Icipandwa 10

Ubufumu Bwa Kwa Lesa Buleteka

1, 2. Ni mu nshila nshi amabuteko ya buntunse yabela ayapelebela?

NAPAMO walishitapo icipe cimo ica malaiti no kusange fyo califwa. Tutile waitile uwa kulungisha. Nangu cibe fyo, inshita fye inono pa numa ya “kulungisha,” cafwa. Fintu cali ica kukalifya!

² Calipalako na ku mabuteko ya buntunse. Lyonse umutundu wa muntu walifuluka ubuteko ubo bwingashininkisha ukuti kwaba umutende ne nsansa. Lelo, ukubombesha kwapambana ukwa kulungisha ifyaonaika mu bwikashi bwa buntunse kwalifilwa. Ifipangano fya mutende ifingi fyalipangwa, kabili lyene ukutobwa. Mu kulundapo, buteko nshi bwatala abufumyapo ubupiina, impatila, imisoka, amalwele, no konaulwa kulecitika ukwa fya mweo ne fimenwa? Ukuteka kwa muntu kwalyonaikilila. Nelyo fye ni mfumu ya mu Israele iya mano Solomone yaipwishe ati: “Nga kanshi umuntu engeluka shani ukwenda kwakwe?”—Amapinda 20:24.

 3. (a) Cinshi cali umutwe wa kushimikila kwa kwa Yesu? (b) Ni shani fintu abantu bamo balondolola Ubufumu bwa kwa Lesa?

³ Lelo wiyumfwo wapelelwa! Ubuteko bwa kuteke calo conse ubushingatelentenshiwa te ca kwelenganya fye. Wali e mutwe wa kushimikila kwa kwa Yesu. Aitile bwene “ubufumu bwa kwa Lesa,” kabili asambilishe abakonshi bakwe ukubupepela. (Luka 11:2; 21:31) Kwena, abaya ku mapepo bamo balalumbulapo Ubufumu bwa kwa Lesa. Na kuba, amamilioni ya bantu balabupepela cila bushiku ilyo bapepa Ipepo lya kwa Shikulu (iliitwa na kabili We Shifwe nelyo ipepo lya cilangililo). Lelo lintu baipushiwa ati, “Bushe Ubufumu bwa kwa Lesa cinshi?” abantu baasuka mu nshila shalekanalekana. Bamo batila, “Bwaba mu mutima obe.” Bambi babwita ati muulu. Baibolo ilapeele casuko caumfwika, nga fintu twalamona.

UBUFUMU UBWAKWATE MIFWAILE

4, 5. Mulandu nshi Yehova asalilepo ukulangisha bumulopwe bwakwe mu nshila ipya, kabili cinshi kukapwishishisha?

⁴ Yehova Lesa lyonse aliba ni Mfumu, nelyo Kateka Mulopwe, uwa mu kubumbwa konse. Umulandu fye wa kuti e walengele ifintu fyonse e umusumbwila kuli co cifulo casansabala. (1 Imilandu 29:11; Ilumbo 103:19; Imilimo 4:24) Lelo Ubufumu ubo Yesu ashimikilepo bwali bwa cibili, ukukonka pali bumulopwe bwa kwa Lesa ubwa mu kubumbwa konse. Ubo Bufumu bwa buMesia bwalikwata imifwaile ya kulungatika, lelo mifwaile nshi iyo?

⁵ Nga fintu calondololwa mu Cipandwa 6, abantunse ba kubalilapo babili balipondokele ukuteka kwa kwa Lesa. Apantu kwali imilandu yaimineko, Yehova asalilepo ukulangisha bumulopwe bwakwe mu nshila ipya. Lesa abilishe imifwaile yakwe iya kuletako “ubufyashi,” nelyo ulubuto ulwa kushonaula Icisoka, Satana, no kufumyapo fyonse ifyo ulubembu lwa mutundu wa muntu lwaletako. Ulubuto lukalamba ni Yesu Kristu, kabili “ubufumu bwa kwa Lesa” e cibombelo ico icikacimfya Satana umupwilapo. Ukupitila muli ubu Bufumu, Yesu Kristu akabwesesha imitekele pe sonde mwi shina lya kwa Yehova kabili akebela bumulopwe bwa kwa Lesa ubwamulinga limo na limo.—Ukutendeka 3:15; Ilumbo 2:2-9.

