Bushe Mulecita Fyonse Ifyo Lesa Afwaya?
“Pantu umulimo onse Lesa akauleta mu bupingushi ubwa pali conse icafiswa, napamo icisuma napamo icibi.”—LUKALA MILANDU 12:14.
1. Finshi Yehova apayanishisha abantu bakwe?
YEHOVA alatungilila abamwibukisha nga Kalenga Wakulisha. Icebo cakwe icapuutwamo cibapeela ukwishiba kukabilwa ku kumutemuna. Umupashi wa mushilo uwa kwa Lesa ubatungulula mu kucita ukufwaya kwa bulesa na mu ‘kutwale fisabo mu mulimo onse uusuma.’ (Abena Kolose 1:9, 10) Na kabili, Yehova apayanya ica kulya ca ku mupashi no butungulushi bwa teokrasi ukupitila mu “musha wa cishinka kabili uwashilimuka.” (Mateo 24:45-47) E co, mu nshila ishingi, abantu ba kwa Lesa bakwata amapaalo yafuma ku muulu ilyo balebombela Yehova no kubomba umulimo wacindama uwa kushimikila imbila nsuma iya Bufumu.—Marko 13:10.
2. Pa lwa mulimo kuli Yehova, fipusho nshi twingepusha?
2 Abena Kristu ba cine balitemwa ukobelwa mu mulimo washila uwa kwa Yehova. Lelo bamo kuti bafuupulwa no kutontonkanya ukuti tapali ifyo bacita. Ku ca kumwenako, inshita shimo, Abena Kristu baipeela kuti baletwishika nga ca kuti imilimo yabo yalicindama. Lintu umutwe wa lupwa uletontonkanya pe sambililo lya lupwa ne milimo imbi, ifipusho nge fi filesa: ‘Bushe Yehova alatemunwa ku fyo ncita? Bushe tulecita fyonse ifyo Lesa afwaya?’ Amashiwi ya mano aya kwa lukala milandu kuti yatwafwa ukwasuka ifipusho fya musango yu.
Bushe Conse Cine Mupu?
3. Ukulingana na Lukala Milandu 12:8 umupu wine wine cinshi?
3 Bamo kuti batontonkanya ukuti amashiwi ya wa mano tayakoselesha uuli onse, uwacaice nelyo umukalamba. “Mupu wa mipu, e fyo Lukala Milandu asosa, conse cine mupu.” (Lukala Milandu 12:8) Na kuba ukusuula Kalenga Wakulisha mu bwaice, ukukota ukwabula ukumubombela, no kunonkako fye ubukote mupu wine wine. Ku muntu wa musango yu fyonse mupu, nelyo fya fye, nangu cingati afwa ne cuma no kulumbuka muli cino calo icalala mu maka ya mubifi, Satana Kaseebanya.—1 Yohane 5:19.
4. Mulandu nshi twingasosela ukuti te fyonse ifyaba umupu?
4 Ku bailonganikila ifyuma mu muulu pamo nga babomfi ba busumino aba kwa Yehova te fyonse ifyaba mupu. (Mateo 6:19, 20) Balikwata ifingi ifya kucita mu mulimo ulambula uwa kwa Shikulu, kabili ukwabula no kutwishika imilimo ya musango yu te ya fye. (1 Abena Korinti 15:58) Lelo nga ca kuti tuli Bena Kristu baipeela, bushe tuli abapamfiwa mu mulimo Lesa atupeela muli shino nshiku sha kulekelesha? (2 Timote 3:1) Nelyo bushe tulekonka imikalile iishipusene sana ne ya bantu bonse? Kuti nalimo bapepa ku mipepele iyalekanalekana kabili napamo baliipeela, ukulaaya uko bapepela lyonse no kwesha ukucita ifyo imipepele yabo ikabila. Kwena, tababilisha ubukombe bwa Bufumu. Tabakwata ukwishiba kwalungika ukwa kuti ino ni “nshita ya ku mpela” kabili tabaishiba ukuti shino nshiku tuleikalamo shili ishe pamfya.—Daniele 12:4.
