Ukucema Pamo na Kabumba Wesu Uwakulisha

“Yehova e mucemi wandi; nshibulwa. Abweseshamo umweo wandi. Antungulula mu makuba ya bulungami pa mulandu we shina lyakwe.”—ILUMBO 23:1, 3.

 1. Kupembesula nshi ukwabamo kutemwa kuntu Yehova apayanya?

ILUMBO lyalenga Ps 23, “ulwa malumbo lwa kwa Davidi,” lyalileta ukupembesula ku myeo iingi iyanakuka. Lyalibakoselesha ukukwata ukucetekela kwalumbululwa mu Ps 23 cikomo 6 ukuti: “Cine cine ubusuma [ne cikuuku ca kutemwa, NW] fikankonka inshiku sha mweo wandi shonse; kabili nkekala mu ŋanda ya kwa Yehova inshiku pe.” Bushe uko kuli e kufwaisha kobe, ukwikala inshita yonse mu ŋanda ya kwa Yehova iya kupepa, uwaikatana na bantu bakwe abalelonganikwa nomba ukufuma mu nko shonse isha pe sonde? “Kacema kabili kangalila wa myeo yenu,” Kabumba wesu Uwakulisha, Yehova Lesa, akakwaafwa ukufika kuli ubo buyo.—1 Petro 2:25, NW.

2, 3. (a) Ni shani fintu Yehova mu kutemwa acema abantu bakwe? (b) Ni shani fintu “umukuni” wa kwa Yehova waingilishiwako mu kumonekesha?

² Kabumba wa “myulu ipya ne calo cipya” ali na kabili Kateyanya kabili Kangalila Wapulamo uwa cilonganino ca Bwina Kristu, “iŋanda ya kwa Lesa.” (2 Petro 3:13; 1 Timote 3:15) Alibo wasekelela apakalamba mu kucema abantu bakwe, nga fintu Esaya 40:10, 11 alondolola mu kulengama ukuti: “Moneni Shikulu [Mulopwe, NW] Yehova aleisa uwakosa, no kuboko kwakwe kulemucitila bukateka. Moneni, icilambu cakwe ali na co, icilambu cakwe cili ku cinso cakwe! Ngo mucemi e fyo alisho mukuni wakwe, ku kuboko kwakwe aulonganya, asendela pa cifuba cakwe abana ba mpaanga, ne shonsha ashitungulula bwino bwino.”

³ Mu mano yatanununwa, uyu “mukuni” usanshamo abo abaenda pa nshita yalepa mu cine ca Bwina Kristu na “bana ba mpaanga” abalonganikwa mu nshita sha nomba line—pamo nge mpendwa shikalamba abalebatishiwa nomba mu Africa na Europe ya ku Kabanga. Ukuboko kwa kwa Yehova ukwakosa, ukwa kucingilila kulabalonganikila ku cifuba cakwe. Nangu cingati baliba kwati ni mpaanga shilubanta, nomba baliisa mu kwampana kwe senge na Lesa wabo uwatemwikwa kabili Umucemi.

Umucemi wa Kubishanya Nankwe uwa kwa Yehova

4, 5. (a) Ni nani ali “umucemi musuma,” kabili ni shani fintu ubusesemo bwasontele kuli wene? (b) Mulimo nshi uwa kupaatulula Yesu aleangalila, mu kuba na ca kufumamo nshi icapulamo?

⁴ Ukubomba ku kuboko kwa kulyo kwa kwa Wishi mu mulu, “umucemi musuma,” Yesu Kristu, na kabili alapeela ukusakamana kwa cililishi ku “mpaanga.” Atuulile ubumi bwakwe ku kunonsha intanshi “umukuni unono” uwa basubwa kabili lyene, ilelo, ibumba likalamba ilya “mpaanga shimbi” ishakwe. (Luka 12:32; Yohane 10:14, 16) Umucemi Mukalamba, Yehova Lesa, alanda kuli ishi shonse mpaanga, ukusoso kuti: “Moneni, ine wine nkapingula . . . pa kati ka mpaanga ne mpaanga ibiye. Kabili nkemika pali bene umucemi umo, umubomfi wandi Davidi wine, e ukabacema; wene akabacema, kabili wene akabo mucemi wabo. Na ine Yehova nkaba Lesa wabo, no mubomfi wandi Davidi akabo mukankaala mu kati kabo; ine Yehova ninsosa.”—Esekiele 34:20-24.