6, 7. (a) Bushe Ubufumu bwaba kwi, kabili Imfumu na bakateka banankwe ni bani? (b) Ni bani baba abatekwa ba Bufumu?

⁶ Ukulingana no bupilibulo bumo, amashiwi ya kwa Yesu ku baFarise babifi yapilibulwa ati: “Ubufumu bwa kwa Lesa buli mu kati ka imwe.” (Luka 17:21) Bushe Yesu apilibwile ukuti Ubufumu bwali mu mitima yabipa iya balya baume babotelela? Awe. Ukupilibula kwacilapo ukulungika ukwa ciGreek kubelengwo kuti: “Ubufumu bwa kwa Lesa buli pa kati kenu.” (Baibolo wa ba Diocese of Mbala, 1971) Yesu, uwali pa kati kabo, muli ifyo alelanda pa lwa mwine wine nge Mfumu ya ku ntanshi. Ubufumu bwa kwa Lesa bwa cine cine, bwaba buteko bubomba ubwakwata kateka na batekwa, e co te cintu ico umuntu akwata mu mutima wakwe iyo. Bwaba buteko bwa ku muulu, pantu bwitwa “ubufumu bwa mu muulu” kabili “ubufumu bwa kwa Lesa.” (Mateo 13:11; Luka 8:10) Kasesema Daniele amwene Kateka wa buko mu cimonwa nga “umo uwaba ngo mwana wa muntu” aletwa pa cinso ca kwa Lesa Wa maka yonse no “kupeelwo kuteka [ukwa muyayaya], no bukata, no bufumu, ukuti abantu na ’bantu bonse, na ’bantu ba nko, ne ndimi, bamupyungile.” (Daniele 7:13, 14) Iyi Mfumu nani? Baibolo ita Yesu Kristu ati “Mwana wa muntu.” (Mateo 12:40; Luka 17:26) Ee, Yehova alaashile Umwana wakwe, Yesu Kristu, ku kube Mfumu.

⁷ Yesu tateka eka. Pamo nankwe paba ba 144,000 “abalubwilwe pe sonde” ku kuba bakateka banankwe na bashimapepo. (Ukusokolola 5:9, 10; 14:1, 3; Luka 22:28-30) Abatekwa ba Bufumu bwa kwa Lesa bakaba lupwa lwa bantunse ulwa mu cibulungwa abanakila ku kuteka kwa kwa Kristu. (Ilumbo 72:7, 8) Nangula ni fyo, ni shani fintu twingashininkisha ukuti Ubufumu mu cine cine buli no kwebela bumulopwe bwa kwa Lesa no kubwesha imibele ya paradise pe sonde?

UBUSHININKISHO BWA KUTI UBUFUMU BWA KWA LESA BWA CINE CINE

8, 9. (a) Cilangililo nshi twingapeela ku kulangilile fyo amalayo ya Bufumu bwa kwa Lesa kuti yashintililwapo? (b) Mulandu nshi twingabela abashininkisha ukuti Ubufumu bwa cine cine?

⁸ Elenganya ukuti iŋanda yobe yapya ku mulilo. Lelo cibusa untu cili mu maka ya kuboko kwakwe ukukwaafwa alaya ukukuula iŋanda yobe na kabili no kupayanishisha ulupwa lobe ifya kulya. Nga ca kuti uyo cibusa obe lyonse akweba icine, bushe kuti wamutwishika? Tutile lintu wainuka ku ncito ubushiku bwakonkapo kabili wasanga ukuti ababomfi kale kale nabatampa ukukusa ifisoso fyonse ifyalengelwe no mulilo no lupwa lobe nalupeelwe fya kulya. Kuti washininkisho kuti cine cine mu kupita kwa nshita, ifintu fikabwelelapo ifyo fyali kabili fikacilanapo ukuwaminako.

