Imbila Nsuma iyi Ifwile Ukubililwa Kabela

“Ne mbila nsuma ili no kubililwa kabela ku nko shonse.”—MARKO 13:10.

1, 2. Cinshi caba ica kwishibikilwako ica Nte, kabili mulandu nshi?

MULANDU nshi Inte sha kwa Yehova bashimikilila mu mukoosha ifyo? Mu cine cine twaishibikilwa mu kusaalala kwa calo ku butumikishi bwesu ubwa ku cintubwingi, nampo nga bwa kufuma ku ŋanda ne ŋanda, mu misebo, nelyo mu kukumana kwa munsaunte. Pa kashita akali konse akalinga, tulaishibisha fwe bene nga Inte kabili twesha mu kubamo kucenjela ukulenga imbila nsuma iyo tuteesa ukumfwika. Na kuba, kuti twatila ubu butumikishi bwaba ca kutwishibilako!—Abena Kolose 4:6.

² Tala citontonkanye—ilyo lyonse abantu bamona mu bwina mupalamano bwabo ibumba lya baume abafwele bwino, abanakashi, na bana ne fyola, cinshi ilingi line ciba e tontonkanyo lyabo ilya kubalilapo? Bushe liba lya kuti ‘awii, baKatolika (nelyo baOrthodox) aba baisa na kabili!’ nelyo, ‘baPentecostal (nelyo baBaptist) aba baisa na kabili!’ Iyo. Abantu balishiba ukuti amabutotelo ya musango yo tababimba indupwa ishituntulu mu kubomba ubutumikishi bwa ku ŋanda ne ŋanda. Nakalimo amabumba yamo aya butotelo balatuma abo beta abene ati “bamishonari” bamo ku mulimo wa myaka ibili mu ncende shimo, lelo ifilundwa fyabo abantuuntu fye tababuulamo lubali mu butumikishi ubuli bonse ubwa musango yo. Ni Nte sha kwa Yehova sheka fye e baishibikwa mu kusaalala kwa calo ku kupimpa kwabo mu kulenga ubukombe bwabo ukumfwika kuli bambi pa kashita akali konse akalinga. Kabili baishibikilwa kuli bamagazini babo, Ulupungu lwa kwa Kalinda na Loleni!—Esaya 43:10-12; Imilimo 1:8.

Ukupusanako na Bashibutotelo ba Kristendomu

3, 4. Ni shani fintu bashibutotelo ba mu Kristendomu ilingi line baimininwako mu fya kusabankanishishamo amalyashi?

³ Mu kupusana kwamonekesha, amalipoti ya lyashi libili libili yalisokolola abengi muli bashibutotelo mu fyalo fimo ukuba abacenda abana, incenjeshi sha bupulumushi, na bakafutika. Imilimo yabo iya bumubili ne nshila shabo isha bumi isha busambashi bwacishamo shaliilanga kuli bonse. Kashika wa nyimbo umo uwalumbuka acilumbulwile bwino mu lwimbo lwakwe ulwakwete icishinte ca kuti “Bushe Yesu Kuti Afwala Rolex [inkoloko ya mutengo nga nshi iya golde] pa Bulangisho Bwakwe Ubwa pa Televisioni?” Aipushe cipusho ca kuti: “Bushe Yesu kuti abo wa bupolitiki nga ca kuti Wene abwelele kwi Sonde? Ukukwata iŋanda Yakwe iya bubili mu Palm Springs [ubwikashi bwa busambashi mu California] no kwesha ukufisa ubukankaala Bwakwe?” Fintu yaba ayalinga amashiwi ya kwa Yakobo aya kuti: “Mwaikala aba cisenena pano isonde, no kusenkema; mwainye mitima yenu mu bushiku bwa kwipayaulwa.”—Yakobo 5:5; Abena Galatia 5:19-21.

⁴ Ukuikumika kwa bashibutotelo kuli bapolitishani no kubuulamo fye no lubali mu kusala pamo nga aba kwimininako ba bupolitiki kubalanga ukuba nga bakalemba na baFarise ba muli kano kasuba. Pa nshita imo ine, mu fyalo pamo nga United States na Canada, ifipao fya ndalama ifya butotelo filepongolwelwa ku mitengo yakosa iya malubululo na mapingushi ukulwisha bashibutotelo, ififuma mu myendele yabo iya bulembampulumushi pamo na bana na bakalamba.—Mateo 23:1-3.

