Ubusuma Bwaba mu Kutemwa Icebo ca Kwa Lesa

“Uyatemwe [amano], na yo yakakulinda. . . . yakakucindamika nga wayafukatila.”—AMAPINDA 4:6, 8.

 1. Ukutemwa Icebo ca kwa Lesa cine cine kubimbamo finshi?

UKUBELENGA Baibolo kwalicindama ku Mwina Kristu. Lelo ukubelenga fye Baibolo takulangilila ukuti umo alitemwa Icebo ca kwa Lesa. Ni shani nga ca kuti umo alabelenga Baibolo lelo acita ifintu ifyo Baibolo ilesha? Ninshi tatemwa Icebo ca kwa Lesa nga fintu kalemba wa Amalumbo 119 acitemenwe. Ukutemwa Icebo ca kwa Lesa kwamulengele ukucita ifyo cikabila.—Amalumbo 119:97, 101, 105.

 2. Busuma nshi bufuma mu mano ayashimpwa pa Cebo ca kwa Lesa?

² Ukukonka Icebo ca kwa Lesa kukabila ukuteuluka lyonse mu mitontonkanishishe ne mikalile. Incitilo ya musango yu ilangilila amano ya bulesa, ayaba kubomfya ukwishiba no mucetekanya ififuma mu kusambilila Baibolo. “Uyatemwe [amano], na yo yakakulinda. uyatuntumike, na yo yakakusansabika, yakakucindamika nga wayafukatila, yakabika ku mutima obe impeneno ya ciyembo, yakakufwike cilongwe icayemba.” (Amapinda 4:6, 8, 9) Mwandi kukoselesha kusuma pa lwa kulundulula ukutemwa Icebo ca kwa Lesa no kutungululwa na cene! Ni ani ashifwaya ukulindwa, ukusansabikwa, no kucindikwa?

Ukucingililwa ku Bubi Bubelelela

 3. Mulandu nshi Abena Kristu balingile ukucingililwa maka maka nomba, kabili kucingililwa kuli bani?

³ Ni mu nshila nshi umo acingililwa ku mano ayafuma mu kusambilila no kubomfya Icebo ca kwa Lesa? Cimo ca kuti, acingililwa kuli Satana Kaseebanya. Yesu asambilishe abakonshi bakwe ukupepela ukupokololwa ku mubifi, Satana. (Mateo 6:13) Ilelo, nacipamfya nga nshi ukulomba ica musango yu mwi pepo. Satana ne fibanda fyakwe batamfiwe ku muulu pa numa fye ya 1914, e co Satana “ali ne cipyu cikalamba, pa kwishibo kuti ali ne nshita inono fye.” (Ukusokolola 12:9, 10, 12) Pali iyi nshita ya ku mpela, ali ne cipyu icibi ilyo alefilwa ukucimfya “ababaka amafunde ya kwa Lesa, no kukwato bunte bwa kwa Yesu.”—Ukusokolola 12:17.

 4. Ni shani fintu Abena Kristu bacingililwa ku kutitikisha kwa kwa Satana ne fiteyo?

⁴ Satana mu bukali aletwalilila ukucusha aba batumikishi ba Bwina Kristu no kubapakasa nelyo ukuletako ifipindami fimbi ku mulimo wabo. Na kabili afwaya ukubeleleka bakabilisha ba Bufumu kukuleka batonte pa kulumbuka kwa mu calo, ukutemwa ubwanalale, ukukwata ifyuma, no kukonkelela ifya kusekesha, mu cifulo ca kutonta pa mulimo wa kushimikila pa Bufumu. Cinshi cilenga ababomfi ba kwa Yehova aba busumino ukukananakila ukutitikisha kwa kwa Satana nelyo ukwikatwa ku fiteyo fyakwe? Kwena, ipepo, bucibusa bwakosa na Yehova, no kutetekela mu kuti amalayo yakwe yakafishiwapo nangu cikabe shani fyalicindama. Lelo fyonse fi fyakuma ku kwishiba no kupampamina pa kumfwila ifyo Icebo ca kwa Lesa citucinkulako. Ifi fya kutucinkulako fiishila ukupitila mu kubelenga Baibolo ne mpapulo sha Baibolo, ukusangwa ku kulongana kwa Bwina Kristu, ukumfwila ukufunda kwa mu Malembo ukwa wasumina munensu, nelyo fye ukwetetula pa fishinte fya Baibolo ifyo umupashi wa kwa Lesa utwibukisha.—Esaya 30:21; Yohane 14:26; 1 Yohane 2:15-17.