⁵ Inumbwilo “umubomfi wandi Davidi” isontako mu busesemo kuli Kristu Yesu, “ulubuto” uupyana icipuna ca bufumu ica kwa Davidi. (Ilumbo 89:35, 36) Muli aka kasuba ka bupingushi bwa nko, Umucemi wa kubishanya nankwe uwa kwa Yehova kabili Imfumu, Kristu Yesu, Mwana Davidi, aletwalilila ukupaatukanya “impaanga” sha mutundu wa muntu ukufuma kuli abo abengatunga pambi ukube “mpaanga” lelo abali mu cishinka “imbushi.” (Mateo 25:31-33) Uyu “mucemi umo” alemishiwa na kabili ku kuliishe mpaanga. Mwandi kufikilishiwa kwakatama ukwa ubu busesemo tumona ilelo! Ilintu bapolitishani basosa ulwa kwikatanya umutundu wa muntu ukupitila mu muyano upya uwa calo, Umucemi umo mu cishinka aleikatanye mpaanga sha nko shonse ukupitila muli kampeini ya kucitilo bunte iya ndimi ishingi intu ukuteyanya kwa kwa Lesa kweka fye pe sonde kwingabala akutendeka ukubombapo.

6, 7. Ni shani fintu “umusha wa cishinka kabili uwashilimuka” amona kuli cene ukuti “ifya kulya mu nshita iyene” nafipekanishiwa ku mpaanga?

⁶ Ilyo ubukombe bwa Bufumu bwaanana mu kutwalilila ukwingila mu fifulo fya kubombelamo ifipya, “umusha wa cishinka kabili uwashilimuka” uwa Bena Kristu basubwa, nga fintu atumwa no yu Mucemi umo, amona kuli cene ukuti ukupayanya konse kwacitwa ku kutuma “ifya kulya mu nshita iyene.” (Mateo 24:45) Iyingi iya mu misambo ya kupulintilamo 33 iya Watch Tower Society ukupulinkane sonde ileingilishako ukupulinta pa kukumanisha ukupinda ukulekwankwanya ukwa fitabo fya kusambililamo ifya Baibolo ifyafulilako kabili ifyawaminako na bamagazini.

⁷ Ibumba Litungulula ilya Nte sha kwa Yehova lilebomba ukufika pantu lingapesha ku kuwamya imibele ya kupilibula mu ndimi shimo 200 no kutendeka ukupilibula mu ndimi shalundwako ukulingana na fintu cilekabilwa ku kufimba ibala lyonse ilya calo. Ici cili mu kwafwilisha umulimo Yesu apeele abasambi bakwe pa Imilimo 1:8: “Mukapokelela amaka ilyo ukeso [mupashi] wa mushilo pali imwe; kabili mukabe nte shandi . . . ukufika ku mpela ya pano nse.” Ukulundapo, New World Translation of the Holy Scriptures, iyapulintwa kale kale yonse nelyo mu lubali mu ndimi 14, ilepilibulwa nomba mu ndimi na shimbi 16 isha mu Europe, Africa, ne sha ku Kabanga.

Ukuipakisho “Mutende wa kwa Lesa”

 8. Ni shani fintu impaanga shapaalwa mu kufumba ku cipingo ca mutende ico Yehova apangene na bene?

⁸ Ukupitila mu Mucemi wakwe umo, Kristu Yesu, Yehova apangana ne mpaanga Shakwe ishiliishiwa bwino ‘icipingo ca mutende.’ (Esaya 54:10) Ukubeleshe citetekelo mu mulopa wasumiwa uwa kwa Yesu, impaanga shilafwilishiwa ukwenda mu lubuuto. (1 Yohane 1:7) Balaipakisha ‘umutende wa kwa Lesa uwapulamo mu kwiluka konse kabili uulinda imitima yabo na mapange muli Kristu Yesu.’ (Abena Filipi 4:7) Nga fintu Esekiele 34:25-28 atwalilila ukulondolola, Yehova alacema impaanga shakwe ukwingila muli paradise wa ku mupashi, imibele ya kucankilwamo iya mutelelwe, ulubanda lwa kupembesula, no kusanduluka. Uyu Mucemi wakwato kutemwa asosa ulwa mpaanga shakwe ati: “Bakeshibo kuti ni ne Yehova, ilyo nkafunaule fimuti fye koli lyabo, no kubapokolola mu kuboko kwa babacitile abalambo. Tabakabe kabili ica kutapa ku nko, . . . awe, bakekalo mutelelwe apashili na wa kututumya.”

