Ukufuuka—Kuti twanonkelamo shani nga tuli abafuuka?
Saraa alandile ukuti: “Ndi wa nsoni sana kabili nshaicetekela. Kanshi nshatemwa ukuba pamo na bantu abaicetekela sana kabili abakali. Lelo ndomfwa bwino ukuba pamo na bantu abafuuka kabili abaicefya. Cilanyangukila ukulanda na bantu ba musango uyu kabili kuti na balondolwelako ifyo ndeumfwa na mafya nkwete. Ifi fine e fyo abanandi abo natemwa sana baba.”
Ifyo Sara alandile filetulanga fye ukuti nga tuli abafuuka abantu kuti balafwaya ukuba ifibusa fyesu. Na kabili nga tuli abafuuka tulalenga Yehova asekelela. Icebo cakwe Baibolo citukoselesha ukuti: “Fwaleni . . . ukufuuka.” (Kol. 3:12) Bushe umuntu uwafuuka aba shani? Bushe Yesu alangile shani ukuti ali uwafuuka? Kabili ukuba abafuuka kuti kwalenga shani twaba ne nsansa?
BUSHE UMUNTU UWAFUUKA ABA SHANI?
Umuntu uwafuuka wa mutende. Alaba sana ne cikuuku ku bantu kabili alatekanya no kuilama nga ca kuti kwaba ifyamukalifya.
Umuntu nga alifuuka tacipilibula ukuti ninshi alishishita nelyo ninshi tashipa. Ishiwi lya ciGriki ilyo bapilibula ukuti “ukufuuka” balelibomfya pa kulondolola kabalwe wa mu mpanga uo abantu bateka. Nangu ca kuti kabalwe wa musango uyu alatwalilila ukuba na maka, balamusambilisha ukukanabomfya amaka yakwe bubi bubi. Ifi fine e fyo caba na kuli ifwe. Nga tuli abafuuka, tulailama kabili tulomfwana bwino na bantu.
Nalimo kuti twalamona kwati tatwafuuka pa mulandu ne cifyalilwa cesu. Kabili inshita shimo kuti catukosela ukuba abafuuka pantu twikala mu calo umwaba abantu abakali kabili abashailama. (Rom. 7:19) Kwena taca-anguka ukuba uwafuuka, lelo umupashi wa kwa Yehova uwa mushilo kuti watwafwa nga tuleibikilishako ukuba abafuuka. (Gal. 5:22, 23) Mulandu nshi tulingile ukulaibikilishishako pa kuti tube abafuuka?
Abantu balatemwa ukuba pamo no muntu uwafuuka. Nga filya Sara uo tulandilepo alandile, ifwe bonse tulatemwa ukuba pamo na bantu abafuuka. Yesu ali uwafuuka nga nshi kabili ali uwa cikuuku. (2 Kor. 10:1) Na bana abanono baletemwa ukuba pamo nankwe, nangu ca kuti tabamwishibe bwino.—Marko 10:13-16.
Nga tuli abafuuka kuti twanonkelamo kabili na bantu bambi nabo kuti banonkelamo. Nga tuli abafuuka tatwakulafulwa bwangu kabili tukalailama nga twakalipa. (Amapi. 16:32) Kanshi nga tuli abafuuka tatwakulacita ifingakalifya abantu bambi, ukubikako fye na bantu abo twatemwa, ica kuti twalanguluka no kulanguluka pa numa. Na kabili nga tuli abafuuka, abantu bakulanonkelamo pantu tatwakulacita nelyo ukulanda ifingabakalifya.
UMUNTU UWALI UWAFUUKA SANA UO TWINGAPASHANYA
Nangu ca kuti Yesu alikwete imilimo iingi nga nshi, ali ne cikuuku ku bantu bonse. Ilyo Yesu ali pano isonde, abantu abengi balecula kabili balekabila uwa kubasansamusha. Kanshi bafwile balitemenwe sana ilyo Yesu abebele ukuti: “Iseni kuli ine, . . . pantu nalifuuka kabili nali-icefya.”—Mat. 11:28, 29.