 5. Mulandu nshi bashibutotelo ba Kristendomu bashashininkishisha ukuba e “musha wa cishinka kabili uwashilimuka”?

⁵ Mu kulungika, Yesu kuti asosa kuli bashibutotelo ba mu kasuba kakwe ukuti: “Kalanda kuli imwe, mwe bakalemba na ’baFarise, ba bumbimunda! pa kuti mwapalana ne nshishi ishashingulwako impemba, isho ku nse kwena shamoneka ishayemba, lelo mu kati shaisulamo amafupa ya bafwa, ne misango yonse ya kukowela. Ifyo fine na imwe, ku nse kwena ku bantu mumoneka abalungama, lelo mu kati mwaisulamo ubumbimunda no bupulumushi.” Muli fyo, Lesa taapeela bashibutotelo ba Kristendomu, nampo nga ni baKatolika, baProtestanti, baOrthodox, nelyo abashakwata cakaniko, umulimo wa kushimikile mbila nsuma. Tabashininkisho kuba e “musha wa cishinka kabili uwashilimuka” uwasobelwe.—Mateo 23:27, 28; 24:45-47.

Mulandu Nshi uwa Kushimikilila Imbila Nsuma Kabela?

 6. Fya kuponako nshi fili no kubako mu kwangufyanya?

⁶ Mu bupilibulo bwakwe ubwakamununwa ubwe kambisho lya kwa Yesu ilya kushimikila imbila nsuma mu nko shonse, ni Marko eka e wabomfya ishiwi “kabela.” (Marko 13:10; linganyako Mateo 24:14.) Ubupilibulo kuli J. B. Phillips bubelengwa ukuti: “Pantu intanshi impela tailaisa ilandwe lifwile ukubilishiwa ku nko shonse.” Ukubomfya kwa adverbu “kabela” kutubulula ukuti ifya kuponako fimbi fikakonka pa mulimo wa kubile mbila nsuma uwa mu kusaalala kwa calo. Ifyo fya kuponako fikasanshamo ubucushi bukalamba ubwalaiwa no kuteka kwalungama ukwa kwa Kristu pa calo cipya.—Mateo 24:21-31; Ukusokolola 16:14-16; 21:1-4.

 7. Mulandu nshi Lesa afwaila imbila nsuma ukubililwa kabela?

⁷ E co mulandu nshi Lesa afwaila imbila nsuma ukushimikililwa kabela? Umulandu umo waba wa kuti aba ni Lesa wa kutemwa, ubulungi, amano, na maka. Mu kufikilishiwa kwa bulondoloshi bwa kwa Yesu ukwalembwa pali Mateo 24:14 na Marko 13:10, kuti twasangapo ukulangisha kwa kwebekesha ukwa iyi mibele ya kwa Yehova. Natubebete yene mu kwipifya umo umo no kumona fintu yaampana ku kushimikila kwa mbila nsuma.

Imbila Nsuma no Kutemwa kwa kwa Yehova

 8. Ni shani fintu ukushimikila kwa mbila nsuma kwabela kulangisha kwa kutemwa kwa kwa Lesa? (1 Yohane 4:7-16)

⁸ Ni shani fintu ukushimikila imbila nsuma kubelebesha ukutemwa kwa kwa Lesa? Ica kubalilapo fye, pantu tabwaba bukombe ubwateyanishiwilwa umushobo umo nelyo ibumba mu kuibela. Yaba ni mbila nsuma ku “nko shonse.” Lesa alitemwa ulupwa lwa buntunse apakalamba ica kuti atumine Umwana wakwe uwafyalwa eka kwi sonde ku kuba ilambo lya cilubula ilya pa membu sha mutundu wa muntu onse, te pa mushobo fye umo. Umutumwa Yohane alembele ukuti: “Lesa atemenwe aba pano isonde ukutemwa kwa kuti apeele Umwana wakwe uwafyalwa eka, ukuti onse uumutetekela eonaika, lelo abe no mweo wa muyayaya. Pantu Lesa tatumine Umwana wakwe ese pano isonde ku kupingula aba pano isonde, lelo ukuti aba pano isonde bapusukile muli wene.” (Yohane 3:16, 17) Mu cine cine imbila nsuma, ubukombe ubulaya icalo cipya ica mutende, ukwikatana, no bulungi, yaba bushininkisho bwa kutemwa kwa kwa Lesa.—2 Petro 3:13.