 9. Mashuko nshi aya mu nshita yaisulwa ku bantu ba kwa Lesa ukupitila mu ‘kufunaule fimuti fye koli’?

⁹ Kale kale, mu myaka ya nomba line, Inte sha kwa Yehova mu fyalo ifingi balikumanya ukufunaulwa kwa “fimuti fye koli lyabo.” Bali abantungwa ukushimikila ukucila na kale lyonse. Kabili shi ifwe bonse, mu calo icili conse, tubomfye bwino umutelelwe untu Yehova apayanya ilyo tuleya ku ntanshi ku kupwishishisha umulimo. Mwandi kwebekesha Yehova apeela ilyo tulepalamina inshita ya bucushi bwacilishapo bukulu ubo umutundu wa muntu ukabala aumona!—Daniele 12:1; Mateo 24:21, 22.

10. Ni nani untu Yehova apayanya ku kwafwilisha Umucemi Musuma, Kristu Yesu, kabili ni shani fintu bamo aba muli aba balandilweko ku mutumwa Paulo?

¹⁰ Mu kupekanishisha bulya bushiku bwa cilandushi cakwe pa babifi, Yehova alipayanya abacemi banono ku kwafwilisha Umucemi Musuma, Kristu Yesu, mu kusakamana umukuni. Aba balondololwa pa Ukusokolola 1:16 nge mpendwa yapwililila iya “ntanda cinelubali” mu lupi lwa kwa Yesu ulwa ku kulyo. Mu mwanda wa myaka wa kubalilapo, umutumwa Paulo alandile kwi bumba lya kwimininako ilya aba bacemi banono, ukusoso kuti: “Muleyangwa mwe bene no mukuni onse uo [umupashi] wa mushilo wamubikileko bucilolo; akucemeni ulukuta lwa kwa [Lesa, ulo ashitile mu mulopa wa Mwana wakwe wine, NW].” (Imilimo 20:28) Ilelo, kuliko abacemi abanono amakumi ya makana abalebomba mu filonganino 69,558 ukupulinkane sonde lyonse.

Abacemi Banono Bali pa Ntanshi!

11. Ni shani fintu abacemi babo babuulo butungulushi mu kutunguluka mu fifulo fya kubombelamo ififimbwa libili libili?

¹¹ Mu ncende ishingi aba bacemi bafwile ukubuulo butungulushi mu fifulo fya kubombelamo ifyafimbwa mu kubwekeshiwabwekeshiwapo mu kati ka ishi nshiku sha kulekelesha. Ni shani fintu bengasungilila ukucincimuka kwa mukuni pa cipimo casumbuka? Abacemi balibomba mu nshila yatashiwa mu kucilishapo, kabili imo iya nshila shintu baba abatunguluka ili kupitila mu kubimbula umulimo wa bupainiya bwa kwafwilisha no bwa nshita yonse. Abacemi abengi abene bene balyakana muli uyu mulimo, kabili nelyo fye abo bakasabankanya abashali na maka ya kucite fyo balilangisha umupashi wa bupainiya, ukubomba no buseko ubwaafwa mu kucimfya ukukanayangwako mu cifulo ca kubombelamo. (Ilumbo 100:2; 104:33, 34; Abena Filipi 4:4, 5) Muli ifyo, ilyo ububifi ne capalama ku cimfulumfulu fyakupe calo, abantu abengi abapale mpaanga baleshibulwa kwi subilo lya Bufumu.—Mateo 12:18, 21; Abena Roma 15:12.

12. Ni mpika nshi iyabipisha yabako mu mabala yalekula lubilo lubilo, kabili ni shani fintu ici inshita shimo cibombelwapo?