⁹ Mu kupalako, Yehova alatupeela ubushininkisho bwa kuti Ubufumu bwaba bwa cine cine. Nga fintu calangililwa mwi buuku lya mu Baibolo ilya AbaHebere, imbali sha Malango ishingi shacitile icinshingwa imitantikile ya Bufumu. (AbaHebere 10:1) Ifitontonshi fya fintu Ubufumu bwa kwa Lesa bwali no kuba fyali ifyamonekesha na mu bufumu bwa pe sonde ubwa kwa Israele. Bulya tabwali buteko yaweyawe, pantu bakateka baleikala “pa cipuna ca kwa Yehova.” (1 Imilandu 29:23) Mu kulundapo, calisobelwe ukuti: “Umulumbu tawakafume kuli Yuda, nangu ni nkonto ya bumushika mu ceni cakwe, akasuke esa uo ubufumu bwakwe, kuli wene e kukabe cumfwila ca nko sha bantu.” (Ukutendeka 49:10)a Ee, cali ni mu ntuntuko ya kwa Yuda iya shamfumu emo Yesu, Imfumu ibelelela iya buteko bwa kwa Lesa, aali no kufyalilwa.—Luka 1:32, 33.

10. (a) Ni lilali ilyo icitendekelo ca Bufumu bwa kwa Lesa ubwa buMesia caimikwe? (b) Mulimo nshi uwakatama untu abaleenekelwa ukuyateka pamo na Yesu bali no kulatangilila pe sonde?

¹⁰ Icitendekelo ca Bufumu bwa kwa Lesa ubwa buMesia caimikwe lintu abatumwa ba kwa Yesu basalilwe. (Abena Efese 2:19, 20; Ukusokolola 21:14) Aba baali e ba ntanshi muli ba 144,000 abali no kuteka nge shamfumu shinankwe isha kwa Yesu Kristu. Ilintu bacili pe sonde, aba abenekelwa ukuba bakateka banankwe baali no kuba e ba kutangilila muli lulu wa kushimikila, mu kumfwana ne kambisho lya kwa Yesu ilya kuti: “Kabiyeni, kalengeni aba nko shonse ukuba abasambi, mulebabatishisha mwi shina lya kwa Tata ne lya Mwana ne lya Mupashi wa mushilo.”—Mateo 28:19.

11. Ni mu nshila nshi umo umulimo wa kushimikila Ubufumu ulebombelwamo ilelo, kabili cinshi ulepwishishisha?

¹¹ Nomba kuliko ukumfwila ikambisho lya kupanga abasambi pa cipimo icishatala acimonwapo. Inte sha kwa Yehova balebilisha imbila nsuma ya Bufumu ukushinguluke cibulungwa conse, mu kumfwana na mashiwi ya kwa Yesu aya mu busesemo aya kuti: “Ne mbila nsuma iyi ya bufumu ikabilwa ku fyalo fyonse ku kubo bunte ku nko shonse; e lyo impela ikesa.” (Mateo 24:14) Ukutantika kukalamba ukwa kusambilisha kulebombwa pamo ngo lubali lumo ulwa kushimikila Ubufumu. Abo abanakila ku mafunde ne fishinte fya Bufumu bwa kwa Lesa kale kale baleipakisha umutende no kwikatana ifyo ubuteko bwa buntunse ubuli bonse bushingaletako. Fyonse fi fipeela ubushininkisho bwamonekesha ubwa kuti Ubufumu bwa kwa Lesa bwa cine cine!