 5. Ni mu nshila nshi amano yashimpwa pa Cebo ca kwa Lesa yatucingilila?

⁵ Abatemwa Icebo ca kwa Lesa balacingililwa mu nshila shimbi. Ku ca kumwenako, tabakwata amalangulushi na malwele ayafuma mu fintu pamo nga ukubomfya imiti ikola, ukupeepa fwaka, na bucisenene. (1 Abena Korinti 5:11; 2 Abena Korinti 7:1) Tabalenga bambi ukupatana pa mulandu wa lwambo nelyo imilandile yabipa. (Abena Efese 4:31) Kabili tabatwishika ukupitila mu kuyobeka mu mano ya buntunse ayalufya aya cino calo. (1 Abena Korinti 3:19) Ukupitila mu kutemwa Icebo ca kwa Lesa, balacingililwa ku fintu fingabonawila bucibusa na Lesa ne subilo lya mweo wa muyayaya. Bapamfiwa mu kwafwa abanabo ukutetekela mu malayo yashaiwamina ayasangwa mu Baibolo, ukwishiba ukuti muli fyo ‘bakaipususha abene na balebomfwa.’—1 Timote 4:16.

 6. Ni shani fintu amano yashimpwa pa Cebo ca kwa Lesa yengatucingilila na lintu tuli mu mafya?

⁶ Ca cine, bonse, pamo fye na batemwa Icebo ca kwa Lesa balaponenwa ne “nshita ne ca mankumanya.” (Lukala Milandu 9:11) Napamo ifwe bamo tukaponenwa no tuyofi, amalwele yabipisha, ubusanso bwa pa musebo, nelyo ukufwa bwangu. Nalyo line tulacingililwa. Takuli akayofi kengabelelela pa muntu uyo cine cine atemwa Icebo ca kwa Lesa. E co tatulingile ukusakamikwa sana pa lwa fingacitika ku ntanshi. Pa numa ya kuicingilila lelo te kucishamo, caliwama ukushiila fyonse mu maboko ya kwa Yehova no kukanalekelela ubumi bwa shino nshiku ubushikwete umutelelwe ukutulenga ukukanaikala mu mutende. (Mateo 6:33, 34; Abena Filipi 4:6, 7) Muleibukisha isubilo lya kubuushiwa ne lya bumi busuma ilikafikilishiwa lintu Lesa ‘akalenga ifintu fyonse ifipya.’—Ukusokolola 21:5; Yohane 11:25.

Beni “Umushili Usuma”

 7. Cilangililo nshi Yesu aebele amabumba yaishile ku kumukutika?

⁷ Umulumbe umo uwa kwa Yesu wakomaile pa bucindami bwa kumona Icebo ca kwa Lesa mu nshila yalinga. Ilyo Yesu alebila imbila nsuma mu Palestine, amabumba yalongene ku kumukutika. (Luka 8:1, 4) Lelo te bonse abatemenwe Icebo ca kwa Lesa. Ukwabula no kutwishika abengi baleisa mu kukutika kuli wene pa mulandu wa kuti balefwaya ukumona ifipesha mano nelyo pa mulandu wa kuti baleipakisha imisambilishishe yakwe iishaiwamina. E ico, Yesu aebele amabumba icilangililo ca kuti: “Katanda afumiine ku kutande mbuto shakwe. Na mu kutanda kwakwe shimo shaponene mu mbali ya nshila no kunyantaulwa, ne fyuni fya mu muulu fyashicibaula; na shimbi shaponene pa mwalala, nomba pa kumena shalokotele pa mulandu wa kubulwo mutonshi; na shimbi shaponene mu myunga, ne myunga yamenene pamo, no kushitabilila; na shimbi shaponene mu mushili usuma, na pa kumena shatwale fisabo umwanda umo.”—Luka 8:5-8.

 8. Mu cilangililo ca kwa Yesu, imbuto cinshi?

⁸ Umulumbe wa kwa Yesu walangilile ukuti abantu bali no kwankula ku mbila nsuma mu nshila shalekanalekana, ukulingana ne mibele ya ulekutika. Imbuto shiletandwa “cebo ca kwa Lesa.” (Luka 8:11) Nelyo, nga fintu umbi uwalembele uyu mulumbe atila, imbuto “cebo ca bufumu.” (Mateo 13:19) Yesu abomfeshe aya mashiwi yonse yabili, apantu umutwe wa Cebo ca kwa Lesa Bufumu bwa ku muulu ubutekwa na Yesu Kristu nge Mfumu ubo Yehova akabomfya mu kwebelwa bumulopwe bwakwe no kushisha ishina lyakwe. (Mateo 6:9, 10) E co, imbuto bukombe bwa mbila nsuma mu Cebo ca kwa Lesa Baibolo. Inte sha kwa Yehova shilanda pali ubu bukombe bwa Bufumu ilyo baletanda imbuto ukupashanya Katanda mwine mwine, Yesu Kristu. Abantu bankulako shani?