5. Nga ca kuti twatangishako ifya mikalile, cinshi tulingile ukucita?
5 Pa lwa nshita shesu ishayafya Yesu Kristu atile: “Ifyo inshiku sha kwa Noa shali, e fyo kukaba no kwisa kwa Mwana wa muntu. Pantu ifyo cali mu nshiku shilya pa ntanshi ya lyeshi, abantu balelya no kunwa, baleupa no kuupwa, ukufika pa bushiku Noa aingile mu cibwato, kabili tabaishibe lyasukile ilyeshi lyaisa no kusenda bonse; e fyo kukaba no kwisa kwa Mwana wa muntu.” (Mateo 24:37-39) Nga filecitwa mu kulinga ukulya no kunwa tafyabipa, kabili icupo kutantika kwa kwa Lesa umwine. (Ukutendeka 2:20-24) Lelo nga twaibukila ukuti ifya mikalile e fyo tutangishako, mulandu nshi tushingapepela pali ci? Yehova kuti atwafwa ukutangisha umulimo wa Bufumu, ukucita icalungama, no kucita conse ico afwaya.—Mateo 6:33; Abena Roma 12:12; 2 Abena Korinti 13:7.
Ukuipeela no Kucita Ifyo Lesa Afwaya
6. Ni mu nshila nshi iikalamba umo bamo ababatishiwa balefililwa ukucita ifyo Lesa afwaya?
6 Abena Kristu bamo ababatishiwa bakabila ukupepa no mukoosha pa mulandu wa kuti tabalebomba imilimo ya butumikishi iyo batendeke lintu baipeele kuli Lesa. Pa myaka iingi nomba ababatishiwa cila mwaka na bacila pali 300,000, lelo impendwa ya Nte sha kwa Yehova ishibomba mu butumikishi lyonse taingilishiwako ukulingana ne mpendwa ya babatishiwa. Bamo abaali bakabilisha ba Bufumu balileka ukushimikila imbila nsuma. Lelo, umuntu umo umo alingile ukubomba bwino mu butumikishi bwa Bwina Kristu ilyo ashilabatishiwa. E co balishiba pa lwa mulimo Yesu apeele abakonshi bakwe uwa kuti: “Kabiyeni, kalengeni aba nko shonse ukuba abasambi, mulebabatishisha mwi shina lya kwa Tata ne lya Mwana ne lya Mupashi wa mushilo: mulebasambilisha ukubaka fyonse ifyo namwebele.” (Mateo 28:19, 20) Abantu babatishiwa abaleka ukuya mu butumikishi nge Nte sha kwa Lesa na Kristu balileka ukucita fyonse ifyo Kalenga Wakulisha afwaya kano nga ca kuti balalwalilila nelyo fimbi e fibalesha ifyo bashikwetepo amaka.—Esaya 43:10-12.
7. Mulandu nshi tulingile ukulongana lyonse ku kupepa?
7 Abena Israele ba kale bali luko lwaipeele kuli Lesa, kabili umwabela icipingo ce Funde, abantu ba lulya luko bali no kulacita ifyo Yehova afwaya. Ku ca kumwenako, abaume bonse bali no kulongana imiku itatu cila mwaka ku mitebeto, kabili umuntu uyo ku mufulo aleka ukucita ica Kucilila ‘alesukulwa’ mu mfwa. (Impendwa 9:13; Ubwina Lebi 23:1-43; Amalango 16:16) Ku kucita ifyo Lesa afwaya pamo nga bantu bakwe abaipeela, abena Israele bali no kulongana pamo ku kupepa. (Amalango 31:10-13) Amalango tayatile, ‘Mulecite ci nga ca kuti imikalile yenu ilesuminisha.’ Kuli abo nomba abaipeela kuli Yehova, ukwabula no kutwishika ili funde lya kulongana ku kupepa lilekosha amashiwi ya kwa Paulo aya kuti: “Twetetule umwa kucincimushanisha ku kutemwa kabili ku kubombe milimo isuma; twiba abaleko kulongana, ifyo wabo musango wa bamo, lelo tukonkomeshanye, pali bufi apo mulemono Bushiku bulya bulepalama.” (AbaHebere 10:24, 25) Ukulongana lyonse na basumina banensu caba kucita ico Lesa afwaya ku Mwina Kristu waipeela.
Mulelingulula Bwino Ifyo Mupingulapo!