¹² Impika na imbi ili ya kuti ilingi line takubako abacemi bafikapo abakumanina ku kusakamana umukuni. Ukuli ukukula kwa lubilo lubilo, pamo nga muli Europe ya ku Kabanga, kuliko ifilonganino ifipya ifingi ifishikwete baeluda basontwa nangu fye umo. Impaanga shaitemenwa shilesunsa icisendo, lelo bali abashabelesha nangu fye panono, kabili ukwaafwa kulekabilwa ku kukanshe mpaanga ishilekonkomokela mu filonganino. Mu fyalo pamo nga Brazil, Mexico, na Zaire, uko ukukula kuli ukwa lubilo lubilo, Inte abacaice mu kulinganishiwako bali no kubomfiwa mu kuteyanya umulimo no kukansha bambi abapya. Bapainiya balepeela ukwaafwa kushaiwamina, kabili kuno e kuli ibala umo bankashi bengakansha bankashi bapya. Yehova ukupitila mu mupashi wakwe alapaala ifya kufumamo. Ukwingilishiwako kutwalilila ukulaisa.—Esaya 54:2, 3.

13. (a) Apantu ukulobolola kuli ukukalamba nga nshi, cinshi Inte shonse balingile ukupepela? (b) Ni shani fintu amapepo ya bantu ba kwa Lesa yaaswikwe pa ntanshi na mu kati ka nkondo ya calo iya cibili?

¹³ Mu fyalo uko umulimo wa kushimikila waimikwa bwino, mu fyalo uko ifibindo fyafumishiwepo mu nshita ya nomba line, na mu fifulo fya kubombelamo ifipya ifyaiswilwe nomba line, amashiwi ya kwa Yesu pali Mateo 9:37, 38 yacili yalabomba: “Ukulobolola kwena kukalamba, lelo ababomfi nabacepa. E ico lombeni Umwine wa kulobolola, ku kuleka atume ababomfi mu kulobolola kwakwe.” Tulekabila ukupepa, na kabili, ukuti Yehova akemye abacemi bafulilako. Alilangilila ifyo kuti acite ci. Pa ntanshi na mu kati ya Nkondo ya Calo iya II, badikiteta ba bunkalwe abapala abena Ashuri baeseshe ukulofya Inte sha kwa Yehova. Lelo mu kwasuka ku mapepo yabo, Yehova alopolwele ukuteyanya kwabo, ukukulenga mu cine cine ukwa teokratiki, kabili apayenye “abacemi” bakabilwa.a Ici cali mu kumfwana no bu busesemo: “Umwina Ashuri ilyo akesa mu calo cesu, ilyo akanyanta na mu makuule yesu ayakankaala; e lyo tukemisha pali wene abacemi cinelubali, na basansabala ba bantu cinekonsekonse”—nelyo fye abacila pa kukumanina kwa baeluda baipeela ku kubuulo butungulushi.—Mika 5:5.

14. Kukabila nshi ukwapulamo kwabako mu kuteyanya, kabili kukoselesha nshi kwapeelwa kuli bamunyina?

¹⁴ Kuliko ukukabila kwapulamo ku Nte shonse ishabatishiwa abaume ukutinamina amashuko yalundwako. (1 Timote 3:1) Imibele ili iye pamfya. Impela ya ino micitile ya fintu ilepalamina lubilo lubilo. Habakuki 2:3 atila: “Icimonwa cicili cilelola ku nshita iyalingilwe, cilabutukisha ukulola ku mpela—tacakabepe ubufi; . . . ukwisa cikesa, tacakashimbe iyo.” Bamunyina, bushe kuti mwatinamina pa kuti mube abafikapo ku mashuko yalundwako muli uyu mulimo wa bucemi—ilyo impela tailaisa?—Tito 1:6-9.

Ubucemi bwa Teokratiki

15. Ni mu nshila nshi abantu ba kwa Yehova babela teokrasi?

¹⁵ Pa kwakana mu kukumanina mu kutanunuka kwa kuteyanya kwa kwa Yehova, abantu bakwe balekabila ukuba aba teokratiki mu mimonekele yabo. Ni shani fintu bengapwishishisha ici? Cisuma, cinshi capilibulwa kwi shiwi “teokratiki”? Webster’s New Twentieth Century Dictionary ilondolola “teokrasi” nga “ukuteka kwa buteko bwa kwa Lesa.” Cili ni muli aya mano e mo “uluko lwa mushilo” ulwa bantu ba kwa Yehova lwabela ni teokrasi. (1 Petro 2:9; Esaya 33:22) Nge filundwa nelyo aba kubishanya nabo aba lulya luko lwa teokratiki, Abena Kristu ba cine bafwile ukwikala no kubomba mu cumfwila ku Cebo ca kwa Lesa ne fishinte fya ciko.