Imbila Nsuma na Maka ya kwa Yehova

 9. Mulandu nshi Yehova ashabomfesha amabutotelo yakwata amaka aya Kristendomu ku kushimikile mbila nsuma?

⁹ Ni shani fintu amaka ya kwa Yehova yamonekela mu kushimikila kwa mbila nsuma? Languluka, ni bani aabomfya ku kubomba uyu mulimo? Bushe mabutotelo ayakwatisha maka aya mu Kristendomu, pamo nga Icalici lya Roma Katolika nelyo ifyakaniko fyalumbuka ifya ciProtestanti? Iyo, ukuibimba kwabo mu mapolitiki kwalibalenga ukukanalinga kuli uyu mulimo. (Yohane 15:19; 17:14; Yakobo 4:4) Ubusambashi bwabo bwaampanako no kulundana kwabo no kusongwa na mabumba yapulamo aya bukateka tafyasekesha Yehova Lesa, nangu fye fisambilisho fyabo ifyakongamina ku fishilano. Amaka ya buntunse tayaba ayakabilwa ku kukwata ukufwaya kwa kwa Lesa ukucitwa.—Sekaria 4:6.

10. Ni bani Lesa asala ku kushimikila?

¹⁰ Cili nga fintu umutumwa Paulo asosele muli kalata wakwe ku cilonganino ca bena Korinti ukuti: “Moneni ukwitwa kwenu, mwe bamunyinane; mwe bengi tamwali ba mano ku buntunse; te bengi aba maka, te bengi abakankaala. Lelo Lesa asalile ifya buwelewele fya pano isonde ku kulenga bekatwe insoni aba mano; Lesa asalile ne fyanaka fya pano isonde ku kulenge fyakosa fibe ne nsoni; Lesa asalile ifyasaalulwa ne fyasuulwa, ifintu ifishabapo, ku kufumune fyabapo; ukuti umuntunse nelyo umo etakisha ku menso ya kwa Lesa.”—1 Abena Korinti 1:26-29.

11. Fishinka nshi pa lwa Nte ifyabalenga ukuba abaibela?

¹¹ Inte sha kwa Yehova bakwata ifilundwa ifinono nga nshi abakankaala mu mitande yabo kabili mu kushininkisha tapaba aba maka ya bupolitiki. Ukukanabuulamo lubali kwabo ukwakosa mu milandu ya bupolitiki kupilibulo kuti tabengabelesha ukusonga kwa bupolitiki. Mu kupusanako, baliba ilingi line ifinakabupalu fya kupakaswa kwabipisha ukwasongelekanishiwa ne ntungulushi sha butotelo ne sha bupolitiki mu kati ka mwanda wa myaka uwalenga 20. Lelo, te mulandu no kukanya kwa kutiinya ukwaletwako ukulwisha bene ku baikatilila kuli buNazi, buFascist, Komyunisimu, ukutemwa buluko, no butotelo bwa bufi, Inte tabaleshimikila fye imbila nsuma mu calo conse lelo na kabili balingilishiwako mu kupapusha mu mpendwa.—Esaya 60:22.

12. Mulandu nshi Inte babela abatunguluka?

¹² Ni kuli cinshi Inte balosha ukutunguluka kwabo? Yesu alaile abasambi bakwe ukuti: “Mukapokelela amaka ilyo ukeso Mupashi wa mushilo pali imwe; kabili mukabe nte shandi mu Yerusalemu, na monse mu Yudea na Samaria, no kufika ku mpela ya pano nse.” E co, cinshi mu kulungatika cingaba e ntulo ya kutunguluka kwabo? Yesu atile: “Mukapokelela amaka ilyo ukeso Mupashi wa mushilo pali imwe.” Mu kupalako ilelo, amaka ukufuma kuli Lesa, te kulamuka kwa buntunse, caba e lufungulo ku kutunguluka kwa Nte mu butumikishi bwabo ubwa mu kusaalala kwa calo. Ukubomfya abamoneka abanakisha mu bantu, Lesa alepwilikisha umulimo wa masomo uwakulisha uushatala aucitwapo kale.—Imilimo 1:8; Esaya 54:13.

Imbila Nsuma na Mano ya kwa Yehova

13. (a) Mulandu nshi Inte babombela mu kuitemenwa kabili ukwabula ukulipilwa? (b) Ni shani fintu Yehova ayasuka umuseebanya wa kwa Satana?

¹³ Imbila nsuma ileshimikilwa na ba kuitemenwa. Yesu atile: “Mwapokele ubupe, peeleni ubupe.” (Mateo 10:8) E ico, takwaba nangu umo uwa Nte sha kwa Yehova uupoka amalipilo pa kubombela Lesa, kabili tabafwaya yene. Na kuba, tabakwata fye no kulombelesha pa kulongana kwabo. Baliba aba nsansa, ku mulimo wabo uwa kuipeela uwabula akaso, ukupayanishisha Lesa icasuko kuli kapeela wa milandu, Satana Ciwa. Uyu kakaanya wa ku mupashi uwa kwa Lesa mu cishinka atile abantunse te kuti babombele Lesa mu kuba no kukuntwa kwabula akaso. Mu mano yakwe Yehova aliletako icasuko cishingabikilwapo ifikansa ku museebanya wa kwa Satana—amamilioni ya Nte sha Bwina Kristu isha bucishinka abaleshimikila imbila nsuma ku ŋanda ne ŋanda, mu misebo, na mu lyashi.—Yobo 1:8-11; 2:3-5; Amapinda 27:11.