12. (a) Mulandu nshi calingila ukwita bakabilisha ba Bufumu ukuti ni Nte sha kwa Yehova? (b) Bupusano nshi bwaba pa Bufumu bwa kwa Lesa na mabuteko ya bantunse?

¹² Yehova aebele abena Israele ukuti: “Imwe muli nte shandi, . . . kabili muli babomfi bandi abo nasala.” (Esaya 43:10-12) Yesu, “inte ya cishinka,” abilishe imbila nsuma ya Bufumu mu kupimpa. (Ukusokolola 1:5; Mateo 4:17) E co caliba icalinga ukuti bakabilisha ba Bufumu aba muno nshiku bakwate shina lyapeelwa na Lesa ilya kuti Inte sha kwa Yehova. Lelo mulandu nshi Inte bapoosele nshita yakule fi na maka ukulanda na bambi pa lwa Bufumu bwa kwa Lesa? Ni pa mulandu wa kuti Ubufumu e subilo lyabako fye lyeka ku mutundu wa muntu. Amabuteko ya buntunse yalabongoloka mu kwangufyanya nelyo pa numa ya kashita, lelo Ubufumu bwa kwa Lesa tabwakatale abubongoloka. Esaya 9:6, 7 eta Kateka wa buko, Yesu, ati “Cilolo wa mutende” kabili alundapo ukuti: “Ku kukula kwa bukateka bwakwe, na ku mutende, takwakabe mpela.” Ubufumu bwa kwa Lesa tabwaba nga mabuteko ya muntu—ayaba fye ya mu lupita. Mu cishinka, Daniele 2:44 atila: “Lesa wa mu muulu akemyo bufumu ubushakonaulwe umuyayaya, no bufumu bwa buko tabwakashiilwe ku bantu bambi. . . . Bukeminina umuyayaya.”

13. (a) Ni mpika nshi shimo isho Ubufumu bwa kwa Lesa buli no kubombelapo bwino bwino? (b) Mulandu nshi twingashininkishisha ukuti amalayo ya kwa Lesa yali no kufikilishiwa?

¹³ Ni mfumu nshi iya buntunse iingafumyapo inkondo, imisoka, amalwele, insala, no kubulwa amayanda? Mu kulundapo, ni kateka nshi uwa pe sonde uwingabuusha abaafwa? Ubufumu bwa kwa Lesa ne Mfumu ya buko bakabombela pali iyi milandu. Ubu Bufumu tabwakabe na kalema, ukupala icipe ico cikabila ukulungisha umo shacela. Mu kupusanako, Ubufumu bwa kwa Lesa bukatunguluka, pantu Yehova alaya ukuti: “Icebo candi icifuma mu kanwa kandi: tacakabwelele ibusha kuli ine, kano cacite co natemwa, no kushuka muli ico nacitumina.” (Esaya 55:11) Imifwaile ya kwa Lesa tayakafilwe, lelo ni lilali ilyo Ubufumu bwali no kutendeka ukuteka?

NI LILALI UBUFUMU BWATENDEKE UKUTEKA?

14. Cinshi ico abasambi ba kwa Yesu bashaumfwikishe ukukuma ku Bufumu, lelo cinshi ico Yesu aishibe pa lwa kuteka kwakwe?

¹⁴ “Mwe Shikulu, bushe ni mu nshita ino ine mulebwesesho bufumu kuli Israele?” Ici cipusho ico abasambi ba kwa Yesu baipwishe calangishe ukuti baali bacili tabalaishiba imifwaile ya Bufumu bwa kwa Lesa ne nshita yasontwa iyo bwali no kutendeka ukuteka. Pa kubasoka ukukanatunganya pa lwa uyu mulandu, Yesu atile: “Te cenu ukwishibe nshita nangu myaka ifyo Tata abikile mu maka yakwe.” Yesu alishibe ukuti inshita yakwe iya kuteke sonde yali no kwisa ku nshita ya ku ntanshi, inshita ntali pa numa ya kubuuka kwakwe no kuya ku muulu. (Imilimo 1:6-11; Luka 19:11, 12, 15) Amalembo yalisobele ici. Shani?