Kuti twacita shani pa kuti tube abafuuka nga filya Yesu ali? Tufwile ukulasambilila mu Cebo ca kwa Lesa pa fyo Yesu alemona abantu ne fyo alecita nga kwacitika ifingalenga afilwa ukuba uwafuuka. Lyena nga kwacitika fimo ifingalenga twafilwa ukuba abafuuka, tulingile ukucita nga filya Yesu alecita. (1 Pet. 2:21) Lekeni tulande pa fintu fitatu ifyalengele Yesu abe uwafuuka.
Yesu ali uwaicefya icine cine. Yesu alandile ukuti ali ‘uwafuuka kabili uwaicefya.’ (Mat. 11:29) Baibolo nga yalanda pa kufuuka ilalanda na pa kuicefya pantu umuntu uwaicefya takalipa bwangu kabili alacita ifilanga ukuti alifuuka. (Efes. 4:1-3)
Nga ca kuti tuli abaicefya, tatwakulakalipa bwangu nga ca kuti abantu balanda fimo ifyabipa pali ifwe. Bushe Yesu acitile shani ilyo bamwebele ukuti “muliili kabili alitemwisha umwangashi”? Apo Yesu ali uwaicefya tatendeke ukuipokolola, lelo ifyo alecita e fyalangile ukuti balemubepesha fye. E calengele alande ukuti: “Ifintu ifyalungama ifyo umuntu acita e filanga ukuti wa mano.”—Mat. 11:19.
Nga ca kuti umuntu alanda ifyabipa pa pali imwe pa mulandu wa mushobo wenu, inkulilo yenu nelyo pa mulandu wa kuti muli baume nelyo muli banakashi, kuti cawama mwamwasuka cikuuku cikuuku. Ba Peter ba eluda aba ku South Africa balandile ukuti: “Nga ca kuti umuntu ankalifya, ndaipusha ukuti, ‘Bushe nga ni Yesu bacikalifya nga acicita shani?’” Balandile no kuti: “Nalisambilila ukukaanakalipa bwangu.”
Yesu alishibe ukuti abantunse tabapwililika. Abasambi ba kwa Yesu balefwaya ukulacita ifisuma, lelo pa mulandu wa kuti tabaali abapwililika, inshita shimo tabalecita ifisuma. Ku ca kumwenako, mu nshita ya bushiku ilyo Yesu ali mupepi no kufwa, Petro, Yakobo, na Yohane balifililwe ukuba abalola nga fintu Yesu abebele. Yesu alishibe icalengele bafilwe ukuba abalola pantu atile “umutima wena ulefwaisha, lelo umubili naunaka.” (Mat. 26:40, 41) Apo Yesu alishibe ukuti abasambi bakwe tabali abapwililika, takalipe pa fyo bafililwe ukuba abalola.
Kale nkashi Mandy alefwailikisha ifilubo mu bantu, nomba pali ino nshita alesha na maka ukupashanya Yesu uwali uwafuuka. Atile: “Lyonse ndesha ukulaibukisha ukuti abantu bonse fye tabapwililika, kabili mbika sana amano ku mibele iisuma iyo bakwata, nga fintu Yehova na o acita.” Nga ca kuti tuletontonkanya pa fyo Yesu alelangulukilako abantu pa mulandu wa kuti tabapwililika, ninshi na ifwe tukalabalangulukilako.
Yesu alicetekele Lesa. Ilyo Yesu ali pano isonde aleshipikisha nga bamufyenga. Balemubepesha, balimupatile kabili balemucusha sana. Lelo alitwalilile ukuba wafuuka pantu “aleituula fye kuli Lesa uwaba no mulinganya mu bupingushi.” (1 Pet. 2:23) Yesu alishibe ukuti Wishi wa ku muulu ali no kulamwafwa kabili pa nshita yakwe iyalinga ali no kukanda abalemucusha.
Nga ca kuti batufyenga e lyo twakalipa ica kuti twalafwaya no kulandula, kuti twalenga ifintu fyabipilako. E mulandu wine Baibolo itwebela ukuti: “Ubukali bwa muntu tabuleta ubulungami bwa kwa Lesa.” (Yako. 1:20) Nangu ca kuti pali umulandu uwingalenga twakalipa, tufwile ukulaibukisha ukuti apo tatwapwililika kuti twacita ifyabipa nga twakalipa sana.