14. Cinshi caba ‘amano yafiswa’ uko Paulo alosha?

¹⁴ Ubushininkisho bumbi ubwa mano ya kwa Lesa mu kukwata imbila nsuma ukushimikilwa bwaba bwa kuti ubulayo bwine ubwa Bufumu bwaba kulangisha kwa mano ya kwa Lesa. Umutumwa Paulo alembele ati: “Lelo amano yena tulasosa mu bafikapo; lelo te mano ya bwikashi buno, nangu ya bakateka ba bwikashi buno abalefubalila; lelo tulanda Amano ya kwa Lesa aya mu nkama, ayafiswa, ayo Lesa alingiile libela, ilyo inshita sha muyayaya shali tashilabako, ku kutuletelo bukata.” Yalya ‘mano yafiswa’ yalosha ku nshila ya mano iya kwa Lesa iya kupwishishamo ukupondoka ukwatendeke mu Edene. Amano ya ilya nkama yashila iyasokolokele muli Yesu Kristu, uwaba uwakatama ku Mbila nsuma iya Bufumu bwa kwa Lesa.a—1 Abena Korinti 2:6, 7; Abena Kolose 1:26-28.

Imbila Nsuma no Bulungi bwa kwa Lesa

15. Twaishiba shani ukuti Yehova ni Lesa wa bulungi? (Amalango 32:4; Ilumbo 33:5)

¹⁵ Maka maka mu kulundana no bulungi e ko tumwena ubucindami bwe shiwi “kabela” pali Marko 13:10. Yehova ni Lesa wa bulungi ubwalingana ne cikuuku ca kutemwa. Alandila muli kasesema wakwe Yeremia ukuti: “Kano muli ici e mo atakishishe uuletakisha, mu kwiluka, no kwishiba ine, ukuti ni ’ne Yehova uucito luse no [bulungi, NW] no bulungami mu calo: pantu muli ifi e mo mbekelwa, cisemo ca kwa Yehova.”—Yeremia 9:24.

16. Ni shani pambi cingalangililwa ukuti ubulungi bufwaya ukusoka intanshi?

¹⁶ Ni shani fintu ubulungi bwa kwa Yehova bulangwa ukukuma ku kushimikila imbila nsuma? Natulangilile cene kuli nyina uupangile keke wakwatamo chocolate uuli no kuliwa lintu abatandashi baisa mu cungulo. Nga ca kuti asha wene pe tebulo lya mu cikini ukwabulo kusose cili conse ku bana bakwe pa lwa nshita lintu ali no kuliwa, cinshi cili no kuba e kukongama kwa cifyalilwa ukwa bana banono? Ifwe bonse twali abana banono pa nshita imo! Akamunwe kacaice kamo kakafwaya ukusondako ulya keke! Nomba nga ca kuti nyina nafilwa ukupeela ukusoka kwalinga, akakwata icishinte canaka ica kusalapwila. Pa lubali lumbi, nga ca kuti mu kumfwika alondolola ukuti ulya keke ali no kuliwa pa numa lintu abatandashi baisa na muli fyo tali na kwikatwako, lyene napeela ukusoka mu kumfwika. Nga ca kuti kwabako ukukanaumfwila, nakwata insambu iya kubuula incitilo yakosa kabili iyalungamikwa.—Amapinda 29:15.

17. Ni shani fintu Yehova alangisha ubulungi mu nshila yaibela ukutula 1919?

¹⁷ Yehova, mu bulungi bwakwe, takalete incitilo ya bupingushi ukulwisha ino micitile ibifi iya fintu ukwabule ntanshi ukupeela ukusoka kwalinga. E ico, ukucilisha ukutula 1919, pa numa inkondo ya calo iya kubalilapo ibe nailetako “ukushikitika kwa kupaapa,” Yehova alikwata Inte shakwe ukuya ukupulinkane sonde mu kupimpa ukubilisha imbila nsuma. (Mateo 24:7, 8, 14) Inko te kuti mu kulungika batunge ukukanaishiba ulwa uku kusoka kwaibela.

Ni mu Kusaalala Kwaba Shani Icalo Cafimbwa?