 9. Cipilibula nshi ku mbuto shaponena (a) mu mbali ya musebo? (b) pa mwalaala? (c) pa myunga?

⁹ Yesu atile imbuto shimo shiponena mu mbali ya nshila no kunyantaulwa. Ishi shilosha ku bantu abaobelwa sana ica kuti imbuto sha Bufumu te kuti shilimbe imishila mu mitima yabo. Ilyo bashilatendeka ukutemwa Icebo ca kwa Lesa, “Kaseebanya [alesa] no kusende cebo mu mitima yabo ukuti betetekela no kupusuka.” (Luka 8:12) Imbuto shimbi shiponena pa mwalaala. Ishi shilosha ku bantu abacebushiwa ku bukombe bwa Baibolo lelo abashilekelela bwene ukwalula imitima yabo. Lintu ukukaanya kwaisa nelyo lintu cabakosela ukukonka ukufunda kwa Baibolo, ‘balafutatuka’ pa mulandu wa kuti tabakwete umushila. (Luka 8:13) Lyene kwaliba balya abakutika ku cebo lelo bacincintilwa ku “fisakamika ne fyuma no kwangala ifya bwikashi buno.” Kuli pele pele ukupala ifimenwa fikobelwe mu myunga, “balatabililwa.”—Luka 8:14, NW.

10, 11. (a) Ni bani bemininako umushili usuma? (b) Cinshi tulingile ukucita pa ‘kwikatisha’ Icebo ca kwa Lesa mu mitima yesu?

¹⁰ Ica kulekelesha, kwaliba ne mbuto shiponena mu mushili usuma. Ishi shilosha ku bantu abapokelela ubukombe ne “mitima iya cishinka iyawama.” Mu cifyalilwa fye ifwe umo umo kuti twatemwa ukuibika pali ili bumba. Lelo kuli pele pele, ifyo Lesa atumona e fyacindama. (Amapinda 17:3; 1 Abena Korinti 4:4, 5) Icebo cakwe cisosa ukuti ukukwata ‘umutima wa cishinka uwawama’ cintu tulangisha ukupitila mu ncitilo shesu ukutula nomba ukufikila imfwa yesu nelyo ukufikila Lesa akafumyepo buno bwikashi bubifi. Nga ca kuti pa kutendeka twanakila ubukombe bwa Bufumu ninshi cawama. Lelo, abakwata umutima wa cishinka uwawama bapokelela Icebo ca kwa Lesa kabili ‘balaciikatisha no kutwale fisabo mu mukoosha.’—Luka 8:15.

¹¹ Inshila fye iya kwikatishishamo Icebo ca kwa Lesa mu mutima wesu kucibelenga no kucisambilila pa lwesu na pamo na basumina banensu. Ici cisanshamo ukubomfya bwino ica kulya ca ku mupashi icipayanishiwa ukupitila mu nshila yaimikwa ku kusakamana ifya ku mupashi ifya bakonshi ba cine aba kwa Yesu. (Mateo 24:45-47) Ukupitila muli fi, abekatisha Icebo ca kwa Lesa mu mitima yabo balengwa “ukutwale fisabo mu mukoosha.”

12. Cisabo nshi tulingile ukutwala no mukoosha?

¹² Fisabo nshi fifuma mu mushili usuma? Nga fintu fye caba, imbuto shikula mu fimenwa ifitwala ifisabo fyakwata imbuto shimo shine, ishingatandwa ukutwala na fimbi ifisabo. Mu nshila imo ine, ku bakwata umutima wa cishinka uwawama, imbuto sha cebo shikula muli bene, ukubalenga ukulunduluka lwa ku mupashi, na bo, kuti batanda imbuto mu mitima ya bambi. (Mateo 28:19, 20) Kabili umulimo wabo uwa kutanda ukabila ukushipikisha. Yesu alangilile ubucindami bwa kushipikisha mu kutanda lintu atile: “Uwashipikisha ukufika ku mpela, wene akapusuka. Ne mbila nsuma iyi ya bufumu ikabilwa ku fyalo fyonse ku kubo bunte ku nko shonse; e lyo impela ikesa.”—Mateo 24:13, 14.