15. Ni shani fintu Ilumbo 110:1 litusanikilako pa lwa nshita ukuteka kwa kwa Yesu kwali no kutendeka?

¹⁵ Ilyo alelanda pa lwa kwa Yesu mu busesemo nga “Shikulu,” Imfumu Davidi atile: “Icisemo ca kwa Yehova kuli shikulu: Ikala ku kwa kulyo kwandi, nkasuke ncita abalwani bobe icipuna ca makasa yobe.” (Ilumbo 110:1; linganyako Imilimo 2:34-36.) Ubu busesemo bulangilila ukuti ukuteka kwa kwa Yesu takwali no kutendeka pa numa fye ya kuya kwakwe ku muulu. Mu cifulo ca ico, aali no kupembelela ku kwa kulyo kwa kwa Lesa. (AbaHebere 10:12, 13) Ni pa butali bwaba shani ukupembelela kwali no kuba? Ni lilali ilyo ukuteka kwakwe kwali no kutendeka? Baibolo ilatwafwilisha ukusange fyasuko.

16. Cinshi cacitike mu 607 B.C.E., kabili caampene shani no Bufumu bwa kwa Lesa?

¹⁶ Yerusalemu wali e musumba fye weka apo Yehova abikile ishina lyakwe. (1 Ishamfumu 11:36) Na kabili wali e musumba ukalamba uwa bufumu bwa pe sonde ubwasuminishiwe na Lesa ubwali cimpashanya ca Bufumu bwa kwa Lesa ubwa mu muulu. Kanshi, ukonaulwa kwa Yerusalemu ku bena Babele mu 607 B.C.E. kwalikwete ubupilibulo nga nshi. Ici ca kucitika caishibishe ukutendeka kwa kupumfyanishiwa kwalepa ukwa kuteka kwa kwa Lesa ukwa kulungatika pa bantu bakwe pe sonde. Mupepi ne myaka 600 pa numa, Yesu alangishe ukuti ici ciputulwa ca nshita ica kupumfyanya ukuteka cali cicilipo, pantu atile: “Yerusalemu ukabo wanyantwapo ku bena fyalo, ikasuke aifishiwapo inshita ya bena fyalo.”—Luka 21:24.

17. (a) “Inshita ya bena fyalo” cinshi, kabili butali bwaba shani yali no kulepa? (b) Ni lilali ilyo “inshita ya bena fyalo” yatendeke kabili ni lilali yapwile?

¹⁷ Mu “nshita ya bena fyalo,” amabuteko ya mu calo yali no kusuminishiwa ukupumfyanya ukuteka kwasuminishiwa na Lesa. Iyo nshita yatendeke lintu Yerusalemu aonawilwe mu 607 B.C.E., kabili Daniele alangilile fyo yali no kutwalilila pa “myaka cinelubali.” (Daniele 4:23-25) Butali bwaba shani ubo? Baibolo ilangisha ukuti imyeshi 42, uko e kuti imyaka itatu na hafu, yaba inshiku 1,260. (Ukusokolola 11:2, 3) Ukufusha ici ciputulwa ca nshita imiku ibili, nelyo imyaka cinelubali, kuti shaba inshiku 2,520. Lelo tapali icintu icikalamba icacitike pa mpela ya cilya ciputulwa ca nshita icipi. Nangu cibe fyo, ukubomfya “ubushiku bumo ku mwaka umo” pa busesemo bwa kwa Daniele no kupenda imyaka 2,520 ukufuma mu 607 B.C.E., twisa mu kufika mu mwaka wa 1914 C.E.—Impendwa 14:34; Esekiele 4:6.

