifika, nangu ni fyo, kuli wene ukwasuka ipepo ilyo Umwana wakwe watemwikwa, Yesu Kristu, asambilishe abasambi bakwe ilintu ali pano isonde ilya kuti: “E ico imwe pepeni ifyo, amuti: Shifwe wa mu muulu, ishina lyenu [lishishiwe, NW]. Ubufumu bwenu bwise. Ukufwaya kwenu kucitwe pano nse nga mu muulu.” (Mateo 6:9, 10) Caba kufwaya kwa kwa Yehova ukuti Yesu abombe ngo lupanga Lwakwe mu kuputunkanya icilandushi.
18, 19. (a) Nani uuleya nanina ku kucimfya mwi shina lya kwa Yehova, kabili cinshi alolela pa ntanshi ya kupwishishisha ukucimfya kwakwe? (b) Lintu bamalaika balekako umwela wa nkuuka uwa cipyu ca kwa Yehova, fya kuponako nshi ifya kutiinya fikabako pe sonde?
18 Mu Ukusokolola icipandwa 6, tubelenga intanshi ulwa kwa Yesu ukuya nanina pali kabalwe wabuuta “alecimfya kabili ku kuyacimfya.” (Re 6 Icikomo 2) Ici catendeke mu kuba no kubikwa kwakwe pa cipuna ca Bufumu pamo nge Mfumu ya mu muulu mu 1914. Bakabalwe bambi na baninapo balamukonka, ukwimininako inkondo yakumanina, icipowe, ne cikuko ifyo ukutule lyo fyapuma isonde lyesu. Lelo ni lilali lintu ici cimpungili conse cikapwa? Ukusokolola icipandwa 7 kutweba ukuti bamalaika bane balifyambata “imyela ine ya pe sonde” ukufika lintu abena Israele ba ku mupashi ne bumba likalamba abafuma mu nko shonse balonganikwa kwi pusukilo. (Re 7 Icikomo 1) Lyene cinshi?
19 Yeremia icipandwa 25:30, 31, mu fikomo 30 na 31, patwalililo kuti: “Yehova akabulumina mu muulu, mu bwikalo bwakwe bwa mushilo akasansule shiwi lyakwe, ukubulumino mwaikale mpaanga shakwe, ukuwelesha nga bakande myangashi, akaankula ku bekashi bonse ba pano isonde. Impooma yaisa ukufika pa mpela ya pano isonde, pantu Yehova ali no mulandu wa kushinine nko, akaleta abantunse bonse ku cilye; imbifi akashipeela ku lupanga, cisemo ca kwa Yehova.” Takwakabe uluko ulukafyuka ku kunwako muli yo nshila ukufuma mu lukombo lwa cifukushi ca kwa Yehova. Ino e nshita, kanshi, iya kuti bonse abantu ba mitima yalungama baipaatuleko ku bubifi bwa nko pa ntanshi bamalaika bane tabalalekako icikuuku ca mwela wa nkuuka ica cifukushi ca kwa Yehova. Ca nkuuka mu cituntulu, pantu ubusesemo bwa kwa Yeremia butwalilila pa Jer 25 fikomo 32 na 33 ukuti:
20. Ca kumoneka nshi cebekesha ukutapata kwa bupingushi bwa kwa Yehova, lelo mulandu nshi iyi ncitilo ibelele iyafwaikwa?
20 “E fyo Yehova wa milalo atila: Moneni, ububi bukatula ku nko bukaya ku nko, inkuuka nkalamba ikabuushiwa ukufuma ku mbali sha pano isonde. Mu bushiku ubo indase sha kwa Yehova shikabapo ukufuma ku mpela ya pano isonde ukufika ku mpela ya pano isonde; tabakalooshiwe, tabakalonganikwe nangu kushiikwa, bakabo mufundo pa muulu wa mushili.” Mu cine cine ca kumoneka ica kupuutamo munsokwe, lelo iyi ncitilo ili iyafwaikwa pa kusangulula isonde ku bubifi bonse pa ntanshi ya kuletako Paradise wa bulayo bwa kwa Lesa.
Abacemi Ukuweleshe Misowa no Kukuuta
21, 22. (a) Pali Yeremia 25:34-36, ni bani baali “abacemi” ba kwa Israele, kabili mulandu nshi bapatikishiwilwe ukuweleshe misowa? (b) Bacemi nshi aba muno nshiku abawaminwa icipyu ca kwa Yehova, kabili mulandu nshi bawaminwa cene mu kukumanina?