“Mu Mulimo Onse Usuma Mube Abatwale Fisabo”

13. Lipepo nshi Paulo apepele ilyasuntinkenye ifisabo ku kwishiba kwa Cebo ca kwa Lesa?

¹³ Umutumwa Paulo na o alilandilepo pa lwa kukabila kwa kutwala ifisabo, kabili asuntinkenye ukutwala ifisabo ku Cebo ca kwa Lesa. Apepele ukuti abasumina banankwe: ‘besulemo ukwishibo kufwaya kwakwe [Lesa] mu mano yonse no mucetekanya ifya bumupashi, ku kuleka mwende umwawamina Shikulu ku kutemuna konse. Mu mulimo onse usuma mube abatwale fisabo.’—Abena Kolose 1:9, 10; Abena Filipi 1:9-11.

14-16. Mu kumfwana ne pepo lya kwa Paulo, fisabo nshi abatemwa Icebo ca kwa Lesa batwala?

¹⁴ Na muli fyo Paulo alangilila ukuti tacipelela fye pa kwishiba ifyaba mu Baibolo. Lelo ukutemwa Icebo ca kwa Lesa kutulenga ‘ukwenda umwawamina Yehova’ ukupitila mu kutwalilila ‘ukutwale fisabo mu mulimo onse usuma.’ Mulimo nshi usuma? Ukushimikila imbila nsuma iya Bufumu mulimo waibela ku Bena Kristu muli shino nshiku sha kulekelesha. (Marko 13:10) Na kabili, abatemwa Icebo ca kwa Lesa balabombesha mu kutungilila uyu mulimo ukupitila mu kusangwilako indalama. Balabekelwa muli ili shuko apo baishiba ukuti “Lesa atemwo mupe wa nsansa.” (2 Abena Korinti 9:7) Imisangulo yabo ibomfiwa ku kusakamana ifikuulwa fya Bethel ukucila pali 100 uko umulimo wa kushimikila Ubufumu utungululwa kabili mumo umo amaBaibolo ne mpapulo sha Baibolo fipulintwa. Imisangulo yabo ilabomfiwa na pa mabungano yakalamba aya Bwina Kristu no kutuminamo bakangalila benda, bamishonari, na bambi bakabilisha ba nshita yonse.

¹⁵ Imilimo isuma imbi isanshamo ukukuula no kusakamana ififulo fya kupepa kwa cine. Ukutemwa Icebo ca kwa Lesa kulenga bakapepa bakwe ukushininkisha ukuti Amayanda ya Kulongana Kukalamba na ya Bufumu tayalekeleshiwe. (Linganyeniko Nehemia 10:39.) Apo ishina lya kwa Lesa lyalembwa pa ntanshi ya fikuulwa fya musango yu, calicindama ukuti mu kati muli umwa busaka na ku nse kabili mulemoneka bwino no kuti imyendele ya bapepela mu mayanda ya musango yu taitungilwe akabi. (2 Abena Korinti 6:3) Abena Kristu bamo balacita ifyafulilako. Ukutemwa Icebo ca kwa Lesa kubalenga ukuya ukutali pa kuti bengakuulako ififulo fipya ifya kupepelamo mu fyalo fimbi uko kuli ukukabila pa mulandu wa bupiina nelyo ukubulwa abaishiba umulimo wa bukuule.—2 Abena Korinti 8:14.

¹⁶ ‘Ukutwale fisabo mu mulimo onse usuma’ kusanshamo no kusakamana ulupwa no kulangulukilako Abena Kristu banensu. Ukutemwa Icebo ca kwa Lesa kutulenga ukupoosako amano ku kukabila kwa “ba bwananyina bwa mu citetekelo” no “kucita aba ng’anda [yesu] iine umwabela bukapepa.” (Abena Galatia 6:10; 1 Timote 5:4, 8) E co, mulimo usuma ukupempula abalwele no kusansamusha abaleloosha. Kabili we mulimo ubusuma baeluda ba mu cilonganino na Bakomiti ba Kumfwaninamo ne Fipatala balebomba mu kwafwa abantu ababa mu bwafya ku fipatala! (Imilimo 15:29) Lyene utuyofi tulefulilako—tumo twa cifyalilwa tumbi tulengwa no kukanashilimuka kwa bantunse. Mu kwafwiwa no mupashi wa kwa Lesa, Inte sha kwa Yehova shalishimikwa icisuma mu fyalo ifingi pe sonde pa lwa kukumbusuka bwangu abasumina banabo ne finakabupalu fimbi ifya tuyofi na masanso. Fyonse fi fisabo fisuma ifyo abatemwa Icebo ca kwa Lesa batwala.