18. (a) Bushininkisho nshi bwabako ubwa mibombele ya Nte mu ncende shabesho kutali? (b) Fya kumwenako nshi fimbi fintu waishiba?

¹⁸ Icilangililo ca kufumamo cimo ica uyu mulimo wa masomo ya mu kusaalala kwa calo kuti camonwa ukufuma mu citabo Last Places—A Journey in the North. Kalemba wa ciko ashimika ukuti lintu abebetele bamapu ba pali bemba aba cishi caba ceka ica Foula, cimo ica Fishi fya mu Shetland wa ku kapinda ka kuso aka Scotland, bamapu balangile “ukushinguluka konse konse pa cishi WKS (amato yaonaika), RKS (amabwe), LDGS (impili shatuntumana pa menshi), na OBS (fipindami).” Ifi “fyasokele uuleenekela ukwenda pa menshi ukuti atalukeko. Amenshi ya pa Foula yaali cifulo ca kutiinya icaandatilwa no tupata, icalengele icishi ukuba icabulwe cileela ku benda na mato, abatandashi ba kasuba, nangu fye libumba lya kwa Namfumu wa ku England ilisakamana ifikuulwa fya buteko, nangu cingati tafyacilikila Inte sha kwa Yehova—nga fintu naishibe inshiku shinono pa numa.” Atwalilile ukuti: “Kwati fye fintu basokota incende sha bapiina isha mu misumba ikalamba ne Fyalo Fipiina ku kufwaya abasambi abapya, e fyo na kabili bacite nsangu sha ku citetekelo cabo mu Foula wabesho kutali.” Asumine ukuti umwikashi wa cikaya, Andrew, alikwete kope wa Ulupungu lwa kwa Kalinda ukushiwa pa mwinshi wakwe imyeshi imo mu kubangilila. Lyene alundileko kuti: “Umulungu umo pa numa nali no kumona kope wa [Loleni! mu ciDanish] mu Faeroes [ifishi fya mu North Sea] kabili imyeshi ibili pa numa kope wa [Ulupungu lwa kwa Kalinda mu ciDanish] mu Nuuq, Greenland.” We bunte bwalongoloka ku mibombele yapimpa iya Nte sha kwa Yehova muli ifyo fifulo fyabela ku kapinda ka ku kuso!

Cinshi Cituninkisha Inte Ukutwalilila?

19, 20. (a) Cinshi cituninkisha Inte sha kwa Yehova ukutwalilila ukushimikila? (b) Fipusho nshi fili no kwasukwa mu kukonkapo?

¹⁹ Kwena, ukushimikila ukufuma ku ŋanda ne ŋanda ku bantu tushaishiba tacaba cintu caanguka, te mulandu no bwingi bwa myaka umo pambi aba Inte. Lyene cinshi cituninkisha aba Bena Kristu ukutwalilila? Caba kuipeela kwabo ukwa Bwina Kristu no kuyumfwa kwa kushingamwa. Paulo alembele ati: “Pantu nga nabile mbila nsuma, te ca kutakishishapo kuli ine iyo; pantu umucikilisha walimfininina. Kalanda kuli ine, nga nshibila mbila nsuma!” Abena Kristu ba cine balikwata ubukombe ubo bupilibula ubumi, e co ni shani mu kucitikako bengabusungilila ku bene beka? Icishinte cine ica mulandu wa mulopa pa kufilwa ukupeela ukusoka mu nshita ya busanso caba mulandu utuninkisha ku kushimikila imbila nsuma.—1 Abena Korinti 9:16; Esekiele 3:17-21.

²⁰ Ni shani, lyene, fintu imbila nsuma ileshimikilwa? Cinshi caba e lufungulo ku kutunguluka kwa Nte? Ni mbali nshi isha butumikishi bwabo no kuteyanya ifyafwilisha ukwishibisha bene ngo butotelo bwa cine? Icipande cesu icikonkelepo cili no kwasuka ifyo fipusho.

[Futunoti]

Bushe Uleibukisha?

◻ Cinshi cilekanya Inte sha kwa Yehova kuli bashibutotelo?

◻ Ni shani fintu ukushimikila kubelebesha ukutemwa kwa kwa Lesa, amaka, na mano?

◻ Ni shani fintu ukushimikila imbila nsuma kubelebesha ubulungi bwa kwa Lesa?

◻ Cinshi cituninkisha Inte sha kwa Yehova ukutwalilila mu butumikishi bwabo?

[Ifikope pe bula 15]

Te mulandu na fintu abantu bengatalukako, Inte sha kwa Yehova bafwaya ukufika kuli bene