21 Jer 25 Ifikomo 34 ukufika ku 36 filanda mu kulundapo ulwa bupingushi bwa kwa Yehova, ukusoso kuti: “Welesheni imisowa, mwe bacemi, no kukuuta; ifumfunyeni mu mito, mwe bakankaala ba mukuni. Pantu nashifishiwe nshiku sha kwipayaulwa kwenu, kabili mukawa nga basukusuku abasalwa. Ukwa kufulumukila nakuloba ku bacemi, no kwa kupusukila ku bakankaala ba mukuni! Umfweni inkuuta ya bacemi, no musowa wa bakankaala ba mukuni! pantu Yehova alepumpunte milemfwe yabo.”
22 Ni bani aba bacemi? Tabali ni ntungulushi sha butotelo, abo kale kale banweneko ku cipyu ca kwa Yehova. Bali bacemi ba fita, abalondololwa na kabili pali Yeremia 6:3, abalonganya imilalo yabo mu mabumba mu kulwisha Yehova. Bali ni bakateka ba bupolitiki, abasanguka abakankala ku kuliila pa mitwe abatekwa. Abengi aba bene baba aba bucenjeshi, bashikulu ba kubola. Baliba abakokomoka ku kwilululako abantu ku fipowe ifyo fyalofya impendwa shikalamba isha bantu mu fyalo fyakwato bucushi. Banonsha “abakankaala ba mukuni,” pamo nga bashimakwebo ba fyanso kabili bakonaula bafunuka aba fyashingulukako, ilintu balefilwa ukupayanya ukwaafwa kwa mu fya miti ne fya kulya fyabamo mulyo ifyo pa mutengo fye unono fingapususha amakumi ya mamilioni ya bana abalefwa.
23. Londolola imibele ya buteko bwa kwa Satana pa numa ya milimo ya konaula iya kwa Yehova.
23 Tacili ca kupapa ukuti Yeremia icipandwa 25 asondwelela, mu fikomo 37 na 38, pa kusosa ulwa aba abaifwaile mu kaso umutende fye wabo beka ukuti: “Amekalo ya mpaanga aya mutende nayapaswa, pa mulandu wa cifukushi ca bukali bwa kwa Yehova. Umusepela wa nkalamo wafuma mwi teshi lya uko, pantu icalo cabo nacisanguke ca makankamike, pa mulandu wa lupanga lwa kucululusha, pa mulandu wa cifukushi ca bukali bwa kwa Yehova.” Ca makankamike mu cituntulu! Lelo, icifukushi ca bukali bwa kwa Yehova mu kwebekesha cikalumbululwa ukupitila muli Umo uwalondololwa pa Ukusokolola 19:15, 16 nga “Imfumu ya Shamfumu kabili Shikulu wa Bashikulu,” uucemena inko ku nkonto ya cela. Kabili cinshi cakonkapo?
24. Mapaalo nshi yantu ukonaulwa kwa butotelo bwa bufi ne calo ca kwa Satana conse kukaleta ku mutundu wa muntu uwatemwo bulungami?
24 Bushe walitala ausangwapo mu nkuuka? Kuti caba ca kukumanya ca kulengo mwenso. Lelo ulucelo lwakonkapo, nangu cingati kuti wamona ubonaushi konse konse, umwela ilingi line uba uwalengama no watekanya kabili uwa kupembesula ica kuti kuti watootela Yehova pa kasuba kacelebuka mu kuibela. Mu kupalako, ilyo imyela ya cikuuku ca bucushi bukalamba yaanduluka, kuti walolesha ukulalanya pe sonde mu kuba no kutootela ukuti uli umumi kabili uwaiteyanya ku kwakana mu mulimo wa kwa Yehova na umbi uwa kulenga isonde lyasangululwa ukusanguka paradise wa bukata. Umulandu wa kwa Yehova ne nko ukaba nauletwa ku nsondwelelo ya lulumbi, ukushishe shina lyakwe no kukungule nshila ku kufwaya kwakwe ukucitwa pano isonde pe samba lya Kuteka kwa Myaka Ikana ukwa Bufumu bwa buMesia. Shi nabwise mu kwangufyanya bulya Bufumu!
Ukupituluka mu maparagrafu 5-24 aya ici cipande
◻ Ni nshila nshi sha kwa Kristendomu isha bumbimunda isho nomba shaisa mu bupingushi?
◻ Mimwene nshi yatanunuka iya bupingushi iyabuulwa pali Yeremia 25:12-38?
◻ Lukombo nshi ulwa cilandushi ulwapishiwa ku nko shonse?
◻ Ni bani baba e bacemi abaweleshe misowa no kukuuta, kabili mulandu nshi bapelenganishiwilwa?
[Icikope pe bula 18]
Yehova alisala icibombelo ca konawilako Kristendomu
[Icikope pe bula 23]
Pa numa ya myela ya bucushi bukalamba, isonde lyasangululwa likamoneka