Amapaalo ya ku Ntanshi Ayashaiwamina

17, 18. (a) Finshi filepwishishiwa ukupitila mu kutanda imbuto sha Bufumu? (b) Fya kutiinya nshi abatemwa Icebo ca kwa Lesa bali no kumonako nomba line?

¹⁷ Ukutande mbuto sha Bufumu kuletwalilila ukunonsha nga nshi abantunse. Mu myaka ya nomba line abantu ukucila pali 300,000 cila mwaka balalekelela ubukombe bwa Baibolo ukulimba imishila mu mitima yabo ica kuti balaipeela kuli Yehova no kulangilila uko kuipeela ukupitila mu lubatisho lwa mu menshi. Mwandi ifintu ku ntanshi fikabawamina nga nshi!

¹⁸ Abatemwa Icebo ca kwa Lesa balishiba ukuti nomba line Yehova Lesa ali no kusumbula ishina lyakwe. “Babele mukalamba,” ubuteko bwa calo ubwa kupepa kwa bufi, ali no konaulwa. (Ukusokolola 18:2, 8) Lyene, balya abakaana ukunakila Icebo ca kwa Lesa bakepaiwa ku Mfumu, Yesu Kristu. (Amalumbo 2:9-11; Daniele 2:44) Pa numa ya ico, Ubufumu bwa kwa Lesa bukatulubula ku ciyayaya kuli bumpulamafunde, inkondo, no tuyofi tumbi. Takwakabe na kabili ukusansamusha abantu pa mulandu wa kucululuka, ukulwala, ne mfwa.—Ukusokolola 21:3, 4.

19, 20. Ni nshita ya musango shani iishaiwamina abatemwa icine cine Icebo ca kwa Lesa bakakwata?

¹⁹ Mwandi pali ilya nshita abatemwa Icebo ca kwa Lesa bakapwishishisha imilimo ishaiwamina! Abakapusuka Armagedone bakatendeka umulimo wa buseko uwa kusangula isonde ukuba paradise. Bakakwata ishuko lya kucincimusha ilya kupekanishisha abakabuushiwa abo nomba baletuusha mu nshishi kabili ababa mu cibukisho ca kwa Lesa ne subilo lya kubuushiwa ku bafwa. (Yohane 5:28, 29) Pali ilya nshita, ubutungulushi bwapwililika bukesa ku bekashi ba pe sonde ukufuma kuli Shikulu Mulopwe Yehova, ukupitila mu Mwana wakwe uwasansabikwa, Yesu Kristu. ‘Amabuuku yakakupukulwa,’ ayakasokolola amakambisho ya kwa Yehova pa lwa kwikala mu calo cipya.—Ukusokolola 20:12.

²⁰ Pa nshita ya kwa Yehova iiyene, ibumba lyonse ilya Bena Kristu basubwa bakabuushiwa ku kupokelela icilambu cabo ica ku muulu pamo nga “impyani shinankwe sha kwa Kristu.” (Abena Roma 8:17) Mu Ukuteka kwa Myaka Ikana Limo Ukwa kwa Kristu, abantunse bonse pe sonde abatemwa Icebo ca kwa Lesa bakapwililika mu muntontonkanya no mubili. Pa numa ya kutwalilila ukuba no busumino pa kweshiwa kwa kulekelesha, bakalambulwa umweo wa muyayaya kabili bakakwata “ubuntungwa bwa bukata bwa bana ba kwa Lesa.” (Abena Roma 8:21; Ukusokolola 20:1-3, 7-10) Mwandi iyo ikaba ni nshita ishaiwamina! Cine cine, nampo Yehova atupeela isubilo lya ku muulu nelyo ilya pe sonde, ukutwalilila ukutemwa Icebo cakwe no kupampamina pa kwikala umwabela amano ya bukapepa fikatucingilila. Kabili ku ntanshi ‘fikatucindamika pantu twalififukatila.’—Amapinda 4:6, 8.

Bushe Kuti Mwalondolola?

◻ Ni shani fintu ukutemwa Icebo ca kwa Lesa kukatucingilila?

◻ Imbuto sha cilangililo ca kwa Yesu cinshi, kabili shitandwa shani?

◻ Ni shani fintu twingaba “umushili usuma”?

◻ Busuma nshi abatemwa Icebo ca kwa Lesa bengenekela?

[Icikope pe bula 16]

Imbuto sha cilangililo ca kwa Yesu shimininako imbila nsuma yaba mu Cebo ca kwa Lesa

[Abatusuminishe]

Garo Nalbandian

[Icikope pe bula 17]

Inte sha kwa Yehova shipashanya Katanda Mukalamba

[Ifikope pe bula 18]

Abakapusuka Armagedone bakaipakisha ifisabo fye sonde