16. Ni shani fintu, mu kutendekelako, twingailanga fwe bene ukuba aba teokratiki?

¹⁶ Umutumwa Paulo mu kumfwika alondolola ifyo Abena Kristu balingile ukuba aba teokratiki. Intanshi, asoso kuti “[balingilo, NW] kufwalo buntu bupya, ubwalengelwe mu cipasho ca kwa Lesa mu kulungama no kushila kwa Cine.” Ubuntu bwa Mwina Kristu bufwile ukumumungwa umwabela ifishinte fyalungama ifya kwa Lesa ifyaimikwa mu Cebo cakwe. Afwile ukuba uwa bucishinka kuli Yehova na ku mafunde Yakwe. Pa numa ya kulangilila ifyo ici cingacitwa, Paulo acincisho kuti: “Mube abapashanya Lesa, nga bana abatemwikwa.” (Abena Efese 4:24–5:1) Ukupala abana ba cumfwila, tufwile ukupashanya Lesa. Ico cili ni teokrasi ya cine mu kubomba, ukulanga ukuti mu cituntulu tutekwa na Lesa!—Moneni na kabili Abena Kolose 3:10, 12-14.

17, 18. (a) Mibele nshi iyapulamo iya kwa Lesa Abena Kristu ba teokratiki bapashanya? (b) Mu mashiwi yakwe kuli Mose, ni shani fintu Yehova akomaile pa mibele Yakwe iikalamba, lelo kusoka nshi Wene alundileko?

¹⁷ Mibele nshi iikalamba iya kwa Lesa intu tulingile ukupashanya? Umutumwa Yohane ayasuka pali 1 Yohane 4:8 lintu asoso kuti: “Lesa kutemwa.” Ifikomo cinekonsekonse pa numa, mu 1Jo 4 cikomo 16, abwekeshapo ici cishinte cakatama ukuti: “Lesa kutemwa; no waikala mu kutemwa aikala muli Lesa, na Lesa muli wene.” Umucemi Mukalamba, Yehova, e cipasho cine cine ica kutemwa. Abacemi ba teokratiki balamupashanya pa kulanga ukutemwa kwashika ku mpaanga sha kwa Yehova.—Linganyeniko 1 Yohane 3:16, 18; 4:7-11.

¹⁸ Teokrati Mukalamba aisokolwele umwine kuli Mose nga “Yehova, Yehova, Lesa wa nkumbu kabili uusenamina, uukokolo kukalipa, kabili uwafulisho luse ne cishinka; uusungila aba makana uluse, uulekelela amampuulu no bupulumushi no lubembu: kabili ababi takabalinge aba kaele nangu pamo; uulingulwila amampuulu ya bashibo pa bana, na pa bana ba bana, ukufika ku ba nkulo iyalenga shitatu ne yalenga shine.” (Ukufuma 34:6, 7) Yehova muli ifyo akomaila pa mbali shalekanalekana isha mibele yakwe iya teokratiki iyapulamo, ukutemwa, ilintu mu kushangila alesoka ukuti akakanda pa mampuulu lintu cawaminwa.

19. Mu kucilana na baFarise, ni shani fintu abacemi ba Bwina Kristu balingile ukubomba mu nshila ya teokratiki?

¹⁹ Kuli abo abakwata ififulo fya cishingamo mu kuteyanya, cinshi cipilibula ukuba uwa teokratiki? Yesu asosele ulwa bakalemba na baFarise aba mu kasuba kakwe ukuti: “Bakake fisendo ifyafina, no kufitwika pa mabeya ya bantu, lelo tabafwaya kubikako umunwe wabo ku kufisesha.” (Mateo 23:4) Fintu bwali ubwa lumanimani kabili ubwabulo kutemwa! Teokrasi ya cine, nelyo ukuteka kwa kwa Lesa, kufwaya ukucema umukuni pa kubomfya ifishinte fyabamo kutemwa ifya Baibolo, te pa kutwika impaanga na mafunde yabule mpela ayapangwa no muntu. (Linganyeniko Mateo 15:1-9.) Pa nshita imo ine, abacemi ba teokratiki bafwile ukupashanya Lesa pa kulunda ku kutemwa kwabo ukushangila ku kusungilila ukusanguluka kwa cilonganino.—Linganyeniko Abena Roma 2:11; 1 Petro 1:17.