8. Mulandu nshi uwacaice uwaipeela alingile ukupepela pa mulimo wakwe uwashila?
8 Napamo uli wacaice uwaipeela kuli Yehova. Ukapaalwa nga nshi nga ca kuti watangisha umulimo wa Bufumu. (Amapinda 10:22) Nga ca kuti wapepelapo no kupekanya bwino, kuti wabomfyako ubwaice bobe mu mulimo wa nshita yonse—e nshila ishaiwamina iya kulangishishamo ukuti ulebukisha Kalenga obe Uwakulisha. Nga te ifyo, ifya ku mubili kuti fyatendeka ukukusendela inshita yobe iikalamba kabili e fyo wingatendeka ukupoosako sana amano. Ukupala icintubwingi, kuti waupa bwangu no kuba mu nkongole pa kuti ukwate ifipe. Umulimo uleta sana indalama kuti wakusendela inshita yobe iikalamba na maka. Nga wakwata abana, ukakabila ukusakamana ulupwa pa myaka iingi. (1 Timote 5:8) Pambi kuti tawalaba Kalenga obe Uwakulisha, lelo cisuma ukwishiba ukuti ukupekanishisha libela, nelyo ukukanaipekanya, kuti fyatungulula ubumi bobe lintu wakula. Ku ntanshi, kuti watendeka ukwibukisha no kufuluka ukuti kanshi nga walibomfesheko ubwaice bobe mu mulimo washila uwa kwa Kalenga wesu Uwakulisha. Mulandu nshi ushingapepela ili line pa fyo ulesubila, ku kuleka ukasekelele mu kubomba umulimo washila kuli Yehova mu bwaice bobe?
9. Cinshi cingacitika ku muntu uukotele kabili uyo kale uwalebomba umulimo ukalamba mu cilonganino?
9 Bebeteni imibele na imbi—iya mwaume uwali umucemi wa “mukuni wa kwa Lesa.” (1 Petro 5:2, 3) Pa mulandu umo, alekulwike mu mashuko ya musango yu. Nomba nakota, kabili kuti camukosela sana ukutwalilila mu mulimo wa kwa Lesa. Lelo ni shani nga ca kuti na kabili atinamina amashuko ya bufumu? Kuti cawamina bambi nga ca kuti umuntu wa musango yu abombako imilimo iingi mu cilonganino! Na kabili apo takwaba uwiikalila no mweo, ifibusa na batemwikwa kuti basekelela nga ca kuti aingilishako umulimo wakwe, ku kulumbanya Lesa. (Abena Roma 14:7, 8) Pali fyonse, Yehova takalabe ico uuli onse acita mu mulimo wakwe. (AbaHebere 6:10-12) E co, cinshi cingatwaafwa ukwibukisha Kalenga wesu Uwakulisha?
Ifingatwafwa Ukwibukisha Kalenga Wesu Uwakulisha
10. Mulandu nshi lukala milandu ali uwalinga ukupayanya ubutungulushi pa lwa kwibukisha Kalenga wesu Uwakulisha?
10 Lukala milandu alilingile nga nshi ukupayanya ubutungulushi pa lwa kwibukisha Kalenga wesu Uwakulisha. Yehova ayaswike amapepo yakwe aya kufuma pa mutima ukupitila mu kumupeela amano ya kusungusha. (1 Ishamfumu 3:6-12) Solomone alisapike nga nshi mu fya buntunse. Na kabili Lesa alimupuutilemo ukulemba ifyo asapike ku kuleka bambi basambilileko. Alembele ukuti: “No kucilapo, Lukala Milandu pa kubo wa mano, asambilishe kabili abantu ukwishiba; alingulula no kufwayafwaya, alondolole milumbe iingi. Lukala Milandu afwaile ukusange fyebo fya kutemuna, no kulembo kwalondoka ifyebo fya cine.”—Lukala Milandu 12:9, 10.
11. Mulandu nshi tulingile ukupokelela ukufunda kwa mano ukwa kwa Solomone?
11 Septuagint wa ciGriki wena apilibula aya mashiwi muli yi nshila, atila: “Na kabili, kashimikila pa kubo wa mano, pa kuti asambilishe abantunse amano; ukuti amatwi yomfwe ifisuma mu milumbe, kashimikila asapike nga nshi ku kusanga ifyebo fitemuna no kulembo kwalondoloka—ifyebo fya cine.” (The Septuagint Bible, iyapilibulwa na Charles Thomson) Solomone alefwaya ukufika bakabelenga bakwe pa mitima ukupitila mu kubomfya ifyebo fya kutemuna na malyashi yasuma kabili ayacindama. Apo amashiwi yakwe ayasangwa mu Malembo yapuutwamo no mupashi wa mushilo, kuti twapokelela ifyo asapike no kufunda kwakwe ukwa mano.—2 Timote 3:16, 17.