Nkashi Cathy uwa ku Germany aletontonkanya ukuti, ‘Nga tauleipokolola we mwine, tapali abengakupokololako.’ Nomba ilyo asambilile ukucetekela Yehova, alyalwike. Alandile ukuti: “Pali ino nshita nshibika amano ku kuipokolola nga bamfyenga. Lyonse ndafwaya ukuba uwafuuka pantu nalishiba ukuti Yehova ali no kufumyapo ifyabipa fyonse ificitika muno calo.” Nga ca kuti na imwe balimufyengapo, ukulapashanya Yesu uwalecetekela Lesa kuti kwalenga mwatwalilila ukuba abafuuka.
“BALIPAALWA ABAFUUKA”
Yesu alandile ukuti nga tulefwaya ukuba ne nsansa tufwile ukuba abafuuka. Atile: “Balipaalwa [nelyo ba nsansa] abafuuka.” (Mat. 5:5) Lekeni tulande pa fyo ukuba abafuuka kwingatwafwa mu fyakonkapo.
Ukufuuka kuti kwalenga abaupana bapwisha amafya mu cupo. Munyinefwe Robert uwa ku Australia atile: “Inshita shimo ndalanda amashiwi ayabipa ku mwina mwandi nangu ca kuti nshiminina pa ku mukalifya. Nomba nga walanda amashiwi ayabipa pa mulandu wa kukalipa, te kuti uyabweshe. Naleumfwa sana ububi nga namona ifyo amashiwi nalelanda yalekalifya umwina mwandi.”
“Bonse tulaipununa imiku iingi” mu fyo tulanda, kabili ukulanda ukwabula ukutontonkanyapo kuti kwalenga mu cupo cesu mwaba amafya. (Yako. 3:2) Kanshi abena mwesu nga balanda amashiwi yabipa, ukuba abafuuka kuti kwalenga twaba abatekanya kabili kuti tulelama ululimi.—Amapi. 17:27.
Ba Robert balibombeshe pa kuti basambilile ukutekanya no kulailama. Finshi fyafumamo? Ba Robert batile: “Pali ino nshita nga napusana no mwina mwandi, ndesha na maka ukukutikisha ilyo alelanda, ndaba ne cikuuku pa kulanda, kabili nshikalipa bwangu. Tulomfwana bwino no mwina mwandi ukucila ifyo twaleumfwana kale.”
Nga tuli abafuuka tukalaumfwana bwino na bantu. Abengi abafulwa bwangu tabakwata ifibusa ifingi. Nomba ukufuuka kuti kwalenga ‘twasungilila . . . umutende uwikatanya.’ (Efes. 4:2, 3) Nkashi Cathy uo tulandilepo atile: “Ukuba uwafuuka kulalenga ndeumfwana bwino na bantu, nangu ca kuti abantu bamo balyafya.”
Ukuba abafuuka kulalenga twaba no mutende. Baibolo yampanya “amano ayafuma ku muulu” ku kufuuka no mutende. (Yako. 3:13, 17) Umuntu uwafuuka alaba no “mutima uwatekanya.” (Amapi. 14:30) Ba Martin ababombeshe pa kuti babe abafuuka, balandile ukuti, “Nshipampamina fye pa fyo ndefwaya kabili nshifulwa bwangu. Naliba sana ne nsansa e lyo no mutende.”
Kwena tufwile ukuibikilishako pa kuti tube abafuuka. Munyinefwe umo atile: “Ukulanda fye icishinka, na pali ino ine nshita kulaba inshita shimo ilyo umutima ukalipa sana.” Yehova uutukoselesha ukuba abafuuka, kuti atwafwa ukuba ne yi imibele. (Esa. 41:10; 1 Tim. 6:11) Kuti ‘apwisha ukutusambilisha’ kabili kuti ‘atukosha.’ (1 Pet. 5:10) Yehova nga atwafwa na ifwe kuti tulepashanya ‘ukunakilila [nelyo ukufuuka] ne cikuuku ca kwa Kristu,’ nga filya Paulo alecita.—2 Kor. 10:1.
a Amashina yamo nabayalula.