20. Kutantika nshi ukwa mu kuteyanya abacemi ba teokratiki baishiba?

²⁰ Bakacema ba cine balishiba ukuti mu kati ka ishi nshiku sha kulekelesha, Yesu alisonta umusha wakwe uwa cishinka kabili uwashilimuka pali fyonse ifyo akwata no kuti umupashi wa mushilo walitungulula uyu musha mu kusonta baeluda ku kucemwa kwa mpaanga. (Mateo 24:3, 47; Imilimo 20:28) E ico, ukuba uwa teokratiki kubimbamo ukukwata akatiina kuli uyu musha, ku kutantika kwa mu kuteyanya uko umusha aimika, na ku kutantika kwa bueluda mu kati na nkati ka cilonganino.—AbaHebere 13:7, 17.

21. Ca kumwenako nshi cawama Yesu aimike ku bacemi banono?

²¹ Yesu umwine wine aimike ca kumwenako cawama, ukulolesha mu kutwalilila kuli Yehova ne Cebo Cakwe ku butungulushi. Atile: “Ine nshingacita kantu neka; ifyo ŋumfwa kuli Tata e fyo mpingula, no bupingushi bwandi bwalilungama; pantu nshifwaya kufwaya kwandi, lelo ukufwaya kwa wantumine.” (Yohane 5:30) Abacemi banono aba kwa Shikulu Yesu Kristu balingile ukukusha imibele ya mutima iyapalako iya kuicefya. Nga ca kuti eluda lyonse epukisha ku Cebo ca kwa Lesa ku kutungululwa, nge fyacitile Yesu, lyene mu cine cine ali uwa teokratiki.—Mateo 4:1-11; Yohane 6:38.

22. (a) Ni mu nshila nshi bonse balingile ukuibikilishako ku kuba aba teokratiki? (b) Bwite nshi ubwa cikuuku Yesu apeela ku mpaanga?

²² Mwe baume babatishiwa, tinamineni ukufikapo ku mashuko mu cilonganino! Imwe bonse mwe mpaanga shatemwikwa, kwateni ubuyo bwa kuba aba teokratiki, ukupashanya Lesa na Kristu mu kulango kutemwa! Shi abacemi no mukuni capamo nabasekelele pantu balyasuka ubwite bwa kwa Yesu ubwa kuti: “Iseni kuli ine, bonse mwe bacucutika kabili abafinwa, na ine nalamupeelo kutusha. Sendeni ikoli lyandi no kusambilila kuli ine, pa kuti ndi wafuuka kabili uwapetama umutima; e lyo mwalasango kutusha ku mitima yenu; pantu ikoli lyandi lyalyanguka, ne cisendo candi calipepuka.”—Mateo 11:28-30.

[Futunoti]

Bushe Kuti Walondolola?

◻ Cinshi cili “umukuni” wa kwa Yehova, kabili ni bani usanshamo?

◻ Ni shani fintu Yesu abombele ngo “mucemi musuma” mu mwanda wa myaka wa kubalilapo, kabili ilelo?

◻ Lubali nshi ulwa mpikwe abacemi banono babomba mu kusakamana umukuni?

◻ Bupilibulo nshi ubukalamba ubwe shiwi “teokrasi”?

◻ Ni shani fintu Umwina Kristu—ukucilisha umucemi munono—engabomba pa kuba uwa teokratiki?

[Icikope pe bula 20]

Ukupala umucemi waipeelesha, Yehova alasakamana umukuni wakwe

[Icikope pe bula 23]

Ukupashanya imibele ya kwa Yehova Lesa iya kutemwa ni teokrasi mu kubomba