18. Cinshi cintu Yesu acitile pa numa fye ya kupokelela amaka ya Bufumu, kabili ici cayambukile shani isonde?

¹⁸ Bushe Yesu alitendeke ukuteka mu muulu pali ilya nshita? Mu cipandwa cikonkelepo tukalanguluka imilandu ya mu Malembo iyo twingasuminino kuti alitendeke ukuteka. Kwena, ukutendeka kwa kuteka kwa kwa Yesu takwali no kwishibishiwa no mutende ilyo line pe sonde. Ukusokolola 12:7-12 kulangishe fyo pa numa fye ya kupokelela Ubufumu, Yesu aali no kutamfya Satana ne fibanda fyakwe ifya bumalaika ukufuma mu muulu. Ici cali no kupilibula ukuti pe sonde pali no kuba akalanda, lelo caliba ica kusansamusha ukubelenga ukuti Kaseebanya ali “ne nshita inono fye” iishele. Nomba line, tukasekelela te pa mulandu fye wa kuti Ubufumu bwa kwa Lesa buleteka lelo na kabili pa mulandu wa kuti bukaleta amapaalo pe sonde na ku mutundu wa muntu uwa cumfwila. (Ilumbo 72:7, 8) Twaishiba shani ukuti ici cili no kucitika nomba line?

[Amafutunoti]

MONA NGA NAWISHIBA

Ubufumu bwa kwa Lesa cinshi, kabili buteka ukufuma kwi?

Ni bani bateka muli ubu Bufumu, kabili abatekwa ni bani?

Ni mu nshila nshi Yehova atupeelela ubushininkisho bwa kuti Ubufumu bwaba bwa cine cine?

Ni lilali ilyo “nshita ya bena fyalo” yatendeke kabili ni lilali yapwile?

[Akabokoshi pe bula 94]

IFYA KUCITIKA FIMO IFYACINDAMA IFYAIKATANA NO BUFUMU BWA KWA LESA

• Yehova abilisha imifwaile yakwe iya kuletako “ubufyashi,” nelyo ulubuto ulwali no kushonaula umutwe wa Cisoka, Satana Kaseebanya.—Ukutendeka 3:15.

• Mu 1943 B.C.E., Yehova alangilila ukuti ulu lubuto lwali no kuba muntunse uwa mu ntuntuko ya kwa Abrahamu.—Ukutendeka 12:1-3, 7; 22:18.

• Icipingo ca Malango icapeelwe kuli Israele mu 1513 B.C.E. capayanye “cinshingwa ca fintu fisuma ifikesa.”—Ukufuma 24:6-8; AbaHebere 10:1.

• Ubufumu bwa pe sonde ubwa kwa Israele bwatendeka mu 1117 B.C.E., kabili bwatwalilila pa numa mu mutande wa kwa Davidi.—1 Samwele 11:15; 2 Samwele 7:8, 16.

• Yerusalemu aonaulwa mu 607 B.C.E., ne “nshita ya bena fyalo” yatendeka.—2 Ishamfumu 25:8-10, 25, 26; Luka 21:24.

• Mu 29 C.E., Yesu asubwa nge Mfumu Yalaaswa kabili atwalilila no butumikishi bwakwe ubwa pe sonde.—Mateo 3:16, 17; 4:17; 21:9-11.

• Mu 33 C.E., Yesu abwelelamo ku muulu, ku kuyapembelela ku kwa kulyo kwa kwa Lesa ukufikila ukuteka kwakwe kwatendeka.—Imilimo 5:30, 31; AbaHebere 10:12, 13.

• Yesu abikwa pa cipuna ca Bufumu mu muulu mu 1914 C.E. ilyo “inshita ya bena fyalo” yapwa.—Ukusokolola 11:15.

• Satana ne fibanda fyakwe bapooselwa ku bwina mupalamano bwe sonde kabili baleta utulanda twafulilako ku mutundu wa muntu.—Ukusokolola 12:9-12.

• Yesu e kangalila wa kushimikila kwa mbila nsuma ya Bufumu bwa kwa Lesa ukwa mu kusaalala kwa calo.—Mateo 24:14; 28:19, 20.