12. Mu mashiwi yenu, kuti mwalondolola shani ifyo Solomone asosele nga fintu calembwa pali Lukala Milandu 12:11, 12?
12 Nangu cingati takwali inshila sha kupulintilamo isha nomba, mu nshiku sha kwa Solomone mwali ifitabo ifingi. Bushe impapulo sha musango yu shali no kumonwa shani? Atile: “Ifyebo fya ba mano fili nge fya kusoswelako, kabili nge nsunga ishapampaminwa bwino kuli bacibinda ba fyebo ifyalonganikwa, ifipeelwa ukufuma kuli kacema umo. No kucilapo pali ifi, we mwana wandi, cenjela; ku kucita amabuuku ayengi takuli mpela, no kwetetulamo ukwingi kufunshika kwa mubili.”—Lukala Milandu 12:11, 12.
13. Ni shani fintu ifyebo fya bakwata amano ya bukapepa fingaba nge fya kusoswelako, kabili ni bani bapala “insunga ishapampaminwa”?
13 Ifyebo fya ba mano ya bukapepa fyaba nge fya kusoswelako. Mu nshila nshi? Ficincisha bakabelenga nelyo bakakutika ukulunduluka mu kumfwana ne fyebo fya mano ifyo babelenga nelyo ukumfwa. Na kabili, abobelwa no ‘kulonganika ifyebo,’ nelyo ifyebo fya mano kabili ifyacindama, baba nge “nsunga ishapampaminwa,” nelyo ishapopelwa bwino. Kuti cabe fi pa mulandu wa kuti ifyebo fisuma ifya bantu ba musango yu filangilila amano ya kwa Yehova kabili kuti fyakosha no kutungilila bakabelenga nelyo bakakutika. Nga ca kuti muli bafyashi abatiina Lesa, bushe tamufwile ukubombesha ukufunda umwana wenu ukuti amano aya musango yu yabe mu muntontonkanya wakwe na mu mutima?—Amalango 6:4-9.
14. (a) Mabuuku ya musango nshi yashawama ‘ukwetetulamo sana’? (b) Ni ku mabuuku nshi tulingile ukwangwa sana kabili mulandu nshi?
14 Lelo mulandu nshi Solomone asosele fi pa lwa mabuuku? Ukulinganya ku Cebo ca kwa Yehova, iminshipendwa ya mabuuku ya cino calo yakwata imipelulwile ya bantunse. Ilingi imintontonkanishishe ya musango yu ilangilila amano ya kwa Satana Kaseebanya. (2 Abena Korinti 4:4) E co, ‘ukwetetulamo sana’ mu mabuuku ya ku calo takunonsha sana. Na kuba, ukwetetulamo sana kuti kwaonaula bumupashi. Ukupala Solomone, tuleetetula pa fyo Icebo ca kwa Lesa cisosa pa lwa bumi. Ici cikakosha icitetekelo cesu no kutupalamika kuli Yehova. Ukupoosa sana amano ku mabuuku yambi nelyo ukufunda ukufuma kumbi kuti fyatulenga ukufunshika. Amabuuku ya musango yu yalibipa kabili yalonaula icitetekelo muli Lesa na mu fyo afwaya maka maka nga mwaliba amano ya ku calo ayashumfwana na mano ya bukapepa. E co kanshi natuleibukisha ukuti ifyebo fyalembelwe ifyali ifisuma sana mu nshiku sha kwa Solomone kabili ifisuma sana na mu nshiku shesu ni filya ifyakwata amano ya kwa “kacema umo,” Yehova Lesa. Alipayanya amabuuku 66 aya Amalembo ya Mushilo, kabili aya e yo tulingile ukupoosako amano sana. Baibolo ne mpapulo ishitwafwa isha ‘musha wa cishinka’ fitulenga “ukwishiba Lesa.”—Amapinda 2:1-6.
Ica Buntunse Bonse ico Lesa Afwaya
15. (a) Kuti mwalondolola shani ifyebo fya kwa Solomone pa lwa “ca buntunse bonse”? (b) Finshi tulingile ukucita nga tuli no kucita ico Lesa afwaya?
15 Ilyo alesupula ukufwailisha kwakwe konse, lukala milandu, Solomone atile: “Ukusupula kwa mulandu onse; fyonse nafyumfwika. Bela Lesa akatiina, baka amafunde yakwe; pantu ici e ca buntunse bonse. Pantu umulimo onse Lesa akauleta mu bupingushi ubwa pali conse icafiswa, napamo icisuma napamo icibi.” (Lukala Milandu 12:13, 14) Akatiina ka kuli Kalenga wesu Uwakulisha kakatucingilila, tulesubila ne ndupwa shesu ku kukonkelela imikalile ya buwelewele iingaleta amafya yashaikulila no bulanda kuli ifwe na batemwikwa besu. Akatiina ka kuli Lesa kalisanguluka kabili e kutendeka kwa mano no kwishiba. (Amalumbo 19:9; Amapinda 1:7) Nga ca kuti twakwata ukushilimuka kwashimpwa pa Cebo ca kwa Lesa icapuutwamo no kubomfya ukufunda kwa ciko muli fyonse, kuti twafishapo ‘ica buntunse bonse’ ico Lesa afwaya. Te kutantika fye imilimo. Lelo, icikabilwa ca kuti tulekonka Amalembo ilyo tulekalulula amafya ya mu bumi no kucita fyonse mu nshila ya kwa Lesa.
16. Pa lwa bupingushi, cinshi Yehova akacita?
16 Tufwile ukwishiba ukuti Kalenga wesu Uwakulisha alamona fyonse. (Amapinda 15:3) ‘Umulimo onse akauleta mu bupingushi.’ Uwapulishamo akapingula fyonse, ukusanshako ne fyafiswa ku menso ya bantunse. Ukwishiba ifishinka fya musango yu kuti kwatucincisha ukunakila amafunde ya kwa Lesa. Lelo icilingile ukutucincisha sana kutemwa Shifwe uwa mu muulu, pantu umutumwa Yohane alembele ukuti: “Uku e kutemwa Lesa, ukuti tunakile amafunde yakwe. Kabili amafunde yakwe tayayafisha.” (1 Yohane 5:3) Kabili apo amafunde ya kwa Lesa yabelako ku busuma bwesu ubwa ciyayaya, ukwabula no kutwishika ukuyanakila kwalilinga kabili e mano yene yene. Ici te cisendo ku batemwa Kalenga Wakulisha. Bafwaya ukucita ifyo afwaya.
Mulecita Fyonse Ifyo Afwaya
17. Cinshi tukacita nga ca kuti cine cine tulefwaya ukucita conse ico Lesa afwaya?
17 Nga ca kuti twalikwata amano kabili tulafwaisha ukucita fyonse ifyo Lesa afwaya, ukulunda pa kunakila amafunde yakwe, tukalatiina ukumukalifya. Cine cine, “akatiina ka kuli Yehova e kutendeka kwa mano,” kabili abanakila amafunde yakwe bakwata “ukushilimuka kusuma.” (Amalumbo 111:10; Amapinda 1:7) E co natubombe mano mano no kunakila Yehova muli fyonse. Ici cili icacindama maka maka nomba, pantu Imfumu Yesu Kristu epo ili, kabili ubushiku bwa kupingula kwa iko pamo nga kapingula wasontwa na Lesa nabupalama.—Mateo 24:3; 25:31, 32.
18. Cinshi cikatucitikila nga ca kuti tulecita fyonse ifyo Yehova Lesa afwaya?
18 Nomba umo umo uwa ifwe aleceeceetwa kuli Lesa. Bushe twakongamina ku fya ku mupashi, nelyo bushe twalilekelela ifya calo ukunenuna bucibusa bwesu na Lesa? (1 Abena Korinti 2:10-16; 1 Yohane 2:15-17) Nangu cingati tuli baice nelyo abakalamba, natucite apo twingapesha ukutemuna Kalenga wesu Uwakulisha. Nga ca kuti twaumfwila Yehova no kunakila amafunde yakwe, tukasengauka ifya fye ifya calo cikote icileya. Lyene kuti twakwata isubilo lya mweo wa muyayaya mu bwikashi bwa kwa Lesa ubupya ubo atulaya. (2 Petro 3:13) Mwandi ifisuma filolela abacita fyonse ifyo Lesa afwaya!
Kuti Mwayasuka Shani?
◻ Mulandu nshi mushingasosela ukuti te fyonse ifyaba mupu?
◻ Mulandu nshi Umwina Kristu wacaice alingile ukupepela pa mulimo wakwe uwashila?
◻ Mabuuku ya musango nshi yashingawama ‘ukwetetulamo sana’?
◻ Cinshi caba “e ca buntunse bonse”?
[Icikope pe bula 20]
Ku babombela Yehova te fyonse ifyaba mupu
[Icikope pe bula 23]
Ukupusana ku mabuuku ayengi aya cino calo, Icebo ca kwa Lesa cilatupembesula no kutwafwa